آبیراترون Abiraterone

آبیراترون چیست؟
آبیراترون یک داروی ضدسرطان است که در انواع سرطان پروستات تجویز می گردد و با نام تجاری Yonsa و Zytiga در بازار دارویی دنیا معروف می باشد.(که فرمول ساخت متفاوتی با هم‌دارند و به سادگی قابل جایگزین کردن نمی باشند.)
چنانچه این دارو برای مشکل دیگری به شما داده شده است، برای اطلاعات  بیشتر با پزشک‌یا داروساز خود صحبت کنید.

پیش از مصرف آبیراترون
-در صورت سابقه‌ی حساسیت به این دارو ، هریک از اجزای موجود در آن و یا هر حساسیت دارویی و غذایی دیگر حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه یا ابتلا به بیماری های کبدی، سطح پایین پتاسیم خون و فشارخون بالا، بیماری قلبی، سکته ی قلبی حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
-در صورت سابقه ی پرتودرمانی یا رادیوتراپی (خصوصا اگر می دانید رادیوتراپی از نوع radium Ra 223 dichloride انجام داده‌اید.) حتماً به پزشک اطلاع دهید.
-در صورتی که مصرف کننده‌ی داروهای زیر می باشید، حتماً پزشک را مطلع نمایید:
کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، ریفابوتین، ریفامپین، ریفاپنتین، تیوریدازین و St. John’s wort
-با اینکه این دارو درخانم های باردار یا شیرده مورد مصرفی ندارد، لازم است بدانید حتی لمس قرص‌ آبیراترون توسط این افراد ‌برای جنین یا نوزاد ضرر دارد.
-لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود (حتی داروهای بدون نسخه،مکمل و گیاهی) تهیه نمایید و در اختیار داروساز یا پزشک خود قرار دهید تا در صورت احتمال بروز تداخلات دارویی، اقدامات لازم صورت گیرد.

نحوه ی مصرف آبیراترون
آبیراترون به صورت قرص خوراکی با نام های تجاری Zytiga و Yonsa (و البته سایر نام های تجاری مختص از کشور) موجود می باشد.
از آنجا که Zytiga و Yonsa فرمولاسیون متفاوتی دارند نحوه ی مصرف آنها نیز متفاوت است:

‏ Zytiga : یک بار در روز با معده ی خالی( از مصرف غذا حداقل دو ساعت قبل تا یک ساعت بعد از مصرف آبیراترون، خودداری کنید.)
Yonsa: یک‌بار در روز همراه یا بدون غذا
-آبیراترون همراه با یک لیوان پر آب بلعیده شود و از خرد کردن یا جویدن قرص ها خودداری شود.
-معمولاً این دارو همراه با داروهای استروئیدی مانند پردنیزولون تجویز می گردد.
-مصرف این دارو را تا زمانی که پزشک توصیه می کند، حتی در صورت احساس بهبودی ادامه دهید.
-افراد باردار یا مشکوک‌به بارداری حتی از لمس قرص ها خودداری نمایند.
-چنانچه مصرف یک‌نوبت دارو را فراموش کردید، تا نوبت بعدی صبر کنید و داروی نوبت بعد را طبق روال سابق مصرف کنید. از دوبرابر کردن مقدار مصرف دارو خودداری نمایید.
-در صورت فراموش کردن دو نوبت مصرف دارو، لازم است با پزشک‌خود برای تنظیم دوز صحبت کنید.

