اطلاعات تخصصی
موارد مصرف گلی پیزاید
گلی‌پیزاید یک داروی ضددیابت سولفونیل اوره می‌باشد که در دیابت نوع دو قابل تجویز می‌باشد.
این دارو به صورت کمکی یا به تنهایی در افرادی که با تغییر سبک زندگی و مصرف متفورمین به اهداف درمانی نرسیده‌اند و یا امکان مصرف متفورمین را ندارند، تجویز می‌شود.
احتمال بروز عارضه‌ی افت قندخون با مصرف داروهای سولفونیل‌اوره نسبت به سایر داروهای ضددیابت غیر انسولینی بیشتر است با این حال داروهایی همچون گلی‌پیزاید و گلیمپراید، کمتر از باقی داروهای این دسته، افت قندخون ایجاد می‌کنند و در مواردی که احتمال افت قندخون بیشتر است، تجویز آنها در اولویت می‌باشد.
این دارو با اسامی تجاری متعددی از جمله Glibenese ،Minidiab و Sucrazide ، Glucotrol و glipiZIDE XL (فرم آهسته رهش) تولید می‌شود و به صورت قرص خوراکی ۲/۵،۵و۱۰ میلی‌گرمی عرضه‌می‌شود.
مکانیسم اثر گلی پیزاید
گلی‌پیزاید با تحریک آزادسازی انسولین از سلول های بتا پانکراس، خروجی گلوکز را از کبد کاهش می دهد و حساسیت انسولین در بافت های محیطی را افزایش می دهد.
فارماکوکینتیک گلی پیزاید
متابولیسم: کبدی از طریق CYP2C9، (متابولیت های غیر فعال)
طول اثر: 24-12 ساعت
جذب: سریع و کامل است ولی با غذا به تاخیر می افتد.
توزیع: 10-11 L
اتصال به پروتئین: 99-98% عمدتا به آلبومین
نیمه عمر: 5-2 ساعت
زمان رسیدن به پیک اثر: 3-1 ساعت، قرص های آهسته رهش: 12-6 ساعت
دفع: ادرار ( کمتر از ۱۰درصد به صورت دست‌نخورده، ۸۰درصد به صورت متابولیت‌های غیرفعال )، مدفوع ( ۱۰درصد )
منع مصرف گلی پیزاید
-سابقه حساسیت به گلی‌پیزاید یا سایر سولفونیل اوره‌ها و حساسیت شدید به سولفونامیدها
-دیابت نوع یک
-کتواسیدوز دیابتی
-بارداری(نزدیک به زایمان)
موارد احتیاط:
-سابقه‌حساسبت به سولفونامیدها
-بیماران مبتلا به اختلالات قلبی عروقی آتراسکلروتیک
-نوروپاتی اتونوم
-مصرف همزمان بتابلاکرها یا سایر داروهای سپاتولیتیک
-بیمار با نارسایی کبدی یا کلیوی
-افراد سالمند
-اختلال در عملکرد آدرنال
-افراد با ضعف بدنی
-نقصG6PD(فاویسم)
عوارض جانبی گلی پیزاید
عوارض شایع:
اسهال، تهوع، افت قندخون، سرگیجه، اضطراب، لرزش، نفخ، سردرد، خواب‌آلودگی، راش پوستی، خارش، حساسیت به نور،یبوست، سوهاضمه
عوارض جدی:
افت قندخون(شدید)، آگرانولوسیتوز، آنمی آپلاستیک، آنمی همولیتیک، ترومبوسیتوپنی، لکوپنی، پان‌سیتوپنی، زردی کلستاتیک، هپاتیت، نارسایی کبدی، پورفیری کبدی،رواکنش‌های شبه دی‌سولفیرام، هایپوناترمی، SIADH، واکنش‌های بیش‌حساسیتی، افزایش آنزیم‌های کبدی، افزایش کراتین سرم و اوره خون
تداخلات دارویی گلی پیزاید
مکانیسم کلی تداخلات:
سوبسترای CYP2C9(ماژور)، OATP1B1/1B3 (SLCO1B1/1B3)
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
آمینولوولینیک‌اسید(سیستمیک)، مکامیلامین، میتیجلینید
تداخلات ماژور:
آکاربوز، استیل سالیسیلیکوم اسیدوم، آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، آسپرین، فلورکینولون‌ها، سرتینیب، کلروکین، دزموپرسین، دیزوپیرامید، دولاگلوتاید، انوکساسین، انتاکاپون، فلومکوئین، هیدروکسی‌کلروکین، لانرئوتاید،لیگزیسناتاید، مترلپتین، مترلپتین، اوکترئوتاید، پازیرئوتاید، پیوگلیتازون، پورفیمر، سیتاگلیپتین، سدیم تیوکتات، تیوکتیک اسید
