اطلاعات تخصصی
موارد مصرف سوفنتانیل
سوفنتانيل يك ضد درد مخدر است كه به عنوان داروي همراه و همچنين براي القاي بيهوشي مصرف مي‌شود. اين دارو همچنين با تجويز داخل نخاعي و درون سخت شامه براي ايجاد بي‌دردي و پس از عمل جراحي به كار مي‌رود.
مکانیسم اثر سوفنتانیل
-می تواند از طریق باز شدن کانال های K ومهار کانال های کلسیم باعث افزایش آستانه درد و تغییر در ادراک درد گردد. هم چنین می تواند موجب مهار مسیر صعودی درد گردد.
فارماکوکینتیک سوفنتانیل
سوفنتانيل به راحتي از سد خوني –مغزي عبور مي‌كند. تجمع سوفنتانيل در بافت‌هاي چربي ممكن است باعث طولاني شدن اثر دارو شود. متابوليم دارو عمدتآً كبدي است. سوقنتانيل نيمه عمر سهمرحله‌اي دارد و نيمه عمر دفعي آن 7/2 ساعت است. زمان شروع اثر دارو حدود 6/1-1 دقيقه بعد از تزريق وريدي است. پيوند دارو به پروتئين‌هاي پلاسما بسيار زياد است. دارو از طريق كليه دفع مي‌شود.
عوارض جانبی سوفنتانیل
*
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد
پوستی: خارش
گوارشی: تهوع
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: افت فشارخون
سیستم اعصاب مرکزی: سرگیجه
گوارشی: استفراغ
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: برادی کاردی، الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی، گرگرفتگی، افزایش فشارخون، افت فشارخون وضعیتی، کاهش اشباع اکسیژن، گشادی عروق محیطی، احساس غش کردن، تاکی کاردی سینوسی، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، اضطراب، گیجی، دیس اورینتیشن (اختلال در تشخیص موقعیت)، خواب آلودگی، سوء مصرف دارو، وابستگی به دارو، سرخوشی، توهم، بی خوابی، لتارژی، اختلال حافظه، تغییر سطح هوشیاری، سدیشن
پوستی: افزایش تعریق، راش پوستی
گوارشی: باد کردن شکم، درد شکمی، یبوست، کاهش حرکت دستگاه گوارش، اسهال، سوء هاضمه، باد گلو، نفخ، گاستریت، سکسکه، انسداد روده (پس از جراحی)، هیپوستزی دهان (اختلال حس لامسه)، حرکات برگشتی معده بدون استفراغ، درد ناحیه فوقانی شکم، خشکی دهان
ادراری تناسلی: کاهش خروجی ادراری، کم ادراری، وقفه در دفع ادرار، احتباس ادرار
کبدی: افزایش آنزیم های کبدی، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سفتی عضلات، اسپاسم عضلانی
چشمی: تنگی مردمک
کلیوی: نارسایی کلیه
تنفسی: آپنه، آتلکتازی (جمع شدن ریه)، کاهش سرعت تنفس، هیپوونتیلاسیون (کاهش تعداد تنفس)، هیپوکسی، دپرسیون تنفسی، دیسترس تنفسی، نارسایی تنفسی
تداخلات دارویی سوفنتانیل
*
مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP3A4
– اثرات شبه آنتی کولینرژیک
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
– ایجاد تأخیر در تخلیه معدی
– تشدید اثرات کاهنده فشارخون
– کاهش آستانه تشنج
– آگونیست اپیوئید
– تشدید اثرات سروتونرژیک
تداخلات رده X (پرهیز):
آبامتاپیر، آزلاستین (نازال)، برومپریدول، کانیواپتان، الوکسادولین، فکسینیدازول، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، ایدلالیسیب، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، اپیوئید ها (میکس آگونیست/ آنتاگونیست)، اورفنادرین، اوکسوممازین، پارالدهید، تالیدومید
کاهش اثرات داروها توسط سوفنتانیل:
دیورتیک ها، داروهای معدی – روده‌ای (پروکینتیک)، پگ‌ویزومانت، سینکالید
کاهش اثرات سوفنتانیل توسط داروها:
برومپریدول، القاکننده‌های قوی CYP3A4، نالمیفن، نالتروکسون، اپیوئید ها (میکس آگونیست/ آنتاگونیست)، فنوباربیتال، پریمیدون
افزایش اثرات داروها توسط سوفنتانیل:
آلویموپان، آمیفوستین، آزلاستین (نازال)، بلونانسرین، داروهای ایجادکننده برادی کاردی، برومپریدول، سریتینیب، دسموپرسین، دیورتیک ها، دولوکستین، الوکسادولین، فکسینیدازول، فلونیترازپام، داروهای کاهنده فشارخون، ایوابرادین، لاکوزامید، فرآورده‌های حاوی لوودوپا، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز، نیتروپروسید، آگونیست های اپیوئید، اورفنادرین، اکسی کدون، پارالدهید، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، راموسترون، روپینیرول، روتیگوتین، داروهای سروتونرژیک (با خطر بالا)، سیپونیمود، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم
افزایش اثرات سوفنتانیل توسط داروها:
آبامتاپیر، آلفوزوسین، آلیزاپرید، آمفتامین‌ها، داروهای آنتی کولینرژیک، اپرپیتانت، داروهای کاهنده فشارخون، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، کلوفازیمین، تضعیف‌کننده‌های CNS، کانیواپتان، مهارکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، درونابینول، دروپریدول، دولیسیب، اردافیتینیب، فوس اپرپیتانت، فوس نتوپیتانت، فوسیدیک اسید (سیستمیک)، گیاهان (با خاصیت کاهنده فشارخون)، ایدلالیسیب، گیاه کاوا، لاروترکتینیب، لمبورکسانت، لیسورید، لوفکسیدین، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متوکلوپرامید، میدودرین، میفپریستون، مینوسیکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، نابیلون، نفتوپیدیل، نتوپیتانت، نیسرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکسوممازین، پالبوسیکلیب، پنتوکسی فیلین، پرامپانل، فنوباربیتال، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، پریمیدون، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، کیناگولید، روفینامید، روکسولیتینیب، سیمپرویر، سدیم اکسیبات، استریپنتول، سوکسینیل کولین، ترلیپرسین، تتراهیدروکانابینول، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، توفاسیتینیب
تداخلات با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها سوفنتانیل
1-در صوت وجود عيب كار كبد، سوفنتانيل بايد با احتياط فراوان تجويز شود.
2. داروهاي ضد درد مخدر باعث تشديد ضعف تنفسي مي‌شوند.
3. در بيماران سالخورده ، بسيار بيمار و بيماران بسيار جوان، مصرف اين دارو به دليل احتمال بروز علائم تنفسي بايد با احتياط فراوان صورت گيرد.
4. هنگام تجويز دارو بايد امكانات لازم براي كنترل علائم مسموميت احتمالي با دارو از جمله آنتاگونيست‌هاي مواد مخدر در دسترس باشد.
5. مقدار مصرف دارو بايد براي هر بيمار به طور جداگانه و با توجه به سن، وزن، اندازه بدن، شرايط فيزيكي بيمار، مصرف همزمان ساير داروها و طول مدت احتمالي عمل جراحي تعيين مي‌شود.
6. اين دارو ممكن است باعث سختي عضلات سينه وشكم شده و در نتيجه باعث اختلال در تنفس گردد.
7. تزريق وريدي دارو بهتر است به صورت آهسته و طي حداقل 2-1 دقيقه صورت گيرد.
8. اگرچه مصرف بنزوديازپين‌ها ممكن است باعث بهبود بيهوشي گردد، احتمال افزايش ضعف تنفسي و يا كاهش فشار خون بايد در نظر گرفته شود.
9. مصرف متناوب دارو ممكن است باعث ايجاد تحمل به اثرات دارو گردد. اين دارو مانند ساير داروهاي ضد درد مخدر ممكن است باعث ايجاد وابستگي و اعتياد به دارو شود.
توصیه های دارویی سوفنتانیل
1- تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو ، در صورت بروز سرگيجه ، خواب‌آلودگي ، منگي يا تاري ديد بايد احتياط نمود.
2- تا 24 ساعت پس از مصرف اين دارو از مصرف فرآورده‌هاي حاوي الكل يا ساير داروهاي مضعف CNS بايد خودداري نمود. مگر اينكه اختصاصاً توسط پزشك تجويز شده باشد.