توصیه های دارویی در مدت مصرف آبیراترون
-در مدت درمان با این دارو احتمال دارد فشارخون افزایش یابد یا از کنترل خارج شود. به همین خاطر لازم است وضعیت فشار خون بیمار را طبق توصیه ی پزشک پیگیری نمایید.
-حتماً قبل از هر اقدام درمانی یا پزشکی، درمانگر (پزشک، پرستار، داروساز و دندانپزشک) خود را در جریان مصرف این دارو قرار دهید.
-امکان افزایش کلسترول و تری گلیسرید خون در مدت درمان با این دارو وجود دارد. چنانچه چربی خون بالا دارید، به پزشک خود اطلاع دهید و همچنین از مصرف غذاهای پرچرب خودداری نمایید.
-افت قند‌خون شدید در افراد مبتلا به دیابت که مصرف کننده داروهایی مانند پیوگلیتازون، رزیگلوتارون یا رپاگلیناید هستند، در مدت درمان با آبیراترون گزارش شده است. چنانچه مصرف کننده ی این داروها هستید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین در صورت مشاهده‌ی علائم افت قندخون(سرگیجه،تعریق ناگهانی، تپش قلب، سردرد، احساس خواب آلودگی شدید،ضعف یا لرزش)حتماً به پزشک اطلاع دهید و اطلاعات لازم جهت برطرف کردن این وضعیت را دریافت نمایید.
-در مدت درمان با این دارو، تحت نظر پزشک خود باشید و آزمایشات ومعاینات دوره ای را بصورت منظم انجام دهید تا روند بهبود و احتمال بروز عوارض ناخواسته دارویی در شما تحت بررسی قرار گیرد.
-ممکن است نوعی ضربان قلب غیر طبیعی (ناشی از تغییر موج QT در نوار قلب) در مدت درمان با این دارو برای بیمار رخ دهد که در برخی موارد می تواند خطرناک باشد. در صورت احساس تپش قلب یا هرگونه ضربان قلب غیرطبیعی، فوراً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
_مصرف این دارو می تواند موجب مشکلاتی در باروری شود.چنانچه قصد فرزنددار شدن دارید، حتماً پیش از شروع درمان با پزشک خود صحبت کنید.
-مصرف این دارو در دوران بارداری مجاز نمی باشد. همچنین در مدت درمان با این دارو لازم است بیمار و‌شریک جنسی وی از روش های پیشگیری از بارداری مناسب با نظر پزشک استفاده نماید.
-در صورت بارداری ناخواسته در شریک جنسی بیمار، حتماً در اسرع وقت به پزشک اطلاع داده شود.
-از هرگونه تغییر میزان داروی مصرفی، شروع مجدد یا قطع مصرف بدون نظر پزشک، اکیداً خودداری نمایید. 

عوارض جدی آبیراترون
علائمی که در صورت بروز آنها باید سریعاً به پزشک یا مرکز درمانی اطلاع دهید:
-علائم حساسیت شدید: بروز راش های پوستی با علائم کهیر مانند، خارش، قرمزی و تورم یا پوسته ریزی همراه یا بدون تب
احساس تنگی نفس، خس خس سینه، فشار در قفسه سینه یا گلو، مشکل در بلع یا تکلم، گرفتگی صدای غیر طبیعی، تورم لب، صورت، دهان، زبان یا گلو
-علائم اختلال در الکترولیت های بدن: گیجی، درد عضلانی، احساس پیچش یا گرفتگی در عضلات، ضعف، لرزش، عدم تعادل، ضربان قلب غیرطبیعی، تشنج، از دست دادن اشتها، دلپیچه شدید یا استفراغ
-علائم فشار خون بالا: سردرد شدید یا سرگیجه، بیهوش شدن یا تغییرات بینایی
-علائم نارسایی غدد آدرنال: دلپیچه شدید یااستفراغ ، سرگیجه‌ی شدید یا بیهوشی، ضعف عضلانی و احساس خستگی شدید، تغییرات خلق و خو، از دست دادن اشتها و کاهش وزن شدید
-علائم عفونت ادراری: احساس درد یا سوزش حین ادرار کردن، تکرر ادرار، تب، درد قسمت پایین شکم یا درد لگنی
-علائم  قندخون بالا: گیجی، خواب آلودگی شدید، عطش، گرسنگی شدید، افزایش دفع ادرار،بی قراری، تنفس سریع و کوتاه، احساس بوی میوه یا الکل از تنفس بیمار 
-_علائم هرگونه خونریزی غیر معمول ( مانند خونریزی لثه، زخم یا جراحت، لک های کبودی در نقاط مختلف بدن)
-درد استخوانی
-مصرف این دارو ممکن است موجب ورم یا احتباس مایعات در بدن بیمار شود. در صورت مشاهده ی ورم، افزایش وزن یا احساس سختی در نفس کشیدن و کاهش مشهود دفع ادرار حتماً پزشک را مطلع نمایید.
-نارسایی شدید کبدی و در مواردی تهدید کننده‌ی حیات در مدت درمان با این دارو گزارش شده است. در صورت مشاهده ی ادرار تیره، خستگی شدید، کاهش اشتهای شدید، بهم ریختگی و‌درد معده، مدفوع بی رنگ یا خاکستری، استفراغ مکرر یا زردی پوست و چشم ها حتماً به پزشک مراجعه کنید.

