اطلاعات تخصصی
موارد مصرف ودولیزومب
ودولیزومب یک آنتی‌بادی مونوکلونال (پادتن تک‌تیره) از داروهای اثرگذار در بیماری های التهابی روده(IBD)می‌باشد.
بیماری‌های التهابی روده گروهی از بیماری‌های گوارشی هستند که در اثر التهاب جدار روده بزرگ و روده باریک به دلایل مختلف ایجاد می‌شوند. از شایع‌ترین این بیماری‌ها می‌توان به بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون اشاره کرد.از آنجا که این دو بیماری از جهاتی به هم شبیه می‌باشند، ودولیزومب می‌تواند در موارد پیشرفته تا شدید آنها، مورد استفاده قرار بگیرد.
ودولیزومب با نام تجاری Entyvioدر بازارجهانی دارو معروف شده‌است و به فرم تزریقی ۳۰۰میلی‌گرمی تولید می‌شود.
تزریق این‌دارو به صورت انفوزیون وریدی و در مواردی(محصولات کانادایی جهت درمان نگهدارند
ه با دوز کمتر) به صورت زیرجلدی می‌باشد.
مکانیسم اثر ودولیزومب
اتصال و بر‌هم‌کنش دو مولکول اینتگرین آلفا-۴بتا-۷ و MAdCAM-1 یکی از عوامل مهم در ایجاد التهاب مزمن است که در بیماری‌های التهابی روده همچون کرون و کولیت اولسراتیو دیده‌می‌شود.
ودولیزومب یک آنتی‌بادی مونوکلونول انسانی‌است که با اتصال اختصاصی به اینتگرین آلفا-۴بتا-۷ و جلوگیری از واکنش آن با مولکول چسبنده سلول آدرسین مخاطی-۱(MAdCAM1یا mucosal addressin cell adhesion molecule-1)
از مهاجرت لنفوسیت‌های تی به ناحیه‌ی ملتهب در بافت پارانشیمی دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.
فارماکوکینتیک ودولیزومب
متابولیسم: کبدی از طریق CYP450 ،نامشخص
دفع:نامشخص
نیمه‌عمر:۲۵روز(دوزاژ ۳۰۰میلی‌گرم جهت انفوزیون)/ ۲۳روز (سرنگ آماده‌ی تزریق زیرجلدی)
مدت زمان رسیدن به پیک‌اثر با تزریق زیرجلدی:۷روز(۳تا۱۴روز)
منع مصرف ودولیزومب
-سابقه‌ی حساسیت به ودولیزومب یا داروهای مشابه و سایر اجزای فرمولاسیون
-وجود عفونت فعال
عوارض جانبی ودولیزومب
عوارض شایع:
التهاب حلق و بینی، سردرد، آرترالژی، تهوع، تب، عفونت دستگاه تنفس فوقانی، سرفه، واکنش‌های حین تزریق، برونشیت، آنفولانزا، کمردرد، راش پوستی، خارش، سینوزیت، درد دهانی-حلقی، درد در اندام تحتانی، افزایش آنزیم‌های کبدی
عوارض جدی:
علائم عفونت(شدید)، واکنش‌های حساسیتی، آنافیلاکسی، برونکواسپاسم، عفونت جدی، سپسیس، PML(لوکوانسفالوپاتی پیشرونده‌ی مولتی‌فوکال)، پانکراتیت حاد، افزایش آنزیم‌های کبدی و بیلی روبین، مننژیت لیستریایی، توبرکلوزیس، ژیاردیازیس، کولیت سیتومگالو ویروسی
تداخلات دارویی ودولیزومب
مکانیسم کلی تداخلات:
نامشخص
منع مصرف همزمان(کنترا اندیکه):
آبروسیتینیب، عوامل ضد TNF، باریسیتینیب، فرآورده‌های BCG، کلادریبین، واکسن چهارظرفیتی دنگ (زنده)، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، واکسن پولیوویروس(زنده، سه‌ظرفیتی، خوراکی)، واکسن زنده روبلا یا واریسلا، روکسولیتینیب(موضعی)، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، ترتوموتاید، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید، اوپاداسیتینیب، واکسن‌های زنده، واکسن تب زرد
