فاموتیدین یک مسدود کننده هیستامین ۲ است که با کاهش میزان اسید تولید شده در معده عملکرد خود را انجام داده و مشکلات گوارشی را برطرف می‌کند. در مواردی که فرد با زخم معده و روده یا رفلاکس معده مواجه است معمولا این دارو توسط پزشکان تجویز می‌شود. در دوره‌ اوج کرونا نیز این دارو محبوبیت خاصی پیدا کرد و آنهایی که قبلا حتی نامش را نشنیده بودند، به خوبی با آن آشنا شدند. در مورد قرص فاموتیدین هرآنچه لازم است بدانید، در این مقاله از مجله داروخانه آنلاین داروماروشرح خواهیم داد.

قرص فاموتیدین برای چیست؟

کاربردهای قرص فاموتیدین به شرح زیر است:

• درمان و پیشگیری از زخم معده و روده
• درمان سندرم زولینگر-الیسون (تولید بیش از حد اسید معده)
• بهبود رفلاکس معده
• و درمان سایر شرایطی که در آن اسید از معده به مری برگشته و باعث سوزش سر دل می‌شود.

نام تجاری فاموتیدین، پپسید (Pepcid) است.

دوزهای مختلف قرص فاموتیدین

Famotidine در دو دوز ۲۰ و ۴۰ میلی‌گرم در داروخانه‌ها عرضه می‌شود. تفاوت فاموتیدین ۲۰ و ۴۰ تنها در دوز آنهاست. بنا به دستور پزشک ممکن است لازم باشد یکی را دو بار یا یکبار در روز مورد استفاده قرار دهید.

قرص فاموتیدین ۴۰ برای چیست؟

فاموتیدین به عنوان مسدود کننده H2 شناخته شده و باعث کاهش اسید معده می‌شود. برای درمان و پیشگیری از سوزش سر دل و سایر علائم ناشی از ترشح بیش از حد اسید معده این دارو را می‌توان مصرف کرد. این قرص برای درمان سوء هاضمه کاربرد دارد و در واقع قرص ضد سوزش معده به حساب می‌آید.

نحوه مصرف قرص فاموتیدین

Famotidine را باید دقیقا مطابق با دستوری که پزشک ارائه کرده است، مورد استفاده قرار دهید. دستور کلی مصرف به شرح زیر است:

• به منظور درمان سوزش معده ۱ عدد قرص فاموتیدین ۲۰ یا ۴۰ میلی‌گرمی را همراه با ۱ لیوان آب میل کنید. این دارو را همراه با غذا یا بدون غذا می‌توانید مورد استفاده قرار دهید. بیش از ۲ قرص در روز استفاده نکنید؛ مگر آنکه پزشک توصیه کرده باشد.
• برای جلوگیری از سوزش معده Famotidine را ۱۵ دقیقه یا ۱ ساعت قبل از خوردن غذا یا مصرف نوشیدنی‌ها میل کنید.

اگر از فاموتیدین در فرم‌های دیگری به جز قرص استفاده می‌کنید، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• فاموتیدین تزریقی باید به صورت وریدی تزریق شود.
• قبل از مصرف شربت یا سوسپانسیون خوراکی فاموتیدین، بطری محصول را ۵ تا ۱۰ ثانیه تکان دهید و از سرنگ برای اندازه‌گیری دقیق دارو کمک بگیرید.

• قرص فاموتیدین بیش از ۲ هفته نباید مورد استفاده قرار گیرد؛ مگر آنکه پزشک توصیه کرده باشد. اکثر مشکلات معده تا ۴ هفته بعد از شروع به مصرف فاموتیدن بهبود می‌یابند اما گاهی حتی ممکن است تا ۸ هفته نیاز باشد مصرف این دارو ادامه پیدا کند. در هر صورت فراموش نکنید که دستور پزشک در اولویت است.

فاموتیدین قبل یا بعد از غذا؟

چنانچه اشاره کردیم قرص فاموتیدین را می‌توانید قبل یا بعد از غذا مورد استفاده قرار دهید. اما در اغلب اوقات پزشکان توصیه می‌کنند که این دارو را ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صرف غذا بخورید تا اثر پیشگیری کننده داشته باشد.

