پروپرانولول ؛ موارد استفاده، فواید، اثرات جانبی و داروهای جایگزین

پروپرانولول نوعی دارو به نام بتا بلوکر است. این دارو با اعمال روی تکانه‌های عصبی در مناطق خاص بدن مانند قلب عمل می‌کند. این باعث می‌شود که قلب ضربان آهسته‌تر و با پیوستگی بیشتر داشته باشد.عوارض جانبی و مشکلاتی در پروپرانولول وجود دارد که باید پیش از مصرف آنها را در نظر گرفت، بخصوص برای بعضی از افراد که باید از این دارو اجتناب کنند.همچنین چندین تحقیق جدید در مورد امکان بهره گیری برای موارد جدید برای این دارو نیز انجام شده است. درک کارایی پروپروانولول می‌تواند به بیماران و پزشکان کمک کند تا تصمیم بگیرند که آیا دارو مناسب آنها است یا خیر.پروپرانولول چیست؟پروپرانولول ضربان را پایین می‌آورد، همچنین فشار خون را کاهش می‌دهد که این باعث می‌شود که مطمئن شوید مقدار  مطمئنی از خون و اکسیژن از طریق قلب به سراسر بدن پمپاژ می‌شود.نامهای تجاری پروپرانولول شامل ایندرال ال ای، اینوپران ایکس ال و همانژئول است. این دارو یک داروی تجویزی است و بنابراین تنها طبق نسخه پزشک قابل استفاده است. پروپرانولول به صورت قرص، کپسول، محلول خوراکی (همانژئول) و محلول تزریقی موجود است.پروپرانولول برای چه مشکلاتی استفاده می‌شود؟پروپرانولول به طور معمول به تنهایی یا با داروهای دیگر برای درمان فشار خون بالا استفاده می‌شود.فشار خون بالا باعث می‌شود قلب خیلی سخت کار کند. اگر فشار خون کنترل نشود، ممکن است قلب و عروق در طول زمان از بین بروند. قلب تامین خون را کنترل می‌کند و اگر به درستی کار نکند، می‌تواند به بسیاری از بخشهای بدن آسیب برساند.پروپرانولول همچنین برای درمان یا پیشگیری از سردردها و میگرن، درد مزمن قفسه سینه و کمک به درمان یا جلوگیری از حمله قلبی استفاده می‌شود.این دارو  برای بسیاری از شرایط خاص دیگر نیز استفاده می‌شود. پزشکان ممکن است پروپرانولول را برای:پرفشاری خون گذرافئوکروموسیتوم، یک نوع تومور غده فوق کلیویلرزشآریتمی سوپراونتریکولار، ریتم غیر طبیعی در بطنهای قلباختلالات هراسبی قراری ناشی از داروهای روان پریشیهمانژیوم نوزادآیا پروپرانولول می‌تواند به اختلالات روانی کمک کند؟احساس منفی نقش مهمی در اختلالات روانی مانند اختلالات استرس پس از سانحه (PTSD) ایفا می‌کند.راه‌هایی وجود دارد که روانپزشکان می توانند به افرادی که دچار این احساسات هستند، کمک کنند. مطالعات اخیر منتشر شده در بیوفیزیولوژی یادگیری و حافظه، برخی از شواهد امیدوار کننده را یافته‌اند که نشان می‌دهد پروپرانولول می‌تواند به این امر نیز کمک کند.محققان دریافتند که این دارو میتواند تقویت خاطرات احساسی را قبل از اینکه حافظه آنها را به یاد بیاورد، مسدود کند. این اساسا حافظه را به نحوی از بین می‌برد. این بدان معنی است که پیوستگی عاطفی فرد به خاطره منفی به هنگام مصرف این دارو ممکن است چندان قوی نباشد. این امر می‌تواند به بیماران کمک کند تا حافظه احساسی قدرتمند یا رویداد تراژیک را از بین ببرند.مطالعات دیگری که در مجله اختلالات عاطفی منتشر شده است، نشان داده که افرادی که مبتلا به PTSD هستند، به هنگام مصرف پروپرانولول توانایی بهتری برای فکر کردن دارند. این مطالعات ترکیبی نشان می‌دهد که پروپرانولول می‌تواند نقش موثری در کمک به افراد مبتلا به PTSD داشته باشد.نحوه مصرف پروپرانولولمیزان پروپرانولولی که یک شخص باید مصرف کند، متفاوت است. دوز صحیح برای یک شخص ممکن است بیشتر یا کمتر از دیگری باشد. باید مستقیما با پزشک در میان گذاشته شود تا مطمئن شود که میزان پروپرانولول مصرفی درست است و اثر مطلوب خواهد داشت.چندین روش برای جذب پروپرانولول وجود دارد، اما اکثرا به صورت خوراکی است. کپسولهای آزاد شونده به آرامی دارو را درون جریان خون در طول روز آزاد می‌کنند. اینها معمولا یک بار در روز مصرف می‌شوند و اثرات آن به مدت ۲۴ ساعت طول می‌کشد.قرص‌های با تاثیر فوری نیز وجود دارند که دارو را خیلی زود پس از مصرف وارد جریان خون می‌کنند. این قرصها در دوزهای مشخص چند بار در طول روز مصرف می‌شوند. تعداد قرصها بستگی به پاسخ شخص به دارو دارد.