متفورمین | Metformin

متفورمین

نام فارسی: متفورمین

نام انگلیسی: Metformin

رده درمانی: کاهنده قند خون

( متفورتکس محصول شرکت تهران شیمی )

متفورمین برای کاهش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲ کاربرد دارد

برای شناخت متفورمین لازم است ابتدا ارتباط این دارو با انسولین بیان شود

پیش از شروع مصرف متفورمین
– در صورت بارداري يا اقدام به بارداري یا شیرده بودن به پزشك خود اطلاع دهيد.

– در صورت سابقه ی مشکلات کلیوی، کبدی، تنفسی و حساسیت دارویی به پزشک خون اطلاع دهید.

-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود (خصوصا سایر داروهایی که تاکنون و در یک ماه اخیر برای درمان افسردگی و خواب استفاده نموده اید) در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.

– در صورتی که در دو روز اخیر، تحت عکسبرداری همراه با تزریق مواد رنگی قرار گرفته اید، پزشک خود را مطلع نمائید.

– در صورتیکه اخیرا بیماری دیابت شما تحت کنترل نبوده است ( مثلا دچار افت شدید قند خون شده اید و یا عوارضی نظیر تهوع، اسهال، کاهش وزن شدید و مشکلات تنفسی و … داشته اید ) به پزشک خود اطلاع دهید.

– در صورتی که اخیرا دچار عفونت شدید مانند عفونت ریوی یا کلیوی شده اید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

– در صورتی که تحت درمان با داروهای قلبی هستید یا اخیرا دچار حمله ی قلبی شده اید، حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.

– در صورت نیاز به عمل جراحی یا هر گونه آزمایش بالینی در مورد مصرف این دارو با درمانگر خود صحبت کنید; زیرا ممکن است نیاز به قطع مصرف این دارو قبل و بعد از برخی عمل های جراحی باشد.

نحوه ی مصرف متفورمین
-متفورمین را دقیقا طبق دستور پزشک مصرف کنید; ممکن است پزشک شما در ابتدا دارو را با مقدار کم شروع کند و سپس به تدریج مقدار و تعداد نوبت دارو را افزایش دهد تا بدن شما به تغییرات ایجاد شده توسط دارو عادت کند و احتمال بروز عوارض کمتر شود.

– سعی کنید دارو را بطور منظم و در ساعات مشخصی از شبانه روز مصرف نمائید. مصرف متفورمین همراه وعده ی غذایی اصلی یا پس از یک میان وعده توصیه می شود.

– در صورتی که قرص اهسته رهش متفورمین برای شما تجویز شده است، ( روی بسته بندی این داروها در کنار نام دارو علامت SR دیده می شود ) از نصف کردن یا خرد کردن دارو خودداری کنید و قرص را بطور کامل ببلعید.

-در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري آن را مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد.در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نكنيد.

توصیه های متفورمین
-در مدت درمان با این دارو تحت نظر. پزشک خود بمانید و آزمایشات و معاینات دوره ای لازم را بطور منظم انجام دهید.

– به علت اینکه قند خون بالا می تواند عوارض جدی چشمی در بر داشته باشد، حتما بصورت منظم معاینات چشمی لازم را انجام دهید تا از بروز چنین عوارضی پیشگیری نمائید.

– قند خون بالا منجر به آسیب به اعصاب ( خصوصا اعصاب انتهایی اندام ها ) می شود; این مسئله باعث می شود احساس بیمار به درد، ضربه یا بریدگی و … و هرگونه آسیبی کمتر شود و در نتیجه زخم یا آسیب ایجاد شده گسترش یابد و عفونت کند. همچنین ابتلا به دیابت منجر به کندتر شدن ترمیم های بافتی می شود; لذا تا جای ممکن از کفش های جلو پهن و مناسب سایز پایتان استفاده کنید. هر شب پاهای خود را بشویید و وضعیت بدن خود را از نظر بروز کبودی، زخم، ورم یا قرمزی خصوصاً در ناحیه ی پاها، به پزشک خود اطلاع دهید و هرروز مراقبت های لازم را تا بهبود کامل زخم انجام دهید.