بهترین زمان مصرف قرص فاموتیدین

به دستور پزشک پایبند باشید و فاموتیدین را درست همان‌طور که وی تجویز کرده است استفاده کنید. اگر تنها یکبار در روز باید فاموتیدین را بخورید، بهتر است آن را شب قبل از غذا میل کنید. نیم ساعت تا ۱ ساعت قبل از مصرف وعده‌های غذایی بهترین زمان استفاده از قرص فاموتیدین است.

عوارض قرص فاموتیدین چیست؟

عوارض فاموتیدین به شرح زیر است:

• اگر به داروی Famotidine حساسیت داشته باشید ممکن است با مصرف آن دچار واکنش آلرژیک شوید. در این صورت مصرف دارو باید قطع شده و به پزشک مراجعه شود. علائم حساسیت به فاموتیدین عبارتند از: کهیر، دشواری در تنفس، تورم صورت، لب، زبان یا گلو.
• در صورت مشاهده علائمی که به آنها اشاره می‌کنیم، مصرف دارو را قطع و فورا به پزشک مراجعه کنید: گیجی، توهم، بی‌قراری، تشنج، ضربان قلب سریع، سرگیجه ناگهانی، درد یا ضعف عضلانی، تب، خستگی غیر عادی، ادرار تیره رنگ.

عوارض قرص فاموتیدین ممکن است در افراد مسن و افرادی که مشکلات شدید کلیوی دارند، با شدت بیشتری دیده شود.

عوارض جانبی رایج Famotidine شامل موارد زیر است:

• سردرد و سرگیجه
• یبوست یا اسهال

البته عوارض دیگری هم ممکن است مشاهده شود.

تداخل دارویی فاموتیدین

جذب برخی داروها در بدن به واسطه مصرف فاموتیدین ممکن است برای بدن دشوار شود. به منظور جلوگیری از تداخل دارویی اگر همزمان با فاموتیدین قصد استفاده از داروهای زیر را دارید، حتما پزشک را در جریان قرار دهید:

• سفدیتورن
• داساتینیب
• دلاویردین
• فوزامپرناویر
• تیزانیدین

از آنجایی که فاموتیدین اسید معده را کاهش می‌دهد، احتمال دارد تاثیر برخی داروها را کاهش دهد زیرا این داروها برای هضم و جذب به اسید معده نیاز دارند. از جمله این داروها به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

• دیگر داروی آنتی اسیدی مانند: رانیتیدین، سایمتیدین و نیزاتیدین.
• داروهای آزول مثل کتوکونازول و ایتراکونازول.
• و دیگر داروهایی مثل: داساتینیب، دلاویردین و آتازاناویر.

فاصله زمانی بین مصرف فاموتیدن با دیگر داروها برای جلوگیری از تداخل دارویی چقدر است؟ ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از آنتی اسیدها، ۲ ساعت بعد از داروهای ضد قارچ و سوکرالفیت.

هشدارها و احتیاط‌های لازم در مورد قرص فاموتیدین

• قبل از مصرف فاموتیدین اگر این مشکلات را دارید، به پزشک اطلاع دهید: مشکلات کبد و کلیه، سندرم کیوتی طولانی، سرطان معده یا دیگر مشکلات معده، آسم یا سایر مشکلات تنفسی.
• سوزش سر دل اغلب با اولین علائم حمله قلبی اشتباه گرفته می‌شود. اگر درد قفسه سینه دارید و احساس می‌کنید درد و سنگینی آن در حال گسترش یافتن به سمت بازو و شانه است و همچنین علائم دیگری مثل حالت تهوع، تعریق و اضطراب دارید، با اورژانس تماس بگیرید.
• اگر به فاموتیدین یا داروهای مشابه آن مثل رانیتیدین (زانتاک)، سایمتیدین (تاگامت) یا نیزاتیدین حساسیت دارید، از این دارو استفاده نکنید.
• چنانچه مصرف یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را استفاده کنید اما اگر به زمان نوبت بعدی دارو نزدیک است، دوز از دست رفته را فراموش کرده و هرگز آنرا دو برابر نکنید. یعنی هر دو دوز دارو را با هم مصرف ننمایید.
• همزمان با مصرف فاموتیدین از نوشیدن الکل به شدت بپرهیزید زیرا الکل ممکن است خطر آسیب به معده شما را افزایش دهد.
• از مصرف سایر داروهای کاهنده اسید معده خودداری کنید؛ مگر آنکه پزشک توصیه کرده باشد. البته در بسیاری از موارد پزشکان همراه با فاموتیدین یک آنتی اسید هم تجویز می‌کنند که در این صورت حتما باید طبق دستور پزشک پیش رفت.

