سرترالین Sertraline

سرترالین چیست؟
سلول های مغزی که نورون نامیده می شوند،مواد شیمیایی مختلفی را جهت ارتباط با سایر نورون ها ترشح می کنند.این یعنی یک سری تکانه الکتریکی بین نورون ها مسئول کارکرد های بخش های مختلف مغز می باشند.
سروتونین یکی از این مواد شیمیایی است که در مغز تولید می شود .زمانی که سروتونین از نورون ترشح می گردد،منجر به تحریک سایر نورون ها می شود،سپس توسط پمپ هایی به سلول های مغزی باز می گردد و بازیابی می شود.
سرترالین متعلق به خانواده ي داروهاي ضدافسردگي مهاركننده ي پمپ جمع كننده ي سروتونين (SSRIs)می باشد که در اختلالات مختلفی از جمله درمان افسردگی، حملات ترس، اختلالات اضطرابی و وسواس تجویز می شوند.
افسردگی و حملات ترس(panic disorder) عموماً بدون علت مشخصی در افراد بروز می کنند یا در اثر مشکلات ارتباطی،ضربه ی روحی یا یک بیماری رخ می دهد.
دارو های مهار کننده ی پمپ جمع کننده ی سروتونین (داروهای SSRIs )که سرترالین یکی از آنها می باشد ،سطح سروتونین را در فضای بین نورون ها افزایش می دهند.این کار کمک به برطرف سازی علائم افسردگی و حملات ترس و بسیاری از اختلالات دیگر مربوط به خلق و خو در برخی از افراد می شود. سرترالین به علت کاهش میل جنسی در درمان انزال زودرس نیز کاربرد دارد.

پیش از شروع مصرف سرترالین
_در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی ،کلیوی،قلبی(ضربان قلب نامنظم)،صرع،دیابت نوع ۲،مشکلات چشمی(مانند گلوکوم یا آب سیاه)،مشکلات خونی(خون ریزی)،تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
_اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
_در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
_در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین،راسلژیلین،ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.(خصوصا دارو های قلبی، ضد صرع، آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها و داروهای آرامبخش)

نحوه ی مصرف سرترالین
-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
-در صورتی که این دارو بصورت ۱ عدد در روز برای شما تجویز شده باشد،می توانید آن را در هر زمان از روز که راحت ترید میل کنید.اما برای همه ی روزها زمان مشخصی تعیین کنید و دارو را منظم مصرف نمایید. معمولاً توصیه می شود این صبح یا عصرها مصرف گردد.
_در صورتی که از این دارو جهت درمان اختلالات اضطرابی استفاده می نمایید،ممکن است پزشک درمان را با مقدار کم دارو آغاز کند.به این خاطر که در برخی افراد در دوهفته ی نخست درمان با سرترالین امکان بروز اضطراب یا افزایش آن وجود دارد.به همین دلیل بهتر است دارو با مقدار کم آغاز شود و به تدریج دوز آن افزایش یابد،لذا این دارو را دقیقا طبق دستورات پزشک مصرف نمایید و به مقدار مصرفی تاکید شده،دقت کنید.
_این دارو با غذا تداخل ندارد می توان قبل یا بعد از غذا آن را مصرف نمایید.
_در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.‎

توصیه های داروی سرترالین
_ممکن است در ۲-۳هفته ی نخست درمان با این دارو علائم بهبودی را در خود نبینید با این حال به مصرف دارو ادامه دهید.
_در مدت درمان با این دارو تحت نظر پزشک باشید تا پیشرفت درمانی شما بررسی شود.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید.
– مصرف گریپ فروت یا آب گریپ فروت در رژیم غذایی باعث افزایش احتمال عوارض ناشی از سرترالین می شود لذا مصرف این ماده غذایی را در رژیم خود محدود نمایید.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
_در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل ،از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد .در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.
_پیش از دریافت یا شروع هر دارو ،فرآورده گیاهی یا مکمل،خصوصاً داروهای ضد التهاب و تسکین دهنده درد ،پزشک یا داروساز خودرا در جریان مصرف سرترالین قرار دهید تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید.
_مصرف دارو های تضعیف کننده ی اعصاب و کاربامازپین با این دارو نیاز به بررسی و تنظیم دوز مناسب توسط پزشک دارد.
_داروهای ضد افسردگی متنوع با اثرات متفاوت وجود دارند در صورتی که احساس می کنید این دارو مناسب شما نمی باشد می توانید با پزشک خود درباره تغییر دارو صحبت کنید اما از قطع درمان خودداری نمایید.
_در مدت درمان بااین دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.

