دیابت نوع ۱ یک بیماری است که در آن بدن به‌اندازه کافی قند خون را کنترل نمی‌کند. دیابت نوع ۱ قبلاً دیابت وابسته به انسولین یا دیابت نوجوانان نامیده می‌شد. در طول هضم غذا به اجزای اساسی آن تقسیم می‌شود. کربوهیدرات‌ها به قندهای ساده که عمدتاً گلوکز هستند، تقسیم می‌شوند. گلوکز یک منبع مهم انرژی برای سلول‌های بدن است. برای تأمین انرژی به سلول‌ها، گلوکز باید خون را ترک کند و به سلول‌ها وارد شود. انسولین که در خون حرکت می‌کند، سلول‌ها را به گلوکز می‌رساند. انسولین یک هورمون تولیدشده توسط پانکراس است. هنگامی‌که سطوح گلوکز در خون افزایش می‌یابد، مانند مصرف یک وعده غذایی، پانکراس معمولاً انسولین بیشتری را تولید می‌کند. دیابت نوع ۱ هنگامی رخ می‌دهد که برخی یا همه سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس تخریب شوند. این بیمار باعث کمبود یا عدم وجود انسولین در بدن فرد می‌شود. بدون انسولین، قند به‌جای ورود به سلول‌ها در جریان خون تجمع می‌یابد. درنتیجه، بدن نمی‌تواند از این گلوکز برای انرژی استفاده کند. علاوه بر این، سطوح بالای گلوکز که در خون باقی می‌مانند، باعث افزایش در دفع ادرار و کم‌آبی بیش‌ازحد و آسیب به بافت‌های بدن می‌شود. دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است. این به این معنی است که وقتی سیستم ایمنی بدن به سلول‌های بدن حمله می‌کند، بروز این بیماری شروع می‌شود. در دیابت نوع ۱، سیستم ایمنی بدن، سلول‌های تولیدکننده انسولین (سلول‌های بتای) را در پانکراس از بین می‌برد. چرا سیستم ایمنی به سلول‌های بتا حمله می‌کند، در هاله‌ای از ابهام است. بعضی از مردم به علت مسائل ژنتیکی استعداد بیشتری برای ابتلای به این بیماری دارند. این بدان معنا نیست که آن‌ها لزوماً به این بیماری مبتلا خواهند شد، بلکه به این معنی است که آن‌ها احتمال بیشتری برای بروز بیماری در بدنشان دارند. همچنین عوامل محیطی، مانند عفونت‌های خاص ویروسی و یا مشکلات رژیم غذایی، ممکن است این بیماری خود ایمنی را در افراد مستعد به این بیماری ایجاد کند. دیابت نوع ۱ ناشی از میزان قند موجود در رژیم غذایی فرد قبل از پیشرفت بیماری نیست. دیابت نوع ۱ یک بیماری مزمن است. این بیماری در بین ۱۰ تا ۱۶ سالگی بیشتر تشخیص داده می‌شود. دیابت نوع ۱ به یک اندازه بر مردان و زنان تأثیر می‌گذارد.
علائم اولیه دیابت نوع ۱
علائم معمولاً ناگهان و شدید بروز می‌کنند. به‌طورمعمول نشانه‌های برجسته شامل پر ادراری و تشنگی زیاد است. این به این دلیل است که افزایش گلوکز خون باعث می‌شود که کلیه‌ها ادرار بیشتری نسبت به حد معمول ایجاد کنند. از دست دادن مایع بیشتری از طریق ادرار در فرد رخ می‌دهد؛ و از دست دادن آب بدن باعث تشنگی می‌شود. کودکان ممکن است دوباره شروع به ادرار شبانه و خیس کردن رختخواب بکنند. از دست دادن وزن، بدون از دست دادن اشتها نیز در این بیماری معمول است. کاهش وزن به علت کمبود آب بدن است. افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ غیر کنترل نشده ممکن است یک گالن آب را از طریق ادرار از دست بدهند. سایر علائم رایج دیابت نوع ۱ عبارت‌اند از ضعف، خستگی، سردرگمی و گیجی، تهوع و استفراغ. این علائم می‌تواند به علت کمبود آب بدن و وضعیتی به نام کتواسیدوز ایجاد شود. کتو اسیدوز زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها نمی‌توانند از گلوکز موردنیاز برای تأمین انرژی استفاده کنند؛ بنابراین سلول‌ها باید از چیز دیگری استفاده کنند. در پاسخ به سطوح پایین انسولین، کبد یک سوخت جایگزین به نام کتون تولید می‌کند. کتون ها یک نوع اسید هستند. هنگامی‌که آن‌ها در خون ایجاد می‌شوند، این حالت کتواسیدوز نامیده می‌شود. کتواسیدوز می‌تواند مشکلات قلب و سیستم عصبی را در فرد ایجاد کند و همچنین در عرض چند ساعت، ممکن است فردی را در معرض خطر کما یا مرگ قرار دهد.
