امروزه درمان افسردگی به ویژه در دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است؛ قرص اوپیپرامول از جمله دارو های ضد اضطراب غیر معمول و ضد افسردگی می باشد، این قرص در واقع جزو دارو های روانگردان بوده و اغلب برای درمان حالت های اضطرابی – افسردگی، اختلالات اضطراب عمومی و اختلالات جسمی استفاده می شود، این قرصها از نظر ساختاری شباهت بسیاری با ایمی پرامین دارند و با وجودی که جزو دارو های ضد افسردگی سه حلقه ای (TCA) دسته بندی می شوند، اما به عنوان یک داروی ضد افسردگی سه حلقه ای کمی غیر معمول هستند به این علت که جذب نوراپی نفرین و یا سروتونین به وسیله نورونها را مهار نمی کند و در واقع ساز و کار اصلی عملکرد این دارو در مقایسه با اعضای دیگر این گروه بسیار متفاوت می باشد.

اطلاعات دارویی قرص اوپیپرامول

اوپیپرامول یک داروی ضد اضطراب و ضد افسردگی غیر معمول است که با وجود شباهت آن با دارو ضد افسردگی، نشانه اصلی آن اختلالات اضطرابی می باشد

ضمن اینکه به عنوان یکی از معدود دارو های ضد اضطراب برای درمان اختلالات سوماتوفورم تایید شده است، از این ماده برای درمان افسردگی اساسی و دیگر سندرم های افسردگی  مانند افسردگی روان رنجور استفاده می شود، همچنین این دارو برای درمان زوال عقل، بیماری های روان تنی یا اسکیزوفرنی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

موارد مصرف دارو

اوپیپرامول دی هیدروکلراید معمولا در درمان اختلال اضطراب عمومی (GAD) و نیز اختلالات سوماتوفرم مورد استفاده قرار می گیرد و تاثیر ضد اضطرابی آن بعد از یک تا دو هفته تجویز مزمن برجسته خواهد شد، این دارو با شروع درمان به دلیل خاصیت آنتی هیستامین آرامش بخش می باشد و با گذشت زمان این اثر خود را کمتر نشان می دهد.

مقدار و نحوه مصرف

مصرف این دارو به طور معمول با دوز ۵۰ میلی گرم در صبح و ۱۰۰ میلی گرم در شب  می باشد، دوز این قرصها را می توان ۵۰ تا ۱۰۰ میلی گرم کاهش دهید و نیز با توجه به اثربخشی و تحمل آن سه بار در روز تا مقدار ۱۰۰ میلی گرم افزایش یابد.

این دارو می تواند قبل یا بعد از غذا مصرف شود و اثر آن در کودکان و نوجوانان ثابت نشده می باشد، در بیماران داری اختلال کلیه لازم است حتما دوز دارو کاهش یابد، زیرا ۷۰ درصد این دارو از طریق کلیه ها دفع می شود.

در دوران بارداری و شیردهی

استفاده از اوپیپرامول دی هیدروکلراید فقط در سه ماهه اول بارداری تجویز می شود و حتما از مصرف این دارو در دوران شیردهی خودداری کنید، زیرا ماده فعال در مقادیر کم به شیر منتقل می شود.

تداخلات دارویی اوپیپرامول

استفاده از داروی اوپیپرامول دی هیدروکلراید همراه با دارو های اعصاب، خواب آور و آرام بخش (مثل بنزودیازپین‌ها و باربیتورات‌ها) می تواند موجب تشدید واکنش های خاص به خصوص اثرات مهارکننده CNS و تشدید عوارض جانبی شایع شود، بنابراین در صورت لزوم، دوز دارو باید کاهش پیدا کند.

همچنین مصرف همزمان این قرص با الکل می تواند منجر به ایجاد لک شود، بازدارنده های MAO حداقل ۱۴ روز پیش از شروع درمان با اوپیپرامول دی هیدروکلراید قطع شوند، مصرف همزمان اوپیپرامول با مسدود کننده های β، ضد آریتمی (از کلاس ۱c) و نیز دارو های گروه افسردگی سه حلقه ای و فرمولاسیون های تاثیرگذار بر سیستم آنزیم میکروزوم می توانند غلظت پلاسمایی این دارو ها را تغییر دهند.

مصرف قرص اوپیپرامول با دارو های اعصاب مانند هالوپریدول، ریسپریدون، ممکن است غلظت پلاسما را افزایش دهد، ضمن اینکه باربیتورات ها و داروهای ضد تشنج غلظت پلاسمایی اوپیپرامول دی هیدروکلراید را کاهش داده و تاثیر درمانی آن را کمتر خواهند کرد.

مصرف بیش از حد این دارو

مصرف بیش از حد دارو موجب مسمومیت دارویی می شود که با علائم خواب آلودگی، بی خوابی، بی حالی، تحریک، گیجی گذرا، کما، افزایش اضطراب، تشنج، آتاکسی، الگوریا، آنوریا، تاکی کاردی یا برادی کاردی، آریتمی، افت فشار خون، بلوک AV، شوک، افسردگی تنفسی و در مواردی ایست قلبی همراه است.

حال برای درمان مسمومیت با این دارو پادزهر خاصی وجود ندارد، بنابراین رفع تاثیر آن معمولا با استفراغ و یا شست و شوی معده انجام می گیرد، قلب و عروق نیز به مدت ۴۸ ساعت تحت نظارت مستمر می باشد.

اگر در نتیجه مصرف بیش از حد این قرص، نارسایی تنفسی رخ دهد، باید لوله گذاری و تنفسی مصنوعی انجام گیرد. به هنگام افت فشار خون شدید ناشی از مصرف زیاد از حد دارو باید در موقعیت دراز کشیده، منبسط کننده پلاسما، دوپامین به شکل تزریقی یا قطره استفاده شود.

در اختلالات ریتم قلب، درمان  فردی باید مناسب با ضربان ساز ضربان قلب انجام گیرد و در سطح پایین پتاسیم و اسیدوز احتمالی جبران شده باشد، اما در تشنج به دلیل مصرف زیاد از حد اوپیپرامول دی هیدروکلراید، دیازپام وریدی یا یک ماده ضد تشنج دیگر همچون فنوباربیتال یا پارالدئید تجویز می شود، البته ممکن است موجب تشدید نارسایی تنفسی، افت فشار خون و یا کما شود.

تاثیرات جانبی دارو

مصرف قرص اوپیپرامول می تواند همانند سایر دارو های روانگردان موجب بروز عوارض جانبی نامطلوب و حتی آزاردهنده شود.

مثلا در هفته های اول مصرف این دارو، میزان بالایی از آرام بخشی، خواب آلودگی و خستگی به خصوص در هفته های اول مصرف به همراه علائم دیگر همچون افت فشار خون، خشکی دهان، سرگیجه، لرزش یا کهیر برجسته قابل مشاهده است، ضمن اینکه مصرف آن می تواند موجب لول شدن، افزایش وزن و علائم جنسی همچون اختلال نعوظ و یا انزال غیر طبیعی، تپش قلب و تالکی کاردی شود.

همچنین علائمی مثل سردرد، پارستزی، مشکلات ادرار، اختلالات چشایی، مشکلات کرونر، ورم و حتی در مواردی موجب بروز علائم روانپزشکی همچون توهم و دوره های جنون می شود.

آسیب کبدی، تشنج یا پلی نوروپاتی و آلوپسی نیز برخی دیگر عوارض جانبی دیگر این قرصها می باشند و در صورت مصرف بیش از حد حتی می تواند منجر به بی خوابی، تشنج، کما، افسردگی تنفسی و ایست قلبی شود.