تداخلات ماژور:
آنیفرولومب، اینفلیکسیمب، توفاسیتینیب
افزایش اثرداروها توسط ودولیزومب:
باریسیتینیب، فرآورده‌های BCG، کلادریبین، واکسن چهارظرفیتی دنگ(زنده)، دنوسومب، اینبیلیزومب، لفلونوماید، ناتالیزومب، اکرلیزومب، افاتومومب، پیمکرولیموس، واکسن پولیو ویروس(زنده/سه‌ظرفیتی/خوارکی)، پلی‌متیل‌متاکریلات، واکسن زنده روبلا یا واریسلا، روکسولیتینیب(موضعی)، تاکرولیموس(موضعی)، تالیموژن لاهرپارپوک، ترتوموتاید، توفاسیتینیب، واکسن تیفوئید، اوپاداسیتینیب، واکسن‌های زنده، واکسن تب زرد
داروهایی که سطح خونی ودولیزومب را بالا می برند:
آبروسیتینیب، عوامل ضد TNF، مدولاتور گیرنده‌ی اسفنگوزین ۱-فسفات (S1P)، واکسن‌های زنده
کاهش اثرات داروها توسط ودولیزومب:
فرآورده‌های BCG، برینسیدوفوویر، Coccidioides immitis Skin Test، واکسن کووید۱۹(وکتور آدنوویروس/غیرفعال/mRNA/ساب‌یونیت/ذرات شبه‌ویروس)، واکسن چهارظرفیتی دنگ(زنده، واکسن آنفولانزا، پیدوتیمود، واکسن پنوموکوک، واکسن پولیو ویروس(زنده/سه‌ظرفیتی/خوارکی)، واکسن هاری، واکسن زنده روبلا یا واریسلا، سیپولوسل-تی، ترتوموتاید، واکسن اسهال مسافران و واکسن وبا، واکسن تیفوئید، واکسن‌های غیرفعال، واکسن تب زرد
داروهایی که سطح ودولیزومب را کاهش می دهند:
افگارتیگیمود آلفا، واکسن‌های زنده
تداخل با غذا:
این دارو تزریقی می‌باشد و تداخلی با غذا ندارد.
هشدار ها ودولیزومب
-به علت خطر عارضه‌ی PML ، بیمار از نظر بروز هرگونه علائم عصبی جدید یا تشدید علائم عصبی پیشین شامل ضعف پیش‌رونده در یک‌طرف بدن، گیجی و عدم تعادلی در حرکات بدن، اشکال در بینایی و تغییرات در تفکر، حافظه و جهت‌یابی و تغییرات شخصیت، تحت نظارت قرار بگیرد تا در صورت نیاز، اقدامات لازم انجام‌شود.
(این علائم عصبی ممکن است در طول روزها یا هفته‌ها بیشتر شوند که می‌تواند خطرناک باشد.) در صورت هرگونه شک به بروز PML درمان با این دارو متوقف و بیمار بلافاصله به متخصص اعصاب ارجاع داده‌شود و در صورت تایید بروز این عارضه از ادامه ی درمان خودداری گردد.
-بیمار در مدت تزریق به دقت تحت نظر باشد تا تزریق کاملاً به پایان برسد و در صورت مشاهده‌ی علائم حساسیت( آنافیلاکسی، دیس‌پنه، برونکواسپاسم، کهیر، برافروختگی، راش پوستی همراه با افزایش فشارخون و ضربان قلب) تزریق قطع گردد.
-واکنش‌های حساسیتی ممکن است در تزریق اول یا دوزهای بعدی بروز کنند. همچنین ممکن است در مدت زمان انفوزیون یا چندساعت پس از آن رخ‌دهند. در صورت مشاهده ی این علائم حتماً تزریق قطع شود و درمان‌های حمایتی لازم برای برطرف شدن حساسیت برقرار گردد.
-در مدت درمان با ودولیزومب ریسک ابتلا به عفونت افزایش می‌یابد. بیشتر عفونت‌های گزارش‌شده، عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی و مخاط بینی می‌باشد. عفونت‌های جدی (مانند آبسه‌ی مقعدی، سپسیس، توبرکلوزیس، سالمونلا سپسیس، مننژیت لیستریایی، ژیاردیازیس و کولیت سایتومگال ویروسی)نیز در افراد تحت درمان گزارش شده است.
