اطلاعات تخصصی
موارد مصرف توپوتکان
یک داروی مهار کننده ی تقسیم میتوز با مهار آنزیم توپوایزومراز می باشد که در سرطان های بدخیم بزرگسالان مانند تخمدان، ریه نوع (small cell)، دهانه ی واژن و… مورد استفاده قرار می گیرد.
دوز درمانی این دارو با توجه به پروتکل ها و شرایط و وزن بیمار محاسبه می شود و حداکثر دوز در یک نوبت تزریق دارو، ۴ میلی گرم می باشد.
همچنین در افراد با نقص کلیوی در صورتی که CrCl در محدوده ی ۲۰-۳۹ باشد، نیاز به کاهش دوز می باشد.
فرم دارویی:
این دارو به صورت تزریقی در دوز های مختلف از جمله ویال ۱ میلی گرم و ۴ میلی گرم موجود می باشد و همچنین کپسول خوراکی آن در دوز ۰/۲۵ و ۱میلی گرم با نام تجاری Hycomtin تولید شده است
مکانیسم اثر توپوتکان
-اختصاصی برای فاز S چرخه سلولی
– اتصال به آنزیم توپوایزومراز I، شکست DNA تک رشته و دو رشته ای، پایدار کردن رشته های شکسته DNA و ممانعت از اتصال این رشته ها برای تشکیل DNA جدید
فارماکوکینتیک توپوتکان
فراهمی زیستی:
کپسول خوراکی بزرگسالان 40%، کودکان (18-1 سال) متغیر؛ مصرف اشکال تزریقی به صورت خوراکی 40%
پیک پلاسمایی:
کودکان (18-1 سال) تزریقی 2-0.75 ساعت
بزرگسالان خوراکی 2-1 ساعت (با غذای چرب 4-3 ساعت)
اتصال به پروتئین: 35%
متابولیسم: کبدی (به متابولیت ان-دمتیله)
نیمه عمر:
کودکان (18-0 سال) 7.1-0.2 ساعت،
بزرگسالان خوراکی 6-3 ساعت، وریدی 3-2 ساعت
دفع:
وریدی ادرار (51%)، مدفوع (18%)
خوراکی ادرار (20%)، مدفوع (33%)
عوارض جانبی توپوتکان
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی
پوستی: ریزش مو
گوارشی: تهوع، بی اشتهایی، اسهال، استفراغ
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، نوتروپنی (فروکش: 15-12 روز، طول دوره عارضه: 7 روز)، ترومبوسیتوپنی (فروکش: 15 روز، طول دوره عارضه: 5-3 روز)، تب نوتروپنی، عفونت نوتروپنی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
سیستم اعصاب مرکزی: درد
گوارشی: درد شکمی، یبوست، انسداد روده
کبدی: افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، افزایش بیلی روبین سرم
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی
تنفسی: تنگی نفس
متفرقه: تب، سپسیس
سایر عوارض (درصد نامشخص):
هماتولوژی و انکولوژی: سرکوب مغز استخوان
تداخلات دارویی توپوتکان
*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای BCRP
– سوبسترای P-gp
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده ی سیستم ایمنی
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده ی مغز استخوان
تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، مهارکننده‌های BCRP/ABCG2 ، کلادریبین، دیپیرون، لاسمیدیتان، ناتالیزومب، مهارکننده‌های P-gp/ABCB1، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)، ولپاتاسویر، وکسیلاپرویر
کاهش اثرات داروها توسط توپوتکان:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، لنوگراستیم، لیپگفیلگراستیم، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، ترتوموتید، واکسن (زنده)، واکسن (غیرفعال)
کاهش اثرات توپوتکان توسط داروها:
اکیناسه، فوس فنی‌توئین-فنی‌توئین
افزایش اثرات داروها توسط توپوتکان:
باریسیتینیب، کلوزاپین، دفریپرون، فینگولیمود، ناتالیزومب، اوزانیمود، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)
افزایش اثرات توپوتکان توسط داروها:
مهارکننده‌های BCRP/ABCG2، کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، دنوزومب، دیپیرون، فاکتور محرک کلونی گرانولوسیت (GCSFs)، اینبلیزومب، لاسمیدیتان، مزالامین، اوکرلیزومب، پالیفرمین، مهارکننده‌های P-gp/ABCB1، پیمکرولیموس، مشتقات پلاتین، پرومازین، روفلومیلاست، تاکرولیموس (موضعی)، تافامیدیس، تولواپتان، تراستوزومب، ولپاتاسویر، وکسیلاپرویر
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها توپوتکان
1- پیش از شروع درمان، انجام تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
2- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای ارزیابی گردد.
3- سطح پلاکت، بیلی روبین و وضعیت هیدراسیون بیمار پایش شود.
4- عملکرد کلیوی بیمار (مانند سطح کراتینین) ارزیابی شود و در صورت نیاز تنظیم دوز صورت گیرد.
5- بیمار از لحاظ بروز بیماری بینابینی ریوی، واکنش های محل تزریق و اسهال پایش شود و به بیمار گوشزد شود که عوارضی از قبیل تنفس دشوار، اسهال و دهیدراسیون را به سرعت گزارش کند.
6- برای جلوگیری از نشت دارو به بافت، محل انفوزیون به دقت پایش شود.
7- تنظیم دوز دارو در افراد با اضافه وزن، بر اساس توده بدون چربی بدن انجام گیرد.
– ضرورت مصرف منظم دارو و تکمیل دوره درمان به بیمار گوشزد شود و راهکار مناسب در صورت فراموش کردن یک دوز به بیمار آموزش داده شود.
توصیه های دارویی توپوتکان
توصیه ها :
-ممکن است با مصرف این دارو میلوساپرشن شدید در بیمار رخ دهد در نتیجه تنها با وجود سطح اولیه ANC>1500 و Pt>100,000 تجویز گردد و تعداد و وضیعت سلول های خونی بصورت مرتب چک شود.
-سطح cr و CBC/diff در شروع درمان و سپس بصورت دوره ای بررسی گردد.