مصرف قرص فاموتیدین در دوران بارداری و شیردهی

فاموتیدین دارویی است برای درمان و پیشگیری از رفلاکس معده و سوزش سر دل. بسیاری از زنان باردار در دوران حاملگی با این مشکلات روبرو هستند و همیشه برای آنها سوال است که آیا می‌توانند از فاموتیدین استفاده کنند یا برای جنین آنها خطرناک است؟ باید بگوییم که در مطالعات حیوانی مصرف فاموتیدین هیچ خطری برای جنین نداشته است اما مطالعات انسانی کامل نیست. پس در مورد اینکه در دوران بارداری می‌توانید این دارو را استفاده کنید یا نه، حتما با پزشک مشورت نمایید.

در دوران شیردهی نیز چنانچه قصد استفاده از قرص فاموتیدین را دارید، ابتدا حتما باید با پزشک مشورت نمایید زیرا مطالعات به نتیجه قطعی نرسیده است که آیا این دارو برای کودک شیرخوار عوارضی دارد یا نه.

فاموتیدین برای کودکان

آیا کودکان می‌توانند از فاموتیدین استفاده کنند؟ بله؛ چنانچه پزشک این دارو را برای اطفال تجویز کرده باشد، منعی برای مصرف وجود ندارد. دستور مصرف اغلب به شرح زیر است:

• ۵ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن (در دو دوز)

این دارو معمولا برای درمان رفلاکس معده به کودکان داده می‌شود. مصرف فاموتیدین برای کودکان زیر ۱ سال مورد بررسی قرار نگرفته است.

عوارض قرص فاموتیدین برای نوزاد

چنانچه اشاره کردیم کودکان زیر ۱ سال تنها در صورت تجویز پزشک مجاز به استفاده از فاموتیدین هستند. پس هرگز نباید خودسرانه این دارو را به نوزاد بدهید. عوارض فاموتیدین به شرح زیر است:

• سردرد، سرگیجه، اسهال، یبوست، نق نق کردن و بهانه‌جویی

در صورتی که کودک به فاموتیدین حساسیت داشته باشد، عوارض خطرناکی همچون کهیر، اختلال در تنفس، تورم صورت، زبان و گلو دیده می‌شود. در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه کرد.

نحوه نگهداری از قرص فاموتیدین

قرص فاموتیدین را در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری کنید. این دارو باید دور از نور نگهداری شود. فراموش نکنید که فاموتیدین را در مکان‌های مرطوب مثل حمام قرار ندهید تا فاسد نشده و خیلی زود اثر خود را از دست ندهد.

قرص فاموتیدین برای کرونا

قرص فاموتیدین داروی درمان کرونا نیست اما در بسیاری از موارد پزشکان آن را برای بیماران کرونایی تجویز می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از فاموتیدین در مبتلایان به کرونا خطر مرگ و میر را کاهش می‌دهد. این دارو التهاب ناشی از ویروس کرونا را در بدن کاهش داده و از طرف دیگر علائم گوارشی ناشی از covid 19 را نیز بهبود می‌بخشد.

در مطالعات مشخص شده که افرادی که کرونای شدید داشته و در بیمارستان بستری شده‌اند بعد از مصرف فاموتیدین التهاب کمتری در سیستم تنفسی داشته و کمتر نیاز به لوله‌گذاری و استفاده از دستگاه ونتیلاتور برای تنفس پیدا کرده‌اند. علائمی همچون سرفه، تنگی نفس و درد قفسه سینه بعد از مصرف فاموتیدین در مبتلایان به کرونا کمتر دیده می‌شود. با این حال دقت کنید که قرص فاموتیدین داروی درمان کرونا نیست.

