عفونت مثانه که همچنین با نام سیستیت خوانده می‌شود، به علت رشد غیرطبیعی باکتری در داخل مثانه، اندام بالون مانندی که نگهدارنده ادرار است. عفونت مثانه یکی از رایج‌ترین عفونت‌های باکتریایی است که انسان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تا یک سوم تمام زنان در برخی موارد دارای حداقل یک مورد ابتلای به این عفونت در طول زندگی خود هستند. در این مقاله به بررسی علل ابتلا و بروز این بیماری، نشانه‌های آن و پیشگیری و درمان این عارضه خواهیم پرداخت.
انواع عفونت مثانه
عفونت مثانه به‌عنوان ساده یا پیچیده طبقه‌بندی می‌شود. عفونت‌های ساده‌ی مثانه تنها زنان سالم با دستگاه‌های ادراری طبیعی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. عفونت‌های مثانه در مردان که سالم هستند، بسیار نادر است، بنابراین مردان در دسته‌های عفونت مثانه پیچیده در هر دو جنس که دستگاه‌های ادراری غیرطبیعی دارند، قرار می‌گیرند.
عفونت‌های ساده‌ی مثانه: عفونت‌های ساده‌ی مثانه هنگام رشد باکتری‌ها در مثانه ایجاد می‌شوند. به علت ساختار سیستم ادراری زنان، زنان نسبت به مردان بیشتر به این نوع از عفونت‌ها دچار می‌شوند. در زنان، خروجی مجرای ادرار (که ادرار خارج می‌شود) نزدیک به مقعد است؛ بنابراین، باکتری می‌تواند از رکتوم که در آن تعداد باکتری‌ها بالا است، به ناحیه اطراف مهبل و مجرای ادرار مهاجرت می‌کند. ازآنجا، یک‌فاصله کوتاه (۴ سانتیمتر یا کمتر از ۲ اینچ) بین مجرای مثانه به مثانه است، مقاربت جنسی می‌تواند این باکتری را به مثانه منتقل کند، بنابراین خطر ابتلا به عفونت‌های مثانه در زنان فعال ازنظر جنسی وجود دارد. پاک کردن با استفاده از دستمال توالت از مقعد به سمت واژن بعد ازآنجا اجابت مزاج نیز می‌تواند باکتری‌ها را از رکتوم به مجرای ادرار منتقل کند. به همین دلیل، زنان همیشه باید در این موارد احتیاط کنند.
عفونت‌های پیچیده مثانه: عفونت‌های مثانه هنگامی‌که بر افراد مبتلا به سیستم ادراری غیرطبیعی تأثیر می‌گذارد، باعث می‌شود که این عفونت‌ها به‌سختی قابل‌درمان باشند. همه عفونت‌های مثانه هنگامی‌که بر مردان تأثیر می‌گذارند پیچیده می‌شوند، زیرا مجرای ادرار طولانی در مردان باید از نفوذ باکتری‌ها به مثانه جلوگیری کند. بااین‌حال، اگر جریان طبیعی ادرار مسدود شود یا ادرار در مثانه باقی بماند، باکتری‌ها در آنجا افزایش می‌یابند و خطر ابتلا به عفونت را در فرد افزایش می‌دهند. یکی از دلایلی که ادرار ممکن است در مثانه باقی بماند، آسیب عصبی است، یا در اثر آسیب‌هایی، مانند آسیب نخاعی، یا به علت بیماری مانند دیابت. شایع‌ترین علت انسداد جریان ادرار در مردان بزرگی پروستات است که در مردان بالای ۵۰ سال رایج است. بیماران استفاده‌کننده از کاتتر ادراری (لوله‌ای که به داخل مجرای ادرار منتقل می‌شود تا ادرار را تخلیه کند) همچنین دارای میزان بالایی از عفونت‌های مثانه می‌باشند زیرا باکتری‌ها در امتداد دیواره کاتتر به سمت مثانه صعود می‌کنند.
