اطلاعات تخصصی
موارد مصرف میتوتان
میتوتان در درمان کارسینومای بخش قشری غده فوق کلیوی ( غیر قابل جراحی ) و سندرم کوشینگ مصرف می شود.
مکانیسم اثر میتوتان
-عامل آدرنولیتیک
– اختلال در عملکرد قشر آدرنال، آتروفی آدرنال در بخش زونا فاسیکولاتا و زونا رتیکولاریس و در نهایت مرگ تومور (از طریق اتصال به پروتئین های میتوکندریایی)
– مهار مستقیم قشر آدرنال و تغییر متابولیسم محیطی استروئیدها
فارماکوکینتیک میتوتان
جذب: 40 %
شروع اثر:
اثرات ضدتوموری در غلظت سرمی≥ 14 میکروگرم/میلی لیتر
کودکان 12.5-1.5 ماه برای رسیدن به غلظت سرمی 10 میکروگرم/میلی لیتر، )مشاهده پاسخ درمانی زودتر از این زمان(
طول اثر: غلظت سرمی قابل ردیابی تا چند ماه پس از قطع مصرف دارو
پیک پلاسمایی: 5-3 ساعت
متابولیسم: کبد و دیگر بافت ها (به متابولیت محلول در آب)
نیمه عمر: 159-18 روز
دفع: ادرار (10%)، مدفوع (17-1%)
منع مصرف میتوتان
در صورت وجود عفونت نباید مصرف شود.
عوارض جانبی میتوتان
عوارض شایع (%10<):
پوستی: راش پوستی
گوارشی: بی اشتهایی، اسهال، تهوع، استفراغ
سیستم اعصاب مرکزی: افسردگی، سرگیجه
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی و عروقی: گرگرفتگی، افزایش فشارخون، افت فشار خون وضعیتی
غدد درون ریز و متابولیسم: بی کفایتی بخش قشری غده فوق کلیه، پیدایش آلبومین در ادرار، تغییرات سطح هورمونی (کاهش سطح سرمی آندروستندیون)، کاهش سطح پلاسمایی تستوسترون (در خانم ها و آقایان)، تاخیر رشد، ژنیکوماستی، افزایش کلسترول خون، افزایش تری گلیسیرید خون، کم کاری تیروئید، افزایش هورمون SHBG، کیست تخمدان (دو طرفه، چند تایی)
ادراری تناسلی: خون در ادرار، التهاب مثانه خونریزی دهنده
هماتولوژی و انکولوژی: نوتروپنی، افزایش زمان خونریزی
کبدی: هپاتیت، افزایش آنزیم های کبدی
سیستم اعصاب مرکزی: آتاکسی، سمیت سیستم اعصاب مرکزی، گیجی، دیس آرتری (گفتارفلجی)، درد جنرالیزه، سردرد، لتارژی، ناتوانی ذهنی، وضعیت بیهوشی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی
چشمی: تاری دید، دوبینی، آب مروارید، رتینوپاتی، ماکولوپاتی
متفرقه: تب
تداخلات دارویی میتوتان
*مشخصات کلی تداخلات:
-القاکننده CYP3A4 (شدید)
-تشدید اثرات تضعیف کننده CNS
تداخلات رده X (پرهیز):
ابماسیکلیب، آلپلیسیب، محصولات ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، آپرمیلاست، آپرپیتانت، آرتمتر، آسوناپرویر، آواپریتینیب، آکسیتینیب، بداکیلین، بورتزومیب، بوسوتینیب، بریگاتینیب، کاپماتینیب، کاریپرازین، سریتینیب، کوبیمتینیب، کوپانلیسیب، کریزوتینیب، داکلاتاسویر، داسابوویر، دفلازاکورت، دلامانید، دینوژست، دوراویرین، دروندارون، دوولیسیب، الباسویر، الکساکافتور/ تزاکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، انکورافنیب، انترکتینیب، اردافیتینیب، اتراویرین، فدراتینیب، فلیبانسرین، فوس آپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوستاماتینیب، جمی گلیپتین، گلاسدگیب، گرازوپرویر، ایبروتینیب، ایدلالیسیب، فراورده‌های ایرینوتکان، ایزاووکونازونیوم