سدیم والپروات Sodium Valproate

رهاکین محصول شرکت داروسازی رها

سديم والپروات چیست؟
سديم والپروات از دسته ی داروهای ضد صرع می باشد و یکی از مهم ترین و موثرترین داروها در کنترل حملات تشنجی بیماری صرع در کودکان و بزرگسالان است با این وجود مصرف این دارو تنها به این مورد محدود نمی شود و در موارد متنوعی مانند پیشگیری از میگرن، بیماری های اعصاب روان مانند افسردگي و دردهاي عصبي ناشي از ديابت نيز تجويز مي شود.
تشنج يك حمله ي عصبي ناشي از اختلال در فعاليت الكتريكي مغز مي باشد.سديم والپروات با كاهش فعاليت هاي الكتريكي غيرطبيعي مغز حملات تشنجي را كنترل مي نمايد.

تفاوت در برندهاي مختلف سدیم والپروات
سديم والپروات توسط شركت هاي مختلف و با نام هاي تجاري متفاوت توليد مي شود و بايد بدانيد كه مقدار و نوع دارو در اين محصولات مي تواند متفاوت باشد.از اين رو اگر اين دارو توسط پزشك با نام تجاري خاصي براي شما تجويز شده است و به هردليلي موفق به تهيه ي
آن نشديد حتما با پزشك خود در مورد تغيير دارو و جايگزيني داروي مناسب صحبت كنيد و بدون مشورت پزشك از تغيير برند داروي خود خودداري كنيد.در برخي موارد با تعويض دارو نياز به تغيير مقدار مصرف دارو نيز مي باشد.

پيش از مصرف سدیم والپروات
در صورت بارداري يا شيردهي،سابقه ي مشكلات كبدي و كليوي،خوني و در صورتي كه مبتلا به بيماري لوپوس مي باشيد حتما پيش از شروع مصرف اين دارو پزشك خود را مطلع سازيد.

توصيه ها
از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید.
ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
در ابتداي شروع درمان بيماري صرع با والپرووات سديم ممكن است تعداد يا نوع حملات تشنج كمي تغيير كند اما نگران نباشيد زيرا به مرور اين مشكل برطرف مي شود.لذا احتياطات لازم را رعايت كنيد و با پزشك خود در تماس باشيد.
به دليل عوارض ناشي از اين دارو براي جنين ،درصورتي كه قصد بارداري يا شك به بارداري داريد حتما پزشك خود را جهت تغيير دارو مطلع سازيد و در زمان مصرف اين دارو از روش مناسب جهت پيشگيري از بارداري استفاده نماييد.

نحوه ي مصرف والپروات سديم 
نحوه ي مصرف اين دارو باتوجه به شركت سازنده و نام برند دارو متفاوت است . بطور مثال قرص هاي آهسته رهش بايد بصورت كامل بلعيده شوند و از خرد كردن يا نصف كردن آن ها خودداري شود. بعضي از برندها را بهتر است بعد از غذا و بعضي را بايد قبل از غذا مصرف كنيد به همين دليل دارو را دقيقا طبق دستور پزشك مصرف كنيد و همچنين پيش از مصرف بروشور دارويي موجود درجعبه ي دارو را به دقت مطالعه كرده و سوالات خود را از داروسازتان بپرسيد.
در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد.در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نكنيد.

