در صورت نیاز به خرید با شماره تماس 09334445543 تیم پشتیبانی داروباکس تماس بگیرید.
داروی دگزامتازون (Dexamethasone) معمولا برای تسکین التهاب در نقاط مختلف بدن تجویز می‌شود. تهیه این دارو بدون نسخه مجاز نیست. این دارو از جمله داروهای کورتیکواستروئیدی (corticosteroid) است که برای درمان بیماری‌های مختلفی مانند التهاب، آلرژی شدید، آرتریت، آسم، مشکلات کلیه و… تجویز می‌شود. داروهای کورتیکواستروئیدی سیستم ایمنی بدن را برای کمک به درمان التهاب، قرمزی، خارش و واکنش‌های آلرژيک تحت تاثیر قرار می‌دهند.
دگزامتازون با نام‌های تجاری دیگری نیز در بازار موجود است که عبارتند از:
- دگزامتازون اینتنسول (Dexamethasone Intensol)
- دگزازون (Dexazone)
- بایکادرون (Baycadron)
در ادامه مقاله توضیحات بیشتری در مورد موارد مصرف دگزامتازون، عوارض و نحوه مصرف آن ارائه شده است.
دگزامتازون برای درمان چه بیماری‌هایی تجویز می‌شود؟
دگزامتازون برای درمان بیماری‌هایی مانند موارد زیر تجویز می‌شود:
- التهاب مفصل (Arthritis)
- اختلالات خونی یا هورمونی
- واکنش‌های آلرژیک
- بیماری‌های پوستی
- مشکلات چشمی
- مشکلات تنفسی
- اختلال روده
- سرطان
- اختلالات سیستم ایمنی
همچنین به عنوان آزمایشی برای اختلال غده آدرنال (سندروم کوشینگ) استفاده می‌شود. همان‌طور که گفته شد، دگزامتازون متعلق به دسته‌ای از داروهای شناخته‌شده به نام کورتیکواستروئیدها است. این دارو پاسخ سیستم ایمنی شما را به بیماری‌های مختلف کاهش می‌دهد تا علائمی مانند التهاب و واکنش‌های آلرژیک را از بین ببرد.
نکات کلیدی در مورد دگزامتازون
نکات کلیدی که باید هنگام مصرف دگزامتازون در نظر بگیرید، عبارتند از:
- قرص یا شربت دگزامتازون را معمولا باید روزی یک بار مصرف کنید.
- بهتر است این دارو صبح مصرف شود تا خواب شما را تحت تاثیر قرار ندهد.
- مشکلات خواب، نوسانات خلقی، سوء‌هاضمه و افزایش وزن از جمله رایج‌ترین عوارض جانبی دگزامتازون هستند.
- مصرف قرص یا شربت دگزامتازون می‌تواند بدن شما را بیشتر مستعد دریافت انواع عفونت کند. اگر حین مصرف دارو به عفونت‌هایی مانند ویروس کرونا مبتلا شدید یا با افراد بیمار ارتباط برقرار کرده‌اید، با پزشک خود مشورت کنید.
اشکال دارویی دگزامتازون
دگزامتازون در اشکال مختلف قرص، شربت و آمپول تجویز می‌شود. لازم است مطابق دستور پزشک شکل دارویی را دریافت کنید. این دارو در دو شکل قطره و اسپری نیز برای درمان عفونت گوش تجویز می‌شود.
میزان مصرف دگزامتازون
میزان مصرف دگزامتازون خوراکی در کودکان و بزرگسالان به این ترتیب است:
میزان مصرف در بزرگسالان: معمولا روزانه پنج تا ۱۰ میلی‌گرم تجویز می‌شود. برای برخی از بیماری‌ها ممکن است دوز مصرقی تا روزانه ۱۶ میلی‌گرم هم برسد.
میزان مصرف در کودکان: بدیهی است که برای کودکان دوز کمتری از دارو تجویز می‌شود. پزشک با استفاده از قد و وزن کودک، دوز مناسب او را تجویز می‌کند. برای درمان بیماری کروپ یا خروسک، معمولا به صورت تک‌دوز تجویز می‌شود.
نحوه مصرف دگزامتازون
همان‌طور که پیش از این گفتیم دگزامتازون اغلب به دو روش خوراکی و تزریقی تجویز می‌شود. در ادامه به نحوه مصرف هر دو پرداخته‌ایم.
نحوه مصرف دگزامتازون خوراکی
مصرف آن با غذا یا شیر از ناراحتی معده جلوگیری می‌کند. یک قرص از این دارو را باید با یک لیوان پر آب مصرف کنید؛ مگر اینکه پزشک دستور دیگری داده باشد.