عوارض شایع سرترالين
-عوارض گوارشی مانند احساس تهوع،سوء هاضمه،یبوست یا اسهال خصوصا در ابتدای مصرف سرترالین شایع می باشد که با مصرف وعده های غذایی ساده و سبک و مصرف آب به مقدار کافی می توان شدت آنها را کاهش داد.
_در صورت احساس خواب آلودگی ،ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمایید .
_برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
_خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
_تغییرات خلق و خو مانند احساس اضطراب ،پریشانی ،بی قراری و فراموشی و احساس لرزش ممکن است اوایل درمان با سرترالين بروز کند که به مرور و در مدت چند روز برطرف می شوند امادر صورت ادامه دار شدن یا تشدید این علائم با پزشک خود صحبت کنید.
_در صورت اختلال در خواب،تعریق بیش از حد،کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی ،درد ،احساس گزگز انگشتان ،مشکلات جنسی ،زنگ زدن گوش ،ضربان‌نامنظم ، آبریزش بینی یا خارش که ادامه دار باشد،با پزشک خود صحبت نمایید.

عوارض نادر اما مهم
-سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد .در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی، تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات،پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.
_در صورتی که علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی ،تنگی نفس،ورم صورت یا لبها مصرف دارو را قطع نموده و به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

اشکال دارویی
این دارو به صورت قرص و کپسول خوراکی ۵۰و۱۰۰میلی گرم موجود می باشد:
-قرص سرترالین ۵۰
-قرص سرترالین ۱۰۰
-کپسول سرترالین ۵۰
-کپسول سرترالین ۱۰۰

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف سرترالین

در درمان افسردگی، وسواس اجباری، اختلالات پانیک و اختلالات خلقی کاربرد دارد

مکانیسم اثر سرترالین

سرترالین یک مهار کننده قوی و انتخابی باز جذب نورونی سروتونین SSRI می باشد و با تقویت فعالیت سروتونرژیکدر CNS و متعاقبا مهار فعالیت آدرنرژیک در ناحیه Locus Coeruleus می شود

فارماکوکینتیک سرترالین

سرترالین به آهستگی از طریق دستگاه گوارش جذب شده و حداکثر سطح پلاسمائی آن 5/8-5/4 ساعت پس از مصرف آن است. متابولیسم عبور اول وسیعی در کبد دارد. راههای اصلی متابولیسم اصلی آن دمتیلاسیون و تبدیل آن به دمتیل سرترالین که غیر فعال است. به طور وسیعی در تمام بافتهای بدن توزیع شده و 98% باند پروتئینی دارد. نیمه عمر حذفی آن حدود 26 ساعت است. به میزان مساوی از ادرار و مدفوع دفع می شود که عمدتاً به شکل متابولیت است. این دارو وارد شیر مادر هم می شود.

عوارض جانبی سرترالین

عوارض شایع (%10<):
گوارشی: اسهال، تهوع، خشکی دهان
سیستم عصبی: سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی، بی خوابی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: ادم، افزایش فشارخون، تپش قلب، سنکوپ، تاکی کاردی، گشادی عروق
پوستی: ریزش مو، درماتیت بللوس، درماتیت، افزایش تعریق، راش اریتماتوز، راش فولیکولار، افزایش تعریق، راش ماکولوپاپولار، خارش، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش میل جنسی، دیابت ملیتوس، گالاکتوره غیرمرتبط با زایمان، افزایش کلسترول خون، افت قندخون، کم کاری تیروئید، کاهش وزن
گوارشی: درد شکمی، دندان قروچه، یبوست، کاهش اشتها، سوء هاضمه، هماتوشزی (مدفوع خونی)، افزایش اشتها، ملنا (مدفوع خونی تیره)، استفراغ
ادراری تناسلی: نقص در انزال، اختلال در انزال، اختلال نعوظ، خون در ادرار، پریاپیسم، اختلالات جنسی (مردان)، بی اختیاری ادرار، خونریزی واژینال
هماتولوژی و انکولوژی: خونریزی، خونریزی مقعدی
کبدی: افزایش آنزیم های کبدی
ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی
سیستم عصبی: اختلال در راه رفتن، آژیتاسیون، اضطراب، آتاکسی، اغما، گیجی، سرخوشی، توهم، هایپرتونی، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، اختلال در هوشیاری، تحریک پذیری، لتارژی، کسالت، آژیتاسیون سایکوموتور، تشنج، خمیازه
عصبی، عضلانی و اسکلتی: هایپرکینزی عضلات، اسپاسم عضلانی، لرزش
چشمی: تاری دید، گشادی مردمک، اختلال بینایی
گوشی: وزوز گوش
تنفسی: برونکواسپاسم
سایر عوارض (درصد نامشخص):
سیستم عصبی: رفتار تهاجمی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، پرش عضلات
تنفسی: خون دماغ
متفرقه: تب