عوارض شايع والپروات و راهكار مقابله با آنها چيست؟
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
-احساس خستگی و معده درداز عوارض شایع این دارو می باشند که با یک رژیم غذایی حاوی وعده های غذا سبک و ساده و حاوی فیبر مناسب و با محدود کردن غذا های چرب و پر ادویه و مصرف به اندازه آب در شبانه روز این علائم را کاهش دهید.
-احساس لرزش و ضعف در مدت مصرف اين دارو از عوارض شايع مي باشد كه مي توانيد در مورد آن با پزشك خود مشورت كنيد.
-ريزش مو يكي از عوارض اين دارو مي باشد كه بسيار بيماران را نگران مي كند اما بايد بدانيد كه اين عارضه موقتي مي باشد و پس از مدتي موها مجددا شروع به رشد مي كنند (تنها ممكن است نسبت به قبل حالت دارتر شوند.)
-سردرد نيز از عوارض اين دارو مي باشد كه براي برطرف كردن آن مي توانيد از پزشك يا داروساز خود در مورد معرفي داروي ضد درد مناسب سوال بفرماييد.
-براي اسهال ناشي از اين دارو در ابتداي درمان نيز مصرف به مقدار كافي مايعات مي تواند كمك كننده باشد.
-بدليل اينكه اين دارو خواب آور مي باشد،تا زماني كه اثر خواب آوري آن را احساس مي كنيد از رانندگي و كارهايي كه نياز به احتياط بيشتري دارند خودداري نماييد.
-افزايش وزن نيز از عوارضي مي باشد كه ذهن بيماران مصرف كننده را مشغول مي كند.اما در صورت رعايت يك رژيم غذايي مناسب و داشتن فعاليت بدني متناسب با وزنتان جاي نگراني در اين مورد وجود ندارد.
-در صورت مشكل در شنوايي،حركات ناخواسته ي عضلات،كاهش تمركز و واكنش هاي حساسيتي به پزشك خود اطلاع دهيد.
بخاطر داشته باشيد كه مصرف اين دارو فوايد بسياري براي شما دارد و بيماري شما را كنترل مي كند و هيچ گاه بدون مشورت پزشك اقدام به قطع آن نكنيد.
مصرف طولاني مدت والپرووات نياز به پيگيري دقيق دارد
-در مورد این دارو پیگیری وضعیت سلامت و درمان بیمار در دراز مدت بسیار حائز اهمیت می باشد لذا معاینات و آزمایشات دوره ای را بطور منظم جهت بررسی وضعیت کبدی وخونی انجام دهید.
-این دارو می تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که علی رغم اینکه احتمال وقوع آنها کم می باشد اما پیگیری و توجه به آنها بسیار مهم می باشد.لذا در صورت داشتن علائم سرفه همراه با گلودرد ،خشکی و التهاب چشم و. بروز لکه های قرمز پوستی فوراًبه پزشک خود یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
-در صورت احساس خستگی شدید توام با درد شدید شکمی ،تیره شدن رنگ ادرار و زردی پوست یا چشم به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

سوال و جواب
سوال ۱: چه تفاوتی بین سدیم والپروات و دی والپروئکس وجود دارد؟
جواب۱: دی والپروئکس ترکیبی از سدیم والپروات و اسید والپروئیک است. مقدار سدیم موجود در این دارو کمتر از سدیم والپروات است ولی ماده موثره هر دو والپروات است با ملح های مختلف. برای بیمارانی که احتمال فشار خون بالا داشته باشند و یا از عوارض چاق کننده سدیم والپروات ناراضی هستند دی والپروئکس ترجیح داده می شود

Reference 1
Reference 2
Reference 3

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف سدیم والپروات

اين دارو در درمان صرع ساده و پيچيده غائب مصرف مي شود.

سدیم والپروات و اسید والپروئیک در کنترل انواع سردرد، ناراحتی های خلقی و دوقطبی کاربرد دارد

مکانیسم اثر سدیم والپروات

*-تثبیت غشا نورونی و ممانعت از تحریکات مکرر عصبی (با افزایش سطح نوروترانسمیتر مهاری گابا در مغز، تقویت/ تقلید فعالیت گابا در گیرنده های پس سیناپسی، مهار کانال های سدیمی وابسته به ولتاژ در نورون ها)

فارماکوکینتیک سدیم والپروات

*فراهمی زیستی: پیوسته رهش 90%
پیک سرمی : سریع رهش 4 ساعت، پیوسته رهش 17-4 ساعت
نیمه عمر:
نوزادان 67-10 ساعت، کودکان بالای 2 ماه 13-7 ساعت، کودکان 14-2سال 13- 7 ساعت، بزرگسالان 19- 9 ساعت
اتصال به پروتئین : 90- 80%
متابولیسم : کبدی (50-30% گلوکورانیداسیون، 40% بتا اکسیداسیون)
دفع : ادرار

منع مصرف سدیم والپروات

در بيماري هاي فعال كبدي وسابقه فاميلي نارسايي شديد كبد نبايد مصرف شود .

