زندگی با سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند چالش برانگیز، دردناک و خجالت آور باشد و بر کیفیت زندگی شما تاثیر بگذارد. ما برخی از راه‌های مقابله با این وضعیت را که ممکن است به برطرف کردن علائم ناخوشایند این بیماری کمک کند، گردآوری کرده‌ایم.
سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال گوارشی است که بیش از ۱۰ درصد بالغین را تحت تاثیر قرار می‌دهد که فقط ۵ تا ۷ درصد این موارد تشخیص داده می‌شوند. این وضعیت در زنان با احتمال دو برابر بیشتر از مردان و معمولا در افراد ۴۵ ساله و یا جوانتر رخ می‌دهد.
IBS باعث ناراحتی شکمی، گاز و تغییرات در الگوهای حرکت روده، همچنین اسهال یا یبوست می‌شود. علت IBS تا حد زیادی ناشناخته است که همین موضوع مانع از پیشرفت درمانهای موثر می‌شود.
با این حال به نظر می‌رسد عوامل محرک شایعی برای سندرم روده تحریک پذیر همچون غذاهای خاص، استرس و تغییرات هورمونی وجود دارند هر چند که این عوامل می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
تشخیص زود هنگام IBS ممکن است به شما کمک کند که شرایط را مدیریت کرده و کنترل زندگی خودتان را دوباره به دست آورید. در اینجا پنج مرحله برای دوری از محرکها، پیشگیری از علائم و مقابله با سندرم روده تحریک پذیر وجود دارد.
۱. تغییر رژیم غذایی برای بهبود سندرم روده تحریک پذیر
تغییرات ساده در رژیم غذایی در اغلب موارد می‌تواند علائم IBS را تسکین دهد. هیچ رژیم خاصی برای بیماری سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد و چیزی که برای یک شخص خوب است ممکن است برای دیگری خوب نباشد. تغییرات مربوط به رژیم غذایی که برای شما خوب است، بستگی به علائم شما و عکس العملتان نسبت به غذاهای خاص دارد.
داشتن یک دفترچه خاطرات غذایی می‌تواند به شما کمک کند تا غذاهایی را که علائم شما را بهبود می‌دهد یا تشدید می‌کند، شناسایی کنید. غذاهایی که می‌خورید، علائمی که دارید و اینکه چه موقع این علائم رخ می‌دهند را پیگیری کنید.
طبق گزارش موسسه ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیه، غذاهای و نوشیدنی‌هایی که مشخص شده که منجر به بدتر شدن علائم IBS می‌شوند عبارتند از:
- غذاهای پر چرب
- برخی از فراوردههای شیر
- نوشیدنی‌های الکلی
- کافئین
- نوشیدنی‌هایی با شیرین کننده‌های مصنوعی زیاد
- لوبیا، کلم وسایر غذاهای تولید کننده نفخ
بنیاد بین المللی اختلالات گوارشی عملکردی همچنین فیبر نامحلول، شکلات و مغزها را به عنوان غذاهایی که احتمالا مشکلاتی ایجاد می‌کنند، لیست کرده است.
فیبر
افزایش فیبر مصرفی شما ممکن است به بهبود علائم یبوست ناشی از IBS کمک کند. غذاهای حاوی فیبر عبارتند از میو‌ه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و لوبیاها است. به بزرگسالان توصیه می‌شود که روزانه ۲۲ تا ۳۴ گرم فیبر مصرف کنند.
هنگام اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی خود، به آرامی مقدار را به ۲ تا ۳ گرم در هر روز افزایش دهید. اضافه کردن مقدار زیادی فیبر به رژیم غذایی در یک روز می‌تواند موجب ایجاد گاز و نفخ شود و باعث احساس ناراحتی بیشتری در ناحیه شکم می‌شود.
کاهش FODAMAP در رژیم غذایی
اگر نفخ دارید، یک رژیم غذایی کاهش دهنده الیگوساکاریدهای تخمیری، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی یولها می‌تواند موثر باشد اینها انواع کربوهیدراتهاییی هستند که به میزان ناچیزی در روده باریک جذب می‌شوند. پنچ گروه FODMAP وجود دارد.
