عارضه یبوست مشکلی است که ممکن است چندین عامل در بروز آن دخیل باشند. به‌طورمعمول، افراد دارای حرکات روده‌ای در فواصل منظم و به‌طورمعمول منظم هستند و مدفوع به‌راحتی بدون هیچ‌گونه فشار و یا ناراحتی از بدن خارج می‌شود. اگرچه فراوانی طبیعی حرکات روده‌ای و اجابت مزاج از فردبه‌فرد متفاوت و متغیر است، حدود ۹۵٪ از بزرگ‌سالان سالم دارای یک الگو هستند که از ۳ بار در روز تا ۳ بار در هفته متغیر است. در یبوست، حرکات روده یا کمتر رخ می‌دهد یا مدفوع سخت، خشک و دفع آن دشوار است. اغلب اوقات یبوست با بیماری یا اختلال گوارشی در ارتباط نیست. در عوض، این عارضه با رژیم غذایی، شیوه زندگی، مصرف داروها یا برخی عوامل دیگر در ارتباط است که مدفوع را سخت‌تر می‌کند یا در دفع راحت مدفوع تداخل ایجاد می‌کند.
برخی از عوامل شایع در ایجاد عارضه یبوست در بزرگ‌سالان عبارت‌اند از:
رژیم غذایی کم فیبر: شما هرروز به حدود ۲۵ گرم تا ۳۰ گرم فیبر نیاز دارید تا مدفوع را نرم کرده و عملکرد مناسب روده را تحریک کند. اکثر رژیم‌های آمریکایی حاوی مقادیری کمتر از نصف این مقدار است.
مصرف مایع ناکافی: برای جلوگیری از خشک شدن و سخت شدن مدفوع، رژیم روزانه شما باید شامل حداقل ۶ تا ۸ لیوان آب باشد. این مقدار می‌تواند شامل یک لیوان کامل شیر، آب و سایر نوشیدنی‌ها باشد، اما شما همچنین می‌توانید از مقدار آب در میوه‌ها، سوپ‌ها، سبزی‌ها و غذاهای جامد نیز استفاده و آن‌ها را محاسبه کنید.
شیوه زندگی بی‌تحرک: از آنجا که ورزش منظم برای بهبود انقباض طبیعی عضلات در دیواره روده ضروری است، داشتن یک کار غیر متحرک یا فعالیت ورزشی کم، شمارا در معرض خطر ابتلا به یبوست قرار می‌دهد.
نادیده گرفتن تمایل به دفع زودرس و به هنگام مدفوع: اگر قبل از اینکه تمایل به دفع مدفوع داشته باشید، حرکات روده رادارید، این امر یک رفلکس طبیعی عصبی را تقویت می‌کند که شمارا در دفع راحت مدفوع کمک می‌کند. بعضی‌اوقات، به دلیل یک برنامه شلوغ یا دسترسی محدود به دستشویی، فرد نگرانی خود را در این مورد نادیده می‌گیرد. اگر به‌طور مکرر اجابت مزاج را تا زمان مناسب به تأخیر می‌اندازید، این امر می‌تواند منجر به بروز مشکلات عارضه یبوست شود.
عوامل مربوط به سفر و برنامه‌ریزی: مسافرت می‌تواند احتمال ابتلای به عارضه یبوست را با تغییر رژیم غذایی شما، تداخل با زمان‌بندی طبیعی مصرف غذا و محدود کردن دسترسی به دستشویی، افزایش دهد.
استفاده بیش‌ازحد و طولانی‌مدت از ملین‌ها: استفاده طولانی‌مدت و مکرر از ملین‌های می‌تواند روده شمارا وابسته به مصرف این داروها برای کمک به حرکت روده کمک کند. درنهایت، عادت کردن به مصرف این ملین‌ها می‌تواند به یبوست منجر شود، و شما وابسته به ادامه استفاده از ملین می‌شوید.
