سرطان پانکراس در بافت‌های پانکراس شما آغاز می‌شود که یک عضو در سمت چپ شکم شما قرار دارد که به طور افقی در قسمت پایین شکم قرار دارد. پانکراس دارای دو عمل اصلی است. پانکراس شما آنزیم‌هایی را که هضم و هورمون‌هایی را که به هضم غذا و کنترل قند خون شما کمک می‌کنند را آزاد می‌کند. سرطان پانکراس هنگامی رخ می‌دهد که سلول‌های غیرطبیعی در پانکراس کنترل نشده باشند. بیشتر سرطان‌های پانکراس در قسمتی از پانکراس رخ می‌دهد که مایعات گوارشی تولید می‌کند. تعداد کمی از سرطان‌های پانکراس در قسمتی از پانکراس وجود دارد که به تنظیم قند خون کمک می‌کند. این نوع سرطان یا یک انسولینوما یا یک تومور عصبی است. بسیار مهم است که پزشک شما متوجه شود که کدام نوع سرطان پانکراس رادارید زیرا این دو نوع از سرطان درمان متفاوتی را دارند. این مقاله بر روی نوع اول این سرطان متمرکز می‌شود که به نام آدنوکارسینوما است. سرطان پانکراس به طورمعمول به اندام‌های اطراف گسترش می‌یابد و به‌ندرت در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود؛ اما برای افراد مبتلا به کیست لوزالمعده یا سابقه خانوادگی سرطان پانکراس، بعضی از مراحل غربالگری ممکن است به تشخیص زودهنگام کمک کند. یک نشانه ابتلا به سرطان لوزالمعده، دیابت است، به‌ویژه هنگامی که این بیماری همراه با کاهش وزن، زردی یا درد در قسمت بالای شکم که به سمت عقب گسترش می‌یابد رخ دهد. درمان این بیماری مهلک ممکن است شامل جراحی، شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا ترکیبی از این موارد باشد.
چه افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پانکراس هستند؟
مشکل سرطان پانکراس این است که معمولاً قبل از اینکه علائم ظاهر شود، معمولاً این بیماری در بدن فرد بیمار گسترش پیدا می‌کند. پزشکان مطمئن نیستند که علت ایجاد سرطان پانکراس چیست، اما آن‌ها می‌دانند که این بیماری غالباً در میان افراد زیر رایج است:
• سیگاری‌ها
• مردان
• افراد مبتلابه بیماری دیابت
• آفریقایی آمریکایی‌ها (آفرو امریکن ها)
• افرادی که جراحی برای زخم معده یا التهاب مزمن لوزالمعده دارند نیز بیشتر احتمال دارد که این سرطان در بدن آن‌ها گسترش یابد و این نوع سرطان ممکن است در خانواده های آن‌ها اتفاق بیفتد.
یکی دیگر از عوامل خطر برای سرطان پانکراس مهاجم، مشکلی است که به نام نئوپلاسم موکینوس پاپیلر (IPMN) نامیده می‌شوند. این تومورها رشد می‌کنند و در داخل مجاری پانکراس مخاط ضخیمی ایجاد می‌کنند. آن‌ها توانایی تبدیل‌شدن به مشکلی بدخیم و درگیر کردن بقیه پانکراس دارند. افراد مبتلابه IPMN باید تحت غربالگری و نظارت منظم قرار گیرند.
