یبوست نوزادان و کاهش دفعات مدفوع امری طبیعی است چون نوزادان معمولا زمان طولانی بین دفعات مدفوع دارند. اکثر اوقات نداشتن مدفوع در نوزادان چند روز یا حتی بیش از یک هفته طول می‌کشد. البته نوزادان گاهی اوقات دچار یبوست شده و نیاز به کمک دارند.
اگر نوزادی دچار یبوست شود، پزشک اطفال عمدتا استفاده از درمانهای خانگی را به عنوان نخستین درمان برای یبوست نوزاد می‌دهند.
۷ درمان خانگی برای رفع یبوست نوزادان
درمانهای خانگی برای یبوست در نوزادان به قرار زیر هستند:
۱. ورزش
همانند بزرگسالان، ورزش و تحرک موجب تحریک حرکات روده بزرگسالان می‌شود. البته نوزادان نمی‌توانند راه بروند یا حتی بخزند، والدین یا پرستار کودک می‌توانند به آنها کمک کنند تا از دست یبوست خلاص شوند. والدین یا پرستار می‌توانند به آرامی پاهای نوزاد را به هنگامی که نوزاد به پشت دراز کشیده است، حرکت دهند تا حرکتی شبیه به راندن دوچرخه ایجاد شود. انجام این حرکت به عملکرد روده و رفع یبوست نوزادان کمک می‌کند.
۲. حمام گرم
حمام گرم نوزاد می‌تواند عضلات شکمی نوزاد را آرام کند و به توقف سفتی آنها کمک کند. این کار همچنین می‌تواند بعضی از ناراحتیهای مربوط به یبوست را رفع کند.
۳. تغییر در رژیم غذایی
تغییر در رژیم غذایی ممکن است به رفع یبوست نوزاد کمک کند اما اینها معمولا بسته به سن نوزاد و رژیم غذایی متفاوت است. مادر نوزاد شیرخوار می‌تواند بعضی از غذاها همانند لبنیات را از رژیم غذایی کودک حذف کند. این امر با آزمون و انجام انجام می‌شود تا مشخص کند چه تغییراتی در رژیم غذایی به این امر کمک می‌کند و حتی ممکن است تغییر در رژیم غذایی هیچ تاثیری روی یبوست نوزاد نداشته باشد.
برای نوزادانی که غذا می‌خورند، مادر یا پرستار کودک باید فرمول غذایی آن را تغییر دهد. بهتر است بدون مشورت پزشک اطفال تغییر به یک رژیم غذایی نرم یا بدون لبنیات انجام نشود.
اگر یک تغییر تفاوتی ایجاد نمی‌کند، ادامه دادن تغییرات بعید است کمک کند. اگر نوزادی غذای جامد می‌خورد مادر وی باید غذاهایی که حاوی منابع خوبی از فیبر هستند کم کم به وی بدهد. بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات می‌توانند به تحریک حرکات روده بخاطر میزان بالای فیبر، کمک کنند. انتخابهای غذایی خوب برای نوزادان مبتلا به یبوست عبارتند از:
- سیب بدون پوست
- بروکلی
- غلات کامل همانند جو دوسر یا نان غلات کامل یا پاستا
- هلو
- گلابی
- آلوچه
۴. آبرسانی بدن نوزاد
نوزادان کوچک معمولا نیازی به آب اضافی ندارند چون که آب را از طریق شیر یا غذای کمکی دریافت می‌کنند. با این وجود برای نوزادانی که یبوست دارند، کمی آب اضافه تر مفید خواهد بود. متخصصان اطفال گاهی اوقات به افزودن مقدار کمی آب یا گاهی آب میوه به رژیم غذایی نوزاد به هنگامی که در دوره ۲ تا ۴ ماهگی هستند و یبوست دارند، توصیه می‌کنند.
۵. ماساژ
چندین روش برای ماساژ شکم نوزاد برای رفع یبوست وجود دارد. اینها عبارتند از:
- استفاده از نوک انگشت برای ایجاد حرکات دایره وار روی معده در جهت عقربه‌های ساعت.
- حرکت انگشتان اطراف ناف در جهت عقربه‌های ساعت.
- نگه داشتن زانو و پاهای کودک با همدیگر و به آرامی فشار دادن پاها به سمت شکم.
- دست کشیدن روی نوزاد از قفسه سینه تا ناف با لبه انگشت.