عوارض جانبی داروها: یبوست عوارض جانبی بسیاری از داروهای تجویزی و غیر تجویزی است. داروهای رایج شامل مکمل‌های آهن و ویتامین‌هایی هستند که حاوی آهن هستند. مکمل کلسیم؛ آنتی‌اسیدهای حاوی آلومینیوم؛ داروهای ضدافسردگی، داروهای مصرفی برای درمان بیماری اسکیزوفرنی (شیزوفرنی) یا توهمات؛ داروهای مخدر ضد درد؛ داروهای مصرفی برای القای بیهوشی عمومی؛ دیورتیک ها، آرام‌بخش‌های عضلانی؛ و برخی داروهای تجویزی مورداستفاده برای درمان اختلالات تشنج، بیماری پارکینسون، بیش فعالی پروستات و فشارخون بالا از این دست هستند.
درد یا ناراحتی موضعی در اطراف مقعد: یک شکاف مقعدی یا همی‌روئید می‌تواند باعث ایجاد درد و ناراحتی درحرکت روده شود. (یک شکاف مقعدی یک شکاف کوچک در پوست در اطراف مقعد است و یک همو‌روئید ناشی از انقباض عضلانی در مقعد است.) برای جلوگیری از درد، فردی که یکی از این مشکلات را دارد، گاهی از عدم تمایل به دفع مدفوع رنج می‌برد. این امر می‌تواند علائم عارضه یبوست را در فرد مبتلا ایجاد کند.
اغلب عارضه یبوست ممکن است نشانه‌ای از بیماری یا عارضه‌ای باشد که بر دستگاه گوارش، مغز یا نخاع تأثیر می‌گذارد. برخی از نمونه‌های این بیماری‌ها عبارت‌اند از سندرم روده تحریک‌پذیر، انسداد روده، دیورتیکولیت، سرطان روده بزرگ، کم‌کاری تیروئید، سطح بالای غیرطبیعی کلسیم خون (هیپرکلسمی)، مولتیپل اسکلروزیس، بیماری پارکینسون و آسیب نخاعی. عارضه یبوست همچنین ممکن است ناشی از موقعیت غیرطبیعی ارگان‌های لگن (به‌عنوان‌مثال، سفت شدن رحم، به نام “پرولاپس رحم”) یا انقباض غیرطبیعی عضلات در لگن باشد.
یبوست یک مشکل بسیار رایج است که حداقل در ۸۰٪ افراد در طول زندگی، آن‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در ایالات‌متحده، در درمان یبوست، بیش از ۲.۵ میلیون توسط پزشکان در هرسال ویزیت می‌شوند و حداقل ۸۰۰ میلیون دلار به‌طور سالیانه در این امر هزینه می‌شود. گرچه بزرگ‌سالان در تمام سنین از عارضه یبوست رنج می‌برند، خطر این مشکل به‌طور چشمگیری پس از ۶۵ سالگی در مردان وزنان افزایش می‌یابد.
گاهی اوقات یبوست درازمدت به سفت شدگی مدفوع تبدیل می‌شود که یک مسدود شدن کولون (روده) در اثر یک توده مدفوع است که نمی‌تواند با انقباض‌های روده بزرگ حرکت کند. سفت شدگی مدفوع می‌تواند موجب بروز درد و استفراغ در فرد مبتلا شود و فردی که دچار سفت شدگی مدفوعی است ممکن است به درمان اضطراری یا بستری شدن نیاز داشته باشد. سفت شدگی مدفوع یک عارضه نسبتاً معمولی از یبوست طولانی‌مدت در سالمندان و بستری است که در حدود ۳۰ درصد از تمام کسانی که در خانه تحت مراقب‌های پرستاری هستند، رخ می‌دهد.