عوارض جانبی سدیم والپروات

*عوارض شایع (%10<) :
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، خواب آلودگی، سرگیجه، بی خوابی، درد، عصبانیت
پوستی: ریزش مو
گوارشی: تهوع، استفراغ، درد شکمی، اسهال، سوء هاضمه، بی اشتهایی
هماتولوژی و اونکولوژی: ترومبوسایتوپنی
عفونی: عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش، سستی
چشمی: دوبینی، اختلالات بینایی (تنبلی چشم، تاری دید)
تنفسی: علائم شبه آنفولانزا
متفرقه: صدمات غیرمترقبه

عوارض کمتر شایع (%10-1):
قلبی عروقی: ادم محیطی، ادم، ورم صورت، افزایش فشارخون، افت فشار خون، افت فشار خون وضعیتی، تپش قلب، گشادی عروق، تاکی کاردی، درد قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: آتاکسی، فراموشی، خواب رفتگی اندام، تفکرات نامعقول، احساسات ناپایدار، خواب آشفته، راه رفتن غیرطبیعی، گیجی، افسردگی، توهم، هایپرتونی، اختلال تکلم، دیسکنزی تاردیو (حرکات مکرر غیرارادی)، آژیتاسیون، کاتاتونی، لرز، هایپررفلکسی، سرگیجه، اضطراب، کسالت، ضعف عضلانی، زوال شخصیت، پرش عضلانی، اختلال خواب
پوستی: راش، راش ماکولوپاپولار، خارش، خشکی پوست، افزایش تعریق، اریتم گرهی(نودوزم)، درماتیت وزیکولوبولوز، کورک پوستی، شوره
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش وزن، کاهش وزن، آمنوره، اختلالات قاعدگی
گوارشی: افزایش اشتها، یبوست، نفخ، آبسه دندانی، بی اختیاری مدفوع، گاستروانتریت، التهاب زبان، التهاب دهان، خشکی دهان، باد گلو، استفراغ خونی، پانکراتیت، اختلال چشایی، اختلال در بلع، خونریزی لثه، سکسکه، زخم دهانی
ادراری تناسلی: التهاب مثانه، قاعدگی دردناک، سوزش ادرار، بی اختیاری ادرار، خونریزی واژینال، تکرر ادرار، واژینیت
هماتولوژی و اونکولوژی: کبودی، پتشی، هایپوپروتئینمی، افزایش مدت زمان خونریزی
کبدی: افزایش غلظت سرمی آلانین آمینوترنسفراز، افزایش غلظت سرمی آسپارتات آمینوترنسفراز
عفونی: عفونت ویروسی، عفونت قارچی
موضعی: درد در محل تزریق، واکنش محل تزریق
عصبی، عضلانی و اسکلتی: کمردرد، درد مفاصل، لوپوس اریتماتوز جلدی، گرفتگی ساق پا، هیپوکینزی، گردن درد، سفتی گردن، استئوآرتریت، دیس آرتری (گفتارفلجی)، درد عضلانی
چشمی: نیستاگموس (حرکت غیرارادی چشم)، کونژنکتیویت، خشکی چشم، درد چشم، هراس از نور
گوشی: وزوز گوش، ناشنوایی، عفونت گوش میانی
تنفسی: فارنژیت، برونشیت، رینیت، تنگی نفس، خون دماغ، پنومونی، سینوزیت
متفرقه: تب

تداخلات دارویی سدیم والپروات

*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای UGT1A4
– مهارکننده UGT2B7
– القا کننده CYP1A2 (خفیف)
– داروهای ضد صرع
– اثرات ضد پلاکتی
– سرکوب کننده هایCNS
-هایپرآمونمی
-هایپوناترمی

تداخلات رده X (پرهیز):
آزلاستین(بینی)، برم پریدول، اکسوممازین، اورفنادرین، پارالدهید، تالیدوماید
،کاسینتروپین، لزینوراد، لوماتپرون، پیومسیلینام

کاهش اثرات داروها توسط سدیم والپروات:
الانزاپین، اکس کاربازپین، ساپروپترین، عوامل مختل کننده ی چرخه ی اوره

کاهش اثرات سدیم والپروات:
باربیتورات ها، کاربامازپین، کارباپنم ها، کلسترامین، مشتقات استروژن (ضدبارداری)، اتوسوکسیمید، فوس فنی توئین، فنی توئین، مفلوکین، متیل فولات، میانسرین، ارلیستات، مهارکننده های پروتئاز، ریفامپین

