ورم لبها بوسیله التهاب زمینهای یا تجمع مایعات در زیر پوست لبها بوجود می‌آید. موارد زیادی می‌توانند موجب تورم لب شوند، از مشکلات جزئی پوست گرفته تا واکنشهای شدید آلرژیک. در این مطلب در مورد علتهای احتمالی و علائم همراه آن و درمانهایی که باید برای تورم لب انجام شود، چیزهایی را یاد خواهید گرفت.
جندین بیماری می‌تواند موجب ورم لبها شود. بعضی از این بیماریها جدی یا حتی کشنده هستند در حالی که بقیه موارد خود بخود قابل حل هستند. هر وقت لبهای شما متورم شدند و ظرف چند روز از بین نرفتند در صورتی که نتوانستید علتی برای آن پیدا کنید و این وضعیت همراه با دشواری در تنفس است یا اگر مشکوک به بیماریهای خطرناک شدید، باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم
مجموعه‌ای از عوامل موجب تورم لب می‌شوند که علائم متفاوتی هم ایجاد می‌کنند از جمله مشکلات پوستی و واکنشهای آلرژیک شدید. افرادی که دچار تورم لبها می‌شوند تا علائم خاص آنها و علل ممکن را تعیین کنند تا بتوانند درمان مناسب را دریافت کنند. علائم دیگر عبارتند از:
- قرمزی
- درد
- حساسیت به لمس
- ترک پوست
اغلب اوقات ورم لبها به علت حساسیت آلرژیک به مواد محیط، غذاها یا داروها است. سه عامل تحریک کننده در زیر توضیح داده شده‌اند.
ورم لبها به علت آلرژی
آلرژی عکس العمل بدن شما به موادی خاص است. وقتی که به چیزی آلرژی داشته باشید، بدن شما یک ماده شیمیایی به نام هیستامین تولید می‌کند. آزاد کردن هیستامین می‌تواند منجر به علائم رده آلرژی همانند عطسه، خارش و قرمزی پوست و التهاب شود. این التهاب منجر به تورم لبها می‌شود. چند نوع آلرژی وجود دارد و همه آنها می‌توانند موجب ایجاد ورم در لبها شوند.
آلرژِی محیطی
آلرژیهای محیطی واکنشهایی به مواد موجود در محیط اطراف هستند. آلرژِیهای شایع شامل گرده، کپک، گرد و غبار و شوره حیوانات (قطعات ریز پوست خشک حیوان) هستند. علائم آلرژی محیطی عبارتند از:
- ورم لبها و سایر نواحی بدن
- خس خس سینه
- کهیر
- اگزما
- عطسه
- گرفتگی بینی
بسته به شدت واکنش آلرژیک، شخص بیمار اغلب آلرژی را با آنتی هیستامین بدون نسخه درمان می‌کند. این داروها در اغلب داروخانه‌ها به راحتی یافت می‌شوند. در موارد شدید، چنین فردی باید آمپول آلرژی را استفاده کند که ایمونوتراپی نام دارد تا به بدن کمک کند که علیه آلرژنها از آن استفاده کند.
آلرژیهای غذایی
آلرژیهای غذایی یکی از علل شایع ورم لبها هستند. آلرژیهای غذایی بر حسب اقوام و منطقه زندگی متفاوت است. در برخی کشورها حساسیت به یک نوع ماده غذایی بیشتر از سایر کشورهاست. آلرژی یا حساسیت به مواد غذایی معمولا در یک خانواده در چند نفر وجود دارد اما پیش بینی اینکه از شخصی به فرزند وی منتقل شود، غیر ممکن است. حدود ۹۰ درصد آلرژِهای غذایی شامل موارد زیر هستند:
- تخم مرغ
- شیر
- بادام زمینی و آجیلهای درختی
- ماهی و صدف
- گندم
- سویا
همچنین ممکن است به ادویه‌های خاصی آلرژی یا حساسیت شدید داشته باشید. ادویه‌های گرم ممکن است سوزش لبها و دهان را تحریک کنند اما حتی ادویه‌های ملایمتر با واکنشهای آلرژیک ارتباط دارند. این موارد عبارتند از:
- انیس
- تخم کرفس
- تخم گشنیز
- رازیانه
- جعفری
به غیر از تورم لبها، علائم زیر ناشی از حساسیت غذایی بوجود می‌آید:
- تهوع
- دردهای شکمی
- کهیر
- تنگی نفس
- خس خس
- سرفه
- ورم زبان
- دشواری در بلع
- نبض
- صورت رنگ پریده یا آبی
- سرگیجه
مهمترین راه کنترل آلرژی غذایی اجتناب از غذاهایی است که موجب تحریک حساسیت می‌شوند. این کار مستلزم خواندن برچسبهای غذایی و پرسیدن در مورد مواد تشکیل دهنده در رستورانها است. این امر بخصوص برای افراد مبتلا به سلیاک بسیار مهم است چون در بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده از ترکیبات گندم استفاده می‌شود. یک متخصص تغذیه یا رژیم غذایی می‌تواند بهترین در مور بهترین نوع اقدام در مورد رژیم غذایی برای یک آلرژی خاص توصیه‌های غذایی داشته باشد.
