اطلاعات تخصصی
موارد مصرف کلونیدین
كلونيدين براي كنترل زيادي فشار خون، پيشگيري از بروز حملات ميگرن، به عنوان داروي كمكي در درمان قاعدگي دردناك و گرگرفتگي ناشي از يائسگي و براي رفع سريع عوارض ناشي از سندرم قطع مصرف مواد مخدر شبه ترياك مصرف مي‌شود.
مکانیسم اثر کلونیدین
تصور مي‌شود كه اثر كلونيدين در پايين‌آورنده فشار خون ناشي از تحريك گيرنده‌هاي آلفا-2 آدرنرژيك مركزي باشد كه منجر به كاهش جريان خروجي سمپاتيك به سمت قلب، كليه‌ها و بستر عروق محيطي مي‌شود. نتيجه آن كاهش مقاومت عروق محيطي، كاهش فشار خون سيستوليك و دياستوليك و كاهش سرعت ضربان قلب است.
فارماکوکینتیک کلونیدین
كلونيدين از راه خوراكي به خوبي جذب مي‌شود. پيوند اين دارو به پروتئين كم تا متوسط است (40-20 درصد). متابوليسم اين دارو كبدي است. نيمه عمر كلونيدين در افراد با كليه سالم حدود 16-12 ساعت مي‌باشد. زمان شروع اثر كاهش فشار خون 60-30 دقيقه پس از 4-2 ساعت ظاهر مي‌شود. طول اثر دارو از راه خوراكي تا 8 ساعت(36-24 ساعت در بعضی از بیماران)می باشد. 60-40 درصد دارو از راه كليه طي 24 ساعت به صورت تغيير نيافته دفع مي‌شود.
عوارض جانبی کلونیدین
*خوراکی، پوستی:
عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، سردرد، خستگی، سرگیجه
پوستی: راش پوستی گذرا (موضعی، دارای خارش و قرمزی)، درماتیت تماسی
گوارشی: خشکی دهان، درد ناحیه فوقانی شکم
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: برادی کاردی، ادم، رنگ پریدگی موضعی، تپش قلب، تاکی کاردی، بلوک دهلیزی بطنی، آریتمی قلبی، نارسایی قلبی، حوادث عروق مغزی، درد قفسه سینه، الکتروکاردیوگرام غیرطبیعی، گرگرفتگی، افت فشارخون وضعیتی، طولانی شدنQT در الکتروکاردیوگرام، پدیده رینود، سنکوپ
سیستم اعصاب مرکزی: سدیشن، تحریک پذیری، کابوس شبانه، بی خوابی، اختلال عاطفی، لتارژی، عصبانیت، افسردگی، ضربان دار شدن، سندرم قطع، رفتار تهاجمی، آژیتاسیون، اضطراب، تغییرات رفتاری، دلیریوم (روان آشفتگی)، هذیان، توهم دیداری و شنیداری، کسالت، کرختی موضعی، خواب رفتگی اندام، درد پاروتید، بی قراری، خواب واضح و به خاطر آوردنی
پوستی: وزیکول موضعی، حساسیت آلرژیک تماسی، هایپرپیگمانته شدن، احساس سوزش پوست، کنده شدن پوست، ضایعات ماکولار، پاپول، ریزش مو، هیپوپیگمانته شدن، رنگ پریدگی، راش پوستی، کهیر
غدد درون ریز و متابولیسم: ژینکوماستی، افزایش وزن، کاهش میل جنسی، افزایش قندخون (گذرا)، عطش
گوارشی: یبوست، عفونت گوارشی ویروسی، بی اشتهایی، درد شکمی، اسهال، انسداد کاذب گوارشی، تهوع، التهاب غده پاروتید، التهاب گلو، استفراغ
ادراری تناسلی: بی اختیاری ادرار، اختلالات جنسی، اختلال نعوظ، شب ادراری، پولاکیوریا (تکرر ادرار کودکان)، احتباس ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: ترومبوسیتوپنی
کبدی: اختلال عملکرد کبدی (اختلالات گذرای خفیف)، هپاتیت
ازدیاد حساسیت: آنژیوادم
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، لرزش، درد مفاصل، درد عضلات، گرفتگی پا، افزایش کراتین فسفوکیناز (گذرا؛ خوراکی)، درد دست و پا
چشمی: اختلالات تطابق، تاری دید، احساس سوزش چشم، کاهش ریزش اشک، خشکی چشم، افزایش ریزش اشک
گوشی: عفونت گوش میانی، درد گوش
تنفسی: آسم، خشکی بینی، خون دماغ، علائم شبه آنفلونزا، احتقان بینی، نازوفارنژیت، عفونت مجاری تنفسی، آبریزش بینی
متفرقه: گریه، تب
اپیدورال:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: افت فشارخون، افت فشارخون وضعیتی
سیستم اعصاب مرکزی: گیجی، سرگیجه
گوارشی: خشکی دهان
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: توهم
پوستی: افزایش تعریق
گوارشی: تهوع و استفراغ
گوشی: وزوز گوش
تداخلات دارویی کلونیدین
*مشخصات کلی تداخلات:
– اثر بر نتایج تست تشخیصی هورمون رشد
– عامل ضد فشارخون
– تشدید برادی‌کاردی
– تشدید اثرات تضعیف کننده CNS
– تشدید اثرات کاهنده فشارخون
– تداخل با اثر آنالوگ‌های نوراپی‌نفرین رادیونشان شده