عوارض جانبی و مشکلاتتعدادی از عوارض جانبی این دارو مشخص  شده است. شایع‌ترین عوارض جانبی آن عبارتند از:خشکی چشمحالت تهوعخواب آلودگیاسهالخفگی یا علائم برونشیتخستگی، احساس ضعفریزش موضربان قلب پایینتغییر در میل جنسیتغییر در عملکرد جنسیبعضی از علائم خفیف هستند و در عرض چند هفته که بدن خود را با دارو تنظیم می‌کند، به تدریج از بین می‌روند. هر گونه علائم شدید یا علائمی که از بین نمی‌رود باید با پزشک در میان گذاشته شود. ممکن است که دوز مصرفی شخص بالا باشد یا بدن آنها به خوبی به دارو پاسخ نمی‌دهد.همچنین برخی از نشانه‌های معمولتر و در عین حال شدیدتر در ارتباط پروپرانولول وجود دارد. فردی که هر کدام از این علائم را تجربه می‌کند باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرد.مشکلات تنفسی یا برونکوسپاسمضربان قلب پایینواکنش‌های آلرژیک مانند خارش، بثورات و کهیر یا تورم در صورت و زبانافزایش ناگهانی وزنتورم ساق پا، مچ پا یا کل پامشکلات گردش خون مانند دستها یا پاهای سردتغییرات ناگهانی در قند خونمشکل خوابیدن یا کابوستوهماتبه علت عوارض جانبی خاص، چند چیز وجود دارد که پزشکان به دنبال آن هستند تا تصمیم بگیرند که آیا بیمار می‌تواند پروپرانولول مصرف کند یا خیرافراد مبتلا به اختلالات تنفسی مانند آسم، برونشیت یا آمفیزم نباید پروپرانولول مصرف کنند. به همین ترتیب، افراد مبتلا به کندی ضربان قلب یا فشار خون پایین باید از مصرف دارو خودداری کنند.پزشکان همچنین باید بدانند آیا بیمار سابقه این بیماریها را دارد:بیماری کبد یا کلیهمشکلات قند خون یا دیابتمشکلات گردش خوناختلالات تیروئیدنارسایی احتقانی قلبآلرژیاختلالات عضلانیعلائم افسردگیزنان شیرده نیز باید از مصرف این داروها اجتناب کنند، زیرا می‌تواند درون شیر مادر رفته و به کودک شیرخوار آسیب بزند. پروپرانولول را نباید برای نوزادان زیر ۲ کیلوگرم استفاده کرد.تداخلات داروییمصرف داروهای دیگر می‌تواند با عملکرد پروپرانولول در بدن اختلال داشته باشد. هر کسی که در حال مصرف این دارو برای درمان مشکلات نبض است باید قبل از مصرف پروپرانولول با پزشک خود مشورت کند.افرادی که از سایر داروهای فشار خون مانند کلونیدین استفاده می‌کنند باید با دوز پایین و دیر آزاد شونده از این دارو استفاده کنند. در طول چند روز پزشک ممکن است توصیه کند تا دوز داروهای دیگر را به آرامی کاهش داد در عین حال دوز پروپرانولول را برای جلوگیری از عوارض جانبی افزایش می‌دهد.از آنجایی که پروپرانولول یک بتا بلوکر است، نباید با بتا بلوکرهای دیگر مصرف شود. اثر ترکیبی این داروها، ضربان قلب را به نحو خطرناکی پایین می‌آورد. این در مورد مهارکننده‌های ACF، مسدود کننده‌های کانال کلسیم و آلفا بلوکرها که همگی عملکردی مشابه دارند نیز صادق است. مصرف داروهای مختلف برای همان منظور می‌تواند باعث کاهش ضربان به نحوی خطرناک یا حتی نارسایی قلبی شود.افرادی که پروپرانولول مصرف می‌کنند باید از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن اجتناب کنند. این داروها ممکن است اثرات پروپرانولول را کاهش دهد.اگر فردی نیازمند داروهای NSAID است باید با پزشک هماهنگ کند. پزشک وی می‌تواند به تصمیم گیری در مورد اینکه کدام دارو بهتر است و ضربان قلب را به منظور میزان داروی مورد نیاز کنترل می‌کند.پروپرانولول همچنین می‌تواند با سایر مواد مانند الکل واکنش داشته باشد. مصرف الکل هنگام مصرف پروپرانولول به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود زیرا الکل می‌تواند سطح پروپرانولول را در بدن افزایش دهد. این موجب عوارض جانبی بیشتر در بسیاری از افراد می‌شود.جایگزینهای پروپرانولولبه علت عوارض و خطرات مرتبط با پروپرانولول، بسیاری از افراد به داروهای جایگزین برای از بین بردن علائم خود رو می‌آورند.یک بتا بلوکر انتخابی همچون متوپرولول عوارض جانبی تنفسی کمتری برای مشکلات قلبی عروقی در افرادی که نگران سلامت تنفسی خود هستند، دارد.از آنجایی که پروپرانولول برای مشکلاتی مانند لرزش و پیشگیری از میگرن تجویز می‌شود، جایگزین‌های که برای هر کدام از این مشکلات مناسب هستند، تجویز می‌شود.بهترین کار برای یک بیمار این است که با پزشک خود صحبت کند. با در نظر گرفتن شرح کامل پزشکی بیمار، پزشکان می‌توانند یک جایگزین که برای نیازهای خاص آنها از همه مناسبتر باشد تجویز کنند.ترجمه و تالیف اختصاصی توسط گروه سلامت داروباکس منبع : medicalnewstoday