تداخلات دارویی سرترالین

مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP2C19
– سوبسترای CYP3A4
– مهارکننده CYP2D6 (ضعیف)
– تشدید اثرات ضد پلاکت
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
– تشدید هیپوناترمی
– کاهش آستانه تشنج
– افزایش فاصله QT (بسته به شرایط)
– تشدید اثرات سروتونرژیک

تداخلات رده X (پرهیز):
بروموپرید، داپوکستین، دی سولفیرام، لینزولید، متوتری‌مپرازین، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، پیموزاید، راساژیلین، سلژلین، اوروکیناز

کاهش اثرات داروها توسط سرترالین:
آیوفلوپان ید ۱۲۳، فراورده‌های تیروئید

کاهش اثرات سرترالین توسط داروها:
کاربامازپین، القاکننده‌های قوی CYP3A4، سیپروهپتادین، داروناویر، افاویرنز، فوس فنی‌توئین، گیلتریتینیب، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (اختصاصی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیراختصاصی)، فنی‌توئین، گیاه علف چای

افزایش اثرات داروها توسط سرترالین:
داروهای با خاصیت ضد پلاکت، داروهای کاهنده قند خون، داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد سایکوز، آپیکسابان، آسپرین، بمیپارین، برکسانولون، سفالوتین، کلاژناز (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید، دسموپرسین، دولوکستین، ادوکسابان، انوکساپارین، فوس فنی‌توئین، هالوپریدول، هپارین، ایبریتومومب تیوکستان، متوتری‌مپرازین، متیلن بلو، میواکوریوم، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز (ضدافسردگی)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (اختصاصی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیراختصاصی)، اوبینوتوزومب، اکسی تریپتان، فنی‌توئین، پیموزاید، پروپافنون، عوامل طولانی کننده فاصله QT (بیشترین خطر)، راساژیلین، ریواروکسابان، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، سلژلین، تضعیف‌کننده‌های CNS سروتونرژیک غیر اوپیوئیدی، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، سوکسینیل کولین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، تیوریدازین، داروهای ترومبولیتیک، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، اوروکیناز، آنتاگونیست های ویتامین کا

افزایش اثرات سرترالین توسط داروها:
آکالابروتینیب، الکل (اتیل)، آلموتریپتان، آلوسترون، آمفتامین‌ها، داروهای ضد تهوع (آنتاگونیست های 5-HT3)، داروهای ضد سایکوز، بروموپرید، بوپروپیون، بوسپیرون، سیتالوپرام، سیکلوبنزاپرین، داپوکستین، داساتینیب، دکس متیل‌فنیدات- متیل‌فنیدات، دکسترومتورفان، دی سولفیرام، التریپتان، مشتقات ارگوت، اریترومایسین (سیستمیک)، امولسیون چربی (بر پایه روغن ماهی)، گلوکزآمین، آب گریپ‌فروت، گیاهان (با خاصیت ضد انعقاد/ ضد پلاکت)، ایبروتینیب، اینوترسن، لاسمیدیتان، لیماپروست، لینزولید، لورکاسرین (از بازار دارویی ایالات‌متحده جمع‌آوری‌شده)، متاکسالون، متی‌روسین، مولتی ویتامین/ فلورید (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات، آهن)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای، فاقد آهن)، نفازودون، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (موضعی)، اسیدهای چرب امگا ۳، اندانسترون، آگونیست های اوپیوئیدی، پنتوسان پلی سولفات سدیم، پنتوکسی فیلین، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، راموسترون، سافینامید، سلومتینیب، داروهای سروتونینی (خطر بالا)، اوپیوئید های سروتونینی (خطر بالا)، آگونیست های گیرنده 5-HT1D سروتونینی (تریپتان ها)، گیاه علف چای، گیاه اسپند، تیپراناویر، ترامادول، ویتامین ای (سیستمیک)، ورتیوکستین، زانوبروتینیب

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها سرترالین

در بیماران با اختلالات کبدی یا کلیوی – بیماران قلبی – سابقه حملات تشنج – اختلالات انعقادی -گلوکوم با زاویه بسته و سابقه مانیا بایستی با احتیاط مصرف شود، در بیماران با اختلال کبدی کاهش دوز بایستی مد نظر باشد.
بی ضرری و اثر بخشی سرترالین در کودکان برای درمان افسردگی – اختلالات پانیک – موارد PTSD و اختلالات اضطرابی اجتماعی ثابت نشده است