به همین خاطر درمان با این دارو‌در افراد با سابقه‌ی عفونت‌های عودکننده، مبتلا به عفونت فعال، غیرقابل کنترل یا شدید منع مناسب نمی‌باشد. همچنین درصورت مشاهده‌ی علائم‌عفونت در بیمار، لازم است از ادامه ی درمان صرف نظر گردد.
موارد احتیاط ودولیزومب:
-در افراد با عفونت راجعه یا کسانی که سابقه‌ی عفونت‌های مکرر دارند، با احتیاط مصرف شود.
توصیه های دارویی ودولیزومب
-پیش از شروع درمان با ودولیزومب، لازم است شرایط کلیه‌ی بیماران طبق دستورالعمل های ایمن سازی موجود در مورد همه موارد ایمنی زایی از جمله واکسیناسیون ها، به روز شود.(واکسن‌های زنده‌نباید همزمان استفاده شوند مگر اینکه فایده‌ی تزریق آنها بیشتر از خطراتشان باشد)
-در صورت فراموشی یک‌نوبت تزریق، به محض یادآوری، تزریق انجام گردد و دوز بعدی، به فاصله ی دو هفته تزریق شود.
-ترریق ودولیزومب به صورت انفوزیون وریدی طی ۳۰دقیقه انجام شود. از تزریق بلوس یا با سرعت بالاتر خودداری شود.
-در محصولاتی که امکان تزریق زیرجلدی دارند(در حال حاضر محصولات کانادایی) ابتدا اجازه داده‌شود که قلم تزریقی پس از خروج از یخچال، به صورت طبیعی به دمای محیط برسد سپس تزریق در ناحیه داخلی ران، اطراف ناف (با ۴انگشت فاصله) یا پشت بازو انجام شود. محل تزریق به صورت دوره‌ای جابه‌جا شود. از تزریق دارو در موضع با ظاهر ناسالم( زخم، دارای تورم، خونریزی، سفتی، حساس به لمس و هرگونه ضایعه‌ی دیگر) خودداری شود. توصیه می‌شود اولین دوز تزریق در درمانگاه و زیر نظر کادر درمان انجام گیرد تا بیمار به لحاظ علائم حساسیت‌و واکنش‌های محل تزریق تحت نظر قرار گیرد.از مصرف مجدد قلم تزریقی خودداری گردد.(یکبار مصرف می‌باشد)
-قلم‌های آماده‌ی تزریق(فرآورده‌‌ی کانادایی) در یخچال (دمای ۲تا۸درجه سانتی‌گراد) در بسته‌بندی کارخانه و دور از معرض نور مستقیم نگهداری شوند. در صورت لزوم تا ۷روز در دمای اتاق قابل نگهداری می‌باشد. اما در صورتی که بیش از ۷روز خارج از یخچال باقی‌بماند، باید دور ریخته‌شود.
-ویال‌های تزریقی باز‌نشده در یخچال (دمای ۲تا۸درجه سانتی‌گراد) در بسته‌بندی کارخانه و دور از معرض نور مستقیم نگهداری شوند.
-ویال رقیق شده با سرم‌ها، بسته به نوع سرم، طبق پروتکل‌های داروهای تزریقی در یخچال به مدت چندساعت قابل نگهداری می‌باشند.(در مورد شرایط نگهداری داروی رقیق شده به منابع معتبر به روزشده مراجعه شود.)
-نحوه‌ی رقیق‌سازی و آماده‌کردن ویال ودالیزومب جهت تزریق، به صورت کامل و طبق پروتکل‌های به روز شده به مسئول تزریق آموزش
-پیش از کشیدن محلول داخل ویال، چنانچه محتویات ویال پس از گذشت بیست دقیقه در سرم به صورت کامل حل نشده‌بود، لازماست ۱۰دقیقه زمان بیشتری داده‌شود.از تزریق ویالی که داروی آن کاملاً در محلول سرمی (پس از گذشت ۳۰دقیقه از اختلاط)حل نشده باشد، خودداری شود.
