مدیریت چالش های شیردهی می‌تواند دوران شیردهی را برای مادر و کودک به روزهای سختی بدل کند. از طرفی معمولا هر یک اطرافیان نیز در این موارد، نظر می‌دهند و رسیدن به راه حل مناسب برای کودک و مادر را سخت‌تر می‌کنند. ما در داروباکس همواره به رجوع به منابع معتبر و متخصص تاکید داریم. بنابراین برای ارائه‌ی اطلاعات پیرامون موضوع شیردهی و انوع و اقسام چالش‌های مربوط به آن به سایت اداه‌ی سلامت زنان (office of women’s health) که بخشی از وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده است، مراجعه کرده و مقاله‌ی حاضر را تهیه نموده‌ایم. این مقاله به دلیل مبسوط و کامل بودن در چند بخش ارائه می‌شود. برای مطالعه‌ی بخش‌های قبلی و بعدی به لینک‌های زیر مراجعه کنید:
آموزش شیردهی؛ راهنمای جامع شیردهی با شیر مادر، بخش اول
توجه داشته باشید که قبل از هر اقدامی در راستای سلامتی خود و فرزندتان با پزشک خود و فرزندتان صحبت کنید. ارائه اطلاعات سلامتی در این سایت برای افزایش آگاهی بوده و به معنای تجویز دارو یا رفتار نیست. بنابراین همواره اطلاعات حوزه سلامت که در اینترنت ارائه می‌شود را از فیلتر مسئولیت‌پذیری خود عبور دهید.
فهرست مطالبی در این مقاله، یعنی بخش دوم از سری مقالات راهنمای جامعه شیردهی با شیر مادر خدمتتان ارائه می‌شود به‌صورت زیر است:
- نحوه چسباندن ( چفت شدن) نوزاد به سینه مادر
- چگونه می توانم به نوزادم کمک کنم تا به خوبی به سینه ام بچسبد؟
- از کجا بفهمم کودکم سینه هایم را به درستی گرفته است؟
- مشکلاتی که ممکن است در چسبیدن نوزاد به سینه داشته باشید
- روش های معمول شیردهی
- چالش های رایج شیردهی
- چالش های شیردهی : درد نوک سینه
- چالش های شیردهی : داشتن شیر کم
- چالش های شیردهی : پر شدن بیش از حد شیر در سینه ها
- چالش های شیردهی: رفلکس شیردهی شدید
- چالش های شیردهی: تراکم شیر یا پف کردگی سینه‌ها
- چالش های شیردهی: مسدود شدن مجاری شیر
- چالش شیردهی: عفونت پستان (Mastitis)
- چالش های شیردهی : عفونت قارچی سینه
- چالش : نوک سینه معکوس، صاف یا خیلی بزرگ
- چالش: اعتصاب شیرخوار!
نحوه چسباندن ( چفت شدن) نوزاد به سینه مادر
این که بتوانید نوزادتان را به‌درستی به سینه‌تان چفت کنید کمی تمرین لازم داد. می‌توانید موقعیت‌های مختلف شیردهی را امتحان کنید تا به کودکتان کمک کنید به‌خوبی به سینه‌ی شما بچسبد. در ادامه درباره‌ی آموزش چفت شدن نوزاد به سینه‌ی مادر صحبت خواهیم کرد.
چگونه می توانم به نوزادم کمک کنم تا به خوبی به سینه ام بچسبد؟
مراحل زیر می‌تواند به نوزاد شما کمک کند که به سینه شما بچسبد و شروع به مکیدن کند. اینکه به کودکتان اجازه دهید فرآیند جستجوی سینه شما را اغاز کند می‌تواند مقداری از فشار را از روی شما برداشته و کودک را آرام و ریلکس نگه دارد. این رویکرد برای یادگیری مکیدن سینه ی مادر، چفت شدن به شسینه‌ی مادر را راحت‌تر می کند زیرا توسط نوزاد هدایت می‌شود.
این سبک از شیردهی که گاهی اوقات شیردهی بیولوژیکی، شیردهی آرام یا شیردهی تحت هدایت کودک نامیده می‌شود، به کودکتان اجازه می‌دهد تا غرایز خود برای مکیدن را رهبری کرده و از آن پیروی کند.
به خاطر داشته باشید که هیچ راه یکتایی برای شروع شیردهی وجود ندارد و نحوه رسیدن شما و کودتان به یک حالت چف خوب، به شما و کودکتان بستگی دارد. در این راه، توجه به نکات زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- ابتدا یک محیط آرام ایجاد کنید. روی بالش یا یک تکیه‌گاره راحت تکیه دهید. در مکانی باشید که بتوانید آرام و ریلکس باشید.
- با نوزاد خود تماس پوستی برقرار کرده و او را در آغوش بگیرید. کودکتان را که فقط پوشک پوشیده است، روی سینه برهنه خود نگه دارید. کودک را به‌صورت عمودی بین سینه‌های خود نگه دارید و برای چند دقیقه فقط از کودک خود لذت ببرید بدون اینکه هنوز به شیر دادن فکر کرده باشید.
- اجازه دهید کودک، شما را رهبری کند. اگر کودکتان گرسنه نباشد، روی سینه شما جمع می‌شود و اگر گرسنه باشد، سرش را به سمت شما تکان می‌دهد، سعی می‌کند تماس چشمی برقرار کند و وول می‌خورد. تلاش کنید علائم گرسنگی کودک خود را شناسایی کنید.
- از کودک خود حمایت کنید، اما چفت شدن به سبنه را اجبار نکنید. هنگام جستجوی سینه‌ی شما، از سر و شانه‌های او حمایت کنید. از وسوسه‌ی کمک به او برای چفت شدن بپرهیزید!!