سایر عوارض شایع آبیراترون
احساس گٌرگرفتگی، درد عضلانی، درد یا تورم مفاصل، سوزش سر دل(احساس سوزش قلب)، سرفه، یبوست، اسهال، استفراغ یا بهم ریختن معده، احساس ضعف و خستگی، سردرد، علائم شبیه سرماخوردگی، حساسیت و تورم در بینی یا گلو، اختلال در خواب، شب ادراری، خون در ادرار،نارسایی قلبی، سوهاضمه، شکستگی استخوان، کم خونی، افزایش چربی خون(کلسترول و تری گلیسیرید)و…

شرایط نگهداری آبیراترون
-آبیراترون را در دمای اتاق، در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
-قرص های آبیراترون را دور از دسترس اطفال، حیوانات خانگی و خانم های باردار یا شیرده نگهداری کنید.
-داروهای تاریخ مصرف گذشته یا باقی مانده پس از دوره ی درمان را جهت دور ریختن در چاه فاضلاب نریزید. جهت دور ریختن صحیح داروهای بلااستفاده، حتماً با داروساز مشورت نمایید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف آبیراترون

آبیراترون یک داروی آنتی‌آندروژن و آنتی نئوپلاستیک می باشد که در درمان انواع سرطان پروستات (متاستاتیک،castration-resistant، high-risk, castration-sensitive)تجویز می شود.
نکته: آبیراترون استات در فرمولاسیون های متنوع به صورت قرص خوراکی تولید شده و در بازار دارویی دنیا موجود می باشد و محصولات با فرمولاسیون های متفاوت قابل جایگزین کردن نمی باشند.لازم است به این نکته ی مهم در تجویز و جایگزین کردن قرص های با فرمولاسیون متفاوت توجه شود.
همچنین تداخل دارو با غذا در محصولات مختلف حاوی آبیراترون متفاوت می باشد.

مکانیسم اثر آبیراترون

آبیراترون به صورت اختصاصی و برگشت ناپذیر آنزیم CYP17 (17 alpha-hydroxylase/C17,20-lyase) را مهار می کند.
این آنزیم برای بیوسنتز آندروژن در بیضه،آدرنال و بافت تومورهای پروستات نقش دارد.
همچنین با مهار فعالیت این آنزیم، تشکیل دهیدرو اپی اندروسترون (DHEA) و آندرواستندیون متوقف می شود و سطح خونی تستسترون و سایر آندروژن ها کاهش می یابد.

