سماگلوتاید (اوزمپیک) جدیدترین داروی لاغری در دنیا

       در صورت نیاز به خرید  با شماره تماس 09334445543 تیم پشتیبانی داروباکس تماس بگیرید.

سماگلوتاید چیست؟ آیا در ایران موجود است؟
سماگلوتاید یک داروی نوین و پیشگام در زمینه مدیریت دیابت است. این دارو به دسته ای از داروها به نام آگونیست های گیرنده GLP-1 تعلق دارد و به دلیل اثربخشی آن در کنترل سطح قند خون و کاهش وزن، این روزها مورد توجه زیادی قرار گرفته است. شاید این دارو را با اسامی تجاری معروف آن از جمله ازمپیک یا وگووی بشناسید. این دارو هنوز در فارماکوپه ایران موجود نیست.

در این مقاله هفت نکته مهمی که باید پیش از تجویز و یا شروع مصرف سماگلوتاید بدانید آورده شده است.

۱.سماگلوتاید چگونه عمل می‌کند؟

سماگلوتاید برای درمان دیابت نوع ۲ و/یا کاهش خطر حوادث قلبی عروقی که ممکن است برای مبتلایان به دیابت ایجاد شود تجویز می شود.

این دارو با تقلید از عملکرد GLP-1، که یک هورمون طبیعی در بدن است و به تنظیم سطح گلوکز خون کمک می کند، عمل می کند. با اتصال و فعال کردن گیرنده GLP-1، ترشح انسولین را تحریک می کند و ترشح گلوکاگون را در زمانی که سطح گلوکز خون بالا می‌باشد، کاهش می دهد. همچنین باعث کاهش سرعت تخلیه معده می شود. به‌ همین دلیل، اثرات مطلوبی از این دارو در درمان چاقی نیز مشاهده شده‌است که منجر به دریافت تاییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا برای مواردی از کاهش وزن شده‌است.

۲.سماگلوتاید چه مزیتی دارد؟

-این دارو که می‌تواند  برای بهبود کنترل قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ در کنار اصلاح رژیم غذایی و افزایش ورزش استفاده شود، می‌تواند خطر حوادث قلبی عروقی آینده، مانند حمله قلبی یا سکته مغزی را نیز در آن دسته از مبتلایان به دیابت که هم زمان بیماری قلبی نیز دارند، کاهش دهد.

-می‌تواند خطر ابتلا به نفروپاتی جدید یا تشدید نفروپاتی سابق را در مبتلایان به دیابت نوع ۲ که در معرض خطر بالای بیماری ها‌ی قلبی عروقی هستند، کاهش دهد.

-سماگلوتاید می‌تواند  به تنهایی یا همراه با سایر داروهای ضد دیابت مانند متفورمین، انسولین یا سولفونیل اوره تجویز شود. شروع زودهنگام درمان ترکیبی به دلیل تنظیم سریع تر و کنترل مناسب قند خون، پیشنهاد می‌شود و مدت زمان وقوع شکست درمانی را نیز طولانی تر می کند.

-نه تنها در کاهش سطح قند خون موثر است بلکه به کاهش وزن بدن نیز کمک می کند.

-این دارو همچنین می تواند با کاهش میزان گلوکز آزاد شده در جریان خون به کاهش احساس گرسنگی کمک کند. سماگلوتاید می تواند فعالیت هورمون لپتین را نیز افزایش دهد که اشتها را سرکوب می کند و در کاهش وزن نقش دارد.

-انواع خوراکی آن به صورت قرص های ۳، ۷ و ۱۴ میلی گرمی (با نام تجاری رایبلسوس) در دنیا موجود شده‌است. همچنین به صورت قلم تزریقی یک بار در هفته که به صورت زیر جلدی (زیر پوست) تزریق می شود (با نام های تجاری متعدد از جمله Ozempic) موجود است که تزریق آن یک بار در هفته، در یک روز مشخص هفته (به عنوان مثال، هر دوشنبه) انجام می شود.

-دوز سماگلوتاید در افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا کبدی نیازی به تنظیم مجدد ندارد.

-سماگلوتاید با نام تجاری Wegovy علاوه بر رژیم غذایی و ورزش برای کمک به کاهش وزن در بزرگسالان چاق یا دارای اضافه وزن موفق به کسب  تاییدیه FDA شده است.از مزایای سماگلوتاید در درمان چاقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

-نتایج کاهش وزن واقعی در حدود ۲تا۴ پوند(تقریبا ۱تا۲کیلوگرم) در هفته

-کنترل کننده‌ی اشتهای قوی

-بهبود مقاومت به انسولین

-تزریق ایمن و موثر یک بار در هفته

-مورد تایید FDA برای کاهش وزن

۳-سماگلوتاید چه معایبی دارد؟

-اگر بیمار بین ۱۸ تا ۶۰ سال سن داشته باشد، هیچ داروی دیگری مصرف نکند یا هیچ بیماری زمینه‌ای دیگری نداشته باشد، عوارض جانبی که احتمالاً با سماگلوتاید تجربه خواهد کرد عبارتند از:

هیپوگلیسمی (افت قندخون)، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و یبوست که معمولاً قابل تحمل می‌باشند.