۶. آب میوه
بعد از اینکه نوزاد به به سن ۲ تا ۴ ماهگی رسید می‌توان مقدار کمی آب میوه همانند آب آلوچه یا آب سیب به وی داد. این آب میوه می‌تواند به درمان یبوست نوزاد کمک کند. کارشناسان توصیه می‌کنند که در ابتدا با یک چهارم تا نصف لیوان آب میوه شروع کنید. قند آب میوه به سختی هضم می‌شود. در نتیجه مایع بیشتری وارد روده‌ها می‌شود که مدفوع را نرم و خرد می‌کند. البته والدین نباید بدون مشورت با متخصص اطفال به کودک آب میوه بدهند.
۷. گرفتن دمای مقعد
وقتی نوزادی دچار یبوست است گرفتن دمای مقعد با یک دماسنج روانکاری شده ممکن است به خروج مدفوع کمک کند. نباید از این روش به دفعات استفاده کنید چون می‌تواند یبوست را بدتر کند. نوزاد ممکن است بتواند بدون کمک، دفع داشته باشد یا ممکن است شروع کند به دفع مدفوع به زور که منجر به نق زدن و گریه کودک خواهد شد. کسی که می‌خواهد از این روش برای رفع یبوست نوزاد استفاده کند باید حتما با پزشک مشورت کند.
علائم یبوست نوزاد
از آنجایی که نوزادن ممکن است دوره‌های طولانیتری دفع مدفوع داشته باشند، پی بردن به یبوست می‌تواند سخت باشد. علائمی که نشان دهنده یبوست در نوزاد است عبارتند از:
- مدفوع با دفعات کم که نرم نیست
- غلظت مدفوع هماند رس است
- لبه‌های سفت مدفوع
- دوره‌های طولانی زور زدن یا گریه کردن حین تلاش برای مدفوع کردن
- رگه‌های خون در مدفوع
- کاهش اشتها
- شکم سفت
علائم یبوست در نوزاد بسته به سن و رژیم غذایی متفاوت است. مدفوع طبیعی قبل از اینکه بچه شروع به خوردن غذاهای جامد کند خیلی نرم است تقریبا به غلظت کره بادام زمینی یا حتی شلتر. مدفوع سفت نوزاد قبل از زمان خوردن غذای جامد، واضحترین نشانه یبوست نوزاد است. در ابتدا، نوزادان شیرخوار به راحتی مدفوع می‌کنند چون شیر مادر به راحتی هضم می‌شود. البته وقتی نوزادی بین ۳ تا ۶ هفته است ممکن است یک بار در هفته یک مدفوع بزرگ و نرم داشته باشد و گاهی اوقات حتی کمتر از این مقدار.
نوزادان با غذای کمکی نسبت به شیرخواره‌ها به دفعات بیشتری دفع دارند. اکثر نوزادان با غذای کمکی حداقل یک بار در روز یا هر روز دفع دارند. البته بعضی از نوزادان غذاخور ممکن است زمان بیشتری بین دفعات مدفوع داشته باشند بدون اینکه یبوست داشته باشند.
وقتی والدین دادن غذای جامد به رژیم غذایی نوزاد را شروع می‌کنند ممکن است بیشتر متوجه یبوست شوند. اگر والدین دادن شیر گاو را به کودک شروع کنند به احتمال بیشتری کودک دچار یبوست خواهد شد.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نوزادی بعد از یک یا دو روز مدفوع نداشته باشد و علائم دیگری از جمله علائم زیر وجود داشته باشد، توصیه می‌شود که به پزشک اطفال نشان داده شود:
- خون در مدفوع
- نوزاد بی قرار به نظر می‌رسد
- نوزاد درد شکم دارد
- هیچ تغییری در یبوست نوزاد پس از اقدام به درمان بوجود نیامده
درمان معمولا با درمانهای خانگی شروع می‌شود. اگر درمانهای خانگی موثر نباشد پزشک ممکن است نوزاد را معاینه کند و در مواردی نادر، داروهایی تجویز کند همانند:
- ملین
- تنقیه
- شیاف
هرگز بدون تجویز پزشک این داروها را برای نوزاد استفاده نکنید.
خلاصه مطلب
یبوست می‌تواند منجر به ناراحتی و بی قراری نوزادان شود. می‌تواند از چندین روش خانگی برای رفع یبوست استفاده کرد. اگر علائم بهتر نشود بهتر است برای انجام روشهای دیگر و درمان طبی از یک پزشک اطفال کمک گرفت.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منبع: medicalnewstoday