علائم مزمن دیابت نوع ۱
حتی پس‌ازاینکه تشخیص و درمان شروع می‌شود، دیابت نوع ۱ می‌تواند بر تمام سیستم‌های بدن تأثیر بگذارد. اگر سطح قند خون به‌خوبی تحت درمان قرار گیرد، احتمال آسیب به بدن کمتر است و باعث کاهش بروز علائم بیماری در فرد مبتلا می‌شود. عوارض جدی و بالقوه تهدیدکننده زندگی که می‌تواند در اثر دیابت نوع ۱ رخ دهد عبارت‌اند از:
آسیب چشم (رتینوپاتی): رگ‌های خونی رتین (پشت چشم، قسمت‌هایی که نور را حس می‌کنند) در مواجهه با قند خون بالا آسیب می‌بینند. آسیب به عروق می‌تواند جریان خون به بخشی از شبکیه را متوقف کند یا باعث خونریزی در شبکیه شود. هر دو رویداد به توانایی شبکیه چشم در حساسیت به نور خدشه وارد می‌کند. دیابت همچنین می‌تواند منجر به تکثیر عروق خونی جدیدی شود که به‌طور مؤثر خون را به شبکیه تغذیه نمی‌کند، اما نشت و خونریزی می‌کنند. زود دچار بریدگی می‌شوند. با کنترل شدید قند خون و لیزر درمانی می‌توان رتینوپاتی را متوقف کرد. اگر قند خون باقی می‌ماند، رتینوپاتی درنهایت باعث کوری می‌شود.
آسیب عصبی (نوروپاتی): قند خون بالا می‌تواند به اعصاب آسیب برساند و منجر به درد یا بی‌حسی در قسمت آسیب‌دیده می‌شود. آسیب به اعصاب در پاها و دست‌ها (نوروپاتی محیطی) شایع است. عصب‌هایی که اعمال بدن مانند هضم و ادرار کردن را کنترل می‌کنند نیز می‌توانند آسیب ببینند.
مشکلات پا: زخم‌ها و تاول‌ها معمولاً روی پاهای افراد مبتلابه دیابت رخ می‌دهند. اگر نوروپاتی محیطی باعث بی‌حسی شود، ممکن است زخم و درد حس نشود. اگر متوجه این امر نشوید، می‌تواند به‌راحتی باعث ایجاد عفونت در شما شود. گردش خون می‌تواند ضعیف باشد و منجر به‌کندی روند بهبودی شود. زخم بدون درمان می‌تواند منجر به گانگرن شود. در صورت ایجاد گانگرن برای جلوگیری از ایجاد عوارض بیشتر قطع عضو می‌تواند ضروری باشد.
بیماری کلیه نفروپاتی: قند خون بالا می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند. اگر قند خون بالا باشد، می‌تواند منجر به نارسایی کلیه شود.
بیماری قلب و عروقی: افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ بیشتر احتمال دارد که به بیماری قلبی، سکته مغزی و مشکلات مرتبط با گردش خون ضعیف مبتلا شوند.
هیپوگلیسمی: قند خون پایین (هیپوگلیسمی) می‌تواند از طریق درمان با کاهش قند خون، تزریق انسولین یا قرص‌ها ایجاد شود. اگر داروهای کاهنده قند به مقدار بیش‌ازحدی مصرف شود و یا وعده غذایی حذف شود ممکن است هیپوگلیسمی رخ دهد.
علائم آن عبارت‌اند از:
• ضعف
• سرماخوردگی
• لرزش (ترمور)
• عرق ناگهانی
• سردرد
• گیجی
• تحریک‌پذیری
• تاری دید یا دوبینی
تشخیص بیماری دیابت نوع ۱
دیابت نوع ۱ توسط ترکیبی از علائم، سن و آزمایش خون تشخیص داده می‌شود. آزمایش خون شامل آزمایشی برای تشخیص سطح قند و سایر مواد موجود در آن است.
آزمون قند خون ناشتا (FPG): خون‌گیری در صبح بعد از ۸-۱۰ ساعت ناشتا بودن انجام می‌شود. به‌طورمعمول، میزان قند خون ناشتا بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر (mg / dL) باقی می‌ماند. اگر سطح قند خون ناشتا ۱۲۶ میلی‌گرم / دسی لیتر یا بالاتر باشد، تشخیص بیماری دیابت است.
