دانستن اینکه در مراحل مختلف بارداری چه اتفاقاتی برای بدن مادر و جنین می‌افتد هم می‌تواند بسیار جذاب باشد و هم باعث می‌شود این دوران را با آرامش بیشتری سپری کنید. در این مقاله درباره اتفاقاتی که در نه ماه بارداری برای بدن مادر و جنین می‌افتد صحبت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
بارداری، با احتساب اولین روز آخرین قاعدگی طبیعی‌تان، حدود ۴۰ هفته طول می‌کشد. هفته‌ها به سه دوره‌ی سه ماهه گروه‌بندی می‌شوند. در ادامه اتفاقاتی که برای بدن شما و جنین‌تان در مراحل مختلف بارداری می افتد به تفکیک دوره‌های سه ماهه آورده شده است.
مراحل بارداری در سه ماهه اول (هفته ۱ تا هفته ۱۲)
در طول سه ماهه اول، بدن شما دستخوش تغییرات زیادی می‌شود. تغییرات هورمونی تقریباً بر تمام سیستم‌های بدن شما تأثیر می‌گذارد. این تغییرات حتی در همان هفته‌های اول بارداری می‌توانند باعث ایجاد علائمی در بدن شما شوند. توقف پریود شما نشانه واضحی از بارداری شماست. سایر تغییرات دیگر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی مفرط
- سینه‌های حساس و متورم. ممکن است نوک سینه‌ها بیرون بزند.
- ناراحتی معده با یا بدون استفراغ (تهوع صبحگاهی)
- هوس یا بتنفر نسبت به برخی غذاها
- نوسانات خلقی
- یبوست (مشکل در اجابت مزاج)
- نیاز به دفع ادرار بیشتر
- سردرد
- سوزش سردل
- افزایش یا کاهش وزن
همانطور که بدن شما تغییر می‌کند، ممکن است لازم باشد تغییراتی در برنامه روزانه خود نیز ایجاد کنید، مانند زودتر خوابیدن یا خوردن وعده‌های غذایی مکرر و کوچک. خوشبختانه، بیشتر این ناراحتی‌ها با پیشرفت بارداری از بین می‌روند. و برخی از زنان ممکن است اصلاً هیچ کدام از این موارد را تجربه نکنند! اگر قبلا باردار بوده‌اید، ممکن است این بار تجربیات متفاوتی داشته باشید.
همانطور که بدن زن‌ها با هم تفاوت دارد، بارداری آن‌ها نیز متفاوت است.
مراحل بارداری در سه ماهه دوم (هفته ۱۳ تا هفته ۲۸)
اکثر زنان، سه ماهه دوم بارداری را راحت‌تر از سه ماهه اول می‌دانند. اما به اندازه مراحل قبلی مهم است که در این ماه‌ها نیز نسبت به بارداری خود آگاه باشید.
در این مرحله ار بارداری ممکن است متوجه شوید که علائمی مانند حالت تهوع و خستگی‌تان از بین رفته‌اند. اما اکنون تغییرات جدید و قابل توجه دیگری در بدن شما در حال رخ دادن است. با ادامه رشد کودک، شکم شما بزرگ می‌شود. و قبل از پایان این سه ماهه، احساس خواهید کرد که کودکتان شروع به حرکت کرده است!
Photo by Garon Piceli from Pexels
همانطور که بدن شما تغییر می‌کند تا جایی برای کودک در حال رشدتان باز کند، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:
- درد بدن، مانند درد کمر، شکم، کشاله ران یا ران
- کشیده شدن پوست در روی شکم، سینه‌ها، ران‌ها یا باسن
- تیره شدن پوست اطراف نوک سینه‌ها
- ایجاد لکه با تیره شدن پوست، معمولا روی گونه‌ها، پیشانی، بینی یا لب بالایی. این لکه‌ها اغلب در هر دو طرف صورت ظاهر شده و مطابقت دارند. گاهی اوقات به این لکه‌ها ماسک بارداری گفته می‌شود.
- بی‌حسی یا گزگز دست‌ها، که سندرم تونل کارپال (carpal tunnel) نامیده می‌شود
- خارش در ناحیه شکم، کف دست و کف پا. (اگر حالت تهوع، از دست دادن اشتها، استفراغ، یرقان یا خستگی و خارش دارید، با پزشک خود تماس بگیرید. این موارد می‌تواند نشانه یک مشکل جدی کبدی باشد.)