علائم سرطان پانکراس
علائم و نشانه‌های ابتلای به این سرطان اغلب تا زمانی که بیماری پیشرفته نیست رخ نمی‌دهد؛ و هنگامی که آن‌ها بروز پیدا می‌کنند، می‌توانند به دیگر مشکلات گوارشی شبیه باشند. شایع‌ترین نشانه‌های ابتلا به این پانکراس عبارت‌اند از:
• درد در قسمت فوقانی شکم شما که به سمت پشت شما امتداد می‌یابد
• از دست دادن اشتها یا کاهش وزن ناخواسته
• افسردگی
• ابتلا به دیابت
• لخته شدن خون
• خستگی
• زردی پوست و قسمت سفید چشمان شما (یرقان)
• خارش
• ادرار قهوه‌ای‌رنگ
• مدفوع بسیار روشن
• حالت تهوع
• استفراغ
اگر سرطان پانکراس مجاری صفراوی را مسدود کند، پوست دارای رنگ زرد (یرقان) می‌شود. صفرا یک شیره گوارشی است که در کبد تولید می‌شود و به رنگ سبز مایل به زرد است. یک مجرای صفراوی مسدود شده موجب می‌شود که محصول تجزیه صفرا به نام بیلی‌روبین در خون جمع شود. بیلی‌روبین در زیر پوست قرار می‌گیرد و موجب زردی می‌شود.
علائم هشداردهنده دیگر مشکل در پانکراس شامل دیابت ناگهانی یا مشکل در کنترل قند خون است.
چه وقت باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟
اگر دچار کاهش وزن غیرقابل توضیحی هستید یا اگر دچار خستگی مکرر، درد شکمی، زردی یا علائم و نشانه‌های دیگری که باعث ناراحتی شما می‌شوند شدید، به پزشک خود مراجعه نمایید. بسیاری از این بیماری‌ها می‌تواند این علائم را ایجاد کند، بنابراین ممکن است پزشک شما برای این عوارض و همچنین از نظر ابتلای به سرطان پانکراس بررسی کند.
علل ایجاد سرطان پانکراس
علت ایجاد سرطان پانکراس در اکثر موارد روشن نیست. پزشکان عوامل دیگری مانند سیگار کشیدن را شناسایی کرده‌اند که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
درک پانکراس شما
پانکراس شما دارای بلندی در حدود ۶ اینچ (۱۵ سانتیمتر) است و به نظر می‌رسد چیزی شبیه به یک گلابی در پهلوی شما است. این اندام هورمون‌ها (ازجمله انسولین) را ترشح می‌کند تا به هضم و جذب قند در بدن شما در غذاهایی که می‌خورید کمک کند و همچنین این اندام باعث می‌شود که شیره گوارشی برای کمک به هضم غذا در بدن شما ترشح شود.
چگونه سرطان پانکراس ایجاد می‌شود
سرطان پانکراس زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های پانکراس شما جهش‌هایی را در DNA تجربه می‌کنند. این جهش‌ها باعث می‌شود سلول‌ها به طرز غیرقابل کنترلی رشد کنند و زندگی خود را بعد از مرگ سلول‌های طبیعی ادامه دهند. تجمع این سلول‌ها می‌تواند تومور را تشکیل دهند. فرم درمان‌نشده این سرطان به اندام‌های اطراف و رگهای خونی گسترش می‌یابد. بیشتر فرم‌های سرطان پانکراس در سلول‌هایی که خطوط مجراهای پانکراس را تشکیل می‌دهند شروع می‌شود. این نوع سرطان ناشی از آدنوکارسینوم پانکراس یا سرطان غده لوزالمعده است. به ندرت، سرطان می‌تواند در سلول‌های تولیدکننده هورمون یا سلول‌های نورواندوکرین پانکراس تشکیل شود. این نوع از تومورهای سلول‌های جزیره‌ای، سرطان غدد پانکراس و تومورهای نورواندوکرین پانکراس نامیده می‌شود.
عوامل خطر در ابتلای به این سرطان
عواملی که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:
• التهاب مزمن لوزالمعده (پانکراتیت)
• دیابت
• سابقه خانوادگی سندرم‌های ژنتیکی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند، ازجمله جهش در ژن BRCA2، سندرم لینچ و سندرم خوش‌خیم شناخته‌شده با نام سندرم خوش‌خیم ملتحمه (FAMMM)
• سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پانکراس
• سیگار کشیدن
• چاقی
• سن بالا: معمولاً این بیماری در اکثر افراد بعد از ۶۵ سالگی تشخیص داده می‌شود.