- اجازه دهید سینه‌هایتان به طور طبیعی آویزان شوند. وقتی چانه کودک به سینه شما برخورد می‌کند، فشار شدید باعث می‌شود که دهانش را کاملا باز کند و به سمت نوک سینه برسد. همان‌طور که چانه خود را به سینه شما فشار می‌دهد و دهانش را باز می‌کند، باید یاد بگیرد سینه‌تان را به‌صورت عمیق بگیرد. به خاطر داشته باشید که در این حالت کودک شما می‌تواند نفس بکشد. درواقع در این حالت سوراخ‌های بینی او گشاد می‌شوند تا هوا وارد شود.
اگر رویکرد شیردهی بیولوژیک یا “تحت رهبری کودک” را امتحان کرده‌اید و کودک شما هنوز در چفت شدن به سینه با مشکل مواجه است، این نکات را امتحان کنید:
- لب‌های کودک را با نوک پستان خود قلقلک دهید تا او را تشویق کنید دهانش را کاملا باز کند.
- کودک را به خود نزدیک کنید تا چانه و فک پایین کودک به سمت سینه شما حرکت کند.
- به لب پایینی کودک دقت کنید و تا جایی که ممکن است آن را از قاعده نوک پستان دور کنید به‌طوری که کودک قسمت بزرگتری از سینه را بگیرد.
از کجا بفهمم کودکم سینه هایم را به درستی گرفته است؟
نشانه های یک چفت خوب شامل موارد زیر است:
- شما احساس راحتی دارید و درد یا نیشگون حس نمی‌کنید.
- قفسه سینه کودک روی بدن شما قرار می‌گیرد و کودک مجبور نیست در حین نوشیدن سر خود را بچرخاند.
- بسته به اندازه هاله‌ی سینه و اندازه دهان کودکتان، کمی از آرئول (پوست تیره‌تر اطراف نوک پستان) را می‌بینید یا اصلاً آن را نمی‌بینید.
- در این حالت، سینه همه‌ی فضای دهان کودک را پر می‌کند.
- زبان کودک زیر سینه قرار دارد، بنابراین ممکن است زبان کودک را نبینید.
- شما می شنوید یا می‌بینید که کودکتان در حال قورت دادن است. برخی از نوزادان آنقدر آرام قورت می‌دهند که ممکن است ایجاد وقفه در تنفس آن‌ها تنها نشانه بلع باشد.
- گوش‌های کودک را می‌بینید که کمی تکان می‌خورد.
- لب‌های کودک مانند لب‌های ماهی به سمت بیرون می‌چرخد نه به سمت داخل. حتی ممکن است نتوانید لب پایین کودک را ببینید.
- چانه‌ی کودک سینه شما را لمس می‌کند.
مشکلاتی که ممکن است در چسبیدن نوزاد به سینه داشته باشید
در ادامه به برخی از مشکلات رایج در چفت شدن نوزاد به سینه و نحوه برخورد با آن‌ها اشاره شده است:
- درد داشتن: بسیاری از مادران می‌گویند وقتی برای اولین بار شیردهی را شروع می‌کنند، سینه هایشان حساس است. مادر و کودکش به زمان نیاز دارند تا موقعیت‌های راحت شیردهی و چفت خوب را پیدا کنند. اگر شیردهی برای شما دردناک است، ممکن است به این دلیل باشد که کودک شما فقط نوک سینه را می‌مکد و نه ناحیه آرئول (پوست تیره‌تر اطراف نوک سینه) را.
با قرار دادن یک انگشت تمیز در گوشه دهان کودک، به‌آرامی مکش سینه خود را بشکنید. سپس دوباره تلاش کنید تا کودک را به سینه‌تان بچسبانید. برای اینکه بفهمید نوزادتان فقط نوک سینه شما را می‌مکد، بررسی کنید که وقتی نوک پستان‌تان از دهان او خارج می شود چگونه به نظر می‌رسد. نوک پستان شما نباید صاف یا فشرده به نظر برسد. بلکه باید گرد و بلند به نظر برسد یا به همان شکل قبل از شیردهی باشد.
- احساس ناامیدی می‌کنید. ریلکس باشید و کودک خود را در وضعیت عمودی نگه دارید. سعی کنید کودک را بین سینه‌های خود نگه دارید و پوست‌تان با پوست او تماس داشته باشد (تماس پوست به پوست). با کودک خود صحبت کنید یا آواز بخوانید یا یکی از انگشتان خود را به کودک خود بدهید تا راحت بمکد. سعی کنید بعد از مدتی دوباره شیر بدهید.
- کودک مکیدن ضعیفی دارد یا حرکات کوچکی برای مکیدن انجام می‌دهد. ممکن است کودکتان به اندازه کافی نیرو برای مکیدن شیر از سینه شما نداشته باشد. با قرار دادن یک انگشت تمیز در گوشه دهان کودک، به‌آرامی مکش سینه خود را بشکنید. سپس سعی کنید کودک را دوباره به سینه‌تان بچسبانید. اگر مطمئن نیستید که کودکتان شیر کافی دریافت می‌کند یا خیر، با یک مشاور شیردهی یا متخصص اطفال صحبت کنید. اما نگران نباشید. مکیدن ضعیف به‌ندرت توسط یک بیماری یا مشکل سلامتی ایجاد می‌شود.