علائم عفونت مثانه
عفونت ساده مثانه
عفونت مثانه باعث التهاب (تحریک و تورم) مثانه و مجرای ادرار می‌شود. این امر باعث ایجاد ناگهانی یک گروه قابل پیش‌بینی از علائم می‌شود. بسیاری از زنان که عفونت مثانه را در گذشته داشته‌اند، می‌توانند این علائم را به‌راحتی هنگام تشخیص از عفونت‌های دیگر تشخیص دهند. این علائم معمولاً شامل یک یا چند مورد زیر می‌شوند:
- نیاز به ادرار بیشتر از حد نرمال، هرچند فقط مقدار کمی از ادرار در هر زمان خارج می‌شود
- نیاز ناگهانی به ادرار کردن
- درد، سوزش یا ناراحتی‌های دیگر هنگام ادرار کردن
- نیاز به ادرار کردن در شب
- درد در قسمت پایین شکم
- وجود خون در ادرار
- ادرار تیره یا ادراری که یک بوی ناخوشایند یا بوی غیرعادی قوی دارد
- عفونت مثانه در یک کودک جوان ممکن است به‌عنوان تنها علامت تنها باعث بروز شب‌ادراری شود.
عفونت مثانه پیچیده
افراد مبتلا به عفونت‌های مثانه‌ای پیچیده معمولاً علائم مشابه با عفونت‌های ساده دارند. بااین‌وجود، این بیماران همچنین ممکن است نشانه‌هایی از قبیل تب، لرز، تهوع، استفراغ، درد کمر، درد پشت و یا گیجی را در صورت گسترش باکتری از سیستم ادراری به جریان خون یا کلیه را داشته باشند. عفونت‌های مثانه پیچیده نیاز به درمان طولانی‌تر نسبت به عفونت‌های ساده دارند. برای بررسی ساختار یا عملکرد دستگاه ادراری ممکن است نیاز به آزمایش بیشتری باشد.
تشخیص عفونت مثانه
پزشک شما در مورد علائمی که در عفونت مثانه معمول است از شما می‌پرسد و همچنین از شما می‌پرسد آیا تب، لرز، تهوع، استفراغ، درد کمر یا علائم دیگر که ممکن است عفونت جدی‌تری را نشان دهد را داشته‌اید یا نه. اگر قبلاً عفونت مثانه داشته‌اید، ممکن است پزشک شما در صورت عدم بارداری و در نداشتن هرگونه ترشح واژینال، مشکل را به‌صورت تلفنی تشخیص دهد. اگر علائم دقیقاً مانند مواردی از عفونت‌های مثانه قبلی نباشد، احتمالاً فرد به معاینه توسط پزشک و احتمالاً تجزیه‌وتحلیل ادرار نیاز خواهد داشت.
زنان با ابتلا به عفونت‌های مثانه، همه مردان، کودکان و افراد مبتلابه عفونت مثانه به‌طور بالقوه پیچیده باید به یک پزشک مراجعه کنند. پزشک شما، شما را بررسی و درخواست نمونه ادرار خواهد کرد. او با تجزیه‌وتحلیل آزمایش ادرار را برای پیشگیری نشانه‌های عفونت فعال انجام خواهد داد. نمونه ادرار همچنین ممکن است به یک آزمایشگاه برای کشت برای شناسایی نوع دقیق باکتری ارسال شود. معمولاً آزمایش خاصی که تحت عنوان آزمایش حساسیت انجام می‌شود نیز انجام می‌شود تا مشخص شود کدام‌یک از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور مؤثر برای مبارزه با عفونت مفید است. قبل از اینکه یک نمونه ادرار تهیه کنید، باید مجرای ادرار خود را با پاک‌کن استریل تمیز کنید. برای جلوگیری از آلوده شدن ادرار با باکتری‌هایی که در اطراف مجرای ادراری زندگی می‌کنند، این نمونه باید در اواسط ادرار جمع شود.
مدت بیماری
زنان با عفونت‌های ساده مثانه در عرض چند ساعت پس از مصرف اولین دوز آنتی‌بیوتیک بهبود می‌یابند و تمام علائم باید در عرض سه روز از بین برود. بااین‌حال، افراد مبتلابه عفونت‌های پیچیده مثل مردان با غدد پروستات بزرگ ممکن است علائم طولانی را داشته باشند. اگر بیمار دارای کاتتر در مجرای ادرار خود باشد، پاک کردن سیستم ادراری فرد از باکتری‌ها دشوار است، مگر اینکه کاتتر برداشته شود.