مطالعات زیادی نشان داد که ترکیبی از سیگار کشیدن، ابتلای طولانی‌مدت به بیماری دیابت و رژیم غذایی نامناسب، خطر ابتلا به این سرطان را بیش از خطر هر یک از این عوامل به‌تنهایی افزایش می‌دهد.
عوارض سرطان پانکراس
وقتی سرطان لوزالمعده پیشرفت می‌کند، می‌تواند عوارض مانند موارد زیر داشته باشد:
کاهش وزن: تعدادی از عوامل ممکن است باعث کاهش وزن در افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده شود. همچنین خود سرطان ممکن است موجب کاهش وزن شود. تهوع و استفراغ ناشی از درمان سرطان یا تومور با فشار دادن روی معده ممکن است باعث کاهش اشتها و القای حس سیری در این افراد شود. یا بدن شما ممکن است دچار مشکلاتی در پردازش مواد مغذی از غذا شود زیرا پانکراس شما دارای مقادیر کافی از آب گوارشی نیست. پزشک شما ممکن است مکمل‌های آنزیم پانکراس را برای کمک به هضم توصیه کند. سعی کنید وزن خود را با اضافه کردن کالری اضافی و زمان غذا را به‌صورت لذت‌بخش و آرام تا آنجا که ممکن است، حفظ کنید.
زردی (یرقان) : سرطان پانکراس که مجاری صفراوی کبد را مسدود می‌کند می‌تواند زردی ایجاد کند. علائم این عارضه شامل زردی زرد و چشم، ادرار تیره‌رنگ و همچنین مدفوع پریده رنگ است. یرقان معمولاً بدون درد شکمی رخ می‌دهد.
پزشک شما ممکن است توصیه کند که یک لوله پلاستیکی یا فلزی (استنت) در داخل مجرای صفرای شما قرار گیرد تا آن را باز نگه دارد. این کار با کمک یک روش cholangiopankreatography رتروگراد endoscopic (ERCP) انجام می‌شود. در طی روش ERCP یک آندوسکوپی از طریق گلو به داخل شکم و به قسمت بالای روده کوچک شما منتقل می‌شود. سپس یک رنگ به داخل کانال پانکراس و مجرای صفرا تزریق می‌شود که از یک لوله توخالی کوچک (کاتتر) و از طریق آندوسکوپی عبور می‌کند. سرانجام، تصاویر از مجرای شما گرفته می‌شود.
درد: تومور رو به رشد ممکن است بر روی اعصاب در شکم شما فشار آورد و باعث ایجاد درد شدیدی شود. داروهای ضد درد می‌توانند به‌راحتی شما را آرام کنند. پرتودرمانی ممکن است به‌طور موقت به کاهش رشد تومور کمک کند تا به درزمینهٔ این شما کمک شود. در موارد شدید، پزشک شما ممکن است یک روش برای تزریق مسکن به اعصابی که درد شکم را کنترل می‌کند (بلوک سلولی سلیاک) توصیه کند. این روش اعصاب از ارسال سیگنال‌های درد به مغز شما بازمی‌دارد.
انسداد روده: سرطان پانکراس که در بخش اول روده کوچک (دوازدهه) رشد می‌کند یا فشار می‌آورد، می‌تواند جریان غذای هضم شده را از معده به سمت روده شما متوقف کند. دکتر شما ممکن است یک لوله (استنت) را در روده کوچک شما قرار دهد تا آن را باز نگه دارد. یا همچنین ممکن است جراحی لازم باشد که معده شما را به نقطه پایینی در روده شما متصل کند تا به خاطر سرطان مسدود نشود.
تشخیص سرطان پانکراس
اگر پزشک شما به سرطان لوزالمعده مشکوک است، ممکن است شما یک یا چند آزمایش زیر را انجام دهید:
آزمایش‌های تصویربرداری که تصاویری از اندام‌های داخلی شما آماده می‌کنند: این آزمایش‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا اندام‌های داخلی شما را، ازجمله پانکراس، موردبررسی قرار دهند. تکنیک‌های مورداستفاده برای تشخیص سرطان پانکراس عبارت‌اند از سونوگرافی، CT اسکن، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و بعضی‌اوقات اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET).
