زنان و مردان از نظر ابتلا به انواع بیماریها تفاوت هایی دارند و یکسان نیستند! شاید تعجب کنید اما تحقیقات در برخی از موارد این تفاوتها را نشان داده است و جالب است بدانیم همه سلولهای ما حاوی اطلاعات جنسیتی ما هستند. در این مقاله به برخی از تفاوت های زنان و مردان از نظر ابتلا به انواع بیماریها اشاره شده است.
تفاوت های زنان و مردان در مصرف الکل
مصرف مشروبات الکلی یک عمل رایج در اکثر فرهنگهای سراسر جهان، هم برای زنان و هم برای مردان است. با این حال، اگرچه بهطور کلی مصرف در حد اعتدال الکل، بیخطر در نظر گرفته میشود، اما سوء مصرف الکل خطرات زیادی برای سلامت زنان به همراه دارد. برای مثال، اگرچه مردان بیشتر از زنان مشروبات الکلی مصرف میکنند، اما زنان در برابر برخی از اثرات مضر الکل آسیبپذیرتر هستند. این اثرات بر اساس عوامل جنسیت بوده و شامل تفاوت در متابولیسم است. علاوهبر این، مصرف الکل توسط زنان با بسیاری از مسائل دیگر سلامت جسمی و روانی، مانند رابطه جنسی محافظتنشده، مصرف مواد مخدر غیرقانونی و خشونت شریک جنسی مرتبط است. در ادامه برخی از حقایق درمورد زنان و مصرف الکل آورده شده است.
- مصرف متوسط یا کمخطر برای زنان به این صورت تعریف میشود که بیش از سه وعده در هر روز و بیش از هفت وعده در هفته نباشد.
- مصرف کم تا متوسط الکل در زنان که بهعنوان کمتر از سه وعده در روز تعریف میشود، خطر ابتلا به برخی سرطانها از جمله سرطان سینه را افزایش میدهد.
- پس از نوشیدن مقادیر مشابه، میزان اتانول خون زنان بیشتر از مردان است و زنان بیشتر مستعد ابتلا به بیماریهای کبدی الکلی مانند هپاتیت هستند.
- مصرف متوسط الکل در یک زن ممکن است خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب را کاهش دهد، اگرچه جزئیات این تحقیقات هنوز مشخص نیست.
- داروی نالترکسون (naltrexone) برای درمان وابستگی به الکل استفاده میشود، اما برای همه موثر نیست. یک مطالعه کوچک نشان داد که نالترکسون برای کاهش اثرات ذهنی مثبت الکل در زنان بهتر عمل میکند، که نشان میدهد ممکن است در درمان وابستگی به الکل در زنان مفید باشد.
- هیچ مقدار الکل در دوران بارداری بیخطر نیست. با این حال، ۲۰ تا ۳۰ درصد از زنان در دورهای از بارداری مشروب مینوشند، که شامل مدت زمانی که قبل از اینکه زن بداند باردار است نیز میشود.
تفاوت های زنان و مردان از نظر آریتمی قلب
قلب به عنوان یک اندام تحت کنترل الکتریکی، زمانی میتپد که موجی از الکتریسیته در یک مسیر منظم مشخص از ماهیچه قلب عبور کند. هر گونه اختلال در این مسیر رسانایی، آریتمی نامیده شده . باعث میشود قلب نامنظم کار کند. آریتمی میتواند بسیار خفیف، حتی غیرقابل تشخیص، یا جدی و کشنده باشد. تفاوتهای جنسیتی بر ریتم قلب تاثیر میگذارد. در ادامه چند مورد از این حقایق آورده شده است.
- برخی داروها، از جمله داروی آلرژی Seldane و داروی گوارشی Propulsid (که هر دو از بازار ایالات متحده خارج شدهاند) در زنان نسبت به مردان بیشتر باعث ایجاد آریتمی قلبی کشنده میشوند.
- مطالعهای در سال ۲۰۰۹ انجام شد نشان داد که زنان بیشتر از مردان در معرض عوارض ناشی از دفیبریلاتورهای قلبی کاشتنی هستند، دستگاههایی که ریتم قلب را کنترل میکنند و در صورت نیاز برای بازگرداندن ضربان قلب طبیعی، شوکهایی ایجاد میکنند.
- اگرچه مردان بیشتر از زنان به یک بیماری معمولاً خفیف به نام فلوتر دهلیزی (تپش قلب) مبتلا میشوند، طبق مطالعهای در سال ۲۰۱۳، درمان جراحی (ابلیشن: ablation) این آریتمی روی زنان و مردان تأثیر متفاوتی دارد. اگرچه زنان کمتر از مردان با ابلیشن درمان میشوند، زنان بیشتر احتمال دارد عوارض جراحی را تجربه کنند و همچنین احتمال فلاتر دهلیزی پس از جراحی برای زنان بیشتر است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر اختلالات خود ایمنی
سیستم ایمنی بدن که تصور میشود یکی از پیچیدهترین سیستمهای بدن انسان است، بر بیشتر جنبههای سلامت و بیماری ما تأثیر میگذارد. این سیستم از ما در برابر آسیبهایی مانند ارگانیسمهای عفونی محافظت کرده و از طریق بهبود زخم و سایر فرآیندها به ما کمک میکند. اغلب اوقات، سیستم ایمنی بدن ما کار چشمگیری را انجام میدهد و مهاجمان خارجی را از سلولهای خودمان متمایز میکند، اما گاهی اوقات به اشتباه به اندامها، بافتها و سلولهای بدن خودمان حمله میکند. اختلالات خودایمنی نتیجه این حملات است و به نظر میرسد که در حال افزایش است.