- ممکن است کودک دارای « زبان گره‌خورده » باشد. نوزادانی که دارای فرنولوم (تکه‌ای از بافت که زبان را به کف دهان متصل می‌کند) زبانی تنگ یا کوتاه هستند با عنوان “زبان گره‌خورده (tongue-tied)” توصیف می‌شوند. اصطلاح پزشکی این مشکل آنکیلوگلوسیا (ankyloglossia) است. این نوزادان اغلب به‌سختی شیر می‌خورند. این می‌تواند باعث افزایش آهسته وزن در نوزاد و درد نوک سینه در مادر شود. اگر فکر می‌کنید کودک شما ممکن است دارای زبان گره‌خورده باشد، با پزشک خود صحبت کنید.
روش های معمول شیردهی
وضعیت‌های زیر به راحت بودن مادر و نوزاد در دوران شیردهی کمک می‌کند. شما همچنین می‌توانید از بالش‌های زیر بازو، آرنج، گردن یا پشت استفاده کنید تا هم خودتان راحت باشید و هم از لحاظ موقعیت، حمایت بیشتری از کوکتان داشته باشید. موقعیت‌های مختلف را امتحان کنید تا موقعیت مناسب و راحت خود را پیدا کنید. موقعیتی که برای یک نوبت شیردهی موثر است ممکن است برای نوبت بعدی جواب ندهد!
نگه داشتن کلاچ یا “فوتبالی”: اگر سزارین شده‌اید، یا اگر سینه‌های بزرگ، نوک سینه‌های صاف یا معکوس دارید، یا رفلکس شیردهی (درباره رفلکس شیردهی در این مقاله بخوانید) قوی دارید، این موقعیت مفید است. این وضعیت برای نوزادانی که دوست دارند هنگام شیر خوردن در وضعیت عمودی‌تری قرار بگیرند نیز مفید است. کودک را در کنار خود نگه دارید درحالی که او به پشت خوابیده و سرش در سطح نوک پستان شما قرار دارد. با قرار دادن کف دست خود در انتهای سر کودک، از سر او حمایت کنید.
نگه داشتن گهواره‌ای متقاطع یا انتقالی: این وضعیت برای نوزادان نارس یا نوزادانی که مکیدن ضعیفی دارند مفید است، زیرا این وضعیت از سر حمایت بیشتری می‌کند و ممکن است به کودک کمک کند به سبنه چفت شود و این وضعیت را حفظ کند. کودک را در امتداد ناحیه مقابل سینه خود نگه دارید. با کف دست، سر و گردن کودک را نگه دارید.
نگه داشتن گهواره‌ای: یک وضعیت آسان و معمولی که برای اکثر مادران و نوزادان راحت است. نوزاد را طوری نگه دارید که سرش را روی ساعد خود قرار داده و بدن او رو‌به‌روی شما باشد.
نگه‌داشتن آرام و بی‌خیال: این وضعیت از رویکردی آرام‌تر و تحت هدایت نوزاد استفاده می‌کند. به پشت روی یک بالش دراز بکشید. کودک را در مقابل بدن خود بخوابانید و سر او را درست در بالا و بین سینه‌های خود قرار دهید. نیروی جاذبه و غریزه شیر دادن، کودک را به سمت سینه شما هدایت می‌کند. همان‌طور که کودک به دنبال سینه شما می‌گردد، از سر و شانه‌های او حمایت کنید اما او را مجبور به گرفتن و چسبیدن به سینه نکنید.
حالت خوابیده به پهلو: اگر سزارین شده‌اید این وضعیت برایتان مفید است و به شما اجازه می‌دهد تا زمانی که کودک شیر می‌خورد استراحت کنید. به پهلو دراز بکشید و کودک رو به شما باشد. کودک را نزدیک خود کنید تا رو به بدن شما باشد.
چالش های رایج شیردهی
تغذیه کودک با شیر مادر می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، به‌خصوص در روزهای اولیه. اما به‌یاد داشته باشید که شما تنها نیستید. مشاوران شیردهی می‌توانند به شما کمک کنند تا راه‌هایی را بیابید که تغذیه با شیر مادر را برای شما و کودکتان راحت کند. برخی از زنان در دوران شیردهی با مشکلات و چالش‌های مختلفی روبرو می‌شوند، درحالی که برخی دیگر این‌گونه نیستند. همچنین، ممکن است بسیاری از زنان مشکلات خاصی با یک نوزاد داشته باشند که با نوزادان دیگر خود نداشته باشند.
چالش های شیردهی : درد نوک سینه
بسیاری از مادران می‌گویند که نوک سینه‌هایشان در شروع اولین شیردهی حساس است. اگر شما و کودکتان روش چفت ( چسبیدن نوزاد به سینه مادر) خوب و برخی از موقعیت‌های کارآمد شیردهی را پیدا کنید، شیردهی باید برای شما و کودکتان احساس راحتی داشته باشد.
چه کاری می توانم انجام دهم؟
کودک شما نباید فقط از نوک سینه شیر بخورد. نوزاد باید از قسمت بزرگ آرئول (ناحیه تیره‌تر اطراف نوک پستان) و نوک سینه شیر بخورد.
داشتن یک چفت (چسبیدن نوزاد به سینه مادر) خوب، کلید اصلی است، بنابراین برای دستورالعمل‌های دقیق به بخش داشتن چفت خوب مراجعه کنید (این بخش در ابتدای همین مقاله تقدیم حضورتان شد).
اگر کودک شما فقط نوک سینه را می‌مکد، با قرار دادن انگشت تمیز در گوشه دهان او، به‌آرامی مکش سینه خود را بشکنید. سپس دوباره تلاش کنید تا کودک را به سینه‌تان بچسبانید. (وقتی نوک پستان شما از دهان نوزاد خارج می‌شود نباید صاف یا فشرده به نظر برسد. بلکه باید گرد و بلند یا به همان شکلی باشد که قبل از شیر دادن بوده است.)
