فلورواوراسیل|Fluorouracil
توضیحات
فلورواوراسیل، یک داروی ضد سرطان است که برای درمان سرطان کولون، رکتوم، پستان، معده و پانکراس به کار می رود. فلوروارواسیل یک آنتی متابولیت است و این کار را با ایجاد تداخل در تولید پروتئین های ضروری برای رشد سلولی و تولید مثل انجام می دهد.مکانیسم عمل دقیق به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر می رسد مکانیسم اصلی فلورواوراسیل ، اتصال دئوکسی ریبونوکلئوتید دارو (FdUMP) و کوفتاکور فولات(10-N5-متیلن تتراهیدروفولات)، به تیمیدیلات سنتتاز و تشکیل یک کمپلکس کوالانسی سه گانه باشد.
این عمل که باعث مهار تشکیل تیمیدیلات از اوراسیل می شود، منجر به مهار سنتز DNA و RNA و درنهایت مرگ سلولی می شود.
فلورواوراسیل هم چنین می تواند به جای یوریدین تری فسفات به RNA اضافه شود، یک RNA تقلبی تولید کند و در پردازش RNA و سنتز پروتئین دخالت کند.
فارماکوکینتیک فلورواوراسیل
- شروع اثر: 7-2 روز (ممکن است تا 12 هفته به طول بینجامد)
- طول اثر: 24 ساعت
- متابولیسم: کبدی (توسط آنزیم دهیدروژناز به متابولیت های فعال F-UMP و F-dUMP)
- نیمه عمر: 20-8 دقیقه (به دنبال تزریق بولوس)
- دفع: ادرار (داروی تغییرنیافته 20-5% طی 6 ساعت، متابولیت ها طی 4-3 ساعت)
موارد مصرف
فلوئورواوراسیل در درمان کارسینوم کولورکتال، پستان، معده و لوزالمعده تجویز می شود. همچنین در درمان کارسینوم مثانه، پروستات، تخمدان، دهانه رحم، رحم، ریه و کبد، سر گردن، ترشحات ناشی ازتومور بدخیم در فضای جنب،صفاق و پردیکارد نیز مصرف شده است. فلوئورواوراسیل در درمان کراتوز چندگانه ناشی از نور خورشید و کارسینوم پوست به کار می رود. این دارو در درمان التهاب لب ناشی از نور خورشید، لکوپنی مخاطی، درماتیت ناشی از پرتو درمانی، بیماری بوئن و اریتروپلازی کوئیرات نیز مصرف شده است.
موارد احتیاط
ازدیاد حساسیت به دارو , مصرف قبلی عامل آلکیله کننده , CAD , اختلال کبدی / کلیوی , تغذیه نامناسب , سرکوب مغز استخوان , عفونت شدید , جراحی سخت اخیر , کمبود دی هیدروپیریمیدین دهیدروژناز (DPD)
- بیمار باید در شروع درمان در بیمارستان بستری شود.
- مقدار مصرف نگهدارنده دارو بر اساس نیاز های فردی هر بیمار و بر مبنای پاسخ های هماتولوژیک بیمار متناسب با مقدار مصرف قبلی تنظیم شود.
- مقدار مصرف بعدی دارو، تنها پس از بهبود عوارض سمی مقدار مصرف قبلی باید تجویز شود. اندازه گیری هماتوکریت یا هموگلوبین و شمارش لکوسیت و پلاکت در ابتدا و طول درمان لازم است.
- انفوزیون آهسته وریدی دارو ( 24-2 ساعت ) از سمیت دارو می کاهد، هر چند تزریق سریع داخل وریدی( 2-1 دقیقه ) دارو موثرتر است.
- قبل از مصرف کرم فلوئورواوراسیل بیوپسی در شروع و طول درمان برای تایید بهبود کارسینوم سطحی سلول های قاعده ای، توصیه می شود.
- در صورت بروز لکه های صورتی و نرم در محل مصرف کرم، مصرف دارو باید قطع شود.
- احتمال بروز واکنش حساسیت به نور طی درمان با کرم فلوئورواوراسیل و 2-1 ماه پس از خاتمه درمان وجود دارد، لذا از قرار گرفتن در مقابل نور خورشید خودداری شود.