- فروکتانها از جمله گندم، چاودار، پیاز، بروکلی و سیر
- گالاکتوز الیگو ساکارید از جمله عدسها، فراوردههای سویا و لوبیای قرمز
- لاکتوز از جمله شیر گاو، بستنی، ماست و پنیر
- فروکتوز بیش از حد، از جمله سیب، انبه، گلابی، هندوانه و عسل
- پلیئولها از جمله شلیل، هلو، آلو، گل کلم و قارچ
تحقیقات نشان می‌دهد که FODMAP ها در روده کوچک آب را افزایش می‌دهند که ممکن است به مدفوع شل و اسهال در IBS منجر شود.
بیشتر FODAMP ها به روده بزرگ انتقال می‌یابند در حالیکه میلیاردها باکتری آنها را تحریک می‌کنند و موجب گاز و نفخ می‌شوند. کاهش این غذاها ممکن است این علائم را بهبود بخشد.
بعضی از افراد علائم ناشی از یک یا دو نوع از این دسته غذاها را دارند در حالی که سایرین با همه این ۵ نوع غذا مشکل دارند. اگر این غذاها به علائم IBS شما مربوط است باید فقط این غذاها را محدود کنید.
درخواست راهنمایی از متخصص تغذیه می‌تواند به شما کمک کند تا غذاهای FODMAP را حذف کنید و سپس به آرامی آنها را استفاده کنید تا بفهمید سطح تحملی که نسبت به آن ماده برای شما مناسب است، پیدا کنید.
۲. افزایش فعالیت جسمانی
افزایش میزان فعالیت بدنی ممکن است رهایی از سندرم روده تحریک پذیر را آسان کند. ورزش کمک می‌کند تا انقباض‌های طبیعی روده تحریک شود و استرس کاهش یابد که برخی از علائم سندرم روده تحریک پذیر را از بین می‌برد.
تحقیقات نشان داده است که ۲۰ تا ۳۰ دقیقه تمرین ورزشی متوسط تا شدید بین ۳ تا ۵ روز در هر هفته به طور چشمگیری درد شکمی، مشکلات دفع، و کیفیت زندگی را در مقایسه با گروه کنترل افزایش می‌دهد. به عبارت بهتر، داشتن فعالیت جسمانی به صورت منظم از شدت علائم سندرم روده تحریک پذیر می‌کاهد.
اگر برای مدتی است که ورزش را کنار گذاشته‌اید، بهتر است فواصل زمانی و مدت فعالیت را به آرامی افزایش دهید. همانطور که انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند، هدف شما این است که به تمرینی به مدت ۳۰ دقیقه و با فواصل ۵ بار در هفته برسید.
۳. کاهش استرس
استرسهای جسمانی یا روانی مانند عفونت روده یا تغییر شغل، می‌تواند موجب اختلال در برهم کنشهای پیچیده میان مغز و سیستم گوارشی شود و بنابراین علائم سندرم روده تحریک پذیر را تشدید می‌کند.
ممکن است که با گنجاندن تکنیکهای ریلکسیشن در طول روز تسکین علائم و بهبود وضعیت را تجربه کنید. چه ۵ دقیقه چه یکساعت بهرحال تمرینهای ریلکسیشن به شما کمک می‌کند تا احساس کنید که علائم بیماری خود را کنترل کرده‌اید. از تکنیکهای آرام بخش (ریلکسیشن) مانند تنفس شکمی، آرامش عضلانی پیشرفته و تجسم استفاده کنید که با فواید بسیار سلامتی همراه هستند از جمله فواید سلامتی آن:
- کاهش اضطراب
- تقویت حافظه و تمرکز
- افزایش بهره وری و سطح انرژی
- بهبود خواب
- کاهش خستگی
- کاهش تنش عضلانی
انجام تکنیکهای ریلکسیشن به شما کمک خواهد کرد تا گامهای مثبتی را جهت برطرف کردن علائم سندرم روده تحریک پذیر و مقابله با استرسهای بیشتر که ممکن است در آینده بوجود آید، بردارید.
مدیتیشن، مشاوره گرفتن و حمایت، انجام تمرین، شرکت در تمرین ورزشی منظم و خواب کافی نیز به به مدیریت استرس کمک می‌کند.
۴. درمانهای دارویی سندرم روده تحریک پذیر
مشخص نیست که چیزی موجب سندرم روده تحریک پذیر می‌شود، بنابراین انجام درمانها بیشتر به منظور رفع علائم و نشانه‌های بیماری انجام می‌شوند تا به شما کمک کنند که بتوانید یک زندگی معمولی داشته باشید. اگر علائم شما با تغییرات در رژیم غذایی، سبک زندگی و میزان استرس کاهش پیدا نکرد، ممکن است مسئول درمانی به شما توصیه کند داروها را امتحان کنید. این داروها شامل:
- مکمل فیبر. پسیلوم (metamucil) یا متیل سلولز (Citrocel) ممکن است به کنترل یبوست کمک کند.