– این دارو با تغییر در سیکل قاعدگی ممکن است احتمال بارداری را افزایش دهد و خانم ها در سنین باروری در مدت دارو درمانی با ترکیبات حاوی متفورمین باید این مساله را در نظر بگیرند.

-به توصيه هاي پزشكتان در مورد رژيم غذايي، ترك سيگار و فعالیت بدنی مناسب خود عمل نمایید.

-بطور کلی دارو درمانی با داروهای ضد دیابت ممکن است منجر به بروز علایم افت قند خون در بیمار شود. به همین جهت بهتر است بیماران دیابتی همیشه علایم مربوط به افت قند خون (تعریق سرد، تپش قلب، لرزش، بی قراری و ضعف شدید، تاری دید و سرگیجه) را در نظر بگیرد و توصیه های لازم جهت مقابله با افت قندخون (هایپوگلیسمیا) را از پزشک یا داروساز خود در یافت کند.(جهت کسب اطلاعات درباره ی افت قندخون و راهکارهای آن می توانید این مطلب را مطالعه کنید.)

-در صورت شروع هرگونه درمان یا قصد عمل جراحی، درمانگر خود را از مصرف این دارو مطلع نمایید.

-پیش از شروع هرگونه فعالیت ورزشی جدید که برروی سطح قندخون اثرگذار است، با پزشک خود مشورت نمایید و توصیه های لازم را دریافت کنید.

-در صورت احساس تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار و خستگی زیاد به پزشک خود اطلاع دهید زیرا این علائم می تواند از افزایش قندخون باشد.

-معمولاً درمان دیابت در تمام طول زندگی فرد ادامه دارد لذا مصرف دارو را تا زمانی که پزشک به شما توصیه می کند ادامه دهید.

عوارض شایع متفورمین
-تهوع ، استفراغ و اسهال خصوصاً در ابتدای شروع درمان با این دارو ممکن است رخ دهد. جهت جلوگیری از آن، دارو را همراه یا بلافاصله پس از غذا مصرف کنید. معمولاً پس از چند روز مصرف، بدن شما به دارو عادت می کند و این عارضه برطرف می شود. با این حال در صورت شدید یا ادامه دار شدن این علائم به پزشک خود مراجعه نمایید.
در صورت ابتلا به اسهال نیز از آب و مایعات به مقدار کافی استفاده نمایید.

-در صورت احساس طعم غیر طبیعی در دهان، کاهش اشتها و درد شکمی ادامه دار، به پژشک خود مراجعه نمایید.

عوارض نادر اما مهم
-پزشک ممکن است در مورد عوارض مهمی که در صورت بروز مشکلی به نام اسیدوز لاکتیک ایجاد می شود، به شما اطلاعاتی دهد. احتمال بروز این عارضه بسیار کم می باشد اما بدلیل اینکه رسیدگی و درمان هرچه سریع تر این وضعیت واجب است، در صورت بروز علائمی همچون تهوع ، بی حالی یا خستگی شدید، تنگی نفس یا نفسه زدن(کوتاه و بریده نفس کشیدن)، احساس بوی الکلی یا میوه ی فاسد شده در دهان، در اسرع وقت به پزشک خود مراجعه نمایید.