اگر شربت این دارو را استفاده می‌کنید، دوز مورد نیاز را با پیمانه مخصوص با دقت اندازه‌گیری کنید. از قاشق‌های خانگی استفاده نکنید. چرا که ممکن است دوز مناسب را دریافت نکنید.
اگر دگزامتازون را روزانه یک بار مصرف می‌کنید، آن را صبح پیش از ساعت ۹ میل کنید. اگر یک روز در میان یا به نحو دیگری غیر از روزانه یک عدد مصرف می‌کنید، علامت‌گذاری در تقویم می‌تواند یادآور خوبی باشد که دوزها را از دست ندهید.
مقدار مصرف دارو و مدت‌زمان مصرف آن بر اساس نوع بیماری و واکنش شما به درمان تعیین می‌شود. دارو را دقیقا مطابق دستور پزشک مصرف کنید. برنامه پزشک را برای تغییر دوز مصرف دارو به دقت دنبال کنید. پزشک ممکن است هر از گاهی مقدار مصرف دارو را کاهش دهد تا عوارض جانبی آن را به حداقل برساند.
بدون مشورت با پزشک، مصرف دگزامتازون را قطع نکنید. برخی از بیماری‌ها ممکن است با قطع ناگهانی دارو وخیم‌تر شوند. همچنین ممکن است علائمی مانند حالت تهوع، گیجی، ضعف یا درد مفاصل و عضلات را تجربه کنید. برای جلوگیری از این علائم هنگام قطع مصرف دارو، پزشک ممکن است دوز مصرفی شما را به تدریج کاهش دهد. برای جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید. هر گونه علائم جدید یا شدیدتر شدن علائم پیشین را فورا به پزشک گزارش دهید. در صورت عدم بهبود یا وخیم‌تر شدن بیماری، با پزشک خود مشورت کنید.
نحوه مصرف دگزامتازون تزریقی
دگزامتازون تزریقی به روش‌های زیر انجام می‌شود:
- تزریق داخل وریدی
- تزریق زیرجلدی
- تزریق عضلانی
- تزریق داخل ضایعه
- تزریق داخل مفصل
- تزریق در بافت نرم
تزریق داخل وریدی باید به آرامی و ظرف مدت چند دقیقه انجام شود. تزریق داخل مفصلی باید در شرایط کاملا استریل انجام شود.
مدت زمان مصرف دارو
مدت زمان مصرف دگزامتازون به شرایط و نوع بیماری شما بستگی دارد و باید حتما توسط پزشک تعیین شود. این دارو معمولا برای چند روز تا چند هفته تجویز می‌شود. اما برای برخی از بیماری‌ها ممکن است دوره درمان طولانی‌تر باشد و گاهی تا چند ماه طول بکشد.
فراموشی مصرف دارو
در صورت فراموشی مصرف دگزامتازون باید بر اساس دوز تجویز‌شده خود رفتار کنید:
- اگر دگزامتازون برای شما روزانه یک عدد تجویز شده است، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تا روز بعد به یاد نیاوردید، دوز از دست رفته را رها کنید و دوز بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید.
- اگر دگزامتازون را دو یا سه بار در روز مصرف می‌کنید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. مگر اینکه کمتر از دو ساعت تا نوبت بعدی مصرف دارو مانده باشد. در این شرایط باید این نوبت را رها کنید و نوبت بعدی را در زمان معمول خود دریافت کنید.
به هیچ عنوان برای جبران نوبت فراموش‌شده، دارو را دوبرابر مصرف نکنید.
نحوه متوقف کردن مصرف دارو
مصرف دگزامتازون را به صورت ناگهانی قطع نکنید؛ به ویژه اگر دوز بالای دارو را برای مدت طولانی مصرف می‌کنید. چرا که ممکن است بیماری شما مجددا عود کند. همچنین ممکن است عوارض جانبی اضافی زیر را تجربه کنید:
- خستگی شدید
- ضعف
- بدن درد
- درد مفاصل
برای پیشگیری از بروز این عوارض، پزشک دوز داروی شما را به تدریج کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی دگزامتازون
عوارض جانبی رایج دگزامتازون عبارتند از:
- ناراحتی معده
- سوزش سر معده
- سردرد
- اختلال خواب
- افزایش اشتها و وزن
اگر هر کدام از این موارد را پس از مصرف دارو تجربه می‌کنید، آن را با پزشک یا داروساز در میان بگذارید.