- اختلالات خودایمنی یک مسئله اساسی و مهم برای سلامت زنان است، زیرا شیوع این بیماریها در زنان بسیار بیشتر است و برخی از این اختلالات در زنان سیاهپوست، اسپانیاییتبار، سرخپوستان آمریکایی، جزایر هاوایی/اقیانوس آرام یا آسیایی شیوع بیشتری دارند. بیش از ۸۰ نوع بیماری خودایمنی وجود دارد و برخی از آنها عبارتند از بیماری التهابی روده، ام اس (multiple sclerosis)، آرتریت روماتوئید، سندرم شوگرن (Sjögren’s syndrome) و لوپوس.
- برآوردها نشان میدهد که حدود ۸۰ درصد از مبتلایان به اختلالات خودایمنی، زنان هستند، اما برخی از اختلالات خودایمنی مانند دیابت نوع ۱ و روماتیسم ستون فقرات (ankylosing spondylitis) در مردان بیشتر از زنان است. شدت بیماری نیز برحسب جنسیت متفاوت است: بهعنوان مثال، اگرچه زنان بیشتر از مردان به لوپوس و ام اس مبتلا میشوند، اما این بیماریها مردان را بهشدت تحت تأثیر قرار میدهد.
- محققان اغلب ام اس (MS) را در موشها مطالعه میکنند: موشها به بیماری مشابهی به نام آنسفالومیلیت خودایمنی تجربی (EAE) مبتلا میشوند. برخی از این مطالعات در انسانها امیدوارکننده هستند، مانند یک کارآزمایی بالینی کوچک که نقش محافظتی تستوسترون را در مردان مبتلا به اماس نشان داد.
- برخی از مناطق مغز در زنان مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر نازکتر از سایر مناطق مغز بوده است. این تغییرات مغزی با شدت درد مطابق بوده و در مردان مبتلا به این اختلال رخ نداده است، که نشان میدهد مکانیسمهای مختلف مغز ممکن است باعث ایجاد این نوع درد در زنان و مردان شود.
- مدلهای جدید موشهای دستکاری ژنتیک شده میتوانند بین اثرات هورمونهای جنسی (مانند استروژن و تستوسترون) و کروموزومهای جنسی (XX و XY) بر بیماری تمایز قائل شوند. دانشمندان دریافتهاند که در موشها، مجموعه کروموزوم ماده (XX) باعث ایجاد لوپوس میشود.
- بیان ژن در غدد بزاقی، که در سندرم شوگرن مختل میشوند، بین زنان و مردان بهطور قابل توجهی متفاوت است.
- عود کردن لوپوس در زنان بارداری که دارای نوع خفیف این بیماری هستند میتواند نشاندهنده زایمان زودرس باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ نشان داد که برخی از نشانگرهای مولکولی شناساییشده در اواسط بارداری ممکن است از نظر بالینی در شناسایی زنان در معرض خطر این عوارض، مفید باشند.
تفاوت های زنان و مردان از نظر سرطان
سرطان اغلب بهعنوان یک بیماری DNA مطرح میشود، زیرا تومورها با تقسیم غیرقابل کنترل سلولها ایجاد میشوند و در بسیاری از موارد جهشهای DNA که بر روی کپی DNA تأثیر میگذارند مقصر اصلی این بیماری هستند. با این حال، محققان امروزه میدانند که انواع سرطانها بسیار متفاوت از یکدیگر هستند – تقریباً به اندازهای متفاوت که شبیه بیماریهای کاملاً متفاوت از هم به نظر میرسند. علاوهبر این، همانطور که دانشمندان درمورد ریشههای مولکولی بیماری بیشتر تحقیق میکنند، میتوانند سرطان ها را بر اساس نشانههای ویژه مولکولی طبقهبندی کنند. این نشانههای ویژه میتوانند به تشخیص، درمان و پیشبینی کمک کنند. همهی انواع سرطان ها علاوهبر متفاوت بودن با یکدیگر، میتوانند در زنان و مردان نیز کاملاً متفاوت باشد. در ادامه به چند مثال اشاره شده است.
- بین سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۰، سرطان پروستات شایعترین سرطانی بود که در بین مردان آمریکایی از همه نژادها و گروههای قومی تشخیص داده شد.
- شایع ترین سرطان تشخیص داده شده در بین زنان آمریکایی سرطان سینه بود، اما سرطان ریه علت اصلی مرگومیر در بین سرطانها در زنان از همه نژادها و گروههای قومی به جز زنان اسپانیاییتبار است که برای آنها سرطان سینه عامل اصلی مرگ در زنان آمریکایی بوده است.