- ملین‌های اسمزی شیر منیزیم یا پلی اتیلن گلیکول برای کمک به یبوست.
- داروهای ضد اسهال. لوپرامید (Imodium) ممکن است اسهال را در سندرم روده تحریک پذیر کاهش دهد.
- داروهای ضد اسپاسم. هیستامین (Levsin) و دیسیکلومین (Bentyl) ممکن است به کاهش اسپاسم روده کمک کند.
- داروهای ضد افسردگی. دوزهای پایین از داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و مهار کننده‌های باز جذب انتخابی سروتونین ممکن است با علائم درد یا افسردگی همراه باشد.
- آنتی بیوتیک‌ها. ریفاکسیمین (Xiafaxan) به طور بالقوه می‌تواند به درمان رشد بیش از حد باکتری‌های روده باریک کمک کند، اگر چه نیازمند تحقیقات بیشتر است.
- کپسولهای روغن نعناع ممکن است به کاهش علائم IBS کمک کند.
این داروها نیز تایید شده که برای درمان علائم متعدد IBS موثر هستند. از جمله:
- آلوسترون (لوترونکس) که روده بزرگ را آرام می‌کند و حرکت مواد زائد را از طریق پایین روده کاهش می‌دهد تا اسهال و درد شکمی را کاهش دهد.
- لوبی پروسترون (Amitiza) که ترشح مایع را در روده باریک افزایش می‌دهد تا به راحتی دفع کمک کند.
- آلوکسادولین (Viberzi) که درد شکمی را کاهش می‌دهد و غلظت مدفوع را بهبود می‌بخشد.
- لیناکلوتید (Linzess) که سیگنال‌های درد را متوقف می‌کند و عبور محتویات از طریق دستگاه گوارش را افزایش می‌دهد.
برخی از مطالعات نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها ممکن است به علائم IBS کمک کنند. با این حال تمام پروبیوتیک‌ها اثر مشابهی ندارند و فواید آنها در حال حاضر نامشخص است.
۵. به مداخلات روانی توجه کنید
اگر با انجام همه دستورهای بالا، هنوز هم با علائم سندرم روده تحریک پذیر مشکل دارید، ممکن است بخواهید به درمان روانشناسانه نیز توجه کنید تا به بهبود علائم شما کمک کند.
گفتگو درمانی
متخصصین امر سلامتی از درمانهای شناختی رفتاری (CBT) و روشهای درمانی روان پزشکی برای درمان IBS استفاده می‌کنند. CBT بر روی افکار و اعمال شما تمرکز دارد، در حالی که روان درمانی متمرکز بر تاثیر احساسات شما بر علائم IBS شما است. گفتگو درمانی شامل مدیریت استرس و تکنیکهای ریلکسیشن است.
هیپنوتیزم مربوط به روده
برخی از تحقیقات می‌گویند هیپنوتیزم اضطراب، افسردگی، علائم گوارشی و کیفیت زندگی را بهبود می‌بخشد.
در طول هیپنوتیزم مربوط به روده، یک درمانگر از هیپنوتیزم برای کمک به یادگیری استراحت عضلات روده بزرگ شما و به دست آوردن کنترل پاسخهای فیزیولوژیکی آن استفاده می‌کند.
آموزش تمرکز حواس
تمرین تمرکز حواس به شما کمک می‌کند تا توجه خود را به احساساتی که در حال حاضر اتفاق می‌افتد متمرکز کنید، به جای اینکه در مورد این احساسات و نگرانی در مورد آنچه که شاید آنها معنی بدهند، تمرکز کنید. از طریق تمرکز حواس، می‌توانید آگاهی ذهن و بدن را توسعه داده و آرام کنید که این امر به کاهش علائم IBS و افزایش بهبود جسمی و روانی به شما کمک می‌کند.
هیچ روش کاملا مناسب و قطعی برای مقابله با سندرم روده تحریک پذیر وجود ندارد اما بوسیله ترکیبی از روشهای رژیم غذایی درست، ورزش، مدیریت استرس، داروها و درمانهای روان شناسی، می‌بایست به نحوی ناخوشیهای ناشی از علائم این بیماری را کاهش دهید.
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط داروباکس
منبع: medicalnewstoday