-محلول آماده‌ی تزریق باید شفاف یا شیری (بدون رنگ تا زردمایل به قهوه‌ای روشن)و بدون ذرات معلق باشد. از تزریق ویال آماده با رنگ غیرطبیعی یا دارای ذرات معلق خودداری شود.
-برای رقیق سازی ویال ۳۰۰میلی گرم ودولیزومب می‌توان از ۲۵۰ میلی‌لیتر محلول سدیم کلراید ۰/۹درصد یا رینگرلاکتات می‌توان استفاده‌کرد. محلول آماده شده را در اسرع وقت تزریق نمایید.
-ودولیزومب طبق پروتکل درمانی مشخص جهت انفوزیون هفتگی تجویز می‌گردد. (معمولاً در هفته های ۰،۲،۶ و پس از آن هر ۸هفته) به همین خاطر لازم است به بیمار آموزش‌های لازم‌در مورد روند درمان داده شود و اطلاعات کافی در مورد نکات مهم در مدت درمان با این دارو را به خاطر بسپارد.
-چنانچه پس از ۱۴هفته مصرف ودولیزومب، اثرات درمانی مطلوب مشاهده نشد، لازم است درمان‌با این دارو قطع گردد.
-افزایش آنزیم‌های کبدی یا بیلی‌روبین در مدت درمان با ودولیزومب گزارش شده‌است.
از ادامه درمان در بیماران با علائم سمیت کبدی(زردی، خستگی و بی‌حالی مفرط، بی‌اشتهایی، درد یکچهارم سمت راست و بالای شکم، ادرار تیره یا مدفوع خاکستری) خودداری شود.
-مصرف ودولیزومب در خانم‌های مبتلا به بیماری‌های التهابی روده که قصد بارداری دارند، در صورت نیاز، بلامانع است.
-ودولیزومب یک مونوکلونال آنتی‌بادی انسانی (IgG1) است و از جفت عبور می‌کند و‌در خون بعضی نوزادان متولدشده از مادران تحت درمان با این دارو با غلظت‌های متفاوت یافت شده‌است. مجموعاً همچنان مطالعات در مورد مصرف این دارو در دوران بارداری به علت تغییرات فیزیولوژیک و پیچیدگی‌های کلیرانس دارو در بدن مادر و جنین، ادامه دارد و تاکنون به نظر نمی‌رسد که عوارض جدی یا کشنده برای جنین داشته‌باشد. از طرفی خود بیماری‌های التهابی گوارشی، منجر به مشکلات گوارشی بسیاری در دوران بارداری می‌شوند.(به طور مثال خطر سقط جنین را افزایش می‌دهند. به همین خاطر در صورت نیاز به درمان این نوع بیماری‌ها در دوران بارداری، می‌توان درمان با داروهای بیولوژیک مناسب را ادامه داد.
-در صورت مصرف در دوران بارداری، سطح سرمی ودولیزومب پیش از بارداری اندازه گیری شود تا بتوان در دوران بارداری دوز مصرف را در محدوده‌ی مناسب درمانی تنظیم نمود. می‌توان دوز را طوری تنظیم کرد که در زمان زایمان غلظت سرمی دارو در کمترین میزان ممکن باشد.آخرین تزریق ودولیزومب باید ۶الی ۱۰هفته از زمان پیش بینی شده برای زایمان، فاصله داشته‌باشد(۴الی ۵هفته پیش از زایمان در افرادی که هر۴هفته تزریق دارند.) و تزریق بعدی را می‌توان ۴۸ساعت پس از زایمان انجام داد.
-ودولیزومب در شیر ترشح می‌شود.(طبق مطالعات تا ۵۷روز پس از تزریق در شیرمادر قابل اندازه گیری می‌باشد.بر اساس توصیه‌ی کارخانه‌ی سازنده، تصمیم به شیردهی در مدت درمان با این دارو باید با توجه به فواید و مضراتی که می‌تواند برای مادر و نوزاد داشته‌باشد، گرفته شود. با این وجود تاکنون طبق منابع، مصرف ودولیزومب در مادران شیرده امکان‌پذیر می‌باشد.
-سطح آنزیم‌های کبدی و بیلی روبین، معاینات ریه و تست غربالگری توبرکلوزیس به صورت منظم ودوره‌ای در مدت درمان با این دارو انجام شود.
