کاربردهای گلی بنکلامید
عوارض جانبی گلی بنکلامید
دوز مصرفی و نحوه استفاده گلی بنکلامید
نکات مهم پیش از مصرف گلی بنکلامید
موارد مصرف گلی بنکلامید
گلی‌بنکلامید که نام دیگر آن نیز گلی‌بوراید می‌باشد، یک داروی ضددیابت پرمصرف از دسته‌ی سولفونیل اوره‌ها می‌باشد که در دیابت نوع۲ به تنهایی یا در کنار سایر داروها جهت کنترل قند خون استفاده می‌شود.
در افرادی که به هر دلیلی امکان مصرف متفورمین ندارند یا تحت درمان با متفورمین به اهداف درمانی خود نرسیده‌اند، گلی‌بنکلامید می‌تواند گزینه‌ی خوبی باشد.
این دارو با نام تجاری دائونیل در دنیا معروف شد و به صورت قرص خوراکی ۱/۲۵،۲/۵و۵میلی‌گرمی در بازاردارویی عرضه می‌شود.
فرم میکرونیزه‌شده‌ی این دارو با نام تجاری Glynase در دوزهای ۱/۵، ۳ و ۶میلی‌گرم تولید می‌شود.
مکانیسم اثر گلی بنکلامید
گلی‌بنکلامید در ديابت مليتوس غير وابسته به انسولين با تحريك مستقيم ترشح انسولين از سلول هاي بتاي پانكراس، گلوكز خون را كاهش مي دهد.
مصرف طولاني مدت داروهای سولفونیل اوره حساسيت به انسولين را دربافت هاي محيطي مانند كبد، عضله، چربي و سلول هايي ماند مونوسيت ها و اريتروسيت ها افزايش مي دهد كه نتيجه آن كاهش گليكوژنوليز و گلوكونئوژنز در كبد است.
فارماکوکینتیک گلی بنکلامید
متابولیسم:کبدی؛توسط CYP450:سوبسترای CYP2C9
دفع:صفراوی(۵۰درصد)، ادرار(۵۰درصد)
مدت زمان شروع اثر: انسولین سرم ۱۵تا۶۰دقیقه بعد از یک مصرف تک دوز افزایش می‌یابد.
جذب:عمده‌ی جذب در عرض یک ساعت
اتصال به پروتئین:وسیع،(آلبومین)
نیمه‌عمر:۱۰ساعت(فرم معمولی) ؛فرم میکرونایزشده ۴ساعت(در مشکلات کبدی و کلیوی طولانی‌تر می‌شود)
مدت‌زمان رسیدن به پیک اثر:بزرگسال۲تا۴ساعت
منع مصرف گلی بنکلامید
-سابقهی حساسیت به این دارو یا سایر داروهای سولفونیل اوره
-CrCl <60
-کتواسیدوز دیابتیک
-دیابت نوع۱
-در مواردي چون اسيدوز، سوختگي شديد، اغماي ديابتيك، اغماي غير كتونيك هيپراسمولار، شرايطي كه باعث تغييرات زياد قندخون مي شوند، استرس شدید، تروما، جراحی،شرايطي كه نياز به انسولين را به سرعت تغيير مي دهند، بيماري هاي كبدي و كليوي شدید و پورفيري
-مصرف‌کنندگان بوسنتان
-بارداری و شیردهی( برچسب کانادایی)
موارد احتیاط:
-سابقهی حساسیت به سولفونامید‌ها
-نارسایی کبدی و کلیوی
-بیماران ضعیف و سالمندان
-سوتغذیه
-نقص آدرنال
-نوروپاتی اتونوم(به علت اینکه دیرتر متوجه علائم افت‌قند می‌شوند)
-نقص G6PD(فاویسم)
-بیماری قلبی و مصرف‌کنندگان داروهای قلبی
عوارض جانبی گلی بنکلامید
عوارض شایع:
تهوع، احساس پری و ناراحتی گوارشی، سوزش سر دل ،سوهاضمه، تاری‌دید، افزایش وزن، افت قندخون، خواب‌آلودگی، افزایش آنزیم های کبدی(ALT یا AST)، راش پوستی( (از جمله قرمزی، راش ماکولوپاپولار، راش شبیه به دانه های سرخک و سرخجه، خارش، کهیر)، حساسیت به نور
عوارض جدی:
درماتیت اکسفولیاتیو، اریتم مولتی‌فرم، افتقندخون، زردی کلستاتیتک، هپاتیت، آنمی‌آپلاستیک، آنمی‌همولیتیک، پان‌سیتوپنی، ترومبوسیتوپنی، لوکوپنی، آگرانولوسیتوز، هایپوناترمی، SIADH، واکنش‌های شبه‌دی‌سولفیرام
تداخلات دارویی گلی بنکلامید
مشخصات کلی تداخلات:
سوبسترای CYP2C9(ماژور)، سوبسترای OATP1B1/1B3 (SLCO1B1/1B3)، عامل ضد دیابت، تشدید هیپوناترمی، تشدید حساسیت به نور
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، بوسنتان، مکامیلامین، میتی‌گلینید
تداخلات ماژور:
آکاربوز، استیل سالیسیلیکوم اسیدوم، آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، آسپرین، فلورکینولون‌ها، کلروکین، دارولوتامید، دزموپرسین، دیزوپیرامید، دولاگلوتاید، اناسیدنیب، انکورافنیب، انوکسان، انتاکاپون، فلومکوئین، هیدروکسی‌کلروکین، لانرئوتاید، لفلونوماید، لترموویر، لیگزیسناتاید، مترلپتین، میدوستارین، اوکترئوتاید، پازیرئوتاید، پیوگلیتازون، پورفیمر، سیمپرویر، سیتاگلیپتین، سدیم تیوکتات، تری‌فلونوماید، تیوکتیک اسید
تداخلات متوسط:
آسبوتولول، آمینولوولینیک‌اسید، آمیودارون، گلیسیریزین، آتنولول، بنازپریل، بتاکسولول، بیزوپرولول، بیترملون، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، جنسینگ، کلرامفنیکل، کلروتیازید، کلرتالیدون، سایمتیدین، کلاریترومایسین، کلوفیبرات، کولسولام، سیکلوسپورین، دی‌پتاسیم گلیسیریزات، الترومبوپگ، امپاگلیفلوزین، انالاپریل، انالاپریلات، اسمولول، اوکالیپتول، اوکالیپتوس، اگزناتاید، فنوگریک، فلوکستین، فلوواستاتین، فوزینوپریل، فورازولیدون، فوروزماید، جمفیبروزیل، گلوکومنان، فرآورده‌های شیرین‌بیان، گلیسیریزیک اسید، گوارگام، جیمنما سیلوستر، هیدروکلروتیازید، هیدروفلومتیازید، اینداپامید، انسولین(انواع)، ایپرونیازید، ایزوکربوکسازید، لابتالول، لووبونولول، لیکوریک، لیناگلیپتین، لینزولید، لیزینوپریل، متیلن‌بلو، متی‌پرانولول، متولازون، متوپرولول، میفپریستون، موکلوبماید، موئگزیپریل، نادولول، نبیوولول، نیالامید، اکس‌پرنولول، پن‌بوتولول، پریندوپریل، فنلزین، پیندولول، پلی‌تیازید، پراکتولول، پراملینتاید، پروبنسید، پروکاربازین، پروپرانولول، پسیلیوم، کوئیناپریل، رامیپریل، راساژیلین، ریفامپین، ریفاپنتین، سافینامید، ساکساگلیپتین، سلژیلین، سماگلوتید، سوتالول، سوکسینیل‌سولفا‌تیازول، سولفاستامید، سولفادیازین، سولفادوکسین، سولفاگوانیدین، سولفامرازین، سولفامتازین، سولفامتیزول، سولفامتوکسازول، سولفانیلامید، سولفاپیریدین، سولفاتیازول، سولفی‌سوکسازول، تیمولول، تیرازپاتید، تراندولاپریل، ترانیل‌سیپرومین، تریامترن، وریکونازول، وارفارین، زوفنوپریل
افزایش اثرداروها توسط گلی‌بنکلامید:
آجمالین، الکل (اتیل)، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک، موضعی)، بوسنتان، کاربوسیستئین، سیکلوسپورین (سیستمیک)، داروهای کاهنده قند خون، مکامیلامین، پورفیمر، ورتپورفین، آنتاگونیست های ویتامین کا