استفاده از یک محدوده برای ایجاد تصاویر فراصوت از پانکراس شما: در سونوگرافی آندوسکوپی (EUS) از یک دستگاه سونوگرافی برای ایجاد تصاویر پانکراس شما از داخل شکم استفاده می‌کند. این دستگاه با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (آندوسکوپی) از طریق مری و به معده شما منتقل می‌شود تا تصاویر را تهیه کند.
گرفتن یک نمونه از بافت برای آزمایش (بیوپسی): بیوپسی یک روش برای گرفتن یک نمونه کوچک از بافت برای آزمایش در زیر میکروسکوپ است. پزشک شما ممکن است نمونه‌ای از بافت را از لوزالمعده شما به دست بیاورد و با قرار دادن یک سوزن از طریق پوست و به پانکراس (آسپیراسیون خوب سوزن) این امر می‌تواند انجام شود. یا ممکن است نمونه را از طریق EUS که ابزار ویژه‌ای برای هدایت در پانکراس است، به دست آورد.
آزمایش خون: پزشک شما ممکن است خون شما را برای بررسی پروتئین‌های خاص (نشانگرهای تومور) که توسط سلول‌های سرطانی پانکراس ترشح می‌شوند، آزمایش کند. این تست مارکر تومور مورداستفاده در سرطان پانکراس CA19-9 نامیده می‌شود؛ اما این آزمون همیشه قابل‌اعتماد نیست و روشن نیست که چگونه بهترین استفاده از نتایج آزمون CA19-9 حاصل شود. بعضی از پزشکان سطح این نشانگرها را در قبل و بعد و بعد از درمان اندازه‌گیری می‌کنند.
اگر پزشک شما تشخیص سرطان لوزالمعده را تائید کند، او تلاش می‌کند میزان (مرحله) سرطان را تعیین کند. با استفاده از اطلاعات به دست‌آمده از آزمایش‌های انجام‌شده، پزشک شما درجه سرطان لوزالمعده را تعیین می‌کند که همین امر نیز به تعیین اینکه چه درمان‌هایی بیشتر برای شما سودمند است کمک می‌کند.
مراحل سرطان لوزالمعده با عدد رومی در محدوده ۰ تا ۴ نشان داده‌شده است. پایین‌ترین مراحل نشان می‌دهد که سرطان به پانکراس محدود می‌شود. مرحله چهارم، سرطان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته است. مراحل این سرطان همچنان ادامه می‌یابد و تشخیص و درمان سرطان را توسط پزشکان را پیچیده می‌کند. پزشک شما از مرحله و میزان درگیری بافت‌های شما توسط سرطان برای انتخاب درمان مناسب برای شما استفاده می‌کند.
از شک به پزشک خود یا تجربه او در مورد تشخیص سرطان پانکراس خودداری کنید. اگر شک داشته باشید، نظر او را دوباره در این زمینه جویا شوید.
پیشگیری از ابتلای به سرطان پانکراس
شما ممکن است خطر ابتلا به سرطان پانکراس را کاهش دهید اگر موارد زیر را انجام دهید:
سیگار نکشید: اگر سیگار می‌کشید سعی کنید با راهنمایی پزشک خود درباره استراتژی‌هایی که به شما در متوقف کردن کمک می‌کنند، از جمله عضویت گروه‌های حمایت‌کننده، داروها و درمان جایگزین نیکوتین مصرف سیگار را متوقف کنید. اگر سیگار نمی‌کشید، استعمال آن را شروع نکنید.