سایر آلرژیهای ایجاد کننده ورم لبها
نیش حشرات، زنبورها و آلرژی به داروهای خاص می‌تواند موجب تورم لبها شود. اگر بعد از نیش حشرات دچار ورم شدید، یک داروی ضد آلرژی سریع همانند دیفن هیدرامین را استفاده کنید. این دارو می‌تواند به کاهش ورم و خارش پس از نیش حشرات کمک کند. برخی از افراد به داروهای خاصی آلرژی دارند مثل آنتی بیوتیکها بخصوص پنی سیلین که مهترین آنهاست. حدود ۱۰ درصد افراد به این دارو حساسیت دارند. سایر علائم شایع حساسیت به پنی سیلین عبارتند از:
- دانه‌های قرمز
- خارش چشمها
- کهیر
- خس خس
- ورم زبان یا صورت
- احساس ناخوشی
- اسهال
- سردرد
اگر کسی بعد از مصرف داروهای حاوی پنی سیلین دچار حساسیت شد باید فورا مصرف آن را متوقف کرده و با پزشک مشورت کند. داروهای دیگری را می‌توان جایگزین آن کرد. داروهای دیگری هم می‌تواند موجب واکنش حساسیت زا شوند که عمدتا شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، ضد تشنج و داروهای مربوط به شیمی درمانی هستند.
آنافیلاکسی
واکنشهای شدید آلرژیک می‌توانند به شکل یک نوع واکنش آلرژیک شدید به نام آنافیلاکسی باشند. وقتی که آنافیلاکسی شدید باشد، بیمار دچار شوک آنافیلاکسی می‌شود. واکنش ممکن است خطرناک و حتی کشنده باشد. برخی افراد ممکن است متوجه نشوند به چیزی که حساسیت دارند تا اینکه دچار آنافیلاکسی می‌شوند.
پنج گروه عمده از علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- تنفس. خس خس، گرفتگی گلو، درد قفسه سینه، دشواری در بلع، گرفتگی بینی
- گردش خون: پوست رنگ پریده یا کبود، نبض ضعیف، سبکی سر، فشار خون پایین.
- پوست: کهیر، ورم، خارش، گرمی، قرمزی، جوش.
- معده (شکم): تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، اسهال.
- سایر علائم عبارتند از اضطراب، سردرد و خارش و قرمزی چشم.
آنافیلاکسی باید فورا درمان شود. نخستین اقدام تزریق اپی نفرین از جمله از طریق اپی پن (قلم تزریقی) و سپس رفتن به بخش اورژانس است.
آنژیوادم
آنژیو یک وضعیت کوتاه مدت است که موجب ورم عمیق زیر پوست می‌شود. این حالت ممکن است بوسیله آلرژی، واکنشهای داروهایی غیر آلرژیک یا بیماریهای ارثی ایجاد شود. ورم ممکن است هر قسمت از بدن از جمله ناحیه تناسلی بوجود آید اما شایعترین آن در لبها و چشمهاست.
سایر علائم آنژیوادم عبارتند از:
- خارش
- درد
- کهیر
علائم آنژیوادم معمولا ۲۴ تا ۴۸ ساعت است. این ماده با آنتی هیستامین، کورتیکواستروئیدها یا تزریق اپی نفرین است. پزشک شما به تعیین داروی دقیق بر اساس عامل ایجاد کننده یا شدت آنژیوادم، به شما کمک می‌کند. آنتی هیستامین برای آنزیوادم مربوط به آلرژی موثر است. آنژیوادم غیر آلرژیک و آنژیوادم ارثی معمولا با کورتیکواستروئیدها رفع می‌شوند. معمولا این وضعیت ظرف چند روز خود به خود خوب می‌شود.