عوارض جانبی
- قلبی عروقی: آنژین صدری، آریتمی قلبی، نارسایی قلبی، حوادث عروق مغزی، بیماری ایسکمیک قلبی، ترومبوفلبیت موضعی، سکته قلبی، وازواسپاسم، اکتوپی بطنی
- سیستم اعصاب مرکزی: سندرم مغزی (حاد)، گیجی، دیس اورینتیشن (اختلال در تشخیص موقعیت)، سرخوشی، سردرد
- پوستی: ریزش مو، تغییرات ظاهری ناخن (جدا شدن ناخن از بستر)، درماتیت، هایپرپیگمانته شدن مسیر وریدی پوست، راش ماکولوپاپولار (خارش)، سندرم دست و پا (PPE)، شقاق پوستی، حساسیت پوست به نور، سندرم استیونس جانسون، خشکی پوست، نکروز توکسیک اپیدرمال
- گوارشی: بی اشتهایی، اسهال، التهاب حلق و مری، خونریزی گوارشی، زخم گوارشی، ایسکمی عروق مزانتریک حاد، تهوع، التهاب دهان، استفراغ، پوسته ریزی بافت
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی، لکوپنی (فروکش: 14-9 روز، بهبود: تا 30 روز)، پانسیتوپنی (کاهش تمام سلول های خون)، ترومبوسیتوپنی - ازدیاد حساسیت: آنافیلاکسی، واکنش ازدیاد حساسیت (جنرالیزه)
- چشمی: تنگی مجرای اشکی، ریزش اشک، نیستاگموس (حرکات غیرارادی چشم)، هراس از نور، اختلالات بینایی
- تنفسی: خون دماغ
تداخل دارویی
- مشخصات کلی تداخلات:
مهارکننده CYP2C9 (قوی)
تشدید هایپرآمونمی
عامل انکولوژیک سرکوبکننده سیستم ایمنی
عامل انکولوژیک سرکوبکننده مغز استخوان
افزایش فاصله QT (شناخته شده) - تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانهای)، بریوودین، کلادریبین، دیپیرون، جیمراسیل، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداستینیب، واکسن (زنده) - کاهش اثرات داروها توسط فلورواوراسیل:
ب.ث.ژ (داخل مثانهای)، کلادریبین، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، لنوگراستیم، لیپگفیلگراستیم، نیولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، واکسن (زنده)، واکسن (غیرفعال)، ترتوموتید
کاهش اثرات فلورواوراسیل توسط داروها:
اکیناسه - افزایش اثرات داروها توسط فلورواوراسیل:
باریسیتینیب، کلوزاپین، دفریپرون، فینگولیمود، فوس فنیتوئین-فنیتوئین، هالوپریدول، لفلونومید، ناتالیزومب، اوزانیمود، عوامل طولانی کنندهی فاصله QT (بیشترین خطر)، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)، آنتاگونیست های ویتامین کا - افزایش اثرات فلورواوراسیل توسط داروها:
کلرامفنیکل (چشمی)، سایمتیدین، کلادریبین، دنوزومب، دیپیرون، فولیک اسید، جمسیتابین، جمیراسیل، اینبلیزومب، لوکوورین کلسیم-لولوکوورین، مزالامین، مترونیدازول (سیستمیک)، اوکرلیزومب، پالیفرمین، پیمکرولیموس، پرومازین، رفلومیلاست، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب - تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
منع مصرف
- مصرف این دارو در بارداری اکیدا ممنوع است و جزء داروهای گروه X طبقه بندی می شود و ممکن است باعث مرگ یا نقص عضو جنین گردد.
کشورتولید کننده
ایران،هند،اتریش،آلمان،کره
شکل فرآورده
پماد افودکس 5% 20گرم
آمپول فلورواوراسیل 50میلی گرم/میلی لیتر 5 میلی لیتر
ویال فلورواوراسیل 50میلی گرم/میلی لیتر 20میلی لیتر
ویال فلورواوراسیل 50 میلی گرم/میلی لیتر 10میلی لیتر
آمپول ابه فلورو 50میلی گرم/میلی لیتر 5میلی لیتر
ویال ابفلورو 50میلی گرم/میلی لیتر 20میلی لیتر
ویال ابه فلورو 50میلی گرم/میلی لیتر 10 میلی لیتر
آمپول فلورواوراسیل بیوسین 50 میلی گرم/میلی لیتر 5 میلی لیتر
آمپول فلورواوراسیل بیوسین 50 میلی گرم/میلی لیتر 10 میلی لیتر
ویال ریبوفلور 1000 میلی گرم
ویال اوتورال 1000 میلی گرم/20 میلی لیتر
ویال اوتورال 500میلی گرم/10 میلی لیتر
آمپول اورتورال 250 میلی گرم/5 میلی لیتر
آمپول بندا 5اف یو 50 میلی گرم/میلی لیتر