عوامل خطر
فاکتورهایی که ممکن است خطر ابتلا به عارضه یبوست مزمن را افزایش دهند عبارت‌اند از:
• بالا بودن سن
• جنسیت (زن)
• کم‌آبی بدن و مصرف کم مایعات و آب
• خوردن یک رژیم غذایی کم فیبر
• فعالیت بدنی کم یا نداشتن تحرک بدنی
• مصرف برخی از داروها، ازجمله آرام‌بخش‌ها، داروهای مخدر، داروهای ضدافسردگی یا داروها مصرفی برای کاهش فشارخون.
• داشتن یک مشکل در سلامت روان مانند افسردگی یا اختلال خوردن.
علائم عارضه یبوست
علائم ابتلا به عارضه یبوست عبارت اند از:
• کمتر از سه بار اجابت مزاج در هفته
• مدفوع کم، سخت و خشک که دفع آن دشوار یا دردناک است
• نیاز به فشار بیش‌ازحد برای حرکت روده و اجابت مزاج
• احساس اینکه که پس از یک اجابت مزاج، روده شما خالی نیست.
• استفاده مکرر از تنقیه، ملین‌ها یا شیاف.
علائم سفت شدگی مدفوع عبارت‌اند از:
• مدفوع مایع ( مایعات در اطراف توده مدفوع نشت می‌کند و می‌تواند برای اسهال اشتباه گرفته شود)
• درد شکمی، به‌ویژه پس از صرف غذا
• تمایل مداوم به اجابت مزاج
• تهوع و استفراغ
• سردرد
• کم‌اشتهایی ، کاهش وزن
• ناهنجاری (احساس بیماری به‌طورکلی در فرد)
• اگر مشکل درمان نشود، کم‌آبی، ضربان قلب سریع، تنفس سریع، تب، تحریک‌پذیری، سردرگمی و گیجی و بی‌اختیاری ادرار رخ می‌دهد.
تشخیص عارضه یبوست
• اکثر افراد مبتلابه یبوست به‌سادگی می‌توانند این عارضه را در خود تشخیص داده و درمان کنند. اگر یبوست دارید، با بررسی شیوه زندگی خود شروع کنید. رژیم فعلی خود را، سطح تمرین روزانه خود و عادت‌های روده‌ای خود را بررسی کنید. به‌طور خاص، آیا شما اغلب خواستار اجابت مزاج نیستید، زیرا ناخوشایند است؟ سپس اقدامات پیشگیرانه مانند اضافه کردن فیبر به رژیم غذایی، نوشیدن مقدار زیاد مایعات و آب و ورزش منظم انجام دهید. اگر این موارد مشکل شمارا از بین نبرد، به پزشک خود مراجعه کنید.
• اگر یبوست همراه با خونریزی رکتوم، درد شکمی یا انسداد شکم (نفخ) داشته باشید، بلافاصله با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید. بهتر است در این مورد شما توسط پزشک خودارزیابی شوید، ازجمله امتحان فیزیکی و معاینه رکتوم.
• اگر علائم شما نشان می‌دهد که ممکن است نارسایی مدفوع داشته باشید، پزشک می‌تواند تشخیص را با بررسی شکمی شما و بررسی حجم مدفوع انجام دهد. ممکن است شما نیاز به آزمایش‌های دیگری داشته باشید، ازجمله آزمایش خون، اشعه ایکس، تنقیه همراه با باریم یا سیگموئیدوسکوپی (که برای مشاهده روده کوچک استفاده می‌شود).
• عارضه یبوست می‌تواند نشانه‌ای از ابتلا به سرطان روده بزرگ باشد. خطر ابتلا به پولیم روده بزرگ و سرطان کولون با افزایش سن افزایش می‌یابد. افراد بالای ۵۰ سال و بالاتر باید مطمئن شوند که با غربالگری پولیپ و سرطان بررسی می‌شوند (توسط کولونوسکوپی یا آزمایش دیگری).