داروهایی که سطح خونی گلی‌بنکلامید را بالا می برند:
مهارکننده‌های آلفا گلوکوزیداز، آلفا- لیپوئیک اسید، آندروژن ها، داروهای ضد دیابت، بتابلاکرها، کلرامفنیکل (سیستمیک)، سایمتیدین، کلاریترومایسین، داروهای ضدافسردگی حلقه‌ای، مهارکننده‌های CYP2C9 (متوسط)، دکس کتوپروفن، مهارکننده‌های دی پپتدیل پپتیداز-۴، داروهای ضدویروس با اثر مستقیم (HCV)، مشتقات فیبریک اسید، آگونیست های پپتیدهای شبه گلوکاگون-1، گیاهان (با خاصیت کاهنده قند خون)، لترموویر، لوماکافتور و ایواکافتور، قارچ میتک، مترلپتین، میکونازول (خوراکی)، میفپریستون، میتی‌گلینید، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، پگ‌ویزومانت، پروبنسید، پروتیونامید، کینولون ها، رانیتیدین (از بازار دارویی ایالات متحده جمع‌آوری‌شده)، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، مهارکننده‌های کو ترانسپورتر گلوکز- سدیم ۲ (SGLT2)، سورافنیب، آنتی‌بیوتیک‌های سولفونامیدی، تیازولیدین دیون ها، تولواپتان، آنتاگونیست های ویتامین کا، وریکونازول
کاهش اثرات داروها توسط گلی‌بنکلامید: کاهش اثرات داروها توسط گلی بنکلامید:
بوسنتان
کاهش اثرات گلی بنکلامید توسط داروها:
آلپلیسیب، بوسنتان، کولسولام، سیکلوسپورین (سیستمیک)، القاکننده‌های متوسط CYP2C9، داروهای افزاینده قند خون، لوماکافتور و ایواکافتور، کینولون ها، ریفاپنتین، ریتودرین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی
تداخل با غذا:
اتانول می‌تواند در موارد نادری باعث واکنش دی سولفیرام شود.
راه‌کار: بیمار پایش شود.
هشدار ها گلی بنکلامید
-در صورت وجود بيماري هايي مانند انفاركتوس ميوكارد، اغماء، عفونت، تروما، جراحي و طي دوران بارداري بايد از انسولين استفاده شود.
-در شرايط که بیمار تحت استرس روحی و جسمی قرار دارد مانند تغييرات هورمون هاي جنسي در زنان، تب بالا، عفونت، پركاري غده فوق كليه و استرس هاي رواني ممكن است افزايش مقدار مصرف دارو يا مصرف انسولين ضروري باشد.
-در پركاري تيروئيد كنترل قند خون مشكل تر شده و ممكن است نياز به افزايش مقدار مصرف دارو باشد.
_داروهای سولفونیل اوره در سالمندان باید با احتیاط استفاده شوند. خطر بروز هیپوگلیسمی شدید در پی مصرف این داروها افزایش می یابد. در صورت نیاز به تجویز داروی سولفونیل اوره، داروهای با پتانسیل پایین تر برای ایجاد افت قندخون (به عنوان مثال، گلیکلازید) ترجیح داده می شود.
-در بیماران مبتلا به فاویسم(نقص G6PD) بهتر است از داروهای غیرسولفونیل اوره‌ای به جای گلی‌بنکلامید استفاده شود.
توصیه های دارویی گلی بنکلامید
-توصیه می‌شود جهت پیشگیری از بروز افت قندخون، مصرف گلی‌بنکلامید با دوز کم آغاز شود و به تدریج بیشتر شود. دوز معمول مصرف روزانه ۲/۵تا۵میلی‌گرم و حداکثر دوز روزانه ۲۰میلی‌گرم می‌باشد.