اگر متوجه شدید که شیردهی را به دلیل دردناک بودن آن به تعویق می‌اندازید، از مشاور شیردهی کمک بگیرید. تاخیر در شیر دادن می‌تواند باعث درد بیشتر شود و به شیر شما آسیب برساند.
سعی کنید هر بار که شیر می‌دهید، وضعیت خود را تغییر دهید. موقعیت‌های مختلف شیردهی که در بخش قبل ارائه شد را امتحان کنید.
نوک سینه‌هایتان که ترک خورده را مرطوب کنید تا بتوانید به شیردهی ادامه دهید. یکی یا همه این نکات را امتحان کنید:
- پس از شیردهی، چند قطره شیر را با دست تمیز به‌آرامی روی نوک پستان خود بمالید. شیر انسان دارای خواص درمانی طبیعی است و حاوی روغن‌های تسکین‌دهنده است.
- از کرم یا پماد لانولین خالص که مخصوص شیردهی است استفاده کنید.
- اجازه دهید نوک پستان‌ها پس از شیردهی در معرض هوا خشک شوند یا یک پیراهن نخی نرم بپوشید.
- قبل از استفاده از کرم‌ها، پدهای هیدروژل (یک پوشش مرطوب برای نوک پستان برای کمک به کاهش درد) یا محافظ نوک پستان (وسیله پلاستیکی که نوک پستان را در هنگام شیردهی می‌پوشاند) از پزشک یا مشاور شیردهی خود کمک بگیرید. در برخی موارد نباید از این محصولات استفاده کنید. پزشک یا مشاور شیردهی به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
- سوتین یا لباس‌هایی که خیلی تنگ هستند و به نوک سینه‌های شما فشار می‌آورند نپوشید.
- پدهای شیردهی (پدهای قابل شستشو یا یکبار مصرف که می‌توانید برای جذب نشتی در سوتین خود قرار دهید) که برای جلوگیری از گیر افتادن رطوبت ( که می‌تواند باعث ترک‌خوردگی نوک سینه‌ها شود) را بیشتر تعویض کنید.
- از صابون‌های قوی یا پمادهای حاوی مواد قابض (مانند تونر) روی نوک پستان خودداری کنید. شستن با آب تمیز تمام چیزی است که برای تمیز نگه داشتن سینه‌ها و نوکشان لازم است.
- اگر نوک سینه‌های شما بسیار دردناک است، می‌توانید درمورد استفاده از مسکن‌های غیرآسپرینی از پزشک خود سوال کنید.
چالش های شیردهی : داشتن شیر کم
بدن بیشتر مادران شیر زیادی تولید می‌کند. اما بسیاری از مادران نگران داشتن شیر کافی هستند. بررسی وزن و رشد کودک بهترین راه برای اطمینان از دریافت شیر کافی است. اگر دی این مورد نگران هستید با پزشک کودک خود مشورت کنید.
برای پیدا کردن راه‌های بیشتر برای تشخیص اینکه آیا کودک شما شیر کافی دریافت می‌کند، به بخش «چگونه بفهمم کودکم شیر کافی دریافت می‌کند» در مقاله‌ی زیر مراجعه کنید:
ممکن است شما در مواقع خاصی فکر کنید شیرتان کم است، اما درواقع شیر شما کافی است:
- وقتی کودک شما حدود ۶ هفته تا ۲ ماه است، ممکن است در سینه‌هایتان احساس پری نداشته باشد. این طبیعی است. در این زمان، ممکن است کودکتان در هر نوبت شیردهی تنها پنج دقیقه شیر بخورد. این می‌تواند به این معنی باشد که شما و کودکتان تازه به شیردهی عادت کرده‌اید – و در آینده در آن بهتر می‌شوید!
- جهش‌های رشد می‌تواند شیردهی کودک شما را طولانی‌تر و بیشتر کند. این جهش های رشد اغلب در حدود ۲ تا ۳ هفتگی، ۶ هفتگی و ۳ ماهگی اتفاق می‌افتد. جهش رشد همچنین می‌تواند در هر زمانی رخ دهد. نگران نباشید که میزان شیرتان برای رضایت کودکتان کم است. از راهنمایی و نشانه‌های کودک خود پیروی کنید. شیردهی بیشتر و بیشتر به افزایش شیر شما کمک می‌کند. درواقع وقتی عرضه‌ی شیر شما افزایش بیابد، احتمالاً به روال معمول شیردهی خود باز خواهید گشت.
چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- مطمئن شوید که کودکتان به‌خوبی به سینه‌ی شما چفت شده و در موقعیت مناسبی قرار گرفته است.
- به کرات نوبت‌های شیردهی داشته باشید و به کودک خود اجازه دهید تصمیم بگیرد که چه زمانی شیر خوردن را پایان دهد.
- در هر نوبت شیردهی هر دو سینه را به کودک پیشنهاد بدهید. از کودکتان بخواهید تا زمانی که هنوز در حال مکیدن و بلعیدن است، روی سینه اول بماند. سینه دوم را زمانی به او بدهید که سرعت کودک کاهش یافته یا متوقف شده است.
- از دادن شیر خشک یا غلات به نوزاد علاوه‌بر شیر مادر بخصوص در ۶ ماه اول خودداری کنید. ممکن است کودک شما علاقه خود را به شیر مادر از دست داده و در نتیجه میزان شیر شما کاهش یابد. اگر نیاز به تغذیه کودک خود با شیر بیشتری دارید، از قاشق، فنجان یا قطره چکان پر از شیر مادر استفاده کنید.