-سماگلوتاید به عنوان درمان خط اول برای دیابت نوع ۲ در نظر گرفته نمی شود.

-این دارو جای انسولین را نمی گیرد و در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا برای درمان کتواسیدوز دیابتی موثر نیست.

-مطالعات جانوری تومورهای سلول C تیروئید را در موش‌هایی که سماگلوتید دریافت کرده‌اند گزارش کرده‌اند. مشخص نیست که آیا سماگلوتید خطر این تومورها را در انسان نیز  افزایش می دهد یا خیر. با این حال، در افراد با سابقه سرطان تیروئید یا مبتلایان به سندرم نئوپلازی غدد چندگانه نوع ۲ یا افراد با سابقه خانوادگی این بیماری ها نباید استفاده شود.

-مصرف سماگلوتاید ممکن است خطر پانکراتیت را افزایش دهد. اگر این اتفاق افتاد، مصرف سماگلوتاید باید به صورت دائمی قطع شود و مجدد شروع نشود.

-گزارش‌هایی از آسیب کلیوی، که ممکن است به همودیالیز نیاز داشته باشد، در افرادی که با آگونیست‌های گیرنده GLP-1 (RA)، مانند سماگلوتید درمان می‌شوند، وجود دارد.

-در موارد کمی آنافیلاکسی و آنژیوادم نیز با GLP-1 RA گزارش شده است و به همین دلیل تجویز سماگلوتاید برای بار اول  ترجیحاً باید در یک مرکز پزشکی انجام شود.

-به اندازه کافی در زنان باردار مورد مطالعه قرار نگرفته است و نباید در این افراد استفاده شود مگر اینکه مزایای مصرف بر خطرات دیابت کنترل نشده، که شامل پره اکلامپسی، سقط جنین خود به خودی و زایمان زودرس است، بیشتر باشد.

توصیه:به طور کلی، افراد مسن یا کودکان، افرادی که دارای شرایط پزشکی خاصی هستند (مانند مشکلات کبدی یا کلیوی، بیماری قلبی، دیابت، تشنج) یا افرادی که از داروهای متعدد دیگری نیز  استفاده می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به طیف وسیع تری از عوارض جانبی سماگلوتاید هستند.

۴.نکات مهم در مورد مصرف سماگلوتاید:

-سماگلوتاید خوراکی یک بار در روز با یک لیوان کوچک آب (حداکثر ۱۲۰ میلی لیتر) حداقل ۳۰ دقیقه قبل از اولین وعده‌ی غذایی، نوشیدنی یا سایر داروهای خوراکی در روز مصرف شود. قرص ها به طور کامل بلعیده‌شوند و از بریدن، خرد کردن یا جویدن آنها خودداری شود. در صورت فراموشی یک نوبت مصرف دارو، دوز فراموش شده حذف شود و نوبت بعدی در روز بعد، طبق روال سابق مصرف شود.

-اگر یک قلم آماده تزریق سماگلوتاید تجویز شده است، لازم است پزشک یا پرستار پیش از انجام تزریق توسط خود بیمار،  نحوه تزریق آن را به بیمار یا همراه وی نشان دهد و از توانایی بیمار در انجام تزریق به صورت مناسب اطمینان حاصل کند.

-سماگلوتاید باید درست زیر پوست در نواحی شکم، ران یا بازو تزریق شود. هر هفته محل تزریق تغییر داده‌شود. به بیمار تاکید شود که باید همیشه محتوای قلم را بررسی کند و اگر محلول حاوی ذرات معلق است یا تغییر رنگ دارد، از آن استفاده نکند.

-چنانچه بیمار نیاز به تزریق انسولین نیز دارد، باید انسولین در موضع دیگری نسبت به سماگلوتید، با حداقل فاصله ۱۵ سانتی متری از محل تزریق سماگلوتاید استفاده شود.

-هرگز نباید انسولین با سماگلوتید مخلوط شود و قلم تزریقی تنها باید برای یک شخص استفاده شود.

-مصرف سماگلوتاید همراه با انسولین (و همچنین سایر داروها مانند سولفونیل اوره ها که سطح قند خون را نیز کاهش می دهند) خطر هیپوگلیسمی (افت قندخون) را افزایش می دهد، بنابراین لازم است بیمار  از علائم افت قندخون از جمله تعریق، لرزش، سرگیجه، تپش قلب و تغییرات خلق و خو مطلع باشد.