سولفات، ایسترادفیلین، ایتراکونازول، ایوابرادین، ایواکافتور، ایوسیدنیب، ایکسازومیب، لمبورکسانت، لورلاتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لومفانترین، لوراسیدون، لوربینکتدین، ماسیمورلین، ماسیتنتان، میدوستائورین، میفپریستون، نالدمدین، نالوکسگل، نراتینیب، نتوپیتانت، نیفدیپین، نیلوتینیب، نیمودیپین، نیزولدیپین، اولاپاریب، پالبوسیکلیب، پانوبینوستات، پمیگاتینیب، پازوپانیب، پکسیدارتینیب، پیماوانسرین، پیپراکین، پوناتینیب، پرازیکوانتل، پرتومانید، رانولازین، رگورافنیب، ریبوسیکلیب، ریمگپنت، ریواروکسابان، روفلومیلاست، رومیدپسین، سلپرکاتینیب، سلومتینیب، سیمپریویر، سونیدگیب، سورافنیب، تازیملتئون، تازمتوستات، تلیترومایسین، تزاکافتور و ایواکافتور، تیکاگرلور، توفاسیتینیب، تورمیفن، ترابکتدین، توکاتینیب، آبروگپنت، اولیپریستال، اوپاداسیتینیب، والبنازین، واندتانیب، والپاتاسویر، ونتوکلاکس، وینکریستین (لیپوزومال)، وینفلونین، ووراپاکسار، وکسیلاپرویر، زانوبروتینیب
کاهش اثرات داروها توسط میتوتان:
ابماسیکلیب، ابیراترون استات، اکالابروتینیب، آلپلیسیب، محصولات ترکیبی ضدویروس هپاتیت سی، آپالوتامید، آپیکسابان، اپرمیلاست، آپرپیتانت، آریپیپرازول، آریپیپرازول لاروکسیل، آرتمتر، آسواناپرویر، آواپریتینیب، آکسیتینیب، بداکیلین، بنپریدول، بیکتگراویر، بورتزومیب، بوزوتینیب، برنتوکسیمب ودوتین، برکسپیپرازول، بریگاتینیب، بوسپیرون، کابازیتاکسل، کابوزانتینیب، کلسی فدیول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کاپاماتینیب، کاریپرازین، سریتینیب، کلرپروپامید، کلاریترومایسین، کلیندامایسین (سیتمیک)، کلوزاپین، کوبیمتینیب، کدئین، کوپانلیسیب، کورتیکواستروئید ها (سیسمیک)، کریزوتینیب، سوبسترای های CYP3A4 (خطر بالا با القاکننده آن)، دابرافنیب، داکلاتاسویر، داسابوویر، داساتینیب، دفلازاکورت، دلامانید، دگزامتازون (سیستمیک)، دینوژست، دی اتیل استیل بسترول، دوراویرین، دکسوروبیسین (متداول)، درونابینول، دروندارون، دوولیسیب، الاگولیکس، الباسویر، الکساکفتور/ تزاکافتور/ ایواکافتور، الیگلوستات، انکورافنیب، انفورتومب ودوتین، انترکتینیب، انزالوتامید، اراواسیکلین، اردافیتینیب، ارلوتینیب، استریول (سیستمیک و موضعی)، اتوپوزید، اتوپوزید فسفات، اتراویرین، اورولیموس، اووگلیپتین، اگزمستان، فدراتینیب، فنتانیل، فلیبانسرین، فوس آپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوستاماتینیب، جفیتینیب، جمی گلیپتین، گلاسدگیب، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، گرازوپرویر، گوانافسین، هیدروکورتیزون (سیستمیک)، ایبروتینیب، ایدلالیسیب، ایفوسفامید، ایماتینیب، فراورده‌های ایرینوتکان، ایزاووکونازونیوم سولفات، ایسترادفیلین، ایتراکونازول، ایوابرادین، ایواکافتور، ایوسیدنیب، ایکسابپیلون، ایکسازومیب، کتوکونازول (سیستمیک)، لاپاتینیب، لاروترکتینیب، لفامولین، لفامولین (داخل وریدی)، لمبورکسانت، لیناگلیپتین، لورلاتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لومفانترین، لوراسیدون، لوربینکتیدن، ماسیمورلین، ماسیتنتان، مانیدیپین، ماراویروک، مپریدین، متیل پردنیزولون، میدوستائورین، میفپریستون، میرودنافیل، نالدمدین، نالوکسگل، ناتاگلینیدین، نراتینیب، نتوپیتانت، نیفدیپین، نیلوتینیب، نیمودیپین، نیزولدیپین، اولاپاریب، اوسیلودروستات، اوسیمرتینیب، اوکس کاربازپین، پالبوسیکلیب، پانوبینوستات، پازوپانیب، پمیگاتینیب، پرامپانل، پکسیدارتینیب، پیماوانسرین، پیپراکین، پیتولیسانت، پولاتوزومب ودوتین، پوناتینیب، پرازیکوانتل، پردنیزولون (سیستمیک)، پردنیزون، پرتومانید، پروپافنون، کوئتیاپین، رادوتینیب، راملتئون، رانولازین، ربوکستین، رگورافنیب، ریبوسیکلیب، ریمگپنت، ریپرتینیب، ریسپریدون، ریواروکسابان، روفلومیلاست، رولاپیتانت، رومیدپسین، روکسولیتینیب، ساکساگلیپتین، سلپرکاتینیب، سلومتینیب، سرترالین، سیمپرویر، سیرولیموس، سونیدگیب، سورافنیب، سوفنتانیل، سانیتینیب، تادالافیل، تاموکسیفن، تازیملتئون، تازمتوستات، تلیترومایسین، تمسیرولیموس، تتراهیدروکانابیدیول، تتراهیدروکانابیدیول وکانابیدیول، تزاکافتور و ایواکافتور، تیوتپا، تیاگابین، تیکاگرلور، توفاسیتینیب، تولواپتان، تورمیفن، ترابکتدین، تروپیسترون، آبروگپنت، اودنافیل، اولیپریستال، اوپاداسیتینیب، والبنازین، واندتانیب، ولپاتاسویر، ومورافنیب، ونتوکلاکس، ویلازودون، وین کریستین (لیپوزومال)، وین فلونین، ووراپاکسار، وریکونازول، ورتیوکستین، وکسلوتور، وکسیلاپرویر، زالپلون، زانوبروتینیب، زوکلوپنتیکسول
کاهش اثرات میتوتان توسط داروها:
اسپیرونولاکتون
افزایش اثرات داروها توسط میتوتان:
کلاریترومایسین، دوکسرکلسیفرول، ایفوسفامید، لورلاتینیب، تیوتپا
افزایش اثرات میتوتان توسط داروها:
کلاریترومایسین
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها میتوتان
1- غلظت درمانی دارو هر 8-4 هفته تا زمان رسیدن به غلظت هدف و سپس هر 3 ماه پایش شود (با استفاده از تکنیک کروماتوگرافی گازی-یونیزاسیون شعله ای).
2- در ابتدای درمان کودکان (مبتلا به سرطان آدرنوکورتیکال)، غلظت سرمی دارو هر 4-2 هفته تا رسیدن به غلظت 10 میکروگرم/میلی لیتر و سپس هر 2-1 هفته پایش شود (حتی پس از حصول غلظت هدف 20-14 میکروگرم/میلی لیتر). با توجه به پنجره درمانی باریک و تجمع دارو، تنظیم دوز صورت گیرد.
3- عملکرد آدرنال، سطح کورتیزول آزاد، آدرنوکورتیکوتروپین (ACTH)، TSH و تیروکسین آزاد به صورت دوره ای در طول درمان پایش شود.
4- بیمار از لحاظ بروز سمیت سیستم اعصاب مرکزی (گیجی، افسردگی، خستگی مفرط، تغییر در تکلم و تعادل)، بحران آدرنال و ماکروکیست های تخمدانی (خونریزی واژینال و/یا درد لگنی) پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
5- توصیه می شود که معاینات رفتاری و نورولوژیک انجام گیرد.
6- لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شوند تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
– ضرورت مصرف منظم دارو و تکمیل دوره درمان به بیمار گوشزد شود.
توصیه های دارویی میتوتان
1- درمان اولیه تا زمانی که مقدار مصرف تثبیت شود، باید در بیمارستان صورت گیرد .
2- مقدار مصرف دارو باید با توجه به میزان حداکثر قابل تحمل برای هر بیمار و مبتنی بر وجود عوارض جانبی و بهبود پاسخ های بالینی تنظیم شود.
3- معمولاً در بیماران تحت درمان با میتوتان درمان با گلوکوکورتیکوئیدها نیز به خصوص در درمان طولانی مدت ممکن است لازم شود. پس از خاتمه درمان با میتوتان، تا زمانی که عملکرد بخش قشری غده فوق کلیوی به حالت عادی برنگشته است، درمان با استروئیدها را باید ادامه داد.
4- به نظر می رسد که درمان مداوم با حداکثر میزان قابل تحمل میتوتان موثرتر از درمان متناوب است.
5- مدت درمان نیز به پاسخ های بالینی بستگی دارد. تنها 15در صد بیمارانی که با حداکثر مقدار قابل تحمل به مدت سه ماه درمان شده ولی به درمان پاسخ نداده اند، با ادامه درمان پاسخ بالینی نشان می دهند.
6- توصیه می شود که در صورت بروز شوک یا ضربه شدید فوراً و به طور موقت درمان با میتوتان قطع شود و استروئید تجویز گردد زیرا ممکن است کاهش فعالیت غده فوق کلیوی، پاسخ طبیعی به این استرس ها را مختل نماید.