افزایش اثرات داروها توسط سدیم والپروات:
باربیتورات ها، کانابیدیول، کاربامازپین، اتوسوکسیمید، فوس فنی توئین، فنی توئین، فوتموستین، لاموتریژین، لزینوراد، لورازپام، لوماتپرون، ماینوکسیدیل(سیستمیک)، پالی پریدون، پیومسیلینام، پریمیدون، پروپوفل، ریسپریدون، روفینامید، سدیم اکسیبات، تموزولامید، ضدافسردگی های سه حلقه ای، ورینوستات، وارفارین، زیدوودین

افزایش اثرات سدیم والپروات:
کلرپرومازین، کاسینتروپین، فلبامات، گوانفاسین، پریمیدون، سالیسیلات ها، توپیرامات

تداخلات با غذا:
غذا باعث تاخیر در جذب می شود اما بر میزان جذب اثری ندارد. راهکار: در صورت بروز ناراحتی گوارشی با غذا مصرف شود.

هشدار ها سدیم والپروات

*1- پایش سطح آنزیم های کبدی، CBC و سطح پلاکت ها در ابتدای درمان و به صورت دوره ای (به ویژه در شش ماه ابتدایی درمان)
2- پایش سطح سرمی دارو
3- پایش PT/PTT به ویژه قبل از عمل جراحی
4- پایش سطح آمونیاک خون و بررسی از نظر علائمی چون لتارژی و تغییر وضعیت ذهنی
5- بررسی از نظر علائم پانکراتیت و یا سمیت کبدی ( ضعف، تهوع و استفراغ، بی اشتهایی، درد در سمت راست شکم، زردی)
بررسی عملکرد حرکتی و شناختی بیمار از نظر احتمال آتروفی مغزی
6- بررسی پاسخ درمانی برای مثال بررسی نوع تشنج، دفعات، شدت و فاصله حملات
7- بررسی وضعیت قاعدگی بیمار برای ارزیابی سندرم تخمدان پلی کیستیک (هر 6-3 ماه در اولین سال درمان و سپس به صورت سالانه)
8- پایش از نظر وجود علائم افسردگی، افکار خودکشی و تغییرات خلقی
9- اطمینان از عدم بارداری خانم ها در ابتدای درمان و تاکید بر استفاده از روش های پیشگیری از بارداری درطول درمان با سدیم والپروات

توصیه های دارویی سدیم والپروات

. قبل از شروع درمان با اين دارو از عدم وجود زمينه يا عوامل مستعد كننده خونريزي در بيمار بايد اطمينان حاصل شود.
2. از قطع ناگهاني مصرف اين دارو بدون مشورت با پزشك بايد خودداري شود.
3. به بيمار يا اطرافيان او علائم بروز اختلالات خوني يا كبدي بايد توضيح داده شود و توصيه مي‌گردد كه در صورت بروز اين علائم به پزشك مراجعه شود.
4. در صورتيكه با مصرف اين دارو، استفراغ بي‌اشتهايي، يرقان، خواب‌آلودگي يا عدم كنترا تشنج آن بروز كرد، بلافاصله درمان با اين دارو بايد متوقف گردد.
5. دوره درمان بايد كامل شود.
6. در صورت فراموش كردن يك نوبت مصرف دارو، اگر رژيم درماني يكبار در روز باشد، به محض به ياد آوردن آن نوبت بايد مصرف شود و از دو برابر كردن مقدار مصرف بعدي بايد خودداري گردد. درصورتي كه رژيم درماني چند نوبت مصرف دارو در روز باشد، اگر طي 6ساعت به ياد آورده شود، آن نوبت بايد مصرف گردد. نوبت‌هاي مصرف بعدي در همان روز بايد در فواصل مساوي از يكديگر مصرف شوند. مقدار مصرف بعدي نيز نبايد دو برابر گردد.
7. به منظور بررسي پيشرفت، درمان مراجعه به پزشك ضروري است.
8. از مصرف ساير داروهاي مضعف CNS بايد خودداري گردد.
9. هنگام رانندگي يا كار با ماشين آلاتي كه نياز به هوشياري دارند، بايد احتياط نمود.