- تحقیقاتی که ردههای سلولی زنان را با ردههای سلولی مردان مقایسه کرد، درباره آسیب DNA در مقابل مواد شیمیایی سرطانزای موجود در دود تنباکو، تفاوتهای جنسیتی را گزارش کرد. با در نظر گرفتن تعداد معینی از سیگارهای مصرفشده، به نظر میرسد زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند.
- زنان نسبت به مردان کمتر مستعد ابتلا به سرطان کبد هستند، احتمالاً به دلیل اثر محافظتی استروژن در برابر التهاب در کبد.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
تفاوت های زنان و مردان از نظر خطر بیماری قلبی عروقی
در بیشتر موارد، یک فرد با مدیریت رفتارهایی که احتمال ریشهکردن بیماری قلبی در بدن او را افزایش یا کاهش میدهد، کنترل مستقیمی بر روی ابتلا به بیماری قلبی دارد. تحقیقات پزشکی که با بودجه NIH انجام شد و به دههها قبل برمیگردد، مجموعه عوامل خطر اصلی بیمایریهای قلبی عروقی را تعریف کرده است که افراد میتوانند با کمک پزشک آنها را مدیریت کنند. این عوامل خطر عبارتند از سیگار کشیدن، کلسترول و تری گلیسیرید بالا، فشار خون بالا، دیابت و اضافه وزن یا چاقی.
با این حال، حتی اگر توصیه این باشد که همه باید به این عوامل خطر که بر سلامت قلب تأثیر میگذارند توجه کنند، خطرات این بیماریها در بین زنان و مردان به روشهای مختلفی متفاوت است که ممکن است ظریف به نظر برسند، اما میتوانند بسیار قابل توجه باشند.
- در زنان، آسپرین خطر سکته مغزی ایسکمیک را کاهش میدهد، در حالی که در مردان، آسپریندرمانی با دوز پایین خطر حمله قلبی را کاهش میدهد.
- پلاک (رسوب) کلسترول در زنان ممکن است در انسداد شریان اصلی ایجاد نشود، اما در عوض بهطور یکنواخت در سراسر دیواره شریان پخش میشود. این بدان معناست که تشخیص انسداد شریان در زنان، که ممکن است علائم آشکار نداشته باشند اما همچنان در معرض خطر حمله قلبی باشند، دشوارتر است.
- سطح کلسترول در طول چرخه قاعدگی زنان متفاوت است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر افسردگی
جنسیت نقش مهمی در اختلالات سلامت روان مانند افسردگی دارد که شایع است اما کمتر تشخیص داده میشود. تحقیقات اپیدمیولوژیک نشان میدهد که زنان بیشتر از مردان نهتنها در معرض ابتلا به افسردگی، بلکه به اختلالات خوردن، اختلال وحشتزدگی (پانیک) و اختلال استرس پس از سانحه نیز هستند. در ادامه برخی از حقایق نگرانکننده درمورد افسردگی در زنان آورده شده است:
- افسردگی علت اصلی ناتوانی افراد ۱۵ تا ۴۴ ساله در ایالات متحده است.
- افسردگی پنجمین منبع شایع ناتوانی زنان در سراسر جهان است و پیشبینی میشود که تا سال ۲۰۲۰ دومین علت ناتوانی جهانی باشد.
- برخی از بیماریها، از جمله صرع، بیماری آلزایمر، سرطان و بیماریهای قلبی عروقی میتوانند باعث افسردگی در یک جنس شوند اما در جنس دیگر نه.
- خطر سکته مغزی در زنان میانسال افسرده تقریباً دو برابر است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر مراقبتهای بهداشتی
زنان و مردان عادتها و نیازهای مراقبتهای بهداشتی متفاوتی دارند که هر دو بهطور چشمگیری بر سلامت تأثیر میگذارند. زنان به احتمال زیاد مراقب اصلی خانواده هستند، به این معنی که تصمیمات آنها بر سلامت کودکان و مردان خانواده نیز تأثیر میگذارد. یک زن در طول زندگیاش، تا حدی به دلیل مسائل مربوط به سلامت باروری، بیشتر از همتایان مرد خود به سیستم مراقبتهای بهداشتی متوجه است. مطالعات اخیر نمونههای خاص دیگری از تفاوتهای جنسیتی در مراقبتهای بهداشتی را نشان داده است.
- مطالعهای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که زنان بیشتر از مردان مراجعه به پزشک یا دندانپزشک خود را به تعویق میاندازند، زیرا نمیتوانند از عهده هزینههای آن برآیند.
- زنانی که دچار حمله قلبی میشوند (۵۷%) بیشتر از مردانی که دچار حمله قلبی میشوند (۲۸%) برای کمک با اورژانس تماس میگیرند. با این حال، این مطالعه در سال ۲۰۱۳ نیز هیچ تفاوتی در رفتار (تماس) در میان مردان و زنانی که تنها به درد قفسه سینه مبتلا بودند، نشان نداد.