تداخلات متوسط:
آسبوتولول، آمینولوولینیک‌اسید، آمیودارون، گلیسیریزین، آتنولول، بنازپریل، بتاکسولول، بیزوپرولول، بیترملون، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، جنسینگ، کلروتیازید، کلرتالیدون، سایمتیدین، کلاریترومایسین، کوله‌سولام، سیکلوسپورین، دی‌پتاسیم گلیسیریزات، امپاگلیفلوزین، انالاپریل، انالاپریلات، اسمولول، اوکالیپتول، اوکالیپتوس، اگزناتاید، فنوگریک، فوزینوپریل، فورازولیدون، فوروزماید، جمفیبروزیل، گلوکومنان، فرآورده‌های شیرین‌بیان، گلیسیریزیک اسید، جیمنما سیلوستر، هیدروکلروتیازید، هیدروفلومتیازید، اینداپامید، انسولین(انواع)، ایپرونیازید، ایزوکربوکسازید، لابتالول، لووبونولول، لیکوریک، لیناگلیپتین، لینزولید، لیزینوپریل، متیلن‌بلو، متی‌پرانولول، متولازون، متوپرولول، میفپریستون، موکلوبماید، موئگزیپریل، نادولول، نبیوولول، نیالامید، اکس‌پرنولول، پن‌بوتولول، پریندوپریل، فنلزین، پیندولول، پلی‌تیازید، پراکتولول، پراملینتاید، پروبنسید، پروکاربازین، پروپرانولول، پسیلیوم، کوئیناپریل، رامیپریل، رانیتیدین، راساژیلین، سافینامید، ساکساگلیپتین، سلژیلین، سماگلوتید، سوتالول، سوکسینیل‌سولفا‌تیازول، سولفاستامید، سولفادیازین، سولفادوکسین، سولفاگوانیدین، سولفامرازین، سولفامتازین، سولفامتیزول، سولفامتوکسازول، سولفانیلامید، سولفاپیریدین، سولفاتیازول، سولفی‌سوکسازول، تیمولول، تیرازپاتید، تراندولاپریل، ترانیل‌سیپرومین، تریامترن، وریکونازول، وارفارین، زوفنوپریل
افزایش اثرداروها توسط گلی‌پیزاید:
آجمالین، الکل (اتیل)، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک، موضعی)، کاربوسیستئین،، داروهای کاهنده قند خون، مکامیلامین، متوکسالن(سیستمیک)، پورفیمر، ورتپورفین، آنتاگونیست های ویتامین کا
داروهایی که سطح خونی گلی‌پیزاید را بالا می برند:
مهارکننده‌های آلفا گلوکوزیداز، آلفا- لیپوئیک اسید، آمیودارون، آندروژن ها، داروهای ضد دیابت، بتابلاکرها، بورتزومیب، کلرامفنیکل (سیستمیک)، سایمتیدین، کلاریترومایسین، مهارکننده‌های CYP2C9 (متوسط)، دکس کتوپروفن، مهارکننده‌های دی پپتدیل پپتیداز-۴، داروهای ضدویروس با اثر مستقیم (HCV)، الگزاکافتور، تزاکافتور و ایواکافتور، مشتقات فیبریک اسید، آگونیست های پپتیدهای شبه گلوکاگون-1، گوانتیدین، گیاهان (با خاصیت کاهنده قند خون)، ایندوبوفن، لوماکافتور و ایواکافتور، قارچ مایتاکه، مترلپتین، میکونازول (خوراکی)، ،میتیجلینید، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، پگ‌ویزومانت، پوساکونازول، پروبنسید، پروتیونامید، کینولون ها، رانیتیدین (از بازار دارویی ایالات متحده جمع‌آوری‌شده)، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، مهارکننده‌های کو ترانسپورتر گلوکز- سدیم ۲ (SGLT2)، آنتی‌بیوتیک‌های سولفونامیدی، تتراسایکلین‌ها، تیازولیدیندیون ها، آنتاگونیست های ویتامین کا، وریکونازول
کاهش اثرات داروها توسط گلی‌پیزاید:
تداخلات معناداری گزارش نشده‌است.