مدت‌زمان عارضه یبوست
مدت‌زمان یبوست بستگی به علت آن دارد. در بیشتر افراد سالم دیگر یبوست به‌تدریج در عرض چند هفته پس از افزایش مصرف فیبرهای سالم و مایعات کاهش می‌یابد و شروع به ورزش منظم می‌کند. بااین‌حال، یبوست در افراد مسن دچار مشکلات عصبی می‌تواند پایدار باشد و عامل خطر برای سفت شدگی مدفوع باشد.
پیشگیری از عارضه یبوست
در بسیاری موارد، با رعایت نکات زیر می‌توانید از بروز عارضه یبوست پیشگیری کنید:
اضافه کردن فیبر بیشتری به رژیم غذایی خود: تنظیم یک برنامه غذایی دارای ۲۵ گرم تا ۳۰ گرم فیبر روزانه. از انواع غذاهای با فیبر بالا مانند لوبیا، کلم بروکلی، هویج، سبوس، دانه‌های کامل و میوه‌های تازه استفاده کنید. برای جلوگیری از نفخ و گاز، این مواد غذایی را به‌طور مداوم در طول چند روز مصرف کنید.
نوشیدن مایعات به مقدار مناسب: برای اکثر افراد بزرگ‌سال سالم این معادل شش تا هشت لیوان آب در روز است.
یک برنامه تمرین منظم را شروع کنید: حداقل ۲۰ دقیقه پیاده‌روی سریع ممکن است روده شمارا برای انجام فعالیت طبیعی و سالم تحریک کند.
کمک به عادت دادن و آموزش دستگاه گوارش شما برای اجابت مزاج به‌طور منظم: یک‌زمان ۱۰ دقیقه‌ای را برای قرار گرفتن در توالت که تقریباً در هرروز یکسان باشد را در نظر گرفته و برنامه‌ریزی کنید: بهترین زمان برای انجام این کار معمولاً پس از صرف صبحانه است.
اجابت مزاج را تا دسترسی به زمان مناسب‌تر به تعویق نیندازید: بدون تأخیر اجابت مزاج کنید.
استفاده از مسهل‌های مدفوع یا مکمل‌های حاوی فیبر: استفاده از این موارد ممکن است یبوست گاه‌به‌گاه را از بین ببرد. همیشه دستورالعمل‌های دوز مصرفی را دقیقه همان‌طور که در برچسب این داروها نوشته‌شده است، دنبال کنید.
درمان عارضه یبوست
• اگر علائم عارضه یبوست را دارید، گام اول این است که مطمئن شوید مایعات کافی مصرف می‌کنید و میزان فیبر مصرفی خود را افزایش دهید. مقدار فیبر رژیم غذایی شما با افزودن غلات، حبوبات، میوه‌ها و سبزی‌ها یا دوزهای روزانه مکمل فیبر (به‌عنوان‌مثال، متاموسیل یا سیتریکل) می‌تواند افزایش بیابد. اگر یبوست همچنان ادامه یابد، منطقی است از یک داروی ملین برای کمک به روده شما و افزایش حرکت دودی آن استفاده کنید. بسیاری از مسهل‌های موجود بدون نسخه در دسترس هستند و برای استفاده ایمن و بدون خطر هستند.
• مواد معدنی مبتنی بر نمک یا کربوهیدرات (“اسمزی”): برای این منظور از نمک‌های طبیعی، نمک‌های منیزیم یا قندهای قابل‌هضم استفاده می‌کنند تا به روده در دفع مدفوع کمک کنند. نمونه‌هایی از آن‌ها شیر منیزی، لاکتولوز و پلی‌اتیلن گلیکول (Miralax) است.
• مسهل‌های تحریک‌کننده، مانند ملین‌های حاوی senna، cascara یا bisacodyl، کمتر ملایم هستند. ملین‌های تحریک‌کننده باعث می‌شود عضلات روده بزرگ به‌طور مرتب منقبض شوند.
• داروهای ملین و ضد یبوست در فرم‌هایی هستند که می‌توانند بلعیده شوند یا به‌صورت شیاف به رکتوم وارد شوند.