حفظ وزن طبیعی: اگر شما دارای وزن طبیعی هستید، برای حفظ آن تلاش کنید. اگر شما نیاز به از دست دادن وزن دارید، برای یک کاهش وزن ثابت و به‌صورت ۱ تا ۲ پوند (۰.۵ تا ۱ کیلوگرم) در هفته هدف‌گذاری کنید. تمرین روزانه را با یک رژیم غذایی غنی از سبزی‌ها، میوه و غلات کامل با مقادیر کمتری ترکیب کنید تا به کاهش وزن شما در این زمینه کمک شود. رژیم غذایی سالمی را انتخاب کنید. رژیم غذایی پر از میوه‌های رنگارنگ و سبزی‌ها و دانه‌های کامل ممکن است به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان لوزالمعده دارید، با یک مشاور ژنتیک ملاقات کنید: او می‌تواند سابقه سلامت خانواده شما را با شما بررسی کند و تعیین کند که آیا شما می‌توانید از یک آزمایش ژنتیکی برای درک خطر ابتلا به سرطان پانکراس یا سرطان‌های دیگر استفاده کنید یا نه.
درمان سرطان پانکراس
اگر پزشک شما تصدیق کند که شما سرطان پانکراس دارید، آزمایش‌های انجام خواهد داد تا ببینید که سرطان چقدر پرخطر است و چقدر گسترش‌یافته است. این امر “مرحله گذاری” نامیده می‌شود. درمان شما بستگی به مرحله سرطان دارد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• از بین بردن تمام یا بخشی از پانکراس (و هر نوع سرطان که در آن حدود گسترش‌یافته است)
• درمان سرطان به وسیله استفاده از دارو (شیمی‌درمانی)
• اشعه را برای کشتن سلول‌های سرطانی و کنترل علائم استفاده می‌شود.
در برخی موارد، ممکن است پزشک شما در یک کار آزمایی بالینی ثبت‌نام کند. آزمایش‌های بالینی آزمایش‌های امیدوارکننده اما اثبات نشده در بیماران است.
در مورد نادر که سرطان در خارج از پانکراس گسترش نیافته است، پزشکان سعی دربرداشتن سرطان از طریق عمل جراحی دارند. آن‌ها همچنین می‌توانند شیمی‌درمانی و یا رادیو درمانی را به‌عنوان بخشی از درمان توصیه کنند.
هنگامی‌که سرطان پانکراس بیش‌ازحد به اندام‌های نزدیک یا سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته است، درمان کامل بعید است. بااین‌حال، درمان‌های متعدد برای کاهش علائم و طولانی شدن بقا در افراد مبتلا در دسترس هستند. شما و متخصص سرطان شما می‌توانید در مورد چگونگی ادامه درمان شما اقدام کنید.
گزینه‌های درمان عبارت‌اند از:
پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی
جراحی یا سایر روش‌ها برای کاهش علائم: درگذشته، این نوع جراحی بسیار گسترده بود. در حال حاضر روش‌هایی وجود دارد که در آن روش‌های جراحی حداقل تهاجمی می‌توانند ارائه شوند که کمتر از مواردی که قبلاً موردنیاز بوده‌اند، کارآمدی بیشتری داشته باشند.
داروها و درمان‌های جدید هنوز در مرحله آزمایش هستند، مثلاً داروهایی که سلول‌های سرطانی را به‌وسیله اشعه موردتهاجم قرار می‌دهند.
حتی زمانی که سرطان به نظر می‌رسد با عمل جراحی کاملاً برداشته‌شده است، می‌تواند دوباره در پانکراس یا جاهای دیگر بدن بازگردد و عود کند. اگر این اتفاق می‌افتد، سرطان را می‌توان با همان گزینه‌هایی که در بالا ذکر شد، درمان کرد.
چه هنگامی باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟
اگر متوجه علائم سرطان لوزالمعده شدید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. او ممکن است پیشنهاد کند که یک متخصص برای کمک به تعیین این که آیا شما مبتلابه این بیماری هستید یا نه را ملاقات کنید.
آماده شدن برای یک قرار ملاقات با یک پزشک متخصص
اگر با علائم یا نشانه‌هایی وجود دارند که باعث نگرانی شما می‌شوند، با پزشک خود ملاقات کنید. او ممکن است آزمایش‌ها و روش‌هایی را برای بررسی نشانه‌ها و علائم شما توصیه کند. اگر پزشک شما تعیین کند که شما سرطان پانکراس دارید، ممکن است شما را به موارد زیر ارجاع دهد:
• یک دکتر که سرطان را درمان می‌کند (انکولوژی)
• یک پزشک که از تابش برای درمان سرطان استفاده می‌کند (انکولوژی رادیولوژی)
• یک جراح که متخصص در جراحی مربوط به دستگاه گوارش است.