آزمون تحمل گلوکز خوراکی (OGTT): قند خون دو ساعت پس از مصرف ۷۵ گرم گلوکز اندازه‌گیری می‌شود. اگر میزان قند خون ۲ ساعته ۲۰۰ میلی‌گرم / دسی لیتر یا بالاتر باشد، تشخیص بیماری دیابت است.
آزمایش گلوکز خون تصادفی: اگر قند خون ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی لیتر یا بیشتر در هر زمان از روز همراه با دیگر علائم دیابت باشد، مجموعه این علائم برای تشخیص کافی است.
هموگلوبین A1C (گلیکو هموگلوبین). این آزمون میانگین گلوکز را در طی دو تا سه ماه گذشته اندازه‌گیری می‌کند. اگر سطح هموگلوبین A1C 6.5٪ یا بالاتر باشد، دیابت تشخیص داده می‌شود.
مدت مورد انتظار از سیر بیماری
• دیابت نوع ۱ در حال حاضر یک بیماری مادام‌العمر است.
• افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ نیاز به بررسی‌های منظم دارند. آن‌ها باید روزانه میزان قند خون خود را دقیقاً کنترل کنند. آن‌ها باید در طول زندگی انسولین دریافت کنند.
• تعداد کمی از افراد می‌توانند استثنایی برای این قانون باشند. بعضی افراد مبتلابه دیابت درنهایت به پیوند کلیه نیاز دارند. پیوند پانکراس یا سلول‌های تولیدکننده انسولین از پانکراس (به نام “جزایر لانگرهانس“) گاهی اوقات در همان زمان انجام می‌شود. از آنجا که پانکراس جدید می‌تواند انسولین را تولید کند، این امر می‌تواند دیابت را درمان کند.
در موارد غیرعادی، زمانی که درمان فرد دیابتی نوع ۱ با راه‌های موجود بسیار سخت است، ممکن است پیوند پانکراس یا پیوند جزایر لانگرهانس حتی زمانی انجام شود که پیوند کلیه ضروری نباشد. بااین‌حال، این روش هنوز تجربی است و به طور کلی توصیه نمی‌شود.
دانشمندان اخیراً راه‌های جدیدی را برای تشویق پانکراس برای شروع دوباره ساختن سلول‌های بتا تولیدکننده انسولین خود، که البته هنوز در مرحله تحقیقات آزمایشگاهی قرار دارد، گزارش داده‌اند.
پیشگیری از ابتلای به بیماری دیابت نوع ۱
هیچ راهی ثابت برای پیشگیری از ابتلای به بیماری دیابت نوع ۱ وجود ندارد. کمبود ویتامین D که بسیار رایج است، خطر ابتلا به دیابت را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، اصلاح کمبود این ویتامین هنوز راهی برای جلوگیری از بیماری دیابت نیست. به همین ترتیب، اجتناب از شیر گاو در دوران ابتدایی نوزاد ممکن است از ابتلا به دیابت نوع ۱ در نوزادان حساس به آن جلوگیری کند؛ اما هیچ مدرکی قطعی وجود ندارد که از بروز این بیماری در دیگر موارد جلوگیری کند.
درمان بیماری دیابت نوع ۱
درمان دیابت نوع ۱ نیاز به تزریق انسولین روزانه دارد. انسولین تزریقی باعث تولید انسولینی می‌شود که توسط بدن ساخته نمی‌شود. اکثر افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ نیاز به دو تا چهار تزریق از انسولین در روز دارند.
افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ باید هم مصرف غذا و هم دوز انسولین خود را تنظیم کنند. اگر یک فرد بیش از حد انسولین را نسبت به مصرف غذا خود را مصرف کند، یا اگر افراد مبتلای به این بیماری فراموش کنند که غذا بخورند، این امر می‌تواند باعث ایجاد هیپوگلیسمی خطرناکی شوند. اگر آن‌ها انسولین کمتری مصرف کنند و یا بیش‌ازحد غذا بخورند، می‌توانند کتواسیدوز در آن‌ها ایجاد شود.
افراد مبتلای به این بیماری به‌منظور تنظیم مصرف انسولین خود، افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ باید چندین بار در روز میزان قند خون خود را کنترل کنند. آن‌ها این کار را با آزمایش یک نمونه از خون انجام می‌دهند. آن‌ها باید با یک وسیله مخصوص ( نیدل) نوک یک انگشت خود را سوراخ کرده و قطره کوچکی از خون را روی یک نوار تست قرار دهند. نوار تست به یک دستگاه به نام مانیتور گلوکز وارد می‌شود. خواندن دقیق میزان قند خون در عرض چند ثانیه توسط این دستگاه انجام می‌شود.