تفاوت های زنان و مردان از نظر پیری سالم / طول عمر
به گفته مؤسسه ملی پیری آمریکا، افزایش سن میتواند با چالشهای مختلفی در حوزه سلامتی همراه باشد. اما شما میتوانید برای حفظ سلامت و کاهش خطر بیماری و ناتوانی اقدام کنید. ورزش، تغذیه خوب، غربالگریهای منظم، دریافت واکسن، داشتن خواب کافی و شرکت در فعالیتهایی که از آن لذت میبرید، تنها چند راه برای ارتقاء سلامت هستند. در ادامه حقایقی درمورد مردان و زنان و پیری سالم / طول عمر آورده شده است:
- در سطح جهانی، زنان طولانیتر زندگی میکنند، اما در اواخر عمر از محدودیتهای فیزیکی بیشتری نسبت به مردان رنج میبرند.
- زنان در مقایسه با مردان، در واقع وضعیت سلامتی بدتری در طول زندگی خود دارند.
- تأثیرات محیطی میتواند بر نحوه پیری مردان و زنان تأثیر بگذارد.
- عوامل بیولوژیکی موثر بر پیری به خوبی شناخته نشده است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر حمله قلبی
حملات قلبی یکی از قاتلان اصلی مردم در سراسر جهان است. حملات قلبی زمانی رخ میدهد که عضله قلب از خون غنی از اکسیژن محروم باشد. اگرچه بیماری قلبی هم زنان و هم مردان را تحت تأثیر قرار میدهد، بسیاری از زنان از خطر ابتلا به این بیماری آگاه نیستند. علاوهبر این، بسیاری از جنبههای بیماری قلبی در بین زنان و مردان متفاوت است. در ادام به برخی از آنها اشاره شده است.
- زنان اغلب علائم اولیه را در هفتههای قبل از حمله قلبی خود دارند – خستگی غیرعادی، اختلال خواب، درد یا ناراحتی در قفسه سینه اما نه همیشه.
- در زمان حمله قلبی، زنان دچار تنگی نفس، ضعف و خستگی میشوند – فشار، درد یا گرفتگی قفسه سینه اما نه همیشه.
در سال ۲۰۱۲، ۵۶ درصد از زنان گفتند که بیماری قلبی را بهعنوان قاتل شماره یک خود میدانند.
- اما… تنها ۳۶ درصد از زنان سیاهپوست و ۳۴ درصد از زنان اسپانیاییتبار گفتند که بیماری قلبی را بهعنوان قاتل شماره یک خود میشناسند.
- و… زنان جوان (۲۵ تا ۳۴ ساله) کمتر آگاه هستند: فقط ۴۴ درصد گفتند که بیماری قلبی را بهعنوان قاتل شماره یک خود میشناسند.
تفاوت های زنان و مردان از نظر آنفولانزا
آنفولانزا یک عفونت ویروسی بینی، گلو و ریه است. علائم آنفولانزا ممکن است شامل درد عضلانی، لرز، سرفه، تب، سردرد و گلودرد باشد. تحقیقاتی در حال انجام است تا مشخص شود که چرا ویروس و واکسن آنفولانزا بر مردان و زنان تأثیر متفاوتی میگذارد. بهعنوان مثال، زنان بیشتر از مردان در معرض علائم شدید آنفولانزا هستند. در ادامه حقایقی درمورد مردان و زنان و آنفولانزا آورده شده است:
- زنان باردار مبتلا به آنفولانزا بیشتر از زنانی که باردار نیستند به بیماری شدید میشوند و باید به بیمارستان بروند. به همین دلیل، پزشکان توصیه میکنند که بیشتر زنان باردار باید واکسن آنفولانزا بزنند.
- زنانی که نصف دوز واکسن آنفولانزا را دریافت میکنند، به اندازه مردانی که دوز کامل دریافت میکنند، آنتیبادی تولید میکنند.
- مردانی که سطح تستوسترون بالایی دارند در مقایسه با مردانی که تستوسترون پایینی دارند، در پاسخ به واکسن آنفولانزا آنتیبادی کمتری تولید میکنند.
- سیستم ایمنی موشهای ماده در مقایسه با موشهای نر با یک ضدحمله بسیار قویتر که بهعنوان پاسخ التهابی شناخته میشود، به ویروس آنفولانزا پاسخ میدهد.
- وقتی به موشهای ماده استروژن داده میشود، التهاب کمتر و علائم آنفولانزای خفیفتری دارند
تفاوت های زنان و مردان از نظر مفاصل
تجزیه و تحلیلهای تحقیقاتی مربوط به جنسیت به صورت ویژه در ارتوپدی مهم است زیرا تفاوتهای آناتومیکی قابل توجهی بر اساس جنسیت بین زنان و مردان وجود دارد. محققان متوجه شدهاند که تفاوتهای ساختاری مفصل زانو و ماهیچههای ران، تفاوت در روشهای حرکت ورزشکاران زن و مرد و سایر تفاوتهای جنسی به توضیح این موضوع کمک میکند که چرا زنان اغلب نسبت به مردان در معرض آسیبهای خاصی هستند. در ادامه چند نمونه از عوامل مبتنی بر جنسیت که بر سلامت مفاصل تأثیر میگذارند آورده شده است:
- زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به سندرم درد پاتلوفمورال (patellofemoral pain syndrome) ، که یکی از شایعترین علل زانودرد در نوجوانان و جوانان ورزشکار است، هستند.
- پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباطی که از جلوی زانو میگذرد، در زنان بیشتر از مردان است.
- درد از نوع اختلال مفصل و عضلات فکی گیجگاهی در زنان ۲.۲۵ برابر بیشتر از مردان است.
- در میان افرادی که تحت عمل تعویض کامل مفصل ران قرار گرفتند، زنان ۲۹ درصد بیشتر از مردان به جراحی مجدد در سه سال اول نیاز داشتند.
- ورزشکاران زن کالج بیشترین خطر ابتلا به اولین آسیب غیرتماسی ACL را در میان ورزشکاران زن و مرد در دبیرستان و کالج دارند. (آسیبهای غیرتماسی در اثر اعمال نیروی خود شخص، مانند فرود آمدن پس از پرش یا توقف ناگهانی در حین دویدن، ایجاد میشوند.)
- زنان هنگام در حین فعالیتهای ورزشی از عضلات همسترینگ و چهار سر ران خود متفاوت از مردان استفاده می کنند و این فشار بیشتری به زانو وارد میکند.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
تفاوت های زنان و مردان از نظر لوپوس
لوپوس یک بیماری خودایمنی است که باعث التهاب و آسیب به اندامهای مختلف میشود. علائم شایع آن شامل خستگی مفرط، مفاصل دردناک یا متورم (آرتریت)، تب بدون علت، بثورات پوستی، ریزش مو و مشکلات کلیوی است. لوپوس بهآرامی رشد میکند و علائمی دارد که میآیند و میروند. شایعترین نوع، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، معمولاً در اواسط نوجوانی، ۳۰ یا ۴۰ سالگی ظاهر میشود. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به لوپوس هستند و زنان آفریقایی–آمریکایی، اسپانیاییتبار، آسیایی و سرخپوستی آمریکایی در معرض خطر بیشتری نسبت به زنان سفیدپوست هستند. در ادامه نمونههایی از تفاوت لوپوس در زنان و مردان آورده شده است:
- اگرچه زنان بیشتر از مردان به لوپوس و یک اختلال مرتبط، یعنی اسکلروز سیستمیک مبتلا میشوند، مردان بیشتر احتمال دارد به بیماری شدیدتری مبتلا شوند.
- در مقابل، زنان بیشتر از مردان به عفونتهای مجاری ادراری مرتبط با لوپوس، کمکاری تیروئید، افسردگی، رفلاکس مری، آسم و فیبرومیالژیا مبتلا میشوند.
- در میان کودکان و بزرگسالان مبتلا به لوپوس، مردان بیشتر از زنان در معرض خطر آسیب کلیه، نارسایی کلیه و مرگ ناشی از کلیه هستند.
- محققان یک ژن مرتبط با لوپوس (به نام IRAK1) در کروموزوم X پیدا کردهاند که ممکن است به توضیح اینکه چرا زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا میشوند، کمک کند.
- هورمونهای جنسی نیز ممکن است در افزایش احتمال ابتلای زنان به لوپوس نقش داشته باشند.
سلامتی مردان
همانطور که درمورد سلامت زنان هم این موضوع وجود دارد، بسیاری از مردم تمایل دارند به سلامت مردان به عنوان سلامتی مربوط به اندامهای تولید مثل آنها توجه کنند. با این حال، همانطور که درمورد سلامت زنان مبحث سلامتی بسیار گسترده است درمورد مردان هم همینطور است. درحالی که بسیاری از عوامل جنسیتی بر بیماریها/ اندامهای مرتبط با تولید مثل مانند سرطان پروستات و بیضه تأثیر میگذارد، بسیاری از عوامل مبتنی بر جنسیت بر بیماریها و اندامهای غیرمرتبط با تولید مثل تأثیرگذار هستند. در ادامه چند نمونه آورده شده است.
- شکستگیهای ناشی از پوکی استخوان در مردان بالای ۵۰ سال شایع است، اما کمتر شناخته شده و اغلب تحت درمان قرار نمیگیرند.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا لوپوس اغلب بهعنوان یک بیماری زنانه در نظر گرفته میشود، اما این بیماری مردان را نیز تحت تاثیر قرار میدهد. علاوهبر این، مردان مبتلا به لوپوس اغلب بیماری شدیدتری نسبت به زنان دارند و احتمال نارسایی کلیه مرتبط با لوپوس در آنها بیشتر از زنان است.
- نوجوانان پسر و بزرگسالان جوان سفیدپوست ۵۵ درصد بیشتر از زنان همسال خود در معرض خطر مرگ ناشی از ملانوم، جدیترین نوع سرطان پوست هستند.