-اگر لازم است دوز مصرف سماگلوتاید تغییر یابد، تا زمانی که بین دو دوز حداقل ۴۸ ساعت فاصله وجود داشته باشد، می‌توان تغییر را اعمال کرد (به عنوان مثال، می‌توان روز تزریق را از دوشنبه به چهارشنبه تغییر داد).

-در صورت فراموشی یک نوبت  تزریق سماگلوتاید، در اسرع وقت (در عرض ۵ روز از دوز فراموش شده)انجام شود.‌ اگر بیش از پنج روز گذشته است، دوز فراموش شده را نادیده گرفته و تنها دوز بعدی در روز برنامه ریزی شده طبق روال سابق، به طور منظم تزریق شود.

-هر گونه علائم احتمالی تومور تیروئید (مانند توده در گردن، تنگی نفس، مشکل در بلع یا گرفتگی صدا) فوراً به پزشک اطلاع داده‌شود.

-از آنجا که  سماگلوتید می تواند خطر ابتلا به پانکراتیت را افزایش دهد، در افراد با درد شکمی مداوم یا شدید، که ممکن است به ناحیه‌ی  پشت بدن منتشر شود یا با استفراغ همراه باشد، فوراً با پزشک تماس گرفته‌شود.

-سماگلوتاید ممکن است به طور موقت رتینوپاتی دیابتی که یک بیماری چشمی است را بدتر کند. پس بیمار در صورت مشاهده هرگونه تغییر در بینایی، باید به  پزشک خود اطلاع دهد.

-در خانم‌ها، از روش های پیشگیری از بارداری مناسب استفاده شود تا در حین مصرف سماگلوتاید، باردار نشوند. برای بارداری برنامه ریزی شده، توصیه می شود که مصرف سماگلوتاید حداقل دو ماه پیش از لقاح قطع شود. اگر در حین مصرف سماگلوتاید بارداری ناخواسته رخ داد،  فوراً به پزشک اطلاع داده‌شود.

۵-سماگلوتاید چقدر اثر دارد؟

سماگلوتاید و کنترل قندخون:

درمان با سماگلوتید ۱ میلی گرم به صورت زیر جلدی باعث کاهش سطح قند خون ناشتا به میزان ۲۲ درصد، و کاهش قند خون دو ساعت بعدغذا به میزان ۳۶ درصد و ۲۲ درصد در طی ۲۴ ساعت می‌شود.

ترشح انسولین معمولاً در دو مرحله بعد از غذا اتفاق می افتد و سماگلوتید ترشح انسولین در هر دو فاز اول و دوم را افزایش می دهد.

سماگلوتاید همچنین ترشح گلوکاگون توسط کبد را به میزان ۸ درصد (ناشتا)، ۱۴ تا ۱۵ درصد بعد از غذا و ۱۲ درصد در طی ۲۴ ساعت کاهش می‌دهد.

نکته ی مهم این است که پس از تجویز سماگلوتاید، میزان ترشح انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تقریبا مشابه افراد سالم خواهد بود.

مصرف سماگلوتاید خوراکی کمتر از ۳۰ دقیقه قبل از غذا، نوشیدنی یا سایر داروهای خوراکی اثربخشی آن را کاهش می دهد.

سماگلوتاید و کاهش وزن:

ایمنی و اثربخشی سماگلوتاید در چهار کارآزمایی ۶۸ هفته ای مورد مطالعه قرار گرفته است. در چهار مطالعه، بیش از ۲۶۰۰ بیمار سماگلوتاید تا ۶۸ هفته و بیش از ۱۵۰۰ بیمار دارونما دریافت کردند. نتایج کارآزمایی سماگلوتاید نشان داد که بزرگسالان دارای اضافه وزن یا چاق که هفتگی سماگلوتاید دریافت می کردند، کاهش وزن متوسطی معادل ۱۴/۹ درصد در هفته ۶۸ داشتند.

در همین مطالعه، نزدیک به ۷۰ درصد از شرکت کنندگان توانستند با مصرف سماگلوتاید به آستانه کاهش وزن ۱۰ درصدی برسند و ۳۲ درصد از شرکت کنندگان حداقل ۲۰ درصد از وزن اولیه خود را از دست دادند.

به عبارت دیگر، از هر ۳ بیمار، یک نفر با این برنامه ۲۰ درصد وزن بدن خود را از دست می دهد. از هر ۲ نفر ۱ نفر ۱۵ درصد از وزن بدن خود را از دست می دهد. به طور متوسط، سماگلوتاید به تنهایی می تواند به کاهش ۲تا۴ پوند در هفته (معادل۰/۹تا۱/۸ کیلوگرم) کمک کند.