اطلاعات بیشتر در مورد متفورمین
این دارو بر روی ترشح انسولین تاثیر نمی گذارد و بنابراین افت قند خون ایجاد نمی کند. ولی اثر بخشی انسولین را بیشتر می کند و حساسیت سلول ها را نسبت به انسولین افزایش می دهد بنابر این نیاز به انسولین را کاهش می دهد.
از طرفی بر روی سلول های کبد اثر می گذار و تولید قند را در کبد کاهش می دهد و از این طریق نیز به بیماران دیابتی کمک می کند.
متفورمین بر خلاف گلی بن کلامید و انسولین که باعث افزایش وزن می شوند بر عکس کمک به لاغری می کند و با کاهش اشتها و کاهش تولید قند در کبد علاوه بر کاهش قند خون کلسترول و تری گلسیرید را نیز کاهش می دهد.
دل آشوبه و ناراحتی های گوارشی از عوارض عمده متفورمین است. کاهش اشتها و اسهال از دیگر عوارض ناخواسته ی متفورمین است.
گزارش تجربه مصرف کنندگان متفورمین حاکی از آنست که اگر مقدار مصرف متفورمین از مقادیر کم آغاز شود و به تدریج اضافه شود و همچنین اگر بین غذا استفاده شود عوارض آن کاهش می یابد.
بعضی از انواع متفورمین اثر سریع دارند و بعضی آهسته رهش هستند یعنی در طول روز دارو به تدریج جذب و وارد جریان خون می شود.
متفورمین در درمان تخمدان پلی کیستیک و موی زائد در بانوان نیز مصرف می شود.
گلوکوفاژ  –  متفورمین هگزال – متوور و بروت از انواع خارجی این دارو هستند و انواع بسیار متنوعی در داخل تولید می شود
متفورمین در بیمارن کلیوی و کبدی ممنوعیت مصرف دارد و در صورت وجود نقص کبدی و کلیوی قبل از مصرف متفورمین باید به پزشک اطلاع دهید همچنین در بیمارانی که الکل مصرف می کنند مصرف متفورمین ممنوع است.
به طور کلی متفورمین افت قند خون ایجاد نمی کند چون در تولید انسولین نقشی ندارد ولی اگر افت قند خون مشاهده شد ممکن است به علت کاهش وزن و اشتها باشد و اگر علائم را به پزشک اطلاع دهید احتمالا پزشک داروی شما را قطع خواهد کرد.

متفورمین و ارتباط آن با انسولین
انسولین یک هورمون است که به صورت طبیعی در بدن در لوزالمعده تولید می شود
این هورمون به کنترل سطح قند خون (گلوکز) کمک می کند. زمانی که بدن شما به اندازه ی کافی انسولین تولید نکند یا در صورتی که انسولین ساخته شده در بدن شما کارایی مناسب را نداشته باشد، بدن در شرایطی قرار می گیرد که قند خون شما کنترل نمی شود. به این شرایط دیابت شیرین یا دیابت ملیتوس گفته می شود.
کسانیکه مبتلا به دیابت هستند، نیاز به درمان دارند تا میزان قند خون انها کنترل گردد. کنترل مناسب قند خون احتمال بروز عوارض ناشی از دیابت ( آسیب به اعصاب، مشکلات بینایی، آسیب کلیوی و … ) را کاهش می دهد.

در موارد خفیف، با رعایت یک رژیم غذایی مناسب، می توان میزان قند خون را کنترل کرد; اما در سایر افراد مبتلا به دیابت، درمان با داروهایی نظیر متفورمین به همراه یک رژیم غذایی مناسب، می تواند در کنترل قند خون مؤثر باشد.
متفورمین به بدن اجازه می دهد تا در کمبود تولید انسولین، حداکثر استفاده از انسولین موجود در بدن را جهت کاهش قند خون در دیابت نوع دو داشته باشد. این دارو می تواند به تنهایی یا همراه سایر داروهای ضد دیابت یا همراه با انسولین، تجویز گردد.
در بازار دارویی، ترکیبات متعددی تولید شده اند که در فرمول انها داروی متفورمین در کنار سایر اجزای دارویی بکار رفته است; این داروها با نام های تجاری متنوعی به بازار عرضه شده اند.
مصرف این داروهای ترکیبی در صورت صلاحدید پزشک، می تواند تعداد قرص دریافتی روزانه ی بیمار را کاهش دهد که این امر مصرف منظم دارو برای بیمار را راحت تر می کند.
متفورمین یک داروی ضد دیابت از دسته ی داروهای بی گوانیدی می باشد که با کاهش قند خون، بیماری دیابت نوع دوم را می تواند کنترل کند; همچنین در افراد دارای اضافه وزن که مستعد ابتلا به دیابت می باشند، می تواند احتمال ابتلا را کاهش دهد.
این دارو برای کودکان بالای ۱۰ سال به تنهایی یا همراه با سایر داروهای ضد دیابت و انسولین نیز قابل تجویز می باشد. این دارو ممکن است در مواردی غیر از مشکل دیابت نیز برای مدتی تجویز شود.