زخمها
بریدگیهای کوچک، زخمها و پارگی روی لبها می‌تواند منجر به ورم کردن آنها شود. لبها حاوی خون زیادی هستند و بنابراین مستعد ورم هستند. برای درمان زخمهای لب، این ناحیه را شسته و هر گونه خونریزی را با باند یا پارچه‌ای تمیز بند بیاورید. با استفاده از یخ پک در ناحیه زخمی، ورم را کاهش دهید. اگر زخم بزرگ باشد مثلا بوسیله گاز گرفتگی بوجود آمده باشد خیلی دردناک است یا علائم عفونت را نشان دهد در این صورت شخص باید به دنبال درمانهای پژشکی در درمانگاه‌ها و مراکز درمانی باشد.
شلیت گلاندولاریس
شلیت گلاندولاریس یک بیماری التهابی است که فقط بر لبها اثر می‌گذارد. این مورد در مردان شایعتر است. پزشکان نمی‌دانند علل آن چیست اما ظاهرا با قرار گرفتن در معرض آفتاب، زخمهای لب و سیگار کشیدن است.
سایر علائم لب عبارتند از:
- حساسیت لبها
- حفرات ریزی که بزاق ترشح می‌کنند
- ناهمواری سطح لب
شلیت گلاندولاریس اغلب نیازی به درمان ندارد اما شما را بیشتر مستعد عفونتهای باکتریایی می‌کند. اینها معمولا نیازمند درمان با آنتی بیوتیک یا کورتیکواستروئیدهاست.
سندرم ملکرسون رزنتال
سندرم ملکرسون رزنتال (MRS) یک بیماری مغزی التهابی است که بر صورت اثر می‌گذارد. علائم مهم MRS ورم لبها است. در بعضی موارد، این می‌تواند موجب ترک زبان یا فلج صورت شود. بسیاری از افراد در یک زمان، فقط دو تا از این علائم را دچار می‌شوند. MRS نادر است و معمولا ژنتیکی است. این بیماری با داروهای کورتیکواستروئید و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درمان می‌شود تا به کاهش تورم کمک کند.
شلیت گرانولوماتوس
شلیت گرانولوماتوس که گاهی اوقات شلیت میشر نام دارد، علت ممکن دیگر ورم لبها است. این یک بیماری التهابی نادر است که موجب ورم تاولی در لبها می‌شود. پزشکان آن را اغلب زیرگونه MRS می‌دانند. این بیماری هم همانند MRS معمولا با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و کورتیکواستروئیدها درمان می‌شود که به کاهش ورم کمک می‌کنند.
خشکیدگی یا آفتاب سوختگی لبها
لبهای خشکی زده ممکن است متورم شوند. این حالت معمولا بوسیله لیس زدن زیاد لبها، قرار گرفتن در معرض باد، آفتابی یا آب و هوای خشک یا حتی زندگی در اقلیم خشک بوجود می‌آید. برای پیشگیری از این رخداد، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:
- بالم لب حاوی وازلین یا موم زنبور
- محصولات لب حاوی ضد آفتاب
- پوشیدن کلاه
- اجتناب از لیس زدن لبها
- اجتناب از کندن پوست خشک یا پوسته پوسته شده
ورم لبها بر اثر عفونت
بعضی از عفونتها ممکن است موجب ورم لبها شوند از جمله آنهایی که بوسیله عفونت قارچی، ویروسها یا باکتریها ایجاد شوند. گاهی اوقات لبهای شکاف خورده و پوست پوست به میکروبها اجازه می‌دهند تا این ناحیه عفونت کند. این می‌تواند موجب قرمزی، درد و مقداری تورم شود. در مورد عفونت، درمان بستگی به میکروبی دارد که موجب آن شده است و باید بوسیله پزشک کنترل شود.
موکوسل
موکوسل معمولا بصورت یک تاول روی لب ظاهر می‌شود تا ورم اما ظاهر آن معمولا متفاوت است. موکوسلها کیستهایی هستند که از نیش یا ضربه به لب بوجود می‌آیند و منجر به صدمه به غده بزاقی می‌شوند. این مایع بعدا برگشت می‌کند یا زیر پوست تجمع پیدا می‌کند که در آن قسمت یک تاول تشکیل می‌شود.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد
علتهای متعددی برای ورم لبها وجود دارد اما در بعضی موارد، جدی نیست و خود به خود از بین می‌رود. اگر کسی علاوه بر ورم لب چند علامت شدید دیگر هم داشته باشد مثل آنهایی که مربوط به آنافیلاکسی هستند، باید به پزشک مراجعه کند. اکثر موارد تورم لبها نیازمند مراقبت پزشکی نیستند و ظرف چند روز از بین می‌روند. تعیین علت زمینهای ورم لبها ضروری است. اگر شخصی برای این مورد از جمله برای آلرژی نیازمند درمان باشد باید برای تشخیص دقیق به پزشک مراجعه کند.
ترجمه اختصاصی توسط مجله قرمز
منابع