- اگر اقدامات فوق کمکی نکرد، برای بررسی مسائل سلامتی، مانند مسائل هورمونی یا نارسایی اولیه پستان، با پزشک خود مشورت کنید.
چالش های شیردهی : پر شدن بیش از حد شیر در سینه ها
پر شدن بیشازحد سینه می‌تواند شیردهی را برای شما و کودکتان استرس‌زا و ناراحت‌کننده کند.
راه حل:
- در هر بار شیر دادن از یک سینه شیر بدهید. تا شیردهی کامل (شیردهی از هر دو سینه) بعدی به‌مدت حداقل دو ساعت به دادن همان سینه ادامه دهید و به‌تدریج مدت زمان هر شیردهی را افزایش دهید.
- اگر سینه‌ی دیگر قبل از اینکه نوبت به آن شیر برسد احساس پری غیرقابل تحملی کرد، برای چند لحظه سینه را با دست فشار دهید تا مقداری از فشار کم شود. همچنین می‌توانید از کمپرس سرد برای کاهش ناراحتی و تورم استفاده کنید.
- برای جلوگیری از مکیدن تهاجمی، قبل از گرسنگی بیشازحد به کودک خود غذا بدهید. (در مقاله‌ی اول درباره علائم گرسنگی نوزاد صحبت کرده‌ایم)
- اگر کودکتان دچار نفخ شده است، آروغش را بگیرید تا در شکمش فضای بیشتری برای شیر وجود داشته باشد.
چالش های شیردهی: رفلکس شیردهی شدید
برخی از زنان دارای رفلکس شدید شیر هستند. این مورد می‌تواند همراه با پر شدن بیشازحد شیر در سینه‌ها اتفاق بیفتد.
راه حل:
- نوک پستان خود را بین انگشت اول و میانی یا کنار دست خود نگه دارید. به‌آرامی مجاری شیر را فشار دهید تا نیروی خروج شیر کاهش یابد.
- اگر کودکتان هنگام شیردهی دچار خفگی یا بیرون ریختن شیر می‌شودمی‌شود، او را از سینه جدا کنید و شیر اضافی را با حوله یا پارچه بگیرید.
- به کودک خود اجازه دهید هر زمان که می‌خواهد به سینه‌تان بچسبد یا جدا شود.
- پوزیشن‌هایی را امتحان کنید که نیروی وزن که می‌تواند باعث بدتر شدن نشتی شیر شود را کم می‌کند. این پوزیشن‌ها شامل حالت درازکش کناری و نگه داشتن فوتبالی است. (برای تصاویر این پوزیشن‌ها به بخش قبل مراجعه کنید.)
چالش های شیردهی: تراکم شیر یا پف کردگی سینه‌ها
طبیعی است که وقتی سینه‌ها شروع به تولید شیر می‌کنند بزرگتر، سنگین‌تر و کمی حساس شوند. گاهی اوقات، زمانی که سینه‌های شما بسیار سفت و دردناک می‌شوند، این پری ممکن است به پف‌کردگی تبدیل شود. پف‌کردگی نتیجه تجمع شیر است و معمولاً در روزهای سوم تا پنجم پس از زایمان اتفاق می‌افتد. اما ممکن است در هر زمان دیگری نیز اتفاق بیفتد، به‌خصوص اگر شیرتان زیاد باشد یا به کودک خود شیر ندهید یا سینه‌هایتان را ندوشید.
پف‌گردگی همچنین می‌تواند باعث موارد شود:
- تورم سینه
- حساسیت سینه
- گرگرفتگی
- سرخی
- تیر کشیدن
- صاف شدن نوک پستان
- تب با درجه پایین
پف کردن و گرفتگی سینه می‌تواند منجر به مسدود شدن مجاری سینه یا عفونت در آن شود، بنابراین مهم است که قبل از این اتفاق، سعی کنید از آن جلوگیری کنید.
راه حل:
- بعد از زایمان به تعداد دفعات زیاد شیر دهید. تا زمانی که نوزادتان یاد بگیرد به‌خوبی به سینه‌ی شما بچسبد و به‌خوبی آن را بمکد، اجازه دهید تا زمانی که دوست دارد شیر بخورد.
- برای بهبود سینه گرفتن کودک خود، با یک مشاور شیردهی کار کنید تا کودکتان بتواند شیر بیشتری را از سینه شما خارج کند.
- در اغلب موارد از سمت سینه‌ی پرشده شیر دهید تا شیر خارج شود تا از پر شدن بیشازحد سینه جلوگیری شود.
- در ابتدا از پستانک یا شیشه شیر استفاده نکنید. سعی کنید برای معرفی پستانک تا ۳ یا ۴ هفتگی نوزادتان منتظر بمانید.
- قبل از شیردهی، برای نرم شدن سینه، آرئول و نوک سینه با دستتان کمی شیر بدوشید.
- سینه‌ها را ماساژ دهید.
- بین نوبت‌های شیردهی از کمپرس سرد روی سینه‌ها استفاده کنید تا درد کاهش یابد.
- اگر در حال بازگشت به محل کارتان هستید، سعی کنید شیرتان را طبق برنامه‌ای که در خانه به کودکتان شیر می‌دادید، بدوشید. درواقع سعی کنید حداقل هر چهار ساعت یکبار یا بیشتر شیرتان را بدوشید.
- استراحت کافی، تغذیه مناسب و مصرف مایعات زیاد داشته باشید.
- یک سینه‌بند مناسب و محکم بپوشید که خیلی تنگ نباشد.