به یاد داشته باشید که این دارو به این دلیل تجویز شده است که به تشخیص پزشک، مزایای آن برای شما بیشتر از خطرات و عوارض جانبی است. بسیاری از افراد پس از مصرف دگزامتازون هیچ گونه عوارض جدی را تجربه نمی‌کنند.
در صورت داشتن عوارض جانبی جدی مانند موارد زیر، فورا از پزشک کمک بخواهید:
- علائم عفونت (مانند گلودردی که از بین نمی‌رود یا تب)
- درد استخوان یا مفاصل
- ضربان قلب تند یا کند
- درد یا فشار چشم
- مشکلات بینایی
- افزایش وزن غیرطبیعی
- پف کردن صورت
- ورم زانو یا پا
- علائم خون‌ریزی معده یا روده (مانند درد شکم یا معده، مدفوع سیاه یا قیری و استفراغی که شبیه تفاله قهوه است.)
- تغییرات روانی یا خلقی (مانند افسردگی، نوسانات خلقی، بی‌قراری)
- تغییرات دوره قاعدگی
- درد یا گرفتگی عضلات
- ضعف
- کبودی یا خون‌ریزی آسان
- کندی بهبود زخم
- نازک شدن پوست
- تشنج
در ادامه به شرح عوارض جانبی دیگر پرداخته‌ایم که بسته به وخامت اوضاع، می‌توانند جدی باشند.
دیابت
دگزامتازون در موارد نادر باعث افزایش قند خون می‌شود که می‌تواند منجر به دیابت یا شدیدتر شدن آن شود. در صورت مشاهده علائم قند خون بالا مانند افزایش تشنگی یا ادرار، فورا پزشک خود را در جریان بگذارید. اگر در حال حاضر به دیابت مبتلا هستید، مرتب قند خون خود را اندازه‌گیری کنید و نتایج را به اطلاع پزشک خود برسانید. پزشک ممکن است داروهای دیابت شما را تنظیم کرده و برنامه ورزشی یا رژیم غذایی برایتان در نظر بگیرد.
خطر ابتلا به انواع عفونت‌ها
این دارو می‌تواند خطر ابتلا به انواع عفونت را بیشتر کرده یا عفونت‌های فعلی شما را وخیم‌تر کند. از افراد مبتلا به عفونت‌های مسری (مانند آبله‌مرغان، سرخک یا آنفولانزا) دوری کنید. اگر در معرض عفونت قرار گرفته‌اید، با پزشک خود مشورت کنید
واکنش آلرژیک
واکنش آلرژیک ناشی از مصرف دگزامتازون بسیار نادر است. با این حال در صورت مشاهده هرگونه علائم جدی و واکنش آلرژیک شامل موارد زیر، با پزشک مشورت کنید:
- جوش
- خارش یا ورم (مخصوصا روی صورت، زبان یا گلو)
- سرگیجه شدید
- مشکلات تنفسی
این فهرست عوارض جانبی کامل نیست. اگر متوجه شدید واکنش‌هایی دارید که در این فهرست وجود ندارد، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید.
مصرف دگزامتازون در دوران بارداری
دگزامتازون در دوران بارداری باید فقط در صورت ضرورت مصرف شود. در موارد نادر می‌تواند به جنین آسیب برساند. در مورد خطرات و مزایای دارو با پزشک خود مشورت کنید. نوزادان متولدشده از مادرانی که به مدت طولانی این دارو را مصرف می‌کرد‌ه‌اند، ممکن است دچار مشکلات هورمونی شوند. در صورت مشاهده علائم زیر در نوزاد، حتما به پزشک مراجعه کنید:
- حالت تهوع یا استفراغی که متوقف نمی‌شود
- اسهال شدید
- ضعف
مصرف دگزامتازون در شیردهی
مشخص نیست که آیا این دارو به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. لذا پیش از شیردهی لازم است با پزشک خود مشورت کنید.
تاثیر دگزامتازون در باروری
مصرف بیش از حد و خودسرانه دگزامتازون ممکن است اثرات بدی روی باروری داشته باشد. اما در صورت مشورت با پزشک و دریافت دوز مناسب، حتی می‌تواند برای درمان ناباروری زنان تجویز شود. در واقع این دارو از طریق تاثیرگذاری بر پرولاکتین (هورمون مسئول تولید شیر مادر) روی رشد فولیکول‌ها یا سایر اثرات مستقیم روی تخمک‌گذاری، شانس باروری را افزایش می‌دهد.
