اطلاعات تخصصی
موارد مصرف خاکشیر
اسم انگلیسی : Fluxweed, Flixweed
اثرات درمانی خاکشیر:
خاکشیر از نظر طب سنتی طبیعتی گرم و تر داشته و مصلح آن کتیرا و عسل است. و در طب سنتی به عنوان اشتهاآور، تب بر، چاق کننده، مقوی معده، ضد سرفه، ضد گرمازدگی، رفع التهاب کلیه و ضد افسردگی به کار می رود. استعمال خارجی این گیاه دارای اثر التیام بخش در اوریون است. بو داده دانه های این گیاه همراه با کمی شکر جهت دفع ترشحات زنانگی و درمان اسهال کودکان مفید است (1). جوشانده این گیاه جهت رفع اسهال های ساده، دفع خلط سینه و بهبود برونشیت استفاده می شود. از این گیاه در طب سنتی به عنوان شروع کننده و تسهیل کننده زایمان یاد می شود. خاکشیر مانند گلاب به دلیل ترکیبات سیانید باعث افزایش میل جنسی می شود. عصاره بخش های هوایی این گیاه جهت درمان سرخک و آبله، درمان جوش و زردی می شود. برای درمان جوش های صورت که به علت استفاده زیاد از چربی ها و شیرینی ها ایجاد می شود، جوشانده یک قاشق ترنجبین در مخلوط با 2 قاشق غذاخوری خاکشیر هر روز صبح ناشتا به مدت 2 هفته بسیار مفید است و درمان کننده جوش ها است (6-4).
مکانیسم اثر خاکشیر
آثار فارماکولوژیک و مکانیسم اثر خاکشیر : مطالعات نشان داده است که مصرف همزمان خاکشیر با آلو در پیشگیری و درمان یبوست بسیار مؤثر است. همچنین پژوهش ها نشان داده است که عصاره این گیاه اثری شبیه به دیفنوکسیلات بر کاهش علائم اسهال ناشی از روغن کرچک دارد و حجم آب دفع شده را نیز کاهش می دهد. ثابت شده است که مصرف خاکشیر در اواخر بارداری روشی مناسب و بدون عوارض برای آماده کردن دهانه رحم به منظور تسهیل در زایمان است. بررسی ها نشان داده است که خاکشیر می تواند علائم بیماری مبتلایان به آسم را بهبود بخشد که این اثر به دلیل وجود ترکیب Erysimoside است. در تحقیقات ثابت شده است که عصاره اتانولی این گیاه با غلظت 25 میلی گرم بر میلی لیتر بدون ایجاد همولیز خون می تواند جلوی رشد باکتری استرپتوکوکوس پیوژنز را بگیرد. و در مقابل سایر پاتوژن ها نیز اثر آنتی باکتریال قوی تر از آنتی بیوتیک ها دارد. مشخص شده است که ترکیب کاردنولید گلیکوزید موجود در خاکشیر دارای اثرات ضد التهابی بوده و اثر ضد سرطانی بر علیه سلول های سرطانی دارد. همچنین ترکیب کوئرستین و Syringaresinol خاکشیر نیز اثر ضد التهاب آن ها ثابت شده است. فلاونوئیدها و ترکیبات فنولی این گیاه دارای اثرات آنتی اکسیدانی بوده و با از بین بردن رادیکال های آزاد از بیماری مزمن کرونر جلوگیری می کند (11-7).
فارماکوکینتیک خاکشیر
ترکیبات اصلی و دارویی خاکشیر : قسمت خوراکی این گیاه دانه های خشک شده است. خاکشیر دارای گلیکوزیدهایی به نام سینیگرین (Syngrine)، سینالبین (Synalbine) و اسانس های ترپنوئید و ازتوئید و همچنین ترکیبات موسیلاژی فراوان است. این گیاه شامل اسیدهای چرب از جمله لینولئیک اسید، اولئیک اسید و پالمیتیک اسید می باشد.خاکشیر حاوی مقداری گلوکزاینولات و همچنین حاوی فلاونوئید، آلکان های مختلف، ترکیبات فنولی و بتاسیتوسترول است. ترکیبات دیگر گیاه شامل کاردیاک گلیکوزید، لاکتون ها، لیپیدها، سولفورگلیکوزیدها و کومارین ها است (3-1).
عوارض جانبی خاکشیر
استفاده از خاکشیر در برخی از افراد ممکن است ایجاد سردرد نماید که این افراد باید خاکشیر را همراه با کتیرا استفاده کنند.
تداخلات دارویی خاکشیر
برای خاکشیر تاکنون هیچ گونه تداخل دارویی گزارش نشده است و استفاده از آن در دوران بارداری منع مصرف ندارد.
هشدار ها خاکشیر
مورد خاصی به عنوان هشدار برای گیاه خاکشیر مطرح نیست
توصیه های دارویی خاکشیر
منابع
1- درخشان، زیبا، شاهقلی، محمد (1390). گیاهان دارویی و معطر کوهستانی.انتشارات اصفهان، عطارپور.
2- میر حیدر ح. معارف گیاهی، کاربرد گیاهان در پیشگیری و درمان بیماریها، جلد سوم، دفتر نشر فرهنگ اسلامی 1375 ؛ ص: 173و 175.
3-Li J, Liu X, Dong F, Xu J, Zheng Y and Shan W. Determination of the volatile composition in essential oil of Descurainia sophia (L.) Webb ex Prantl (Flixweed) by gas chromatography/mass spectrometry (GC/MS). Molecules 2010; 15 (1):233 – 40.
4-Amin GH. Traditional Herbal Drugs In Iran.Search& Education Assistance Of Health Ministry Publication, Sari 1991; 1-9.
5-Amiri MS, Joharchi MR and Taghavizadeh Yazdi ME. Ethno-medicinal plants used to cure jaundice by traditional healers of Mashhad, Iran.Iranian J. Pharmaceutical Res. 2014; 13 (1): 157.
6-pasalar m, bagheri lankarani k, mehrabani d, Tolide-I hr, naseri m. The Effect of Descureania Sophia L. and Prunus Domestica L. in Prevention of Constipation among Iranian Hajj Pilgrims, Saudi Arabia. Research Journal of Pharmaceutical, Biological and Chemical Sciences.2013;4(2):1195-1203.
7-jawala s, mogla o. p, kumar y. Herbal Remedies for Asthma: An Overview. Journal of Chemical and Pharmaceutical Research:2010;2(1): 267-272.
8-Aghaabbasi K, Dehghan E, Baghizadeh A, Dashti H. Comparing the Effect of Ethanol Extracts of Descurainia sophia (L.) Seed and Althaea officinalis Root on Streptococcus pyogenes. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2013;10: 29-33.
9-Lee YJ, Kim NS, Kim H, Yi J-M, Oh S-M, Bang O-S, et al. Cytotoxic and anti-inflammatory constituents from the seeds of Descurainia sophia. Archives of pharmacal research. 2013;36(5):536-41.
10-Yao LH, Jiang Y, Shi J, Tomas-Barberan F, Datta N, Singanusong R, et al. Flavonoids in food and their health benefits. Plant foods for human nutrition. 2004;59(3):113-22.
11-Sun K, Li X, Liu JM, et al. A novel sulphur glycoside from the seeds of descurainia sophia. J Asian Nat Prod Res 2005: 7(6): 853-6.
