اطلاعات تخصصی
موارد مصرف فینگولیمود
این دارو که در درمان MS قابل تجویز است، در درمان انواع ام اس عود کننده استفاده می شود.
فرم دارویی:
فینگولیمود به صورت فرم کپسول نیم میلی گرم تولید شده و با نام تجاری gilenya در دنیا معروف می باشد.
در ایران نیز کارخانه های دارویی همچون اسوه، الحاوی و زهراوی به تولید این دارو پرداخته اند.
مکانیسم اثر فینگولیمود
مکانیسم اصلی این دارو ناشناخته می باشد. اما فینگولیمود فسفات که یک متابولیت فعال فینگولیمود می باشد، با اتصال به گیرنده های اسفنگوزین-۱-فسفات، باعث کاهش خروج لنفوسیت ها از غدد لنفاوی و مهاجرت آن ها به سیستم اعصاب مرکزی و در نتیجه کاهش التهاب اعصاب می شود.
فارماکوکینتیک فینگولیمود
متابولیسم فینگولیمود کبدی بوده و از طریق آنزیم های CYP450 می باشد و سوبسترای CYP2D6, 2E1, 3A4, 4F12, 4F2 به حساب می آید. فینگولیمود در کبد به فینگولیمود فسفات تبدیل می شود که متابولیت فعالی می باشد.
عمده دفع این دارو از راه ادرار است (متابولیت های غیر فعال) اما متابولیت های فعال از راه مدفوع دفع می گردد و نیمه عمر ۶-۹ روزه دارد.
نکته: در نارسایی کبدی متوسط تا شدید نیمه عمر دارو ۵۰ درصد افزایش می یابد.
منع مصرف فینگولیمود
حساسیت به این دارو یا داروهای مشابه در این گروه، ابتلا به عفونت فعال، سابقه ی سکته ی مغزی یا سکته ی قلبی در ۶ ماه اخیر، آنژین ناپایدار، CHF, (transient ischemic attack) TIA, نارسایی قلبی همراه با بستری در ۶ ماه اخیر
ابتلا یا سابقه ی بلوک AV درجه ۲ و ۳، QTc>500Msec و بیماری های قلبی و عروقی وخیم
عوارض جانبی فینگولیمود
*عوارض شایع (%10<):
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز
گوارشی: اسهال، تهوع، درد شکمی
کبدی: افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز
عفونی: آنفلونزا
سیستم عصبی: سردرد
تنفسی: سرفه، سینوزیت
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افزایش فشارخون، بلوک درجه یک دهلیزی بطنی، بلوک درجه دو دهلیزی بطنی، برادی کاردی
پوستی: ریزش مو، کراتوز اکتینیک، پیتریازیس ورسیکالر
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش تری گلیسرید سرم
هماتولوژی و انکولوژی: لنفوسیتوپنی، پاپیلومای جلدی، لکوپنی، کارسینوم سلول بازال پوست
عفونی: عفونت ویروس هرپس، عفونت زونا
سیستم عصبی: تشنج، میگرن
عصبی، عضلانی و اسکلتی: کمردرد، درد دست و پا، سستی
چشمی: تاری دید
تنفسی: تنگی نفس، برونشیت، کاهش عملکرد ریه (ظرفیت انتشار ریه برای کربن مونوکسید)، کاهش حجم بازدم اجباری
تداخلات دارویی فینگولیمود
*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP4F2
– برادی کاردی
– تشدید اثرات سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
– افزایش فاصله QT (بسته به شرایط)
تداخلات رده X (پرهیز):
آمیودارون، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، اسمولول، فکسینیدازول، ناتالیزومب، داروهای ضد آریتمی کلاس IA طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای ضد آریتمی کلاس III طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینب، واکسن (زنده)
کاهش اثرات داروها توسط فینگولیمود:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، ترتوموتید، واکسن (غیرفعال)، واکسن (زنده)، واکسن زونا (زنده/ ضعیف شده)
کاهش اثرات فینگولیمود توسط داروها:
کاربامازپین، اکیناسه
افزایش اثرات داروها توسط فینگولیمود:
آمیودارون، باریسیتینب، عوامل ایجاد کننده برادی‌کاردی، سریتینیب، فکسینیدازول، ایوابرادین، لاکوزامید، لفلونامید، ناتالیزومب، عوامل طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای ضد آریتمی کلاس IA طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، داروهای ضد آریتمی کلاس III طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینب، واکسن (زنده)، واکسن زونا (زنده/ ضعیف شده)
افزایش اثرات فینگولیمود توسط داروها:
بتابلاکرها، کلادریبین، دنوزومب، دیلتیازم، اسمولول، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، کتوکونازول (سیستمیک)، میدودرین، پیمکرولیموس، روفلومیلاست، تاکرولیموس (موضعی)، تری‌لیپرسین، تراستوزومب، وراپامیل
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها فینگولیمود
احتیاط:
-در صورتی که QTC در بیمار خانم بالاتر از ۴۷۰ Msec و در بیمارآقا بالاتر از ۴۵۰ msec باشد.
-در افرادی که سندرم QT طولانی مادرزادی دارند و افرادی که مستعد طولانی شدن QT می باشند.
-افراد مستعد بلوک AV و برادی کاردی، فشار خون بالا
-اختلالات الکترولیت، نقص کبدی شدید، دیابت نوع دو و سابقه ی التهاب مشیمیه چشم و افراد با ظرفیت تنفسی پایین و مشکلات تنفسی
توصیه های دارویی فینگولیمود
-پیش از شروع درمان آزمایشات CBC وLFT انجام شود و سپس به صورت دوره ای بررسی گردد.
-نوار قلبی پیش از شروع درمان و سپس ۶ ساعت پس از دریافت اولین دوز درمانی و در زمان وقفه یا توقف درمان گرفته شود. در صورتی که احتمال افزایش QT وجود دارد نیاز به نوار قلبی در طول مدت اولین، شب پس از دریافت دوز اول دارو می باشد تا افزایش زمان QT در نوار بررسی گردد.
-ضربان قلب بیمار هر ۱ ساعت و ۶ ساعت پس از دریافت اولین دوز دارو و در زمان وقفه یا توقف درمان گرفته شود. همچنین در مدت درمان نیز بصورت دوره ای این پارامتر ها بررسی گردد.
-معاینات چشمی پیش از شروع درمان و. سپس ۳ الی ۴ ماه پس از شروع درمان و یا در صورتی که بیمار سابقه ی التهاب مشیمیه دارد یا مبتلا به دیابت است، لازم می باشد.
-تست آنتی بادیVZV پیش از شروع درمان در صورتی که بیمار تاکنون واکسن واریسلا دریافت نکرده یا مبتلا نشده است لازم می باشد.
-بررسی بروز علائم عفونت در مدت درمان با این دارو و تا ۲ ماه پس از مصرف دارو ضروری می باشد و در صورت بروز عفونت دارو باید قطع گردد.
-به بیمار توضیح دهید در. صورت نیاز به هرگونه واکسیناسیون پزشک را در جریان قرار دهد.
-نگهداری و حمل این دارو بدون بسته بندی، باید با رعایت اصول ایمنی فردی و استفاده از دستکش باشد.