داروهای مرتبط:
سیپروترون کامپاند
اسپیرانولاکتون
پیوگلیتازون
اورلیستات
گلوریپا
اوومید
گلی کلازید
گلی بوتکس

مطالب ویژه با همکاری آقای دکتر مهدی شاهمیرانی
متفورمین و کاهش جذب ویتامین B12:
میلر ( Meyler ):
متفورمین میتواند باعث کاهش جذب ویتامین B12، کاهش غلظت سرمی این ویتامین و بطور نادر باعث آنمی مگالوبلاستیک شود.
– دریک مطالعه شیوع وقوع این موارد، 9% در 600 بیمار دچار دیابت نوع دو که تحت درمان بی گوآنیدها ( متفورمین و فن فورمین) به مدت متوسط 12 سال بودند، مشاهده شد.
– دریک مطالعه دیگر شامل 353 بیمار دچار دیابت نوع دو که تحت درمان با انسولین و متفورمین به مدت 16 هفته بودند، پس از این دوره سطح سرمی هموسیستئین تا 4% افزایش، سطح سرمی فولات تا 7% کاهش و سطح سرمی ویتامین B12 تا 14% کاهش داشت.
– دریک مرد 63 ساله با دیابت نوع دو که حداقل به مدت 5 سال از متفورمین استفاده می کرد، سطح سرمی این ویتامین 110 پیوگرم/میلی لیتر ( رنج نرمال: 200-230 ) گزارش شد. سطح سرمی فولات نرمال بود و هیچ اتوآنتی بادی مشاهده نشد.
– در این فرد، تست شیلینگ* ( Schilling Test ) انجام شد. این تست، عدم جذب ویتامین B12 را نشان داد. سپس متفورمین این بیمار قطع شد و دو ماه بعد دوباره این تست انجام شد که اینبار هیچ کاهشی از جذب این ویتامین را نشان نداد.
تست شیلینگ به منظور ارزیابی وضعیت و تعیین جذب ویتامین B12 انجام میشود.
Meyler’s Side Effect of Drugs Sixteenth Edition.
آپ تودیت:
متفورمین باعث کاهش جذب ویتامین B12 تا 30% بیماران، کاهش غلظت سرمی این ویتامین در 5-10% بیماران و به ندرت باعث آنمی مگالوبلاستیک میشود.
– در برخی بیماران با کمبود ویتامین B12، نوروپاتی محیطی ممکن است باعث گسترش آنمی مگالوبلاستیک را جلوتر اندازد.
– دوز و طول مدت درمان با متفورمین مرتبط با خطر کمبود ویتامین B12 می باشد.
– در یک مطالعه، کاهش جذب این ویتامین با تجویز مکمل کلسیم کربنات ( 1.2 گرم روزانه ) تصحیح شد.
– دریک مطالعه دیگر، تجویز مکمل مولتی ویتامین روزانه باعث کاهش کمبود ویتامین B12 شد.
Uptodate 2017.
مارتین دل:
متفورمین میتواند باعث کاهش جذب این ویتامین و کاهش سطح سرمی آن شود.
– در یک سری شامل 10 بیمار مبتلا به کمبود ویتامین B12 ناشی از متفورمین، این بیماران تحت مداخلات درمانی زیر قرار گرفتند و سطح این ویتامین به حالت نرمال برگشت:
– تجویز یک دوره سه ماهه از فرم خوراکی یا عضلانی ویتامین B12.
– تغییر درمان به سایر داروهای خوراکی ضد دیابت در دو بیمار.
– توصیه به مصرف رژیم غذایی حاوی ویتامین B12.
MartinDale; The Complete Drug Refrence 2016.

Reference 1
Reference 2
Reference 3

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف متفورمین

+دیابت نوع دو، درمان
+دیابت نوع دو، پیشگیری(بدون برچسب)
+افزایش وزن ناشی از داروهای ضدسایکوز، درمان(بدون برچسب)
+دیابت بارداری، درمان (آلترناتیو) (بدون برچسب)
+سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS): به صورت مداوم و طولانی برای القای تخمک‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود.
+الیگومنوره ناشی از سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)، درمان(آلترناتیو) (بدون برچسب)
+سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) در افراد با PCOS که در حال انجام درمان‌ناباروری به روش‌های IVF / ICSI هستند، پیشگیری(آلترناتیو) (بدون برچسب)