- تورم در صورت، مچ پا و انگشتان دست. (اگر متوجه تورم شدید یا ناگهانی شدید یا اگر خیلی سریع وزن اضافه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. این موارد می‌تواند نشانه فشار خون بالا در بارداری باشد.)
مراحل بارداری در سه ماهه سوم (هفته ۲۹ تا هفته ۴۰)
شما در خانه‌ی آخر هستید! برخی از همان ناراحتی‌هایی که در سه ماهه دوم بارداری داشتید ادامه خواهند داشت. به‌علاوه، در این دوران بسیاری از زنان نفس کشیدن را سخت می‌دانند و تعداد دستشویی رفتنشان بیشتر می‌شود. این موارد به این دلیل است که جنین بزرگتر می‌شود و به اندام‌های شما فشار بیشتری وارد می‌کند. نگران نباشید، جنین شما خوب است و این مشکلات پس از زایمان کاهش می‌یابند.
برخی از تغییرات جدید بدن شما که ممکن است در سه ماهه سوم متوجه آن شوید عبارتند از:
- تنگی نفس
- سوزش سردل
- تورم صورت، مچ پا و انگشتان دست. (اگر متوجه تورم شدید یا ناگهانی شدید یا اگر خیلی سریع وزن اضافه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. این موارد می‌توانند نشانه فشار خون بالا در بارداری باشند.)
- هموروئید
- سینه‌های حساس، که ممکن است مقداری شیر آبکی به نام آغوز از آن نشت کند.
- ممکن است ناف شما بیرون بزند
- مشکلات خواب
- جنین در شکمتان به سمت پایین حرکت می‌کند
- انقباضات، که می‌تواند نشانه واقعی یا کاذب زایمان باشد
با نزدیک شدن به موعد زایمان، دهانه رحم نازک‌تر و نرم‌تر می شود (به نام پاک کردن). این یک فرآیند عادی و طبیعی است که به باز شدن کانال زایمان (واژن) در طول فرآیند زایمان کمک می‌کند. با نزدیک شدن به موعد مقرر، پزشک پیشرفت شما را با معاینه واژینال بررسی می‌کند. در این مرحله شمارش معکوس نهایی آغاز شده است!
مراحل رشد جنین در سه ماهه اول (هفته ۱-هفته ۱۲)
در چهار تا پنج هفته:
- مغز و نخاع کودک شما شروع به شکل‌گیری کرده است.
- قلب شروع به شکل‌گیری می‌کند.
- جوانه‌های بازو و پا ظاهر می‌شوند.
- کودک شما اکنون یک جنین است و طول آن یک بیست و پنجم اینچ است.
در هشت هفته:
- تمام اندام‌های اصلی و ساختارهای خارجی بدن شروع به شکل‌گیری کرده‌اند.
- قلب کودک شما با یک ریتم منظم می‌تپد.
- دست‌ها و پاها بلندتر می‌شوند و انگشتان دست و پا شروع به شکل‌گیری کرده‌اند.
- اندام های جنسی شروع به شکل‌گیری می‌کنند.
- چشم‌ها روی صورت به سمت جلو حرکت کرده‌اند و پلک‌ها تشکیل شده‌اند.
- بند ناف به وضوح قابل مشاهده است.
- در پایان هشت هفته، کودک شما جنین است و بیشتر شبیه انسان است. طول کودک نزدیک به ۱ اینچ و وزن آن کمتر از یک هشتم اونس است.
در ۱۲ هفته:
- اعصاب و ماهیچه ها با هم شروع به کار می‌کنند. کودک شما می‌تواند مشت بسازد.
- اندام‌های جنسی خارجی نشان می‌دهد که نوزاد شما پسر است یا دختر. سه ماهه دوم یا بعد از آن فرد که سونوگرافی انجام می‌دهد ممکن است بتواند جنسیت کودک را بفهمد.
- پلک‌ها برای محافظت از چشم‌های در حال رشد بسته می‌شوند و تا هفته بیست و هشتم دیگر باز نمی‌شوند.
- رشد سر کند شده است و قد کودک شما بلندتر شده است. اکنون، با قد او حدود ۳ اینچ و وزنش تقریباً یک اونس است.
Photo by Dahlak Tarekegn from Pexels
مراحل رشد جنین در سه ماهه دوم (هفته ۱۳-هفته ۲۸)
در ۱۶ هفتگی:
- بافت عضلانی و استخوان به شکل‌گیری ادامه می‌دهند و اسکلت کامل‌تری ایجاد می‌کنند.
