زولپیدم به عنوان خواب آوری است که در گروه آوربنزودیازپین ها قرار می گیرد که برای درمان کوتاه مدت بی خوابی مورد استفاده قرار می گیرد. زولپیدم بر روی مواد شیمیایی موجود در مغز که به خاطر عدم تعادل باعث بی خوابی شده اند، تاثیر می گذارد و به وسیله ی ایجاد تعادل در این مواد، خواب را افزایش می دهد. پزشکان فقط پس از اینکه مشکل بی خوابی ثابت شود، زولپیدم را تجویز می کنند، چرا که این دارو تاثیرات ناخواسته ی زیادی را نیز به دنبال دارد.

شکست در حل مشکل بی خوابی

بیمارانی که از داروی زولپیدم استفاده می کنند، باید شاهد بهبود در روند خواب خود باشند. طبق کتاب راهنمای اطلاعات دارویی، اگر اختلال خواب در 7 تا 10 روز پس از شروع مصرف دارو برطرف نشود، ممکن است فرد به بیماری دیگری دچار باشد. ارزیابی بیماری های روحی و روانی دیگر نیز که با بی خوابی همراه هستند، مهم است. زولپیدم در بیماران دچار افسردگی باید با احتیاط مصرف شود، زیرا ممکن است با مصرف این دارو علائم بدتر شده و یا حتی افکار خودکشی در فرد به وجود آید.

رفتار غیرطبیعی

خواب آورهایی مانند زولپیدم با تغییرات غیرطبیعی در افکار و رفتار فرد همراه هستند. رفتارهای غیر طبیعی عبارتند از پرخاشگری، اضطراب، توهم، تغییرات شخصیتی و بروز رفتارهای عجیب و غریب. این رفتارها بدون دلیل اتفاق می افتند و اختلالات روانپزشکی را نشان می دهند. به افرادی که این موارد را تجربه می کنند، توصیه می شود که به متخصص مراجعه کنند.

علائم ترک دارو

برخی افراد به این دارو وابسته می شوند و ترک کردن دارو برایشان دشوار می باشد. علاوه بر این زولپیدم و دیگر داروهای خواب آور در هنگام ترکشان نیز علائمی را بر روی فرد ایجاد می کنند. علائم ترک عبارتند از افکار ناخوشایند و در موارد شدیدتر، گرفتگی عضلات شکم، استفراغ، تعریق، لرزش بدن و گرفتگی عضلات. تشنج نیز به ندرت گزارش شده است.

در برخی موارد خود داروی زولپیدم باعث بازگشت بی خوابی شده است. گفته می شود که بی خوابی که پس از متوقف کردن مصرف دارو شروع می شود، به مراتب شدیدتر از بی خوابی قبل از شروع مصرف دارو می باشد. معمولا پس از یک یا دو شب، بی خوابی درمان می شود. افرادی که به مدت دو هفته از این دارو استفاده کرده اند، نمی توانند به طور ناگهانی مصرف آن را متوقف کنند. در واقع مصرف دارو باید به تدریج متوقف شود، بهتر است که فرد بیمار دستورالعمل پزشک خود را دنبال کند.

آرام بخشی بیش از حد

تاثیرات زولپیدم ظرف 30 دقیقه آغاز می شود. مصرف این دارو در طول روز ممکن است آرام بخشی بیش از خد و یا خواب آلودگی بیش از حد را به دنبال داشته باشد. در این حالت رانندگی و انجام هر فعالیتی که نیازمند هوشیاری است، خطرناک می باشد.

علاوه بر اینها، زولپیدم ممکن است باعث از دست دادن حافظه شود که در این مورد رفتارهای عجیبی از طرف بیمار گزارش شده است، از جمله راه رفتن در خواب، خوردن و یا رانندگی بدون به خاطر آوردن آنها و غیره. به هرحال زولپیدم تنها زمانی باید مصرف شود که فرد دچار مشکل بی خوابی است و پس از مصرف آن نیز باید 7 تا 8 ساعت بخوابد. مصرف این دارو در دوران بارداری ممکن است منجر به ایجاد اعتیاد در نوزاد شود.

هشدارهایی برای افراد بخصوص

زولپیدم همیشه در کمترین مقدار ممکن تجویز می شود. مصرف کم این دارو در افراد مسن و ناتوان باعث جلوگیری در اختلال در عمکرد و یا فعالیت های حرکتی می شود. این افراد نیاز به مراقبت های ویژه دارند. همچنین افرادی که دچار مشکلات کبد هستند، باید به مقدار کم از این دارو مصرف کنند.

نوشیدن الکل همزمان با مصرف این دارو می تواند خطرات ناشی از آن را افزایش دهد، به همین دلیل این دارو به افرادی که سابقه ی مصرف الکل داشته اند، تجویز نمی شود. دیگر افرادی که در زمان مصرف این دارو نیاز به نظارت های ویژه دارند، عبارتند از افرادی که دچار اختلال خفیف انسداد ریه می باشند و همچنین افردای که در سوخت و ساز بدن دچار مشکل هستند و همچنین مصرف کننده های مواد مخدر. بنابراین زولپیدم به افرادی که در خواب دچار مشکلات تنفسی می شوند، یا افرادی که سابقه ی مصرف بیش از اندازه ی داروهای خواب آور هستند، تجویز نمی شود.

مرکز تحقیقات کلینیک فوق تخصصی مغز و اعصاب و روان آلومینا

[divider]

♦  دکتر مصطفی امیری متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات – دارای بورد تخصصی از دانشگاه علوم پزشکی تهران

♦  فلوشیپ اختلالات خواب از دانشگاه بارسلونا

♦  مدیر کلینیک خواب مجموعه کلینیک های تخصصی آلومینا

کلینیک آلومینا مرکز فوق تخصصی پیشگیری و درمان اختلالات مغز و اعصاب و روان در ایران است.

تماس با ما