طریقه مصرف قرص فاموتیدین برای کرونا

به طور معمول فاموتیدین را برای کرونا هر ۶ ساعت یا ۱۲ ساعت یکبار بنا به دستور پزشک باید مورد استفاده قرار داد. این دارو اغلب ۱ عدد قبل از صبحانه و ۱ عدد قبل از شام تجویز می‌شود. قرص فاموتیدین ۴۰ را در دوره کرونا به مدت ۵ تا ۱۰ روز باید مورد استفاده قرار داد. دقت کنید که دستور مصرف برای هر فرد با توجه به سن و شرایط توسط پزشک باید تعیین شود.

آیا فاموتیدین باعث لاغری می شود؟

در مطالعات صورت گرفته روی قرص فاموتیدین، کاهش وزن از جمله عوارض جانبی این دارو مطرح نشده است. با این حال برخی از افراد ادعا می‌کنند که مصرف فاموتیدین باعث لاغری آنها شده و این دارو اثرات کاهش وزن دارد. اگر با مصرف فاموتیدین متوجه تغییر وزن در خود شدید، حتما این مسئله را با پزشک در میان بگذارید. هرگز با هدف کاهش وزن و به مدت طولانی نباید مصرف فاموتیدین را ادامه دهید زیرا ممکن است آسیب‌های جبران ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد.

آیا فاموتیدین باعث پوکی استخوان می‌شود؟

مصرف طولانی مدت فاموتیدین در دوزهای بالا می‌تواند پوکی استخوان را به دنبال داشته باشد. گفتیم که فاموتیدین باعث کاهش اسید معده می‌شود. در این صورت ممکن است جذب بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن با اختلال مواجه شود. از جمله کلسیم و ویتامین دی.

کاهش اسید معده در بدن بعد از مصرف فاموتیدین، محیط معده را قلیایی می‌کند. اختلال در جذب کلسیم و ویتامین D در دراز مدت باعث افزایش ریسک ابتلا به پوکی استخوان خواهد شد.

آیا مصرف طولانی مدت فاموتیدین خطرناک است؟

بله؛ اگر به مدت طولانی و مثلا بیش از ۲ سال از قرص فاموتیدین به طور منظم استفاده کنید، ممکن است عوارض جانبی نامطلوبی را برای شما به دنبال داشته باشد. این امکان وجود دارد که فاموتیدین در جذب بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مثل ویتامین ب۱۲ یا کلسیم اختلال به وجود آورده و بدن شما با کمبود این مواد مغذی مواجه شود. بدون تجویز پزشک این دارو را به مدت طولانی و خودسرانه مورد استفاده قرار ندهید.

عوارض جانبی طولانی مدت فاموتیدین که ممکن است در برخی افراد دیده شود به شرح زیر است:

• درد عضلات یا مفاصل
• تپش قلب
• مشکلات خلقی مثل اضطراب یا افسردگی
• تشنج
• آسیب کبدی

اگر نگران وقوع این عوارض هستید، با پزشک مشورت نمایید.

آیا فاموتیدین خواب آور است؟

خیر؛ این دارو خواب آور نیست اما ممکن است عوارض جانبی دیگری مثل سردرد، سرگیجه، اسهال و یبوست ایجاد کند. بعد از استفاده از این دارو هیچ منعی برای انجام فعالیت‌هایی مثل رانندگی که نیاز به هوشیاری دارند، وجود ندارد.

فاموتیدین بهتر است یا سایمتیدین؟

این دو دارو هر دو ضد اسید معده بوده و کاربردهای یکسانی دارند. در اکثر موارد پزشکان تجویز فاموتیدین را به سایمتیدین ترجیح می‌دهند؛ شاید به این دلیل که قوی‌تر و موثرتر از فاموتیدین عمل کرده و ضمنا عوارض جانبی کمتری هم دارد. همچنین بهترین جایگزین برای رانیتیدین، قرص فاموتیدین است.

نکته آخر

فاموتیدین برای درمان رفلاکس معده و سوزش سر دل استفاده می‌شود و دارویی شناخته شده برای اکثر خانواده‌های ایرانی به شمار می‌آید. این دارو را با مراجعه به داروخانه دکتر حق نژاد (دارومارو) می‌توانید تهیه کنید. در مورد نحوه مصرف، عوارض، تداخل دارویی و … هر سوالی که دارید، در کامنت‌ها بنویسید تا پزشکان فعال در مجموعه دارومارودر کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.

سوالات متداول در مورد قرص فاموتیدین