اطلاعات تخصصی
موارد مصرف بیکربنات
بي كربنات سديم براي كاهش خطرات اسيدوز متابوليك در بيماري شديد كليوي، بي كفايتي عروق ناشي از شوك يا دهيدراسيون شديد، ايست قلبي و اسيدوز لاكتيك اوليه شديد، به عنوان داروي كمكي در اسهال هاي شديد(كه مقدار زيادي بي كربنات از دست رفته است)، در درمان مسموميت با داروها از جمله باربي توراتها يا ساليسيلاتها و همچنين به عنوان قليايي كننده ادرار براي افزايش حلاليت سولفوناميدها و پيشگيري از تشكيل كريستال و آسيب احتمالي كليوي مصرف مي شود. بي كربنات سديم، براي كنترل زيادي پتاسيم خون در موارد اضطراري مصرف مي شود.
مکانیسم اثر بیکربنات
بي كربنات سديم غلظت بي كربنات پلاسما را افزايش داده، زيادي يون هيدروژن را بافره مي نمايد و pH خون را افزايش مي دهدو در نتيجه تظاهرات باليني اسيدوز را برطرف مي كند. به عنوان قليايي كننده ادرار، اين دارو دفع يونهاي بي كربنات آزاد را افزايش داده و بنابراين pH ادرار را بالا مي برد.
فارماکوکینتیک بیکربنات
دفع اين دارو كليوي است . دي اكسيد كربن ايجاد شده ناشي از دارو توسط ريه ها دفع مي شود.
منع مصرف بیکربنات
اين دارو در آلكالوز متابوليك يا تنفسي، كاهش يون كلرور ناشي از استفراغ يا تخليه مداوم دستگاه گوارش و كمي كلسيم خون نبايد مصرف شود.
عوارض جانبی بیکربنات
-CHFتشدید شده، خونریزی مغزی، ادم، هایپرناترمی، هایپوکلسمی، هایپوکالمی، آلکالوز متابولیک، علائم شبه کزاز.
تداخلات دارویی بیکربنات
-مهم ترین تداخلات این دارو عبارتند از:
-در صورت قلیایی شدن ادرار، بیكربنات سدیم نیمه عمر كینیدین، افدرین و سودوافدرین را بالا برده و دفع تتراسیكلین‌ها، سالیسیلات‌ها، كلرپروپامید و لیتیم را افزایش می‌دهد.
-مصرف این دارو همراه با كورتیكواستروئیدها ممكن است احتباس سدیم را افزایش دهد.
-مهاركننده‌های ACE می‌توانند منجر به عدم تحمل به دارو و بروز واكنش‌های جانبی آلرژیک شوند و مصرف همزمان آنها باید با احتیاط صورت گیرد.
هشدار ها بیکربنات
1.اين دارو در موارد زير بايد با احتياط مصرف شود:
بي ادراري يا كم ادراري، حالات مرضي احتباس سديم همراه با خيز( مانند سيروز كبدي، نارسايي احتقاني قلب، عيب كار كليه و توكسمي آبستني) و زيادي فشار خون.
2.از آنجا كه اسيد متابوليك با تخليه سديم همراه است، بهتر است ابتدا با انفوزيون وريدي كلرور سديم ايزوتونيك، كاهش سديم خون را جبران نمود، مشروط بر اين كه كليه ها تحت تأثير قرار نگرفته و اسيدوز نيز آنقدر شديد نباشد كه سبب بروز عيب كار كليه شود. در چنين شرايطي، استفاده از محلول ايزوتونيك كلرور سديم به تنهايي مي تواند مؤثر باشد و سبب برقراري مجدد توانايي كليه براي ايجاد بيكربنات شود.
. در اسيدوز كليوي يا اسيدوز متابوليك شديد(به عنوان مثال در حالتي كه pH خون كمتر از 1/7 است)، محلول بي كربنات سديم همراه با كلرور سديم انفوزيون مي شود.
4.درمان دراز مدت با بي كربنات سديم توصيه نمي شود، زيرا خطر بروز آلكالوز متابوليك يا افزايش بيش از حد سديم وجود دارد.
5.مصرف مقادير بيش از حد ممكن است موجب بروز كمي پتاسيم خون شود و بيمار را در معرض خطر آريتمي قلبي قرار دهد.
6.تزريق سريع دارو، ممكن است موجب بروز آلكالوز شديد و احتمالاً تحريك پذيري زياد يا تتاني شود.
توصیه های دارویی بیکربنات
-کلیه داروهای تزریقی باید در مراکز درمانی تزریق شود. از تزریق دارو در منزل خودداری کنید.
-در صورتی که محلول تزریقی دچار کدورت یا تغییر رنگ خاصی شده بود، از تزریق دارو خودداری کنید.
-آزمایشات دوره ای خون که توسط پزشک تجویز شده برای شما الزامی است.
-به دلیل وجود نمک در این دارو، در صورتیکه رژیم کم نمک به شما توصیه شده است به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت داشتن درد شکمی شدید به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
دارو های هم گروه بیکربنات
گروه C
در شرايط خاص و نظارت ويژه پزشك قابل استفاده است: مطالعات حیوانی مواردی از عارضه جانبی برای جنین نشان داده است و مطالعات انسانی به اندازه کافی در دست نیست. منافع دارو در مقابل خطرات احتمالی، تعیین کننده مصرف یا عدم مصرف این دارو در دوران بارداری است.