- انکوسرسیاز، دومین عامل اصلی کوری عفونی در جهان، در مردانی که در رودخانههای آلوده در کشورهای در حال توسعه کار میکنند شایعتر است. بنابراین، انکوسرسیاز نمونهای از نابرابری سلامت مبتنی بر جنسیت است، زیرا ناشی از رفتاری است که در جوامع خاصی برای مردان رایجتر است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر آرتروز
آرتروز بیماریای است که با افزایش سن همراه است، زیرا استخوانها و مفاصل بدن با گذشت زمان و استفاده زیاد دچار ساییدگی و پارگی میشوند. این بیماری دردناک است و درمانی ندارد. علاوهبر این، آرتروز همچنان عامل اصلی ناتوانی مزمن در ایالات متحده است و زنان یائسه را بهطور نامتناسبی تحت تاثیر قرار میدهد. درمان فعلی معمولاً شامل ترکیبی از ورزش، اصلاح سبک زندگی (مانند کاهش وزن) و مسکنها است. محققان بهسختی در حال جستجوی سرنخهای جدیدی درمورد چگونگی پیشگیری و درمان آرتروز هستند. این بیماری در میان زنان در همه گروههای سنی شایعتر از مردان است، اما تفاوتهای ظریفی در این مورد وجود دارد که ارزش دانستن دارد.
- شدت آرتروز معمولاً در زنان بهطور قابل توجهی بیشتر از مردان است.
- در زنان، آرتروز معمولاً مفاصل خاصی مانند زانو، لگن و/یا دست را تحت تاثیر قرار میدهد.
- قبل از ۴۵ سالگی، مردان بیشتر از زنان به آرتروز مبتلا میشوند، اما بعد از ۴۵ سالگی، این بیماری در زنان شایعتر است.
- زنان سیاهپوست نسبت به زنان سفیدپوست بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتروز و عوارض ناشی از این بیماری هستند.
- زنان و مردان سیاهپوست مبتلا به آرتروز در مقایسه با مردان سفیدپوست، احتمال کمتری برای تعویض کامل زانو دارند.
تفاوت های زنان و مردان از نظر درد
احساس درد یک واکنش محافظتی است که هنگام آسیبدیدگی یا بیماری به ما هشدار میدهد. درد میتواند ناشی از آسیب به ناحیه خاصی از بدن بوده، یا ممکن است ناشی از یک بیماری مانند آنفولانزا باشد که کل بدن را به درد میآورد. درد ممکن است مبهم یا شدید باشد. ممکن است ثابت باشد یا ممکن است بیاید و برود. گاهی اوقات علت درد ناشناخته است. به نظر میرسد زنان نسبت به مردان بیشتر به درد حساس هستند. در ادامه چند نمونه دیگر از تفاوت درد در زنان و مردان آورده شده است.
- چند مطالعه نشان میدهد که درد مزمن در زنان بیشتر از مردان است.
- زنان بیشتر از مردان درد ناشی از بیماریهای اسکلتی عضلانی، عصبی، شکمی و میگرن را تجربه میکنند.
- میگرن در زنان دو برابر مردان شایع است و مغز در زنان در مقایسه با مردان بهطور متفاوتی تحت تأثیر قرار میگیرد.
- در میان افراد مبتلا به افسردگی، زنان بیشتر از مردان شکایت از درد را گزارش میکنند.
- در آزمایشهای تصویربرداری از افراد مبتلا به سندرم روده تحریکپذیر، مناطق مغزی که احساسات را کنترل میکنند در مغز زنان فعالتر بودند و مناطق شناختی در مغز مردان فعالتر بودند.
- محققان یک مسیر مولکولی درد را شناسایی کردهاند که فقط در نخاع موشهای نر فعال است.
تفاوت های زنان و مردان از نظر خواب
ما یک سوم زندگی خود را در خواب میگذرانیم: این زمان ارزشمند، رشد در نوزادان و کودکان را مدیریت، مواد زائد انباشتهشده در ساعات بیداری را از بدن پاک، حافظه را تقویت و سلامت سیستم ایمنی را بازیابی میکند. خواب توسط ساعت شبانهروزی بدن تنظیم میشود که در انسان و بسیاری از حیوانات توسط هسته سوپراکیاسماتیک، خوشهای از سلولهای عصبی در مغز، کنترل میشود. نیازهای خواب انسان در طول زندگی بهطور قابل توجهی متفاوت است: درحالی که نوزادان روزانه ۱۴ تا ۱۷ ساعت میخوابند، بزرگسالان به ۷ تا ۹ ساعت به خواب نیاز دارند. بسیاری از عوامل مبتنی بر جنسیت بر خواب تأثیر میگذارند.
- بهطور متوسط، زنان ۶ دقیقه دوره شبانهروزی کوتاهتری را نسبت به مردان دارند. اگرچه این تفاوت به ظاهر کوچک است، اما میتواند باعث ایجاد نیازها و الگوهای خواب متفاوت در زنان و مردان شود.
- کمخوابی فشار خون را در زنان، بیشتر از مردان افزایش میدهد.