-با تغيير رژيم غذائي، فعاليت بدني و بيماري، ميزان قند خون و برنامه درماني تغيير مي كند.
-دارو همراه با غذا (ترجیحاً وعده‌ی صبحانه) مصرف گردد. قرص‌ها به صورت منظم در ساعت مشخصی از روز مصرف شود.
-این دارو به دو فرم میکرونیزه شده و غیر میکرونیزه شده در فرمولاسیون دارویی در دنیا به کار می‌رود. باید بدانید که این دو فرآورده با دز مشابه، معادل زیستی یکدیگر نیستند و تغییر داروی مصرفی از نوع میکرونیزه به غیرمیکرونیزه یا برعکس، نیاز به تنظیم دوز مجدد دارد.
-کراتین بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره‌ای چک شود.
-با‌اینکه امکان مصرف گلی‌بنکلامید در دوران بارداری وجود دارد، امکان افت قندخون شدید در زمان تولد برای نوزاد وجود دارد(براساس مطالعات انسانی)، اما خطر تراتوژنیسیتی بر اساس مطالعات حیوانی مشاهده نشده‌است.
-تجویز در شیردهی با ارزیابی خطر و منفعتی که برای بیمار دارد، انجام شود.مطالعات انسانی کافی برای ارزیابی اثرات این دارو بر روی شیر انجام نشده است.
-در مورد شرایط افت قندخون آموزش‌های لازم به بیمار و همراه وی داده شود. قند خون بیمار به صورت منظم ارزیابی شود.
-در شرایطی که بیمار باید ناشتا باشد یا نیاز به کاهش کالری دریافتی دارد، بهتر است مصرف این دارو جهت جلوگیری از افت قندخون متوقف شود.
-با تغيير رژيم غذايي، فعاليت بدني و بيماري، ميزان قند خون و برنامه درماني تغيير مي كند.
-HbA1c بیمار دست‌کم دوبار در سال در بیماران با قندخون تحت کنترل و ۴بار درسال در بیمارانی که به اهداف درمانی نرسیده‌اند، چک شود.در افرادی که نوسانات قندخون زیادی دارند(مانند کسانی که کمبود ترشح انسولین دارند) یا در بیمارانی که HbA1c آنها با قندخون یا علائمشان تطابق ندارد، حتماً ارزیابی HbA1c همراه با سایر فاکتورهای قندخون انجام شود.
-قندخون ناشتا و بعد غذا توسط بیمار به صورت روزانه چک شود.
-عملکرد کبدی و کلیوی بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت منظم و دوره‌ای ارزیابی شود.
-پس از جراحی‌های چاقی بهتر است از نوع سریع رهش استفاده شود.فرمولاسیون آهسته رهش در چنین شرایطی ممکن است با مشکلاتی در آزادسازی و جذب مواجه شود.
-در بیمارانی که جراحی‌های چاقی انجام داده‌اند(بای‌پس معده، اسلیو و باندینگ) تصمیم به تجویز این دارو حتما با محاسبه‌ی نسبت خطر به منفعتی که برای بیمار دارد گرفته شود و ترجیحاً از گزینه‌های دارویی جایگزین استفاده شود. احتمال ایجاد اضافه وزن وجود دارد.
-این دارو انتخاب مناسبی برای خانم‌های مبتلا به دیابت تیپ۲ که تصمیم به بارداری دارند، نمی‌باشد. توصیه می‌شود افراد در سنین باروری در مدت درمان با این دارو از یک روش ضدبارداری مناسب استفاده کنند و در صورت تصمیم به بارداری حتماً پزشک خود را درجریان قرار دهند.
-به علت خطر بروز افتقندخون در شیرخوار، کارخانه‌ی سازنده توصیه می‌کند در مادران شیرده با توجه به شرایط، نسبت به قطع دارو و تجویز داروی جایگزین یا قطع شیردهی اقدام شود. با این‌حال در بعضی منابع قید شده‌است که امکان مصرف گلی‌بنکلامید در دوران شیردهی همراه با پایش شیرخوار از لحاظ علائم افت قندخون، وجود دارد)