داروهایی که سطح گلی‌پیزاید را کاهش می دهند:
آلپلیسیب، بتابلاکرها، بورتزومیب، کولسولام، القاکننده‌های متوسط CYP2C9، داروهای افزاینده قند خون، لوماکافتور و ایواکافتور، کینولون ها، ریفاپنتین، ریتودرین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی
تداخل با غذا:
الکل ممکن است باعث ایجاد هایپوگلایسمی یا واکنش نادر دی سولفیرام شود.
– در صورت مصرف گلی پیزاید با غذا، آزادسازی انسولین به تعویق می افتد. قرص های سریع رهش باید 30 دقیقه قبل از غذا مصرف شود.
– گیاهان پایین آورنده قند خون می توانند اثر گلی پیزاید را تشدید کنند که شامل موارد زیر می باشند:
Alfalfa, aloe, bilberry, bitter melon, burdock, celery, damiana, fenugreek, garcinia, garlic, ginger, ginseng (american), gymnema, marshmallow, stinging nettle
هشدار ها گلی پیزاید
_داروهای سولفونیل اوره در سالمندان باید با احتیاط استفاده شوند. خطر بروز هیپوگلیسمی شدید در پی مصرف این داروها افزایش می یابد. در صورت نیاز به تجویز داروی سولفونیل اوره، داروهای با پتانسیل پایین تر برای ایجاد افت قندخون (به عنوان مثال، گلیکلازید) ترجیح داده می شود.
-در بیماران مبتلا به فاویسم(نقص G6PD) بهتر است از داروهای غیرسولفونیل اوره‌ای به جای گلی‌بنکلامید استفاده شود.
– در بیماران با بیماری شدید کبدی با احتیاط مصرف شود.
– در صورت مواجهه بیمار با استرس (تب، تروما، عفونت، جراحی) بهتر است دارو قطع شده و انسولین تجویز شود.
– با پیشرفت بیماری ممکن است اثربخشی دارو کاهش یابد.
– در افراد با حساسیت شدید به سولفونامیدها منع مصرف دارد.
– مصرف داروهای خوراکی پایین آورنده قند خون ممکن است در ارتباط با افزایش میزان مرگ و میر قلبی عروقی باشد ( در مقایسه با درمان با رعایت رژیم خوراکی به تنهایی یا همراه با انسولین )
– قرص های آهسته رهش در بیماران مبتلا به تنگی GI استفاده نشود.
توصیه های دارویی گلی پیزاید
-بهتر است قرص های سریع رهش 30 دقیقه قبل از غذا و قرص های آهسته رهش با وعده صبحانه مصرف شود. دوزهای بیشتر از ۱۵میلی‌گرم روزانه در چند نوبت تقسیم شوند.
-درمان با حداقل دوز موثردرمانی انجام شود.
-در مواردی که هایپرگلایسمی شدید دارند(قند ناشتا بیشتر از 250 و HbA1cبالای۹) بدون کراتین‌اوری یا کاهش وزن قابل توجه که بعید است دیابت آنها از نوع یک باشد، بعضی متخصصان توصیه به شروع درمان با دوز بالاتر گلی‌پیزاید(۱۰میلی‌گرم سریع رهش دوبار در روز) می‌کنند.
-درمان با روزانه ۲/۵تا۵میلی‌گرم آغاز شود و در صورت نیاز به افزایش دوز، هر یک تا چهارهفته ۲/۵تا۵میلی‌گرم به دوز مصرفی روزانه جهت رسیدن به اهداف درمانی، می‌توان اضافه کرد. حداکثر دوز موثر روزانه‌ی گلی‌پیزاید سریع رهش ۲۰میلی‌گرم می‌باشد و مصرف بیش از این مقدار اثرات درمانی بهتری در کنترل قند خون به همراه نداشته‌است. با این حال حداکثر دوز مصرفی روزانه‌ی قرص های سریع رهش ۴۰میلی‌گرم و در نوع آهسته رهش ۲۰میلی‌گرم می‌باشد.