- مطالعهای روی موشها نشان داد که برهم زدن ریتم شبانهروزی، بر توانایی حیوانات ماده برای باردار شدن تأثیر منفی میگذارد.
- دانشمندان تفاوتهای مبتنی بر جنسیت را در الگوی خواب مگسهای میوه ( یک مدل حیوانی رایج برای تحقیقات زیستپزشکی) کشف کردند. آنها کشف کردند که مگس میوه ماده جوان (اما نه بالغ) بیشتر، شبها میخوابند، در حالی که نرهای جوان تقریباً به همان اندازه که در شب میخوابند در طول روز نیز میخوابند.
- عملکرد رانندگی در زنان، صبح پس از مصرف برخی داروهای خواب ( فلورازپام (۳۰ میلیگرم، زمانی که قبل از خواب مصرف میشود) و زولپیدم (۱۰ میلیگرم، زمانی که در نیمهشب مصرف میشود)) مختل میشود اما در مردان نه.
- گرگرفتگی و تعریق شبانه در دوران پیش از یائسگی و یائسگی بر توانایی زن در به خواب رفتن و خواب ماندن تأثیر میگذارد.
- آپنه انسدادی خواب (Obstructive sleep apnea) در مردان شایعتر از زنان است. با این حال، چاقی خطر آن را برای هر دو جنس افزایش میدهد.
Photo by Karolina Grabowska from Pexels
تفاوت های زنان و مردان از نظر سیگار کشیدن
مصرف دخانیات علت اصلی بیماریهای قابل پیشگیری و مرگومیر در ایالات متحده است و در سراسر جهان بار سلامتی قابل توجهی را به همراه دارد. سیگار کشیدن یک عادت ناسالم برای هر دو جنس است، اما زنان و مردان خطرات سلامتی متفاوتی را در این باره تجربه میکنند و به تکنیکهایی که برای ترک سیگار طراحی شدهاند، واکنش متفاوتی نشان میدهند.در ادامه چند نمونه آورده شده است:
- ترک سیگار در هر سنی بهطور چشمگیری خطر مرگ زنان را کاهش میدهد.
- خطر ابتلا به سرطان سینه در زنان سیگاری بیشتر است.
- زنان سیگاری که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده میکنند، خطر عوارض جدی سلامتی مانند لخته شدن خون، حملات قلبی و سکته را دارند.
- سیگار بر چشمان زن تأثیر میگذارد و او را در معرض خطر بیشتری برای مشکلات بینایی مانند دژنراسیون ماکولا و آبمروارید در آینده قرار میدهد.
- بین تعداد سیگارهایی که یک زن جوان در روز میکشد و احتمال سکته مغزی ایسکمیک رابطه قوی وجود دارد.
- ترک سیگار یکی از بهترین تصمیماتی است که یک زن میتواند برای فردای سالمتر خود و خانواده اش بگیرد.
- درحالی که مردان نسبت به زنان نسبت به اثرات نیکوتین بر بدن حساستر هستند، زنان نسبت به مردان نسبت به محرکهای حسی مربوط به سیگار مانند بو، طعم و همچنین نشانههای اجتماعی حساستر هستند.
- صمغ نیکوتین در زنان به اندازه مردان اثرگذار نیست.
- تکنیکهای ترک که در زنان بهتر از مردان کار میکنند شامل درمان شناختی–رفتاری است که نهتنها بر ترک سیگار تمرکز دارد، بلکه بر مسائل مرتبط مانند کنترل افزایش وزن مرتبط با ترک و تعدیل خلقوخو نیز تمرکز دارد.
تفاوت های زنان و مردان از نظر سلولهای بنیادی
سلولهای بنیادی گرفته شده از عضله، که در بافت ماهیچه اسکلتی قرار دارند، یکی از انواع سلولهای بنیادی بزرگسالان هستند. سلولهای بنیادی خونساز، در مغز استخوان، نوع دیگری از انواع سلالهای بنیادی هستند. سلولهای بنیادی میتوانند به انواع مختلف سلولهای دیگر مانند استخوان، چربی و خون تبدیل شوند.
همه سلولها، نه فقط سلولهای بنیادی، یک جنسیت دارند. هر سلولی در بدن بر اساس محتوای DNA آن که توسط کروموزومهای XX (مونث) و XY (مرد) شکا گرفته است، مذکر یا مونث هستند. عوامل دیگری نیز نقش دارند، مانند منبع (مادر یا پدری) کروموزوم X و سایر علائم بیولوژیکی. در اینجا چند نمونه از نحوه تأثیر جنسیت بر سلولهای بنیادی آورده شده است:
- جنسیت سلولی تأثیر قوی بر ظرفیت بازسازی سلولهای بنیادی مشتقشده از ماهیچه دارد.
- در موشها، سلولهای بنیادی که برای تبدیل شدن به سلولهای خونی بالغ میشوند، در مادهها سریعتر از نرها تقسیم میشوند.
- هورمونها بر رشد سلولهای بنیادی در غده پستانی تأثیر میگذارند.