• تنقیه نیز همچنین می‌تواند یبوست را از بین ببرد و در داروخانه‌ها بدون نسخه تجویز می‌شود. یک تنقیه سنتی با یک کیسه مایع (معمولاً ترکیبی از نمک و آب) که به یک لوله پلاستیکی با نوک مخروط متصل است، انجام می‌شود. بعدازاینکه نوک به داخل مقعد منتقل می‌شود، مایع آن را می‌توان به راست‌روده تخلیه کرد. هنگامی‌که کیسه را چندین اینچ وارد کرده و مایع را با جاذبه حرکت می‌دهید، مایع آن تخلیه می‌شود. عمل تنقیه باعث شل مدفوع برای دفع می‌شود و باعث می‌شود عضلات مقعد را برای یک واکنش نسبت به کشش آن‌ها تحرک می‌کند.
• اگر شما دچار سفت شدگی مدفوع هستید، ممکن است پزشک با استفاده از دستکش انگشتی دستکش شده در رکتوم، بخشی از توده مدفوع را خارج کند. بقیه جرم معمولاً با استفاده از یک عمل تنقیه خارج می‌شوند. به‌ندرت مقداری آب از طریق یک سیگموئیدوسکوپ موردنیاز است تا سفت شدگی مدفوع را برطرف کند. هنگامی‌که مدفوع سفت شده از بین رفت، پزشک شما به شما یک رژیم غذایی با فیبر بالا را توصیه می‌کند و ممکن است داروهای نرم‌کننده مدفوع یا ملین را برای نیز برای بهبود حرکات منظم روده به شما توصیه کند.
پیش‌آگهی عارضه یبوست
اکثر افراد مبتلابه یبوست می‌توانند از طریق تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی از عملکرد طبیعی روده برخوردار شوند.
چشم‌انداز مربوط به وضعیت اکثر افراد مبتلابه سفت شدگی مدفوع خوب است. بااین‌حال، امری شایع است که اگر عارضه یبوست با درمان اضافی بهبود نیافته باشد، اغلب سفت شدگی مدفوع دوباره اتفاق می‌افتد. در این صورت یک برنامه بلندمدت برای استفاده از مسهل‌های خفیف، تنقیه‌های دوره‌ای یا هردوی آن‌ها ممکن است برای رفع این عارضه ضروری باشد.
چه زمانی باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟
• اگر حرکات روده شما متوقف‌شده و درد شکم یا استراحت را تجربه می‌کنید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. اگر دچار خونریزی از رکتوم خود هستید، بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
• اگر دچار علائم خفیف‌تر شده‌اید، اگر دچار یبوست بیش از چند هفته یا بیشتر از دو یا سه بار در هفته هستید، برای کمک به حرکات دودی روده خود و اجابت مزاج، با پزشک خود مشورت کنید.
آماده شدن برای ویزیت توسط پزشک
شما احتمالاً برای اولین بار از پزشک خانواده یا پزشک عمومی خود در مورد یبوست مراقبت خواهید شد. اگر پزشک شما به یک بیماری پیشرفته‌تر از یبوست مشکوک شد، ممکن است شمارا به یک متخصص بیماری‌های گوارشی (متخصص گوارش) ارجاع دهد.
ازآنجاکه قرار ملاقات می‌تواند مختصر باشد و به دلیل اینکه اغلب اطلاعات زیادی برای انتقال وجود دارد، پس ایده خوبی است که برای ویزیت آماده باشد. در اینجا برخی از اطلاعات وجود دارد که به شما کمک می‌کند آماده شوید و آنچه از دکتر خود انتظار دارید را به آن دست‌یابید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات مطلع شوید. در زمان قرار ملاقات، مطمئن شوید که اگر انجام کاری لازم است آن را انجام دهید، از قبیل محدود کردن رژیم غذایی یا خوردن برخی مواد غذایی با فیبر زیاد برای آماده شدن برای آزمایش تشخیصی، مطلع شوید.