پیشگیری از ابتلای به عفونت مثانه
زنان ممکن است برای پیشگیری از عفونت‌های مثانه با پاک کردن مجرای خود در توالت و ادرار کردن بعد از رابطه جنسی استفاده کنند. برخی از زنان که به دو یا چند عفونت مثانه در هرسال پس از اعمال جنسی مبتلا شده‌اند، سه بار در هفته و یا به‌صورت روزانه برای جلوگیری از عفونت، یک آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنند. سایر اقداماتی که ممکن است برای جلوگیری از عفونت‌های مثانه مفید باشد عبارت‌اند از:
- رفتن به حمام به‌محض اینکه شما احساس نیاز به ادرار کردید
- نوشیدن مقدار زیادی مایعات را هر روز
برخی از زنان که از دیافراگم برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند، عفونت‌های مثانه کمتری دارند و از روش دیگری برای پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند. برخی مطالعات نشان می‌دهد که نوشیدن آب قره قاط خطر ابتلا به عفونت ادراری را کاهش می‌دهد.
درمان عفونت مثانه
درمان این عارضه بستگی دارد به نوع مشکل:
عفونت مثانه ساده
عفونت‌های مثانه ساده در زنان معمولاً با تجویز یک دوره سه‌روزه یک آنتی‌بیوتیک مانند تری متیوپریم سولفامتوکسازول (باکتریم، سپترا، کوتریموکسازول) درمان می‌شوند. زنان مبتلابه عفونت‌های مثانه تکرارشونده (بیش از دو مورد در سال) ممکن است از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان پیشگیرانه استفاده کنند، یا به‌عنوان یک دوز منظم بعد از رابطه جنسی استفاده می‌شوند.
عفونت مثانه پیچیده
درمان عفونت مثانه پیچیده سخت‌تر است. انتخاب آنتی‌بیوتیک، قدرت دارو و طول درمان بستگی به شرایط دارد. اغلب آنتی‌بیوتیک‌ها باید برای ۱۰ روز یا بیشتر مصرف شوند. بیماران با علائم شدید (تب، سردرگمی و گیجی، تهوع، استفراغ و غیره) که نشان می‌دهند که باکتری‌ها به کلیه یا خون فرد مبتلا گسترش یافته‌اند معمولاً باید در یک بیمارستان درمان شوند.
چه هنگام باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید؟
اگر شما نیاز به دفع ادرار بیشتر از حد معمول دارید یا اگر متوجه شدید که ادرار شما دارای بوی بد و یا حاوی خون است، از پزشک خود دراین‌باره سؤال کنید. زنان در سه‌ماهه اول بارداری ادرار خود را برای رشد باکتری‌ها به‌عنوان بخشی از مراقبت‌های قبل از زایمان بررسی می‌کنند، حتی اگر هیچ نشانه‌ای از عفونت مثانه وجود نداشته باشد.
اگر فاکتورهای خطر برای ایجاد عفونت‌های مثانه‌ای پیچیده (مانند کاتتر ساکن یا ناهنجاری‌های زیرین سیستم ادراری) داشته باشید، باید مراقب باشید که این علائم عفونت را بشناسید. اگر تب، لرز، سردرگمی و گیجی، تهوع، استفراغ یا درد ناحیه کمری را داشتد، ممکن است نشان‌دهنده این باشد که این عفونت مثانه به کلیه یا خون فرد مبتلا گسترش پیدا کرده است.
پیش‌آگهی عفونت مثانه
درمان با آنتی‌بیوتیک معمولاً عفونت‌های ساده مثانه را درمان می‌کند. در برخی موارد، عفونت درمان‌نشده مثانه ممکن است در دستگاه ادراری به سمت بالا گسترش یابد تا کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث ایجاد پیلونفریت شود که التهاب و عفونت کلیه است. برای عفونت‌های مثانه‌ای پیچیده، پیش‌آگهی این بیماری بستگی به وضعیت بالینی دارد. اگر عفونت از سیستم ادراری به خون منتقل شود، یک بیماری به نام یوروسپسیس به وجود آید. آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی معمولاً مؤثر هستند. معمولاً بیماران مبتلابه یوروسپسیس تشخیص نیاز به یک دوره طولانی‌تر از آنتی‌بیوتیک دارند، اما این امر می‌تواند در خانه از طریق آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی انجام شود.
منبع: drugs.com
این مقاله توسط داروباکس به صورت اختصاصی، ترجمه شده است.
