اطلاعات تخصصی
موارد مصرف نیتروپروسید سدیم
نيتروپروسايد در درمان نارسايي احتقاني قلب، كاهش فوري فشارخون در بيماران مبتلا به بحران زيادي فشار خون و به منظور كاهش خونريزي در ناحيه تحت عمل جراحي مصرف مي‌شود.
مکانیسم اثر نیتروپروسید سدیم
نتيروپروسايد با اثر مستقيم بر روي عضلات صاف وريدي و شرياني، باعث گشاد شدن عروق مي‌شود. اين دارو بر روي قدرت انقباضي عضله قلب اثر ندارد و فقط به ميزان ناچيزي توزيع ناحيه‌اي جريان خون را تحت تأثير قرار مي‌دهد. نيتروپروسايد مقاومت محيطي و برون‌ده را نيز كاهش مي‌دهد.
فارماکوکینتیک نیتروپروسید سدیم
نيمه عمر نيتروپروسايد در حدود 2 دقيقه مي‌باشد. اثر دارو به عنوان كاهنده فشار خون 2-1 دقيقه پس از انفوزيون شروع مي‌شود. زمان لازم براي رسيدن به اوج اثر كاهنده فشار خون تقريباً فوري است و طول اثر دارو پس از قطع انفوزيون 10-1 دقيقه مي‌باشد. نيتروپروسايد از طريق كليه دفع مي‌شود. اين دارو در گويچه‌هاي قرمز به سيانيد متابوليزه شده و سيانيد حاصل در كبد به تيوسيانات تبديل مي‌شود.
منع مصرف نیتروپروسید سدیم
اين دارو در عيب شديد كار كبد، كمبود ويتامين B12 و زيادي فشار خون جبراني و آتروفي Leber’s optic نباید مصرف شود.
عوارض جانبی نیتروپروسید سدیم
*
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: برادی کاردی، تغییرات الکتروکاردیوگرام، گرگرفتگی، تپش قلب، افت شدید فشارخون، درد زیر جناغ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: دلهره، سرگیجه، سردرد، افزایش فشار داخل جمجمه، بی قراری
پوستی: افزایش تعریق، اریتماتوز خطی موضعی، راش پوستی
غدد درون ریز و متابولیسم: کم کاری تیروئید
گوارشی: درد شکمی، انسداد روده، تهوع، حرکات برگشتی معده بدون استفراغ
هماتولوژی و انکولوژی: کاهش تجمع پلاکتی، مت هموگلوبینمی
موضعی: تحریک محل تزریق
عصبی، عضلانی و اسکلتی: پرش عضلات
تداخلات دارویی نیتروپروسید سدیم
*مشخصات کلی تداخلات:
– مت هموگلوبینمی
– عامل گشادکننده عروق
تداخلات رده X (پرهیز):
برومپریدول، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، ریوسیگوات
کاهش اثرات داروها توسط نیتروپروسید سدیم:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
کاهش اثرات نیتروپروسید سدیم توسط داروها:
آمفتامین‌ها، بریگاتینیب، برومپریدول، دکس متیل‌فنیدات، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، متیل‌فنیدات، یوهیمبین
افزایش اثرات داروها توسط نیتروپروسید سدیم:
آمیفوستین، داروهای ضد سایکوز (نسل دوم [آتیپیکال])، برومپریدول، دولوکستین، بی‌حس کننده‌های موضعی، فولکودین، پریلوکائین، سدیم نیتریت
افزایش اثرات نیتروپروسید سدیم توسط داروها:
آلفوزوسین، باربیتورات ها، بنپریدول، داروهای کاهنده فشارخون، بریگاتینیب، بریمونیدین (موضعی)، داپسون (موضعی)، دیازوکسید، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، لورمتازپام، مولسی‌دومین، نفتوپیدیل، نیسرگولین، نیکوراندیل، نیتریک اکسید، اوبینوتوزومب، پنتوکسی فیلین، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، کیناگولید، ریوسیگوات
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها نیتروپروسید سدیم
1- اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان مصرف شود: عيب شديد كار كليه، آنسفالوپاتي يا ساير حالاتي كه منجر به افزايش فشار داخل جمجمه مي‌شوند، عيب كار كبد، كمبود ويتامين B12 ، دوبيني ناشي از تنباكو، آتروفي بينايي و موروثي Leber و بي‌كفايتي شريان كرونر و عروق مغزي.
2- اندازه‌گيري فشار خون و غلظت سيانيد پلاسما در طول مصرف اين دارو ضروري است.
3- طول دوره درمان با اين دارو نبايد از 72 ساعت تجاوز كند (مصرف دارو بايد طي 30-10 دقيقه قطع شود تا از بروز زيادي واجهشي فشار خون جلوگيري شود).
4- به منظور جلوگيري از نشت دارو به بافت‌هاي اطراف محل تزريق، تزريق دارو بايد با احتياط صورت گيرد. زيرا ممكن است موجب تحريك بافت شود.
5- اگر مصرف نيتروپروسايد به ميزان mg/kg/min0/01 به مدت 10 دقيقه فشار خون را به ميزان كافي كاهش ندهد، قطع مصرف دارو توصيه مي‌شود.
6- توصيه مي‌شود همزمان با مصرف نيتروپروسايد، از داروهاي خوراكي پايين‌آورنده فشار خون نيز استفاده شود و به محض تثبيت وضعيت بيمار، مصرف نيتروپروسايد قطع گردد. در صورت مصرف ساير داروهاي كاهنده فشار خون، كاهش مقدار مصرف نيتروپروسايد ضروري است.
توصیه های دارویی نیتروپروسید سدیم
1- بايد فقط از طريق انفوزيون وريدي با استفاده از پمپ انفوزيون (ترجيحاً پمپ حجمي) مصرف شود.
2- براي تهيه محلول نيتروپروسايد،محتوي يك ويال 50 ميلي‌گرمي را بايد در 3/2 ميلي‌ليتر محلول دكتسروز 5 درصد حل نموده و سپس آن را با 10-250 ميلي‌ليتر محلول دكستروز 5 درصد براي حصول به غلظت مطلوب رقيق نمود. به منظور محافظت از نور، ظرف محتوي محلول دارو بايد به وسيله كاغذ آلومينيومي ياساير مواد مقاوم به عبور نور پوشانده شود.
3- از اضافه كردن هر گونه ماده ديگر به محلول تزريقي نيتروپروسايد بايد خودداري شود.