تفاوت های زنان و مردان از نظر سکته
سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که جریان خون به قسمتی از مغز بهطور ناگهانی متوقف میشود و سلولهای مغز از اکسیژنی که برای زندگی نیاز دارند محروم میمانند. گرفتگی عروق میتواند باعث سکته ایسکمیک شود که در آن چربی و کلسترول پلاکهایی را در دیواره سرخرگها تشکیل داده و خون کمتری از طریق آن جریان مییابد.
اگرچه برخی از عوامل خطر سکته مغزی در مردان و زنان یکسان است – مانند سابقه خانوادگی سکته مغزی، فشار خون بالا یا کلسترول، سیگار کشیدن و اضافه وزن – اما جنبههای خاصی از سکته مغزی مختص زنان است. محققان چندین تفاوت جنسیت/جنسیتی را شناسایی کردهاند:
- اگرچه مردان بیشتر از زنان در معرض خطر سکته مغزی هستند، زنان معمولاً هنگام سکته مغزی مسنتر هستند و احتمال مرگ ناشی از سکته مغزی در آنها بیشتر از مردان است.
- زنان پس از سکته از کیفیت زندگی ضعیفتری نسبت به مردان برخوردارند.
- زنانی که سابقه پرهاکلامپسی در دوران بارداری دارند ۶۰ درصد بیشتر در معرض سکته مغزی غیرمرتبط با بارداری در مراحل بعدی زندگی هستند.
- زنانی که از میگرن ناشی از اجزای بینایی مانند چراغهای چشمکزن رنج میبرند، بیشتر در معرض خطر سکته مغزی ایسکمیک هستند.
تفاوت های زنان و مردان از نظر خشونت
مردان و زنان هر دو خشونت را تجربه میکنند و محققان قواعدی را شناسایی کردهاند که انواع مختلف خشونت، مانند کودکآزاری، رفتارهای خودکشی، خشونت شریک صمیمی و سوء استفاده از سالمندان را با یکدیگر مرتبط میکند.
Photo by Edward Jenner from Pexels
تفاوت های زنان و مردان از نظر بینایی
اختلالات بینایی، زنان را بهطور نامتناسبی چه در ایالات متحده و چه در سراسر جهان تحت تأثیر قرار میدهد. اما علاوهبر تأثیر بر بینایی، تغییرات چشمی میتواند وجود سایر بیماریها، بهویژه بیماریهای خودایمنی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید را نشان دهد. تظاهرات چشمی بیماری تیروئید ممکن است اولین علامتی باشد که زن را برای درمان به مطب پزشک میآورد. در ادامه چند نمونه از چگونگی تأثیر اختلالات بینایی بر زنان و مردان آورده شده است:
- خشکی چشم زنان دو برابر بیشتر از مردان بالای ۵۰ سال را درگیر میکند. بیماری خشکی چشم بر کیفیت زندگی تأثیر میگذارد مانند تداخل در فعالیتهای معمول مانند خواندن، کار با رایانه و رانندگی با ماشین.
- آبمروارید که عدسی چشم را تیره میکند در زنان بیشتر از مردان رخ میدهد. در کشورهای در حال توسعه، زنان کمتر از مردان تحت عمل جراحی آبمروارید قرار میگیرند.
- مطالعات تصویربرداری از مغز افراد مبتلا به میگرن – سردردهای شدیدی که در زنان دو برابر بیشتر از مردان شایع است و اغلب بینایی را تحت تأثیر قرار میدهد – الگوهای جنسیتی را گزارش کرده است.
- زنان بالغ در مقایسه با مردان بالغ حدود ۲۵ درصد بیشتر دچار اختلال بینایی اصلاحنشده به دلیل نقص انکساری – که مانع از توانایی تمرکز میشود – می شوند.
- در سراسر جهان، زنان دوسوم افراد مبتلا به نابینایی یا اختلال بینایی را تشکیل میدهند، اما بیش از سه چهارم این مشکلات بینایی قابلپیشگیری هستند.
ولوودینیا
ولوودینیا (Vulvodynia ، دیکشنری آبادیس: درد مزمن در قسمت بیرونی و قابل رؤیت دستگاه تناسلی زنان، بدون وجود عفونت یا بیماری پوستی) درد یا ناراحتی مزمن (طولانیمدت) فرج (ناحیه خارج از واژن) است. ولوودینیا زنان را از هر نژاد و فرهنگ تحت تاثیر قرار میدهد. ولوودینیا بهویژه در بین زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله شایع است.
- سوزش شایعترین علامتی است که همراه با سوزش و درد خنجری توسط زنان گزارش شده است.
- این نوع درد میتواند مزمن باشد، بیاید و برود و کل ناحیه تناسلی را درگیر کند یا مختص یک ناحیه از فرج باشد.
- محققان تخمین میزنند که ۹ تا ۱۸ درصد از زنان بین ۱۸ تا ۶۴ سال ممکن است درد فرج را در طول زندگی خود تجربه کنند.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منبع:
Office of Research on Women’s Health (ORWH), How Sex/Gender Influence Health & Disease