روش « نرم کردن با فشار معکوس » را امتحان کنید تا ناحیه‌ی آرئول در اطراف پایه نوک پستان نرم شده و به کودک کمک کند که به سینه‌ی شما چفت شود. برای اجرای این روش، یکی از موارد موجود در تصاویر زیر را امتحان کنید. سینه‌ها را به سمت داخل ( به سمت دیواره قفسه سینه) فشار دهید و به‌آرامی تا ۵۰ بشمارید. برای جلوگیری از درد از فشار ثابت و محکم، اما به‌اندازه کافی ملایم استفاده کنید. ( به دلیل رعایت حق کپی‌رایت تصاویر این بخش را در این صفحه نیاورده‌ایم. پیشنهاد می‌شود برای درک بهتر موارد زیر، تصاویر مربوط به آن‌ها را در این لینک ببینید.)
- روش یک دست: در این روش اگر ناخن‌هایتان کوتاه باشد بهترین کارایی را خواهید داشت. نوک انگشتان خود را به سمت بدن خم کنید و آن‌ها را در جایی قرار دهید که زبان کودک می‌رود.
- روش دو دستی و یک مرحله‌ای: در این روش اگر ناخن‌هایتان کوتاه باشد بهترین کارایی را خواهید. نوک انگشتان خود را به سمت بدن خم کنید و در دو طرف نوک پستان قرار دهید.
- روش دو دستی و یک مرحله‌ای: می‌توانید از شخصی درخواست کنید که با قرار دادن انگشتانش روی انگشتان شما به فشار دادن کمک کند.
- روش دو دستی، دو مرحله‌ای: با استفاده از دو یا سه انگشت در هر طرف، اولین بند انگشتان خود را در دو طرف نوک پستان قرار دهید و آن‌ها را به اندازه ۱/۴ دایره به‌صورت چرخشی حرکت دهید. این کار را برای بالا و پایین نوک پستان تکرار کنید.
- روش دو دستی، دو مرحله‌ای. با استفاده از انگشتان شست، قسمت ناخن انگشتان را به‌طور مساوی در دو طرف نوک پستان قرار داده و به‌صورت چرخشی به اندازه ۱/۴ دایره حرکت دهید و این کار را در بالا و پایین نوک پستان تکرار کنید.
- روش حلقه نرم: نیمه پایینی یک نوک پستان مصنوعی را ببرید و آن را روی آرئول قرار داده و با انگشتان خود فشار دهید.
چالش های شیردهی: مسدود شدن مجاری شیر
مسدود شدن کجاری شیر در مادران شیرده شایع است. مجرای مسدودشده مانند یک توده حساس و دردناک در سینه احساس می‌شود. اگر علاوه‌بر علائم انسداد مجاری شیر، تب یا علائم دیگری هم دارید، احتمالاً عفونت سینه دارید.
انسداد مجرای شیر زمانی اتفاق می‌افتد که مجرای شیر به‌درستی تخلیه نشود. سپس در پشت فضای مسدودشده فشار ایجاد شده و بافت ملتهب شدن طراف آن می‌شود. انسداد مجرای شیر معمولاً در هر بار فقط در یک سینه اتفاق می‌افتد.
راه حل:
- هر دو ساعت یکبار از سینه‌ای که دچار انسداد شده است شیردهی داشته باشید. این کار به کاهش انسداد کمک کرده و باعث می‌شود شیر شما آزادانه حرکت کند.
- با شروع از پشت محل درد، ناحیه مورد نظر را ماساژ دهید. انگشتان خود را به‌صورت دایره‌ای حرکت داده و به سمت نوک پستان ماساژ دهید. از کمپرس گرم روی محل درد استفاده کنید.
- برای داشتن خواب و استراحت بیشتر از دیگران کمک بگیرید. انسداد مجرای شیر می‌تواند نشانه آن باشد که شما بیشازحد کار می‌کنید.
- یک سوتین مناسب و حمایت‌کننده بپوشید که خیلی تنگ نباشد، زیرا سوتین تنگ می‌تواند مجاری شیر را منقبض کند. سوتین بدون سیم زیرین را امتحان کنید.
- اگر انسداد مجاری دارید که مدام برمی‌گردد، از مشاور شیردهی کمک بگیرید.
چالش شیردهی: عفونت پستان (Mastitis)
ماستیت داشتن درد یا احساس توده در سینه است و می‌تواند علائم زیر را داشته باشد:
- تب و/یا علائمی شبیه آنفولانزا، مانند احساس ضعف یا درد شدید
- حالت تهوع
- استفراغ
- ترشحات زرد رنگ از نوک پستان که شبیه آغوز است
- سینه هایی که با لمس گرم یا داغ شده و صورتی یا قرمز به نظر می‌رسند
عفونت سینه ممکن است زمانی رخ دهد که سایر اعضای خانواده سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته باشند. این عفونت معمولا فقط در یک سینه اتفاق می‌افتد. تشخیص تفاوت بین عفونت سینه و انسداد مجرای شیر همیشه آسان نیست، زیرا هر دو آن‌ها علائم مشابهی دارند و می‌توانند در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت بهبود پیدا کنند. برخی از عفونت‌های سینه که خودبه‌خود بهبود نمی‌یابند و باید با داروهای تجویزی پزشک درمان شوند.
درمورد این چالش چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- هر دو ساعت یکبار یا بیشتر از سمت سینه‌ی دچار عفونت، شیر دهید. این کار باعث می‌شود شیر آزادانه حرکت کند و سینه شما بیشازحد پر نشود.
- با شروع از پشت محل درد، ناحیه را ماساژ دهید. انگشتان خود را به‌صورت دایره‌ای حرکت داده و به سمت نوک پستان ماساژ دهید.