متفورمين یک داروی بسیار پرکاربرد بی‌گوانیدی در درمان ديابت غير وابسته به انسولين نوع دو مي باشد. اين دارو از انتخاب‌های اول دارودرمانی دیابت بويژه در بيماران ديابتي غير وابسته به انسولين كه به رژيم غذايي پاسخ نداده‌اند و همچنين در بيماراني كه اضافه وزن دارند، به شمار می‌رود.
متفورمین علاوه بر کنترل قندخون جهت درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک PCOS و سندرم تحریک بیش از حد تخمدان OHSS نیز تجویز می‌گردد.
متفورمین به تنهایی یا در ترکیب با سایر داروهای ضددیابت به فرم قرص و محلول خوراکی تولید می‌شود.
این دارو دارای دو فرم آهسته رهش و سریع رهش می‌باشد و در دوزهای ۵۰۰، ۷۵۰،۱۰۰۰ میلی‌گرم به صورت قرص خوراکی و در برخی کشورها به صورت محلول خوراکی عرضه می‌شود و به اسامی تجاری مختلف از جمله گلوکوفاژ معروف می‌باشد.
متفورمین همچنین به صورت بدون برچسب در بعضی موارد افزایش وزن ناشی از مصرف داروهای ضدسایکوز و پیشگیری از دیابت نوع دو در مراحل پیش‌دیابت خصوصاً در افراد با BMI بیشتر از ٣۵، سن کمتر از ۶٠سال و افراد در خطر دیابت بارداری تجویز می‌شود.

مکانیسم اثر متفورمین

متفورمين از طريق كاهش گلوكونئوژنز در کبد،‌ کاهش جذب روده‌ی گلوکز و افزايش مصرف محيطي گلوكز اثر خود را بر کاهش قندخون اعمال می‌کند. این دارو پاسخدهی به انسولین درون‌زاد را افزایش می‌دهد. تصور مي شود كه متفورمين تعداد و يا قدرت اتصال انسولين به گيرنده هاي غشاء سلول، بويژه گيرنده هاي محيطي را افزايش مي دهد.
از آنجا كه تنها در حضور انسولين آندوژن مؤثر مي باشد تنها در افرادي مؤثر است كه بخشي از سلول هاي پانكراس آنها سالم باشد.

فارماکوکینتیک متفورمین

متابولیسم: ندارد
مدت زمان شروع اثر:چند روز؛حداکثر اثر تا دوهفته
اتصال به پروتئین: ناچیز
دفع: ادرار(۹۰تا۱۰۰درصد به صورت تغییر نیافته)
نیمه عمر: ۶/۲ساعت(پلاسما)، ۱۷/۶ساعت(خون)
مدت زمان پیک سرمی: سریع رهش ۲تا۳ساعت؛ قرص آهسته رهش ۷ساعت(بین۴تا۸ساعت)؛ سوسپانسیون آهسته رهش۴/۵ساعت(بین ۳/۵تا۶/۵ساعت)

منع مصرف متفورمین

-سابقه حساسیت به متفورمین یا داروهای مشابه
-نارسایی کلیوی شدید و eGFR <30
-اسیدوز متابولیک
-کتواسیدوز دیابتی
-اسیدوز لاکتیک
-هایپوکسمی
-کم‌آبی بدن شدید
-سپسیس
-جراحی
-بیماری‌های کبدی
-عفونت شديد،سوختگي شديد، تروما، استرس روحی و جسمی

موارد احتیاط:
‏-eGFR 30-60
-سن ۶۵سال و بالاتر
-در خانم ها نزدیک به یائسگی بدون تخمک گذاری
-نارسایی احتقانی قلبی
-سومصرف الکل
-افراد در خطر افت قندخون

عوارض جانبی متفورمین

عوارض شایع:
اسهال، تهوع، استفراغ، نفخ، آستنی، سوهاضمه، کمبود B12،‌ دردشکمی، انورکسی، سردرد، طعم فلزی دهان، راش پوستی، القای تخمک‌گذاری،دردقفسه‌سینه، گرگرفتگی، تپش قلب، افزایش تعریق،افت قندخون، سوزش سردل، لرز، سرگیجه، دردعضلانی، تنگی نفس، رینیت، علائم شبه‌آنفولانزا