مصرف دگزامتازون در چه شرایطی ممکن است خطرناک باشد؟
اگر به دگزامتازون حساسیت دارید، باید پیش از مصرف به پزشک یا داروساز بگویید. این محصول ممکن است حاوی مواد اولیه غیر‌فعالی باشد که می‌توانند منجر به واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شوند. برای جزئیات بیشتر با داروساز مشورت کنید.
سابقه پزشکی خود را پیش از مصرف دگزامتازون با پزشک در میان بگذارید. به ویژه اگر مشکلات زیر را داشته‌اید:
- عفونت‌ها (مانند سل، تبخال، عفونت‌های قارچی)
- بیماری کلیه
- بیماری کبد
- اختلالات روانی یا خلقی (مانند روان‌پریشی، اضطراب و افسردگی)
- عدم تعادل مواد معدنی (مانند سطح پایین پتاسیم یا کلسیم خون)
- بیماری تیروئید
- مشکلات معده یا روده (مانند زخم، کولیت اولسراتیو، دیورتیکولیت، اسهال بدون دلیل)
- فشار خون بالا
- مشکلات قلبی (مانند نارسایی قلبی و حمله قلبی اخیر)
- دیابت
- بیماری‌های چشمی (مانند آب مروارید یا آب سیاه)
- تحلیل استخوان (پوکی استخوان)
- لختگی خون
در ادامه به موارد احتیاط مصرف دارو دگزامتازون پرداخته‌ایم.
انجام عمل‌های جراحی
مصرف طولانی‌مدت داروهای کورتیکواستروئیدی می‌تواند واکنش بدن به استرس فیزیکی را دشوارتر کند. لذا پیش از عمل جراحی یا در صورت ابتلا به بیماری جدی یا آسیب فیزیکی شدید، به پزشک یا دندانپزشک خود اعلام کنید که دگزامتازون مصرف می‌کنید؛ یا در ۱۲ ماه گذشته این دارو را مصرف کرده‌اید.
مصرف الکل و دگزامتازون
این دارو ممکن است منجر به خون‌ریزی معده شود. مصرف روزانه الکل هم‌زمان با مصرف دگزامتازون می‌تواند خطر خون‌ریزی معده را افزایش دهد. بنابراین مصرف الکل را محدود کرده و برای اطلاعات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
دگزامتازون و واکسیناسیون
پیش از هرگونه ایمن‌سازی یا واکسیناسیون، به متخصص مراقبت‌های بهداشتی بگویید که از دگزامتازون استفاده می‌کنید. از افرادی که به تازگی واکسن‌های زنده (مانند واکسن آنفولانزا که از طریق بینی استنشاق می‌شود) دریافت کرده‌اند، دوری کنید.
دگزامتازون و دیابت
نوع مایع این دارو ممکن است حاوی شکر و/یا الکل باشد. در صورت ابتلا به دیابت، بیماری کبد یا هر نوع بیماری دیگری که شما را مجبور به اجتناب یا محدود کردن این مواد می‌کند، احتیاط کنید. از پزشک یا داروساز خود در مورد استفاده ایمن از محصول سوال کنید.
مصرف دگزامتازون در افراد مسن
افراد مسن ممکن است نسبت به عوارض جانبی دگزامتازون حساس‌تر باشند. عوارض زیر در این افراد بیشتر شایع است:
- تحلیل یا درد استخوان
- خون‌ریزی معده یا روده
- تغییرات خلقی یا روانی (مانند گیجی)
مصرف دگزامتازون در کودکان
دگزامتازون در صورت مصرف طولانی‌مدت، می‌تواند روند رشد کودک را کُند کند. برای دریافت جزئیات بیشتر با پزشک یا داروساز مشورت کنید. مراجعه مرتب به پزشک برای بررسی قد و وزن کودک پیشنهاد می‌شود.
تداخلات دارویی دگزامتازون
تداخلات دارویی ممکن است بر کارکرد دارو اثر بگذارند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. پرداختن به تمام تداخلات دارویی در اینجا ممکن نیست. لذا فهرستی از محصولات مصرفی خود (شامل داروهای نسخه‌ای، داروهای بدون نسخه و محصولات گیاهی) تهیه کنید و با پزشک یا داروساز به اشتراک بگذارید. به هیچ عنوان بدون تایید پزشک شروع به مصرف دارو نکنید، مصرف آن را قطع نکنید و دوز مصرفی را تغییر ندهید.