- با یک پارچه گرم و مرطوب، محل درد را گرم کنید.
- برای خواب و استراحت بیشتر از دیگران کمک بگیرید. در اغلب موارد، عفونت سینه نشانه این است که شما بیشازحد کار می‌کنید و بیشازحد خسته می‌شوید.
- یک سوتین مناسب و حمایت‌کننده بپوشید که خیلی تنگ نباشد، زیرا سوتین تنگ می‌تواند مجاری شیر را منقبض کند.
اگر پس از استفاده از این نکات در عرض ۲۴ ساعت احساس بهبودی نکردید، تب دارید یا اگر علائم شما بدتر شد، از پزشک خود کمک بخواهید. اگر موارد زیر را دارید ممکن است نیاز به دارو داشته باشید:
- عفونت هر دو سینه‌ی شما را تحت تاثیر قرار داده است.
- در شیرتان چرک یا خون وجود دارد.
- در نزدیکی ناحیه آسیب‌دیده سینه، رگه‌های قرمز دیده می‌شوند.
- علائم شما به‌شدت و ناگهانی ظاهر شده است.
چالش های شیردهی : عفونت قارچی سینه
عفونت قارچی که به آن عفونت مخمری یا برفکی (thrush) نیز می‌گویند، می‌تواند روی سینه‌ها یا نوک آن‌ها ایجاد شود. این نوع عفونت در شیر رشد می‌کند و در نتیجه‌ی رشد بیشازحد ارگانیسمی به نام کاندیدا (Candida) است. قارچ کاندیدا در بدن ما زندگی می‌کند و رشد آن توسط باکتری‌های طبیعی بدن ما در سطوح صحیح و سالم نگه داشته می‌شود. وقتی تعادل طبیعی باکتری‌ها به هم بخورد، قارچ کاندیدا می‌تواند بیش از حد رشد کند و باعث عفونت شود.
یکی از علائم اصلی عفونت قارچی، درد نوک سینه‌ها است که بیش از چند روز طول می‌کشد، حتی در صورتی که کودک شما به‌خوبی به سینه‌تان چفت می‌شود. یا ممکن است پس از چند هفته شیردهی بدون درد، ناگهان نوک سینه‌ها دچار درد شوند. سایر علائم این عفونت عبارتند از صورتی شدن، پوسته‌پوسته شدن، براق شدن، ایجاد خارش، ترک‌خوردگی یا تاول در نوک سینه‌ها. همچنین ممکن است در طول یا بعد از شیردهی، احساس درد یا تیرکشیدن در عمق سینه داشته باشید.
علل عفونت قارچی عبارتند از:
- عفونت برفکی در دهان کودک که می‌تواند به سینه‌ی شما هم منتقل شود.
- زخم یا ترک در نوک سینه‌ها
- دریافت یا مصرف آنتی‌بیوتیک یا استروئید (که اغلب در حین زایمان به مادر داده می‌شود)
- یک بیماری مزمن مانند HIV، دیابت یا کم‌خونی
درمورد این چالش چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
عفونت‌های قارچی با مصرف داروهایی که چند بار در روز و به مدت یک هفته روی سینه‌ها استفاده می‌شوند، درمان می‌شوند. این عفونت‌ها ممکن است چند هفته طول بکشد تا از بین برود، بنابراین رعایت نکات زیر برای جلوگیری از گسترش عفونت بسیار مهم است:
- پدهای یکبار مصرف که روی موضع قرار می‌دهید را زود به زود تعویض کنید.
- هر حوله یا لباسی که با عفونت در تماس است را در آب بسیار داغ (بالاتر از ۱۲۲ درجه فارنهایت یا ۵۰ درجه سانتیگراد) بشویید.
- هر روز یک سوتین تمیز بپوشید.
- دست‌های خود را زود به زود بشویید.
- دست‌های کودک خود را زود به زود بشویید، به‌خصوص اگر انگشتانش را می‌مکد.
- هر روز تمام پستانک‌ها، نوک بطری‌ها یا اسباب‌بازی‌هایی که کودک در دهانش می‌گذارد را بجوشانید. (برای جوشاندن، آن‌ها را در یک قابلمه آب قرار دهید و آب را روی حرارت قرار دهید تا جوشانده شود. مواد ذکرشده را حدود ۱۰ دقیقه بجوشانید.)
- پس از یک هفته درمان، تمام پستانک‌ها را دور بیندازید و پستانک‌های جدید بخرید.
- هر روز تمام قسمت‌های پمپ سینه که با شیر شما تماس دارند را بجوشانید.
- اطمینان حاصل کنید که سایر اعضای خانواده برفک دهان یا سایر عفونت‌های قارچی را ندارند. اگر علائمی دارند تا زمانی که تحت درمان قرار نگرفته‌اند اجازه ندهید از شما یا کودکتان مراقبت کنند.
چالش : نوک سینه معکوس، صاف یا خیلی بزرگ
در برخی از خانم‌ها نوک سینه‌ها به جای اینکه به سمت بیرون باشند به سمت داخل است یا صاف بوده و بیرون‌زده نیست. همچنین گاهی اوقات نوک سینه‌ها به دلیل پف‌کردگی یا تورم ناشی از شیردهی می‌تواند برای مدت کوتاهی صاف شوند.
گاهی اوقات نوک سینه‌های معکوس یا صاف می‌تواند شیردهی را سخت‌تر کنند. برای اینکه شیردهی موثر باشد دهان کودک هم باید به نوک سینه و هم به خود سینه بچسبد، بنابراین حتی نوک معکوس سینه‌ها هم می‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد. اغلب، نوک سینه‌های صاف و معکوس به مرور زمان بیشتر بیرون می‌زند زیرا کودک بیشتر می‌مکد.