عوارض جدی:
اسیدوز لاکتیک، آنمی مگالوبلاستیک، سمیت کبدی، عفونت

تداخلات دارویی متفورمین

مشخصات کلی تداخلات:
سوبسترای MATE1،‌ سوبسترای MATE2-K ، سوبسترای OCT1 ، سوبسترای OCT2 ، مهارکننده OCT1 ، عامل ضد دیابت ، اتصال به رزین/ پلیمر تعویض کاتیونی، تشدید اسیدوز متابولیک

تداخلات ماژور:
استیل سالیسیلیکوم اسیدوم، آلفا لیپوئیکوم اسیدوم، آسپرین(انواع)، فلورکینولون‌ها، بوپروپیون، کاپماتینیب، کلروکین، داسابوویر، دوفتیلید، دولوتگراویر انوکساسین، فکسینیدازول، فلومکوئین،هیدروکسی‌کلروکین، یوورسول، لانرئوتاید،لووکتوکونازول، اوکترئوتاید، اومبیتاسویر، پاریتاپرویر،پازیرئوتاید، پیوگلیتازون، سیتاگلیپتین، سدیم تیوکتات، تیوکتیک اسید، تافنوکوئین، واندتانیب

تداخلات متوسط:
آسبوتولول، استازولامید، گلیسیریزین، آتنولول، بنازپریل، بتاکسولول، بیستگراویر، بیزوپرولول، بیترملون، برینزولامید، کاپتوپریل، کارتلول، کارودیلول، سلیپرولول، جنسینگ،سایمتیدین،کولسولام، دی‌کلرفنامید، دیگوکسین، دی‌پتاسیم گلیسیریزات، دورزولامید، انالاپریل، انالاپریلات، اسمولول، اوکالیپتول، اوکالیپتوس، اگزناتاید، فدراتینیب، فنوگریک، فوزینوپریل، فورازولیدون، گلوکومنان، فرآورده‌های شیرین‌بیان، گلیسیریزیک اسید، گوانتیدین، گوارگام، جیمنما سیلوستر، انسولین(انواع)، ایپرونیازید، ایساووکونازول، ایزوکربوکسازید، لابتالول، لووبونولول، لیکوریک، لینزولید، لیزینوپریل، متازولامید، متیلن‌بلو، متی‌پرانولول، متوپرولول، موکلوبماید، موئگزیپریل، نادولول، نبیوولول، نیالامید، اکس‌پرنولول، پاتیرومر، پن‌بوتولول، پریندوپریل، فنلزین، پیندولول، پراکتولول، پراملینتاید، پروکاربازین، پروپرانولول، پسیلیوم، کوئیناپریل، رامیپریل، رانولازین، راساژیلین، ریفامپین، سافیناماید، سلژیلین، سماگلوتید، سزولامید، سوتالول، سولتیام، تیمولول،توپیرامات، تراندولاپریل، ترانیل‌سیپرومین، وراپامیل، زیدوودین،زونیساماید، زوفنوپریل

تداخلات رده X (پرهیز):
الکل (اتیل)، آستریزوات سدیم، آستریزوئیک اسید، دیاتریزووات، اتیودیزد، یوبنزامیک‌اسید، یوبیتریدول، یوکارمات مگلومین، یوکارمیک‌اسید، یوستامیک اسید، یدامید، یدیپامید، یدیکسانول، یدوپیراست، یدوگزامیک اسید، یوهگزول، یومپرول، یوپامیدل، یوپانوئیک اسید، یوپنتول، یوفندیلات، یوپرومید، یوسریک اسید، یوسیمید، یوتاسول، یوتالامات، ایپودات سدیم، ایپودات کلسیم، یوگزاگلات، متریزامید،متریزووات سدیم، متریزوئیک اسید، تیروپانوات سدیم، پاکریتینیب

کاهش اثرات داروها توسط متفورمین:
‏Fludeoxyglucose F 18، آنتاگونیست های ویتامین کا

کاهش اثرات متفورمین توسط داروها:
بتابلاکرها، بورتزومیب، گوارگام، داروهای افزاینده قند خون، پاتیرومر، کینولون ها، ریتودرین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، وراپامیل

افزایش اثرات داروها توسط متفورمین:
دالفامپریدین، دوفتیلید، داروهای کاهنده قند خون