- پوست شروع به شکل‌گیری می‌کند.
- مکونیوم (Meconium) در سیستم روده کودک رشد می‌کند. این اولین دفع مدفوع کودک شما خواهد بود.
- کودک با دهان حرکات مکیدن انجام را می‌دهد.
- طول کودک شما به حدود ۴ تا ۵ اینچ می‌رسد و تقریباً ۳ اونس وزن دارد.
در ۲۰ هفته:
- کودک شما فعال‌تر است. ممکن است کمی جنب‌و‌جوش را احساس کنید.
- کودک شما با موهای ظریف و کرکی و یک پوشش مومی به نام vernix پوشیده شده است. این موارد از پوست در حال شکل‌گیری که در زیر آن‌ها است محافظت می‌کنند.
- ابروها، مژه‌ها، ناخن‌های دست و پا شکل گرفته‌اند. کودک شما حتی می‌تواند خودش را خراش دهد.
- کودک شما می تواند بشنود و قورت دهد.
- در حال حاضر در نیمه بارداری، جنین شما حدود ۶ اینچ طول و حدود ۹ اونس وزن دارد.
در هفته ۲۴:
- مغز استخوان شروع به ساخت سلول‌های خونی می‌کند.
- غده‌های چشایی روی زبان کودک شما شکل می‌گیرد.
- رد پا و اثر انگشت شکل گرفته است.
- موهای واقعی روی سر کودک شما شروع به رشد می‌کنند.
- ریه‌ها تشکیل می‌شوند، اما کار نمی‌کنند.
- کودک شما مرتب می‌خوابد و بیدار می‌شود.
- اگر کودک شما پسر است، بیضه‌های او از شکم به سمت کیسه بیضه حرکت می‌کنند. اگر کودک شما دختر است، رحم و تخمدان‌های او در جای خود قرار دارند و یک منبع تخمک در تخمدان‌ها تشکیل شده است.
- کودک شما چربی ذخیره می‌کند و وزن کمی اضافه کرده است. اکنون با قد حدود ۱۲ اینچ، وزن کودک شما حدود ۱/۵ پوند است.
مراحل رشد جنین در سه ماهه سوم (هفته ۲۹-هفته ۴۰)
در هفته ۳۲:
- استخوان‌های کودک شما کاملاً تشکیل شده است، اما همچنان نرم هستند.
- لگدها و ضربات کودک شما قوی هستند.
- چشم ها می‌توانند باز و بسته شوند و تغییرات نور را حس کنند.
- ریه‌ها به طور کامل تشکیل نشده‌اند، اما تمرین حرکات “تنفس” اتفاق می‌افتد.
- بدن کودک شما شروع به ذخیره مواد معدنی حیاتی مانند آهن و کلسیم می‌کند.
موهای کرکی شروع به ریختن می‌کنند. - کودک شما به سرعت وزن اضافه می‌کند، ییعنی حدود نیم پوند در هفته. اکنون، کودک شما حدود ۱۵ تا ۱۷ اینچ قد و حدود ۴ تا ۴ و نیم پوند وزن دارد.
در هفته ۳۶:
- پوشش محافظ مومی به نام ورنیکس ضخیم‌تر می‌شود.
- چربی بدن افزایش می‌یابد. کودک شما بزرگتر و بزرگتر می‌شود و فضای کمتری برای حرکت دارد. حرکات قدرت کمتری دارند، اما شما کشش و تکان خوردن را احساس خواهید کرد.
- کودک شما حدود ۱۶ تا ۱۹ اینچ قد و حدود ۶ تا ۶ و نیم پوند وزن دارد.
هفته های ۳۷ تا ۴۰:
- در هفته ۳۹، کودک شما جنین کامل در نظر گرفته می‌شود. اندام‌های کودک شما آماده عملکرد مستقل هستند.
- با نزدیک شدن به موعد مقرر، ممکن است کودک شما برای تولد به حالت سر به پایین تغییر وضعیت دهد.
- در هنگام تولد، نوزاد شما ممکن است بین ۶ پوند و ۲ اونس و ۹ پوند و ۲ اونس وزن و ۱۹ تا ۲۱ اینچ قد داشته باشد. اکثر نوزادان در این محدوده قرار می‌گیرند. اما نوزادان سالم در اندازه‌های مختلفی هستند.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منبع:
office on women’s health, Stages of pregnancy, Page last updated: April 18, 2019