تداخلات رده X (پرهیز):
آزلاستین (بینی)، برومپریدول، فکسینیدازول، ماسیمورلین، اورفنادرین، اوکساتومید، پارالدهید، تالیدومید
کاهش اثرات داروها توسط کلونیدین:
ماسیمورلین
کاهش اثرات کلونیدین توسط داروها:
آمفتامین‌ها، بریگاتینیب، برومپریدول، دکس متیل‌فنیدات، گیاهان کاهش‌دهنده فشارخون، میرتازاپین، مهارکننده‌های باز جذب نوراپی‌نفرین و سروتونین، ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای، یوهیمبین
افزایش اثرات داروها توسط کلونیدین:
الکل(اتانول)، آمیفوستین، عوامل ضد جنون آتیپیکال]نسل دوم[، آزلاستین (نازال)، بتابلاکرها، بلونانسرین، داروهای ایجادکننده برادی‌کاردی، برکسانولون، برومپریدول، بوپرنورفین، مهارکننده‌های کانال کلسیمی غیردی‌هیدروپیریدینی، گلیکوزیدهای قلبی، سریتینیب، تضعیف‌کننده‌های CNS، دولوکستین، افدرین (سیستمیک)، فکسینیدازول، فلونیترازپام، داروهای کاهش‌دهنده فشارخون، ایوابرادین، لاکوزامید، فراورده‌های لوودوپا، متوتری‌مپرازین، متی‌روسین، نیتروپروسید، آگونیست های اوپیوئیدی، اورفنادرین، اوکسی‌کدون، پارالدهید، فولکودین، پیریبدیل، پرامی‌پکسول، روپینیرول، روتیگوتین، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین، سیپونیمود، سوورکسانت، تالیدومید، زولپیدم
افزایش اثرات کلونیدین توسط داروها:
آلفوزوسین، آلیزاپرید، باربیتورات ها، بنپریدول، بتابلاکرها، بریگاتینیب، بریمونیدین (موضعی)، بروموپرید، برومپریدول، کانابیدیول، ماری‌جوانا (شاهدانه)، کلرمتیازول، کلرفنسین کاربامات، دیازوکسید، دایمتیندن (موضعی)، دوکسیلامین، درونابینول، دروپریدول، اسکتامین، گیاهان کاهش‌دهنده‌ی فشارخون، هیدروکسی زین، گیاه کاوا، لمبورکسانت، لورمتازپام، منیزیم سولفات، متوتری‌مپرازین، متیل‌فنیدات، میدودرین، مینوسایکلین (سیستمیک)، مولسی‌دومین، نابیلون، نفتوپیدیل، نیکرگولین، نیکوراندیل، اوبینوتوزومب، اوکسوممازین، پنتوکسی فیلین، پرامپانل، مهارکننده‌های فسفودی استراز 5، آنالوگ‌های پروستاسیکلین ها، کیناگولید، روفینامید، روکسولیتینیب، سدیم اکسیبات، ترلیپرسین، تتراهیدروکانابینول و کانابیدیول، توفاسیتینیب، تری‌مپرازین
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها کلونیدین
1- به منظور جلوگيري از بروز بحران زيادي فشار خون، مصرف اين دارو بايد به تدريج قطع شود.
2- اين دارو در موارد زير بايد با احتياط فراوان مصرف شود: سندرم رينود يا ساير بيماري‌هاي انسدادي عروق محيطي، سابقه افسردگي و پورفيري( در اين مورد عدم مصرف دارو ترجيح داده مي‌شود).
3- در صورت وجود عيب كار كليه، كاهش مقدار مصرف دارو ممكن است ضروري باشد.
4- اگر براي جراحي نياز به قطع درمان باشد، توصيه مي‌شود كه اخرين مقدار حداكثر 6-4 ساعت قبل از جراحي از داروهاي تزريقي پايين‌آورنده فشار خون استفاده شود.
5- اندازه‌گيري فشار خون در فواصل منظم در طول درمان با اين دارو ضروري است.
توصیه های دارویی کلونیدین
1- مصرف اين دارو حتي در صورت احساس بهبودي بايد ادامه يابد.
2- اين دارو، افزايش فشار خون را درمان نمي‌كند، بلكه آن را كنترل مي‌نمايد. از اين رو مصرف دارو ممكن است تا آخر عمر ضروري باشد.
3- مراجعه به پزشك،قبل از قطع مصرف دارو ضروري است، زيرا ممكن است كاهش تدريجي مقدار مصرف براي جلوگيري از بروز زيادي واجهشی فشار خون لازم باشد.
4- به علت احتمال بروز خواب‌آلودگي، از رانندگي و كار كردن با وسايلي كه نياز به هوشياري دارد، بايد خودداري شود.
5- از مصرف ساير داروها، به خصوص داروهاي مقلد سمپاتيك كه نياز به نسخه ندارند، وداروهاي مضعف cns بايد خودداري شود.
6- توصيه مي‌شود به منظور اطمينان از كنترل فشار خون در طول شب وكاهش حالت خواب‌آلودگي در روز، آخرين مقدار مصرف روزانه دارو هنگام خواب مصرف شود.
7- در صورت فراموش شدن يك نوبت مصرف دارو، به محض به ياد آوردن، آن نوبت بايد مصرف شود. اگر بيش از 2 نوبت مصرف دارو فراموش شد،به دليل احتمال بروز واكنش شديد، حتماً با پزشك مشورت گردد.