افزایش اثرات متفورمین توسط داروها:
آبماسیکلیب، الکل (اتیل)، آلفالیپوئیک اسید، آندروژن ها، بتابلاکرها، بیکتگراویر، بورتزومیب، مهارکننده‌های کربنیک انهیدراز، سفالکسین، سایمتیدین، دالفامپریدین، داروهای ضدویروس با اثر مستقیم (HCV)، دولوتگراویر، اردافیتینیب، فکسینیدازول، گلیتریتینیب، گلیکوپیرولات (سیستمیک)، گوانتیدین، ترکیبات حاجب ید دار، ایزاووکونازونیوم سولفات، لاموتریژین، لووکتوکونازول، قارچ میتک، مهارکننده‌های مونو آمین اکسیداز، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، اومبیتاسویر/ پاریتاپرویر/ ریتوناویر، اومبیتاسویر/ پاریتاپرویر/ ریتوناویر/ داسابوویر، اندانسترون، پاکریتینیب، پگ‌ویزومانت، پروتیونامید، پیرومتامین، کینولون ها، رانولازین، ریسدیپلام، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، تافنوکین، تاریلاسیکلیب، تری‌متوپریم، وندتانیب، آنتاگونیستهای ویتامین کا

تداخل با غذا:
غذا می‌تواند میزان جذب را کاهش دهد و به مقدار کمی جذب دارو را به تأخیر می‌اندازد.
راه‌کار: جهت تحمل بهتر عوارض گوارشی، همراه با غذا مصرف شود.

هشدار ها متفورمین

-مصرف متفورين بايد به مدت 2 روز قبل از جراحي يا استفاده از مواد حاجب براي آزمايشات پزشكي قطع شود و ۴۸ساعت پس از انجام عمل جراحی، در صورت پایدار بودن وضعیت کلیوی و شرایط بیمار، مصرف دارو از سر گرفته شود.
-در صورت بروز علائم اسيدوز لاكتيك( اسهال، تب، درد و كرامپ هاي عضلاني، تنفس كوتاه و سريع، خستگي، ضعف و خواب آلودگي) و يا استفراغ، سريعاً به پزشك مراجعه شود.
طبق منابع دیگر در موارد جراحی مینور در روز جراحی و در جراحی ماژور ٢۴ساعت پیش از جراحی می‌توان متفورمین را قطع و در صورت نیاز انسولین استفاده کرد.
در بیماران مشکوک به اسیدوز لاکتیک، آزمایشات لازم(سطح لاکتات، نسبت لاکتات/پیرووات، سطح متفورمین و…) انجام شود.
نارسایی کلیوی، تداخلات دارویی، سن بالای ۶۵سال، تصویربرداری و استفاده از موادحاجب، هایپوکسمی، جراحی، سومصرف الکل و مشکلات کبدی خطر بروز اسیدوز لاکتیک را افزایش می‌دهد. در صورت مشاهده ی چنین علائمی متفورمین قطع و در صورت شک به اسیدوز بیمار جهت اقدامات بیشتر بستری شود.
-این دارو در کودکان بالای ده سال مبتلا به دیابت نوع دو قابل تجویز می‌باشد.
-در افراد مسن به دليل احتمال وجود بيماري هاي عروق محيطي و يا اختلال عملكردكليوي، دارو بايد با احتياط مصرف شود.

توصیه های دارویی متفورمین

-مصرف دارو با دوز کم آغاز شود و در صورت نیاز، هر هفته (بعضی منابع ٢تا۶هفته)۵۰۰میلی‌گرم به دوز روزانه‌ی دارو افزوده شود. حداکثر دوز مجاز روزانه در فرآورده‌های سریع رهش ۲۵۵۰میلی‌گرم و در فرآورده‌های آهسته رهش ۲۰۰۰میلی‌گرم می‌باشد.
-جهت تحمل بهتر عوارض گوارشی، توصیه می‌شود دارو همراه با غذا مصرف گردد.
-از خرد کردن، جویدن و نصف کردن قرص آهسته رهش خودداری شود. به بیمار تاکید شود، در صورت نیاز به تغییر برند دارو در دوره‌ی جدید درمان، حتماً داروی جدید توسط پزشک یا داروساز کنترل شود.