مانیتورهای گلوکز جدیدتر دارای نوارهای تست هستند که خون را به‌طور مستقیم از نقطه‌ای که سوراخ شده است، می‌گیرد. این روند نیاز به خون کمتری دارد. مانیتورهای دیگر اجازه می که خون از ساعد، ران یا قسمت گوشتی دست گرفته شود. این امر می‌تواند برای فرد آزمایش‌شونده کمتر دردناک باشد.
بعضی از مردم برای تزریق از یک سرنگ استفاده می‌کنند. سایر بیماران از قلم انژکتور نیمه‌خودکار استفاده می‌کنند که به‌اندازه‌گیری مقدار دقیق انسولین کمک می‌کند.
تعداد بیشتری از بیماران از پمپ انسولین استفاده می‌کنند. پمپ‌های انسولین دوز تنظیم‌شده از انسولین را از طریق یک سوزن تزریقی به زیرپوست وارد می‌کند. پمپ انسولین در یک بسته بر روی بدن قرار داده می‌شود. بعضی از پمپ‌ها دارای یک سنسور است که به‌طور مداوم سطح قند خون را اندازه‌گیری می‌کند و برحسب آن دوز انسولین ورودی به بدن را تنظیم می‌کند. این‌که دستگاه‌هایی با سنسورهای چنین هدفی موجب بهبود سلامتی شده‌اند یا نه هنوز مشخص نیست.
انسولین ممکن است بسته به میزان کربوهیدرات مصرف‌شده، سریعاً موردنیاز باشد. پزشک یا متخصص تغذیه به شما کمک خواهد کرد که بهترین انسولین و رژیم غذایی را برای شما یا فرزندتان که مبتلای به این بیماری هستند را تعیین کنید.
رژیم سالم و ورزش منظم برای همه، مخصوصاً برای افراد مبتلابه دیابت، مهم است. رژیم سالم برای فرد مبتلابه دیابت نوع ۱ میزان گلوکز خون را نسبتاً ثابت نگه می‌دارد. این مورد همچنین نیز شامل خوردن “کربوهیدرات خوب” به‌جای “کربوهیدرات بد” و “چربی‌های خوب” به‌جای “چربی‌های بد” است.
به‌منظور حفظ سطح قند خون در سطح نرمال و نسبتاً ثابت، به فرد مبتلا به دیابت نوع ۱ معمولاً توصیه می‌شود که خوردن، ورزش کردن و تزریق انسولین را در حدود یک‌بار در روز انجام دهد. عادت‌های منظم به حفظ سطح گلوکز در محدوده طبیعی کمک می‌کند.
افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ باید تمرینات ورزشی را به‌طور داشته باشند. انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی مثل همه افراد از سلامت قلب و عروق خونی در افراد مبتلابه دیابت محافظت می‌کند. علاوه بر این، ورزش منظم به کنترل قند خون کمک می‌کند و باعث می‌شود عضلات به استفاده از گلوکز و کاهش وزن بدن کمک کنند. از دکتر خود بپرسید چه مقدار و چه زمانی را برای ورزش کردن برای کنترل هر چه بهتر دیابت خود صرف کنید.
چه هنگامی باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنیم
در صورت افزایش ناگهانی تشنگی، پرنوشی و پر ادراری باید به از متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مراجعه کنید. همیشه باید از دست دادن وزن ناخواسته به یک پزشک گزارش شود.
اگر شما یا فرزندتان دیابت نوع ۱ دارید، به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که قند خون خود را در کنترل دارید. شما همچنین باید به‌طور منظم برای بررسی عوارض بیماری مانند بیماری قلبی، مشکلات چشم و عفونت‌های پوست موردبررسی قرار گیرید.
به احتمال زیاد دکتر شما پیشنهاد می‌کند که به‌طور منظم از متخصصین دیگر نیز کمک بگیرید. این امر ممکن است شامل یک ارجاع به پا پزشک برای بررسی پاهای شما و چشم‌پزشک باشد تا چشمانتان را برای علائم عوارض دیابت چک کند.
پیش‌آگهی بیماری
افراد مبتلابه دیابت نوع ۱ به‌سرعت به زمان و توجه برای نظارت بر قند خون، درمان بیماری و حفظ یک شیوه زندگی عادی نیاز دارند. باگذشت زمان، خطر بالا رفتن عوارض زیاد است؛ اما اگر به‌طور دقیق میزان قند خون خود را پایش و کنترل کنید، می‌توانید آن را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهید.
منبع مقاله Drugs.com
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط داروباکس