-در صورت نیاز به تغییر داروی تجویزی از فرم سریع رهش به آهسته رهش، می‌توان دوز مصرفی داروی سریع رهش را به نزدیک‌ترین دوز هم‌ارز داروی آهسته رهش تبدیل نمود و یک بار در روز استفاده کرد.
-از نصف کردن، خرد کردن یا جویدن قرص‌های آهسته‌رهش خودداری شود.
-در افراد با مشکلات کلیوی که CrCl <60 دارند و بیماران با نقص کبدی، درمان با گلی‌پیزاید با کمترین دوز(۲/۵ میلی‌گرم روزانه) آغاز شود.با این حال در بین داروهای سولفونیل‌اوره، گلی‌پیزاید برای بیماران با مشکلات کلیوی، به دلیل داشتن متابولیت‌های غیر فعال انتخاب بهتری می‌باشد.
-کراتین بیمار پیش از شروع درمان و سپس به صورت دوره‌ای چک شود.
-به علت خطر بروز افت قندخون شدید و طول کشنده در نوزاد بدو تولد، توصیه می‌شود در دوران بارداری از یک داروی جایگزین گلی‌پیزاید جهت کنترل قندخون استفاده شود. در صورت مصرف در دوران بارداری، حداقل دوهفته پیش از تاریخ حدودی زایمان، گلی‌پیزاید قطع شود.
-توصیه می‌شود در دوران شیردهی از داروی جایگزین مناسب جهت کنترل قندخون استفاده شود. مطالعات انسانی کافی وجود ندارد.
-در مورد شرایط افت قندخون آموزش‌های لازم به بیمار و همراه وی داده شود. قند خون بیمار به صورت منظم ارزیابی شود.
-در شرایطی که بیمار باید ناشتا باشد یا نیاز به کاهش کالری دریافتی دارد، بهتر است مصرف این دارو جهت جلوگیری از افت قندخون متوقف شود.
-با تغيير رژيم غذايي، فعاليت بدني و بيماري، ميزان قند خون و برنامه درماني تغيير مي كند.
-HbA1c بیمار دست‌کم دوبار در سال در بیماران با قندخون تحت کنترل و ۴بار درسال در بیمارانی که به اهداف درمانی نرسیده‌اند، چک شود.در افرادی که نوسانات قندخون زیادی دارند(مانند کسانی که کمبود ترشح انسولین دارند) یا در بیمارانی که HbA1c آنها با قندخون یا علائمشان تطابق ندارد، حتماً ارزیابی HbA1c همراه با سایر فاکتورهای قندخون انجام شود.
-قندخون ناشتا و بعد غذا توسط بیمار به صورت روزانه چک شود.
-عملکرد کبدی و کلیوی بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت منظم و دوره‌ای ارزیابی شود.
-پس از جراحی‌های چاقی بهتر است از نوع سریع رهش استفاده شود.فرمولاسیون آهسته رهش در چنین شرایطی ممکن است با مشکلاتی در آزادسازی و جذب مواجه شود. توصیه می‌شود از داروهای سولفونیل‌اوره بلافاصله پس از جراحی استفاده نشود.
-در بیمارانی که جراحی‌های چاقی انجام داده‌اند(بای‌پس معده، اسلیو و باندینگ) تصمیم به تجویز این دارو حتما با محاسبه‌ی نسبت خطر به منفعتی که برای بیمار دارد گرفته شود و ترجیحاً از گزینه‌های دارویی جایگزین استفاده شود. احتمال بازگشت اضافه وزن وجود دارد.
-این دارو انتخاب مناسبی برای خانم‌های مبتلا به دیابت تیپ۲ که تصمیم به بارداری دارند، نمی‌باشد. توصیه می‌شود افراد در سنین باروری در مدت درمان با این دارو از یک روش ضدبارداری مناسب استفاده کنند و در صورت تصمیم به بارداری حتماً پزشک خود را درجریان قرار دهند.