فارماکوکینتیک آبیراترون

متابولیسم: آبیراترون استات با هیدرولیز به متابولیت فعال آبیراترون تبدیل می شود و بعد توسط CYP3A4 و SULT2A1 به متابولیت غیرفعال آبیراترون سولفات و N-oxide آبیراترون سولفات تبدیل می شود.
دفع:88درصد مدفوع، 5درصد ادرار
نیمه عمر: 14.4تا16.5 ساعت(در بیماران با نارسایی خفیف تا متوسط کبدی به 18تا19 ساعت افزایش می یابد.)
پیک اثر: 2ساعت
اتصال به پروتئین :بیشتر از ۹۹درصد به آلبومین و alpha1-acid glycoprotein

منع مصرف آبیراترون

-سابقه حساسیت به دارو/دسته ی دارویی/ترکیبات موجود در دارو
-بیمار با افزایش فشار خون شدید یا خارج از کنترل
-هایپوکالمی
‏-ALT >3x ULN and bilirubin >2x ULN
‌-نارسایی کبدی Child-Pugh Class C
-خانم ها در صورت بارداری یا احتمال باردار بودن، حتی از لمس قرص ها خودداری نمایند.

عوارض جانبی آبیراترون

عوارض شایع:
فشارخون بالا،آرترالژی، گرگرفتگی، ادم، اسهال، سرفه، خستگی، میالژی، عفونت ادراری، یبوست، هایپوکالمی، عفونت دستگاه تنفس فوقانی، سوهاضمه، افزایش آنزیم های کبدی ALT or AST، بی خوابی، کوفتگی، دیس پنه، آریتمی، دفع خون در ادرار، نارسایی قلبی، شب ادراری، تب، شکستگی های استخوان، سردرد، راش پوستی، عفونت، افزایش تری گلیسیرید خون، لنفوپنی، افزایش قندخون، آنمی، افزایش کلسترول خون

عوارض جدی:
فشارخون بالا، احتباس آب شدید، هایپوکالمی، QTافزایش, torsades de pointes، آریتمی، نارسایی قلبی، نارسایی آدرنال، سمیت کبدی، هپاتیت (fulminant), نارسایی کبدی حاد، شکستگی های استخوان‌، افزایش مرگ و میر (in combo w/ radium Ra 223 dichloride)، شوک آنافیلاکسی

تداخلات دارویی آبیراترون

مکانیسم کلی تداخلات:
سوبسترای CYP3A4 (major)
مهارکننده CYP2C8 (weak), CYP2D6 (moderate)

منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
دوکسوروبیسین (Conventional)، ایندیوم۱۱۱ کربومب پندتاید، مکوئیتازین، رادیوم Ra 223 دی کلراید، تیوریدازین،داسابوویر،الیگوستات،سلکسیپگ(selexipag)

تداخلات ماژور:
آبامتاپیر،آمیودارون،آمفتامین ها، آپالوتامید، کاربامازپین، سیلوستازول، کلوزاپین، دابرافنیب، دکسترومتامین، دی هیدروکدئین، دومپریدون، دنپزیل، دوکسوروبیسین، انزالوتامید، فدراتینیب، فکسینیدازول، فلوکستین، فوس فنی توئین، هیدروکسی آمفتامین، آیفوسفاماید، لوماکافتور، لورازیدون، میتوتان، نالوکسگول، اولاپاریب، اویپمیفن، اکسی کودون، اوزانیمود، پاکلیتاکسل، فنی توئین، پیوگلیتازون، پیپراکین،پیکسانترون، رادیوم RA223، ریفامپین، روسیگلیتازون، رزوواستاتین، سیمپرویر، تاموکسیفن، تیوریدازین، توکاتینیب، ورتیوکستین

تداخلات متوسط:
آمی تریپتیلین، آمودیاکوئین، کریزوتینیب، دکسترومتورفان، مکلیزین، پروپرانولول، رپاگلیناید، RIOCIGUAT,ترپروستینیل، واردنافیل