برخی از محصولاتی که ممکن است با دگزامتازون تداخل داشته باشند، عبارتند از:
- آلدسلوکین (Aldesleukin)
- داروهایی که ممکن است منجر به خون‌ریزی یا کبودی شوند. (از جمله داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل، رقیق‌کننده‌های خون مانند دابیگاتران یا وارفارین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین، سلکوکسیب، ایبوپروفن)
- میفپریستون (Mifepristone)
دگزامتازون می‌تواند دفع داروهای دیگر را از بدن شما تسریع کند و بر نحوه عملکرد آن‌ها اثر بگذارد. نمونه‌های داروهای تحت تاثیر عبارتند از:
- داروهای مخصوص سرطان (ماند داساتینیب، لاپاتینیب و سانیتینیب)
- پرازیکوانتل (praziquantel)
- ریلپی‌ویرین (Rilpivirine)
اگر پزشک برای پیشگیری از سکته یا حمله قلبی دوز پایین آسپرین (معمولا ۸۲ تا ۱۶۲ میلی‌گرم در روز) را تجویز کرده است، باید مصرف آن را ادامه دهید. جزئیات بیشتر را از پزشک یا داروساز خود بپرسید.
همچنین دگزامتازون ممکن است با برخی از آزمایش‌ها (مانند آزمایش‌های پوست) تداخل داشته باشد و امکان دارد نتایج آزمایش‌ها را اشتباه نشان دهد. مطمئن شوید که پرسنل آزمایشگاه و تمام پزشکان می‌دانند که شما از این دارو استفاده می‌کنید.
سوالات متداول درباره دگزامتازون
۱ـ دگزامتازون چگونه کار می‌کند؟
دگزامتازون یک داروی کورتیکواستروئیدی است. این داروها اثرات هورمون‌های طبیعی تولید‌شده در غدد فوق کلیوی (غدد آدرنال) را تقلید می‌کنند. غدد فوق کلیوی بالای کلیه‌های شما قرار دارند. استروئیدهایی مانند دگزامتازون وقتی بالاتر از میزان طبیعی بدن شما تجویز شوند، التهاب را کاهش می‌دهند. این ویژگی می‌تواند به کاهش علائم بیماری‌های التهابی مانند خروسک، آٰرتریت و آسم کمک کند.
استروئیدها به آرام کردن سیستم ایمنی نیز کمک می‌کنند. این ویژگی می‌تواند به بهبود بیماری‌های خودایمنی (در این بیماری‌ها سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خودی حمله می‌کند.) مانند آرتریت روماتوئید کمک کند.
دگزامتازون برای درمان حالت تهوع و استفراغ نیز تجویز می‌شود. در اینجا دارو روی پیام‌رسان‌های شیمیایی مغز کار می‌کند تا احساس تهوع را کاهش دهد.
۲ـ چگونه از دگزامتازون برای درمان کرونا استفاده می‌شود؟
دگزامتازون برای درمان موارد شدید بیماری کرونا در بیمارستان‌ها استفاده می‌شود. این دارو می‌تواند باعث افزایش شانس بهبود بیمارانی شود که زیر دستگاه ونتیلاتور هستند یا برای تنفس به اکسیژن نیاز دارند.
هیچ اطلاعی مبنی بر تاثیر دگزامتازون در درمان موارد کمتر جدی کرونا (آن‌هایی که در بیمارستان بستری نیستند و برای تنفس به اکسیژن نیاز ندارند) وجود ندارد. اما این دارو باعث وخیم شدن بیماری نمی‌شود و علائم خفیف را شدیدتر نمی‌کند.
۳ـ چند روز پس از مصرف دگزامتازون احساس بهتری خواهم داشت؟
این موضوع به علتی بستگی دارد که بابت آن دارو مصرف می‌کنید. در برخی از بیماری‌ها پس از چند روز احساس بهتری خواهید داشت. اما در برخی دیگر حتی با وجود اثربخشی دارو، ممکن است پس از چند ماه هم احساس بهتری نداشته باشید. در این مورد بهتر است از پزشک خود سوال کنید.
۴ـ آيا دگزامتازون بر پیشگیری از بارداری اثر می‌گذارد؟
دگزامتازون تاثیر بر روی اقدامات پیشگیری از بارداری (شامل قرص‌های ترکیبی یا روش‌های جلوگیری اورژانسی) ندارد.
۵ـ حین مصرف دگزامتازون می‌توان رانندگی یا دوچرخه‌سواری کرد؟
دگزامتازون باعث خواب‌آلودگی نمی‌شود. بنابراین رانندگی یا دوچرخه‌سواری حین مصرف این دارو بی‌خطر است. اما اگر بینایی شما تحت تاثیر قرار گرفته است، نباید این اقدامات را انجام دهید.