نوک سینه‌های بسیار بزرگ می‌تواند باعث شود که نوزاد به اندازه کافی ناحیه‌ی هاله را به داخل دهانش ندهد تا مجاری شیر را فشرده کرده و شیر کافی دریافت کند.
درمورد این چالش چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- اگر نگران نوک پستان خود هستید با پزشک یا مشاور شیردهیتان صحبت کنید.
- می‌توانید از انگشتان خود برای بیرون کشیدن نوک سینه‌ها استفاده کنید. همچنین می‌توانید درمورد استفاده از دستگاهی که به‌آرامی نوک معکوس یا صاف سینه‌ها را کشیده یا بیرون می‌آورد با پزشک خود صحبت کنید.
- چبیدن نوزاد به سینه در مادران دارای نوک سینه بسیار بزرگ با گذشت زمان با رشد کودک بهبود می‌یابد. در این موارد ممکن است چند هفته طول بکشد تا کودک به‌خوبی به سینه مادر چفت شود. اما اگر شیر خوبی داشته باشید، کودک شما حتی با چفتی که کامل نیست هم شیر کافی را دریافت خواهد کرد.
چالش: اعتصاب شیرخوار!
“اعتصاب” شیرخواری زمانی است که کودکتان ماه‌ها به‌خوبی شیر می‌خورد و سپس ناگهان شروع به امتناع از گرفتن سینه‌ها می‌کند. اعتصاب شیرخوار می‌تواند به این معنی باشد که کودکتان سعی دارد به شما اطلاع دهد که چیزی اشتباه است. این اعتصاب معمولاً به این معنی نیست که کودک آماده از شیر گرفتن است (اینکه به‌طور کامل شیردهی را متوقف کنید).
واکنش همه نوزادان به چیزهای مختلفی که می‌تواند باعث اعتصاب شیرخواری شود، یکسان نیست. برخی از نوزادان بدون مشکل به شیر خوردن ادامه می‌دهند. برخی دیگر ممکن است فقط موقع شیر خوردن بی‌قرار و بهانه‌گیر شوند و برخی دیگر به‌طور کامل از سینه‌ها امتناع می‌کنند.
برخی از دلایل اصلی اعتصاب شیرخواری عبارتند از:
- داشتن دهان درد ناشی از دندان درآوردن، عفونت قارچی مانند برفک یا تبخال
- ابتلا به عفونت گوش که باعث درد در هنگام مکیدن یا فشار در هنگام دراز کشیدن به یک طرف می‌شود
- احساس درد از یک موقعیت خاص شیردهی، شاید به دلیل آسیب به بدن نوزاد یا درد ناشی از آن موقعیت
- ناراحت بودن از جدایی طولانی از مادر یا تغییر عمده در روتین‌ها
- حواس‌پرتی در هنگام شیردهی، مانند علاقه مند شدن به چیزهای دیگری که در اطراف کودک می‌گذرد
- سرماخوردگی یا گرفتگی بینی که تنفس را در دوران شیرخوردن دشوار می‌کند
- دریافت شیر کمتر از مادر پس از دریافت شیر مادر از بطری یا استفاده بیشازحد از پستانک
- پاسخ دادن به واکنش شدید مادر در صورتی که نوزاد هنگام شیردهی او را گاز گرفته باشد
- ناراحت شدن از شنیدن مشاجره یا صحبت افراد با صدای تند در هنگام شیر دادن
- واکنش به استرس، تحریک بیشازحد، یا به تعویق افتادن مکرر هنگام درخواست شیر
اگر کودک شما در اعتصاب شیرخوردن است، طبیعی است که احساس ناامیدی و ناراحتی داشته باشید، به‌خصوص اگر کودک شما ناراضی باشد. با کودک خود صبور باشید و سعی کنید سینه‌های خود را در اختیار او قرار دهید. همچنین می‌توانید در طول اعتصاب، شیر خود را دوشیده و در اختیار کودک قرار دهید.
درمورد این چالش چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
- سعی کنید برای جلوگیری از گرفتگی و بسته شدن مجاری شیر، شیر خود را به تعداد دفعاتی که قبلا به کودکتان می‌دادید، دوشیده یا پمپ کنید.
- برای دادن شیر (مادر) به کودک خود روش دیگری را به‌طور موقت امتحان کنید، مانند استفاده از فنجان، قطره‌چکان یا قاشق.
- پوشک خیس و کثیف کودک خود را رصد کنید تا مطمئن شوید که او شیر کافی دریافت می‌کند.
- به‌طور مداوم سینه‌هایتان را به کودکتان خود عرضه کنید. اگر کودک ناامید است، توقف کنید و بعداً دوباره امتحان کنید. همچنین می‌توانید زمانی که کودکتان بسیار خواب‌آلود یا در حال خواب است، سینه‌هایتان را به او بدهید.
- موقعیت های شیردهی‌ای را امتحان کنید که پوست برهنه شما در کنار و در تماس با پوست برهنه کودک قرار می‌گیرد.
- روی کودک خود تمرکز کنید و با دست زدن و نوازش بیشتر به او آرامش دهید.
- سعی کنید در اتاقی آرام و بدون حواس‌پرتی به او شیر بدهید.
مقالات مشابه:
همه چیز درباره‌ی شیر مادر، شیر خشک و تغذیه کمکی نوزادان
دوران شیردهی و همه نکاتی که لازم است درباره آن بدانید
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منابع:
office of women’s health, Getting a good latch, Page last updated: February 22, 2021
office of women’s health, Common breastfeeding challenges, Page last updated: February 22, 2021