‏-HbA1c بیمار دست‌کم دوبار در سال در بیماران با قندخون تحت کنترل و ۴بار درسال در بیمارانی که به اهداف درمانی نرسیده‌اند، چک شود.در افرادی که نوسانات قندخون زیادی دارند(مانند کسانی که کمبود ترشح انسولین دارند) یا در بیمارانی که HbA1c آنها با قندخون یا علائمشان تطابق ندارد، حتماً ارزیابی HbA1c همراه با سایر فاکتورهای قندخون انجام شود.
-قندخون ناشتا و بعد غذا توسط بیمار به صورت روزانه چک شود.
-عملکرد کبدی و کلیوی بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت منظم و دوره‌ای ارزیابی شود.
-اگرچه پس از جراحی‌های چاقی بهتر است از نوع سریع رهش استفاده شود(فرمولاسیون آهسته رهش در چنین شرایطی ممکن است با مشکلاتی در آزادسازی و جذب مواجه شود)اما در مورد متفورمین در صورت تحت کنترل بودن شرایط، نیاز به تغییر فرم دارویی نیست. وضعیت قندخون و علائم بیمار به دقت تحت نظر قرار گرفته‌شود.
-به دلیل اینکه متفورمین موجب القای تخمک‌گذاری می‌شود، در خانم‌هایی که امکان باروری دارند، چنانچه تصمیم به بارداری ندارند، باید از یک روش پیشگیری از بارداری مطمئن استفاده شود.
-امکان تجویز متفورمین در دوران بارداری وجود دارد. طبق مطالعات انسانی خطر سمیت برای جنین کم ارزیابی شده‌است.
-امکان تجویز این دارو در دوران شیردهی با ارزیابی نسبت خطر و منفعتی که برای مادر و شیرخوار دارد، وجود دارد.براساس مطالعات محدود انسانی خطر عوارض جانبی موثر در تولید شیر وجود ندارد.
-عملکرد کلیوی بیمار خصوصاً میزان eGFR پیش از شروع درمان و سپس ه. ١٢ماه یا هر ٣تا۶ماه در صورت eGFR <60 و یا در بیماران بالای ۶۵سال، ارزیابی شود.
‏-CBCدر زمان شروع درمان و سپس هر ١٢ماه چک شود.
-چنانچه احتمال کمبود ویتامین ب١٢وجود داشته باشد یا متفورمین به مدت بیشتر از ۴سال مصرف شده باشد، سطح ویتامین ب١٢هر ١٢ماه چک شود.
-در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک، eGFR پیش از شروع درمان و سپس به صورت منظم و دوره‌ای (خصوصاً در بیماران بالای ۶۵سال)، CBC در شروع درمان و سپس هر ١٢ماه یکبار، سطح ویتامین ب١٢ هر٢تا٣سال(در صورت احتمال کمبود ب١٢)ارزیابی شود.
– در شرايطي مانند اسهال، استفراغ، فلج معده، انسداد روده و ديگر شرايطي كه جذب غذا را به تأخير مي اندازد، ‌ممكن است تغيير مقدار مصرف دارو لازم بوده و يا انسولين جايگزين آن شود.
-در پركاري يا كم كاري تيروئيد تنظيم مقدار مصرف دارو لازم است.
-در صورت نیاز می‌توان دارو را از فرم سریع رهش به آهسته رهش به صورت یک مرتبه در روز با حداکثر دوز ٢گرم تغییر داد. با این حال در افرادی که با فرم سریع رهش وضعیت مناسبی دارند، توصیه می‌شود مصرف همان فرم ادامه داده شود.
-محلول خوراکی متفورمین همراه با وعده‌ی غذایی عصر مصرف شود. پیش از مصرف ظرف دارو حداقل به مدت ١٠ثانیه به خوبی تکان داده‌شود. از پیمانه دارویی برای اندازه‌گیری دقیق دوز مصرفی استفاده شود.
-بهتر است افراد مبتلا به دیابت نوع دو غیرانسولینی وقت دندانپزشکی خود را صبح‌ها تنظیم کنند تا احتمال بروز افت قندخون ناشی از استرس کاهش یابد.