اطلاعات تخصصی
موارد مصرف زولدرونیک اسید
اسید زولدرونیک یک آمینوبیس فسفونات و مهار کننده قوی باز جذب استخوان است و در هیپرکلسمی ناشی از بد خیمی کاربرد دارد.
از این دارو جهت پیشگیری از حوادث اسکلتی در بیمارانی که دچار بدخیمی های پیشرفته استخوانی هستند. هم چنین در دیگر اختلالات استخوانی که با افزایش Turn over استخوان همراه اند مثل بیماری پاژه استخوان و استئوپروز کاربر دارد.
مکانیسم اثر زولدرونیک اسید
زولدرونیک اسید یک ترکیب بیس-فسفونات است که سبب مهار جدا شدن کلسیم از استخوان و در نتیجه تاثیر بر استئوکلاست ها می گردد. همچنین با مهار فعالیت استئوکلاست ها از خروج کلسیم از استخوان ها که در اثر تومورهای مختلف ایجاد می شود جلوگیری می کند. این دارو همچنین سبب کاهش کلسیم و فسفر خون و افزایش میزان دفع آنها از بدن می شود
فارماکوکینتیک زولدرونیک اسید
بعد از تجویز داخل وریدی این دارو بین 23 تا 55% دوز تجویزی به صورت تغییر نکرده در ادرار دفع می شود در حالی که مقدار باقی مانده عمدتاً جذب استخوان می شود و به آهستگی حذف می شود. دفع دارو بصورت سه فازی بوده و نیمه عمر آن ۱۴۶ ساعت است.
۴۰٪ دارو به صورت تغییر نیافته از طریق ادرار دفع می شود.
کلیرانس کلیوی در بیماران مبتلا به اختلالات شدید کلیوی آهسته تر می باشد.
عوارض جانبی زولدرونیک اسید
*
مصارف انکولوژی:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: ادم بخش های انتهایی اندام حرکتی، افت فشارخون
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، سردرد، سرگیجه، بی خوابی، افسردگی، اضطراب، آژیتاسیون، گیجی، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، لرز شدید
پوستی: ریزش مو، درماتیت
غدد درون ریز و متابولیسم: کم آبی بدن، کاهش فسفات خون، کاهش پتاسیم خون، کاهش منیزیم خون
گوارشی: تهوع، استفراغ، یبوست، اسهال، بی اشتهایی، کاهش وزن، درد شکمی، کاهش اشتها
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، پیشروی سرطان، نوتروپنی
عفونت: کاندیدیاز
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد استخوان، ضعف، درد عضلانی، درد مفاصل، کمردرد، خواب رفتگی اندام، درد دست و پا، درد اسکلتی
کلیوی: بی کفایتی کلیه
تنفسی: تنگی نفس، سرفه
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش کلسیم خون، افزایش منیزیم خون
گوارشی: سوء هاضمه، اختلال در بلع، موکوزیت، التهاب گلو، التهاب دهان
هماتولوژی و انکولوژی: گرانولوسیتوپنی، پان سیتوپنی (کاهش تمام سلول های خون)، ترومبوسیتوپنی
عفونی: عفونت
کلیوی: افزایش کراتینین سرم
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی
مصارف غیر انکولوژی:
عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: افزایش فشارخون
سیستم اعصاب مرکزی: درد، تب، سردرد، لرز، خستگی، درد پهلو
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش کلسیم خون، کم آبی بدن
گوارشی: تهوع، درد ناحیه فوقانی شکم، بادکردن شکم
ایمونولوژی: واکنش وابسته به انفوزیون
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، درد عضلانی، کمردرد، درد دست و پا، درد عضلات و استخوان ها، استئوآرتریت
تنفسی: علائم شبه آنفلونزا
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه، ادم محیطی، فیبریلاسیون دهلیزی، تپش قلب
سیستم اعصاب مرکزی: سرگیجه، لرز شدید، کسالت، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، لتارژی، سرگیجه، خواب رفتگی اندام، هایپرترمی
پوستی: راش پوستی، افزایش تعریق
گوارشی: درد شکمی، اسهال، استفراغ، یبوست، سوء هاضمه، ناراحتی شکمی، بی اشتهایی
هماتولوژی و انکولوژی: تغییر در پروتئین سرم (افزایش CRP)
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد استخوان، آرتریت، درد گردن، درد شانه، اسپاسم عضلانی، ضعف، سفتی، درد فک، تورم مفاصل
چشمی: درد چشم
کلیوی: افزایش کراتینین سرم
تنفسی: تنگی نفس
تداخلات دارویی زولدرونیک اسید
*مشخصات کلی تداخلات:
– تشدید هیپوکلسمی
– تشدید هیپوفسفاتمی
– تشدید سمیت کلیوی
تداخلات رده X (پرهیز):
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
کاهش اثرات داروها توسط زولدرونات:
تداخل قابل‌توجهی مشخص نشده است.
کاهش اثرات زولدرونات توسط داروها:
مهارکننده‌های پمپ پروتون
افزایش اثرات داروها توسط زولدرونات:
دفراسیروکس
افزایش اثرات زولدرونات توسط داروها:
آمینو گلیکوزید ها، مهارکننده‌های آنژیوژنز (سیستمیک)، کلسی‌تونین، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، تالیدومید
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها زولدرونیک اسید
-نارسایی کلیه ممکن است متعاقب دریافت حتی یک نوبت زولدرونیک اسید اتفاق بیوفتد. این عارضه در افراد دارای نارسایی کلیه و سالمندان شایع تر است.
-به دلیل تاثیری که این دارو بر روی استخوان جنین می گذارد مصرف این دارو در بارداری ممنوع بوده و در گروه D قرار دارد.
توصیه های دارویی زولدرونیک اسید
-جهت جلوگیری از بروز واکنش حاد به دارو می توان از استامینوفن قبل از شروع انفوزیون دارو و تا سه روز بعد از تجویز آن استفاده کرد
-زولدرونیک اسید نباید در افراد مبتلا به عیب شدید کار کلیه مورد استفاده قرار گیرد
-دارو باید باید با احتیاط فراوان همراه سایر داروهای مضر برای کلیه مصرف شود.
-کلیرانس کراتینین متعاقب تجویز هر نوبت دارو و همچنین به طور مرتب در طی درمان اندازه گیری شود.
-بیمار قبل و بعد از دریافت دارو مقادیر کافی آب و مایعات و الکترولیت دریافت کند.