افزایش اثرداروها توسط آبیراترون:
آجمالین، آمی تریپتیلین، آموکساپین، آمفتامین‌ها، آریپیپرازول، آریپیپرازول لاروکسیل، آتوموکستین، برکس پرازول، کارودیلول، کلومیپرامین، کلوزاپین، دزیپرامین،‌دوتترابنازین، دکسترومتورفان،دوکسپین سیستمیک و موضعی)، دوکسوروبیسین (Conventional)، الیگلوستات، فلکایناید، هالوپریدول، ایلوپریدون، ایمی پرامین، ایندورامین، لوفپرامین،مکوئیتازین، متوکلوپیرامید، متوپرولول، نبیوولول، نورتریپتیلین، اولیسریدین،الموتینیب، پاروکستین، پرهگزیلین، پرفنازین، پیموزای‌د، پیتولیستات، پروپافنون، پروپرانولول، پروتریپتیلین، رپاگلیناید، ریسپریدون، تامسولوسین، تترابنازین، تیازولیدیندیون‌ها، تیوریدازون، تیمولول (Systemic)، ترامادل، تری میپرامین، ولبنازین، وریتوکستین، زوکلوپنتیکسول

داروهایی که سطح خونی آبیراترون را بالا می برند:
Radium Ra 223 Dichloride; سولریامفتول

کاهش اثرات داروها توسط آبیراترون:
کولین c 11, کدئین، گالیوم Ga 68 PSMA-11، ایلوپریدون، Indium 111، کربومب پندتاید، Piflufolastat F18، تاموکسیفن، ترامادل

داروهایی که سطح آبیراترون را کاهش می دهند:
آلفا کننده‌های CYP3A4 (Moderate)، (Strong)، اردافیتینیب، ایووسیدنیب، ریفابوتین، ریفاپنتین، اسپیرنولاکتون

تداخل با غذا:
مصرف آبیراترون همراه با وعده غذایی چرب موجب افزایش ده برابری سطح خونی برند zytiga و چهاربرابری در برند Yonsa می شود.
از مصرف همزمان این دارو با غذا خودداری شود.

هشدار ها آبیراترون

موارد احتیاط:
-بیمار با نارسایی کبدی Child-Pugh Class B
-مردان جوان و میانسال که توانایی تولید مثل دارند
-در صورت سابقه یا ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
-سابقه سکته قلبی اخیر
-آریتمی و نارسایی قلبی
-کم‌کاری آدرنال
-در بیماران دیابتی،سابقه افت قند شدید گزارش شده است. خصوصاً در افرادی که همزمان با آبیراترون از تیازولیدیندیون ها مثل پیوگلیتازون یا رپاگلیناید استفاده می کنند.

توصیه های دارویی آبیراترون

-سطح خونی آنزیم های کبدی و بیلی روبین در شروع درمان هر دوهفته برای مدت دو ماه و پس از آن به صورت ماهانه چک شود. (اگر سمیت کبدی در مدت درمان مشاهده شد هر دوهفته به مدت سه ماه و سپس ماهانه چک شود.)
-چک کردن سطح تستوسترون خون ضروری نیست.
-سطح پتاسیم خون در ابتدای درمان و سپس به صورت ماهانه چک شود.
-سطح قندخون در بیماران دیابتی، در مدت درمان و پس از قطع دارو، پیگیری شود.
-فشارخون بیمار و همچنین وضعیت احتباس مایعات در بدن، در ابتدای درمان و سپس حداقل به صورت ماهانه ارزیابی شود.
-لازم است بیمار از لحاظ علائم نارسایی آدرنوکورتیکوئیدی( در صورت وجود اندیکاسیون بالینی و وجود علائم تشخیصی که نارسایی آدرنال را تایید کنند.)تحت نظر باشد.
-بیمار از لحاظ علائم و نشانه های سمیت کبدی تحت نظر باشد.
-به بیمار آموزش داده شود تا در صورت مشاهده ی علائم احتباس آب( همچون تورم، احتباس ادراری یا تغییر در دفع ادرار)، علائم نقص آدرنال(ضعف عضلانی، تغییرات خلق و خو، کاهش وزن و استفراغ مداوم) یا علائم نارسایی کبد(ادرار تیره، زردی، از دست دادن اشتها، خستگی، مدفوع سفید یا خاکستری) به پزشک اطلاع دهد.