• یک پزشک که بیماری‌های گوارشی را تشخیص داده و درمان می‌کند (متخصص گوارش)
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات، مانند محدود کردن رژیم غذایی خود، آگاه باشید.
• علائم بیماری در خود را فهرست کنید، ازجمله مواردی که به دلایلی که قرار است قرار ملاقات را بر اساس تنظیم کنید را مطرح کنید.
• فهرست کردن اطلاعات شخصی کلیدی، ازجمله هرگونه تغییراتی که اخیراً در زندگی شما رخ‌داده و یا عوامل استرس‌زا
• لیست تمام داروهای خود، ویتامین‌ها و مکمل‌ها، ازجمله دوز مصرفی داروهای خود را فهرست کنید.
• از یک دوست یا همراه با همسرتان بخواهید تا به شما در یادآوری و یادداشت آنچه پزشک شما به شما می‌گوید، کمک کند.
سؤالاتی که از پزشک خود باید بپرسید
• آیا من سرطان لوزالمعده دارم؟
• مرحله سرطان من چیست؟
• آیا به آزمایش‌های بیشتری نیاز دارم؟
• آیا سرطان من می‌تواند درمان شود؟
• گزینه‌های درمان من چه مواردی هستند؟
• آیا درمان می‌تواند به من کمک کند تا به زندگی ادامه دهم؟
• خطرات و مخاطرات احتمالی هر درمان چیست؟
• آیا درمان شما برای من بهترین گزینه است؟
• چه توصیه‌ای به دوست یا یک عضو خانواده در مورد بیماری من می‌کنید؟
• تشخیص و درمان سرطان پانکراس چیست؟ چند عمل جراحی برای این نوع سرطان در هر سال در این مرکز پزشکی انجام می‌شود؟
• من این علائم و نشانه‌ها را تجربه می‌کنم. برای کمک به احساس راحتی بیشتر چه‌کاری باید انجام دهم؟
• چه آزمایش‌های بالینی برای سرطان پانکراس در دسترس است؟ من واجد شرایط برای کدام یک از آزمایش‌ها هستم؟
• آیا من واجد شرایط برای شناسایی مولکولی سرطان هستم؟
• آیا شما هر بروشور یا سایر راهنمایی که می‌توانید با من برده و مطالعه کنم را دارید؟ چه وب‌سایت‌هایی را برای آشنایی بیشتر با این سرطان توصیه می‌کنید؟
چه سؤالاتی را باید از پزشک خود انتظار داشته باشید
مثال‌هایی از سؤالاتی که ممکن است پزشک از شما سؤال کند، عبارت‌اند از:
• چه زمانی اولین بار علائم را تجربه کردید؟
• علائم شما چقدر شدید است؟ آیا بروز آن‌ها در شما گاه‌به‌گاه یا مداوم هستند؟
• آیا چیزی علائم شما را بهبود می‌بخشد یا بدتر می‌شود؟
پیش‌آگهی سرطان پانکراس
سرطان پانکراس یک بیماری جدی است و میزان مرگ‌ومیر آن بالا است. حدود ۱۹٪ از بیماران مبتلابه سرطان پانکراس حداقل ۱ سال پس از تشخیص زندگی می‌کنند. فقط ۱٪ -۲٪ از بیماران ۵ سال پس از تشخیص شانس زندگی دارند. شانس بهبود شما بستگی به سن شما و اینکه تا چه حد سرطان در بدن شما گسترش‌یافته است، سلامت عمومی و نحوه پاسخ به درمان دارد. تحقیقات جدید نشان می‌دهد پیشرفت‌های شیمی‌درمانی ممکن است منجر به پیش‌آگهی بهتری برای این بیماری مهلک شود.
منبع مقاله Drugs.com
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط داروباکس