توجه کنید که اثرات کاهش وزن این دارو در کنار رژیم غذایی و تحرک بدنی مناسب، معنادار است و برای بیماران با شاخص توده‌ی بدنی BMI بیشتر از ۳۰ یا بیماران با BMIبیشتر از ۲۷ که مبتلا به مشکلات زمینه‌ای ناشی از اضافه وزن مانند فشار خون و چربی خون بالا می‌باشند، مورد تایید است. در افراد با شاخص توده بدنی کمتر ، کاهش وزن قبل توجه و مناسبی مشاهده نگردیده است.
علاوه بر این نیازهای اولیه فیزیکی، توصیه می‌شود بیماران از نظر انواع اختلالات غذا خوردن، از جمله پرخوری در مدت کوتاه(بینج ایتینگ)، پرخوری عصبی و… غربالگری شوند. این نوع غربالگری جهت اطمینان از دستیابی بیماران به کاهش وزن به روشی سالم و پایدار از لحاظ جسمی و ذهنی اهمیت دارد.

۶-سماگلوتاید چه تداخلات مهمی دارد؟

داروهایی که با سماگلوتاید تداخل دارند، ممکن است اثر آن را کاهش دهند، بر مدت زمان اثرگذاری آن تأثیر بگذارند، عوارض جانبی را افزایش دهند، یا در صورت مصرف با سماگلوتاید تأثیر کمتری داشته باشند. تداخل بین دو دارو همیشه به این معنی نیست که باید مصرف یکی از داروها قطع شود. با این حال، گاهی اوقات چنین اقدامی نیز لازم می‌شود. در مورد نحوه مدیریت تداخلات دارویی پزشک و داروساز تصمیم گیرنده هستند.

داروهای رایجی که ممکن است با سماگلوتید تداخل داشته باشند عبارتند از:

-داروهایی که در مصرف همزمان با سماگلوتاید اثرات کاهنده‌ی قندخون را افزایش می‌دهند: استازولامید، داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین، داروهای ضد افسردگی مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای (مانند آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین) یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOI) (مانند سلژیلین، ایزوکاربوکسازید و فنلزین)، داروهای ضد سایکوز ، مانند آریپیپرازول، بتا بلاکرها مانند آتنولول، لابتالول و متوپرولول

-بکساروتن، سیپروفلوکساسین، کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون یا کورتیزون، دیورتیک ها مانند بومتانید، هیدروکلروتیازید و بندروفلومتیازید، داروهای ایدز، مانند آمپرناویر، آتازاناویر و فوزامپرناویر، هورمون هایی مانند اتینیل استرادیول و هیدروکسی پروژسترون، انسولین (ممکن است خطر افت قندخون را افزایش دهد)، ایزونیازید،‌سایر داروهایی که بر سطح قند خون تأثیر می گذارند یا برای دیابت استفاده می شوند، مانند گلیمپراید یا متفورمین

-سماگلوتاید همچنین می‌تواند اثرات سمی الکل را افزایش دهد و باعث گرگرفتگی شود.

البته توجه داشته باشید که این لیست همه تداخلات را شامل نمی شود و فقط شامل داروهای رایجی است که ممکن است با سماگلوتید تداخل داشته باشند.

-همچنین، از آنجایی که مصرف سماگلوتاید منجر به  تاخیر در تخلیه معده می شود، ممکن است بر جذب هر دارویی که به صورت خوراکی مصرف می شود تأثیر بگذارد. با این حال، در کارآزمایی‌های بالینی، به نظر نمی‌رسد که این تأثیر اثرسایر داروها را تغییر دهد.

۷-چه کسانی نباید از  سماگلوتاید استفاده کنند؟

-به افراد مبتلا به دیابت نوع یک یا کسانی که کتواسیدوز دیابتی را تجربه می کنند، توصیه می شود از مصرف این دارو خودداری کنند.

-سماگلوتاید ممکن است برای افرادی که سابقه پانکراتیت، سرطان تیروئید، بیماری کیسه صفرا یا سابقه خانوادگی کارسینوم مدولاری تیروئید (MTC) دارند، مناسب نباشد.

-افرادی که سابقه آنافیلاکسی یا حساسیت مفرط به سماگلوتید یا هر یک از اجزای فرمولاسیون را دارند نباید از این دارو استفاده کنند.

به بیمار تاکید شود که درصورتی که  هنگام استفاده از سماگلوتید علائم واکنش حساسیتی مانند راش، کهیر یا مشکل در تنفس را تجربه کرد، فوراً به پزشک مراجعه نماید.

-خانم‌های  باردار یا شیرده نیز باید از مصرف سماگلوتاید خودداری کنند زیرا اثرات آن بر جنین یا نوزاد کاملاً شناخته شده نیست.