• هرگونه علائمی را که تجربه می‌کنید را بنویسید.
• اطلاعات شخصی کلیدی را بنویسید، ازجمله هرگونه تنش عمده یا تغییرات اخیر در زندگی شما مانند مسافرت یا باردارشدن یا مشکلات روحی و عصبی.
• فهرستی از تمام داروها، ویتامین‌ها، مکمل‌ها و داروهای گیاهی را که مصرف می‌کنید، تهیه کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را همراه داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد که تمام اطلاعاتی را که در طول یک قرار ملاقات به شما ارائه می‌شود، به خاطر بسپارید. کسی که همراه شما باشد ممکن است چیزی را که ازدست‌داده یا فراموش کرده‌اید را، به خاطر بسپارد.
• سؤالات خود را برای پرسیدن از پزشک خود یادداشت کنید.
برای عارضه یبوست، بعضی از سؤالاتی که ممکن است بخواهید از پزشک خود بپرسید عبارت‌اند از:
• علت احتمالی بیشتر علائم من چیست؟
• چه نوع آزمایش‌هایی لازم دارم و چگونه باید برای آن‌ها آماده‌باشم؟
• آیا من در معرض خطر عوارض مربوط به این عارضه هستم؟
• چه درمانی را برای عارضه یبوست توصیه می‌کنید؟
• اگر درمان اولیه عارضه یبوست ثمربخش نیست، چه درمان دیگری را توصیه می‌کنید؟
• آیا محدودیت‌های غذایی وجود دارد که من باید پیگیری کنم؟
• من مشکلات پزشکی دیگری نیز دارم. چگونه می‌توانم آن‌ها را همراه با یبوست مدیریت و کنترل کنم؟
• علاوه بر سؤالاتی که آماده کرده‌اید که از پزشک خود سوال کنید، اگر سؤالات دیگر در وقت ملاقات به ذهن شما آمد، از پرسیدن آن‌ها دریغ نکنید.
پرسیدن چه سؤالاتی را باید از پزشک خود انتظار داشته باشید
ممکن است پزشک شما چند سؤال از شما بپرسد. برای پاسخ دادن به آن‌ها برای اینکه ممکن است زمان بیشتری را برای سؤالات اضافی که ممکن است داشته باشید، ذخیره کنید، آماده‌باشید. پزشک شما ممکن است سؤالات زیر را از شما بپرسد:
از چه زمانی علائم یبوست در شما شروع شد؟
علائم بیماری در شما مداوم یا گاه‌به‌گاه است؟
علائم این عارضه شما چقدر شدید است؟
چه چیزهایی به نظر می‌رسد که علائم این عارضه را در شما بهبود می‌بخشد؟
چه چیزهایی به نظر می‌رسد که علائم این عارضه را در شما بدتر می‌کند؟
علائم شما شامل درد شکم است؟
علائم شما شامل استفراغ است؟
آیا شما به‌تازگی دچار کاهش وزن ناخواسته شده‌اید؟
چه مقدار وعده غذایی را در یک روز مصرف می‌کنید؟
چقدر مایعات، ازجمله آب را در طول روز می‌نوشیدید؟
آیا شما خونی را در هنگام اجابت مزاج همراه با مدفوع، آب توالت یا کاغذ توالت دیده‌اید؟
آیا شما در هنگام اجابت مزاج خود تحت‌فشار و سختی قرار می‌گیرید؟
آیا سابقه خانوادگی مشکلات گوارشی یا سرطان کولون دارید؟
آیا سایر مشکلات پزشکی در شما تشخیص داده‌شده‌اند؟
آیا مصرف دارو جدیدی را شروع کرده‌اید یا اخیراً دوز مصرفی داروهای فعلی خود را تغییر داده‌اید؟
منبع: drugs.com
این مقاله توسط داروباکس به صورت اختصاصی، ترجمه شده است.
