اگر شخصی موقع جویدن غذا احساس درد کند یا اگر دندانها ناگهان به سرما یا گرما حساس شوند ممکن است به علت ترک دندان باشد. هر دردی که به دندان ترک خورده مربوط می‌شود معمولا گذرا است. پیدا کردن محل ترک برای یک دندانپزشک موضوعی چالش برانگیز است بخصوص اگر ترک خیلی کوچک باشد. هر وقت کسی متوجه شد که دندان ترک خورده دارید باید حتی الامکان خیلی زود به دندانپزشک مراجعه کند. درمان نکردن یک دندان ترک خورده ممکن است مشکلات، درد و ناراحتی را به مرور زمان بیشتر می‌کند.
علائم دندان ترک خورده چیست؟
دندان ترک خورده لزوما موجب بروز علائم نمی‌شود. افراد اغلب اوقات دندان ترک خورده دارند بدون اینکه حتی متوجه آن شوند. بعضی از انواع ترکها بی ضرر هستند و نیازی به درمان ندارند. البته اگر فردی متوجه علائم زیر شود ترک از نوع شدید دارد که نیازمند درمان دندانپزشکی است.
- درد به هنگام خوردن، بخصوص موقع جویدن یا گاز گرفتن
- تورم لثه اطراف دندان ترک خورده
- دندانهایی که ناگهان به شیرینی یا غذاهای سرد یا گرم حساس می‌شوند
- دردی که بصورت گذرا است و نه دائم
- ناراحتی اطراف دندانها و لثه‌ها که متوجه شدن آن سخت است
چه عواملی موجب ترک دندان می‌شوند؟
چندین علت متفاوت برای ترک خوردن دندان وجود دارد. عوامل ایجاد کننده دندان ترک خورده عبارتند از:
- گاز گرفتن و فشار دادن شدید روی یک تکه غذا یا کارهایی مثل پسته شکاندن
- سایش شدید دندانها به هم
- زخم فیزیکی
- پر کردن دندان با حجم زیاد که می‌تواند ساختار باقی مانده دندان را تضعیف کند
یک تغییر ناگهانی دما نیز موجب ترک دندان می‌شود. به عنوان اگر شخصی دهانش با چای داغ بسوزد سپس یک لیوان آب سرد بنوشید تا دردش کم شود این موجب ترک دندان می‌شود.
دندان ترک خورده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
یک دندان ترک خورده براحتی تشخیص داده نمی‌شود. اگر ترک قابل مشاهده نباشد، دندانپزشک سعی می‌کند با پرسیدن از شخص در رابطه با تاریخچه دندانپزشکیش و علائمی که دارد، آن را تشخیص دهد. دندانپزشک سپس دندانها را با استفاده از یک ذره بین تا حد امکان بررسی می‌کند تا به تشخیص ترکها کمک کند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر کسی که مطمئن شد که دندان ترک خورده دارد باید حتی الامکان خیلی زود به دندانپزشک مراجعه کرد. این بصخوص برای وقتی که درد و ناراحتی دارید مهم است. در این فاصله تا مراجعه به پزشک این درمانهای خانگی زیر را برای رفع علائم ناراحت کننده انجام دهید:
- دهان را با آب گرم بشویید تا آن را تمیز نگه دارید
- مصرف داروهای مسکن بدون نسخه مثل ایبوپروفن
- استفاده از کمپرس سرد روی گونه برای کمک به کاهش تورم
اگر دندان ترک خورده به مدت طولانی بدون درمان به حال خود رها شود، حفظ دندانها برای دندانپزشک مشکلتر خواهد بود.
آنها ممکن است از یک وسیله نوک تیز که اکسپلورر دندانپزشکی نامیده می‌شود استفاده کند که روی هر شیار، لبه‌های ترک خورده دندان کشیده می‌شود. یک لکه دندان هم می‌تواند ترک را قابل مشاهده تر کند. در طول این بررسی، دندانپزشک لثه‌ها را برای علائم التهاب چک خواهد کرد چون ترکهای دندانها تمایل به تحریک لثه‌ها دارند. همچنین ممکن است از شخص بخواهند که روی چیزی را فشار دهد تا منبع درد را مشخص کنند.
دندانپزشک یک عکس رادیولوژی از دندانها می‌گیرد. عکسهای رادیولوژی همیشه ترکهای تشکیل شده را نشان نمی‌دهند اما می‌توانند مشکلات در پالپ دندان را نشان دهند. اگر پالپ دندان ناسالم به نظر بیاید این می‌تواند نشان دهنده ترک باشد.
انواع دندان ترک خورده
ترکهای دندان در افراد بالای ۴۰ سال بیشتر شایع است و در زنان بیش از مردان بروز می‌کند. ترکها می‌توانند از نظر طول، عمق و جای روی دندان می‌توانند متفاوت باشند. کوچکترین ترکها به عنوان خطوط کریز نامیده می‌شوند و داخل مینای دندان ایجاد می‌شوند. بعید است که یک فرد متوجه خط کریز شود، و هیچ درمانی لازم نیست مگر اینکه موجب بروز علائم شود.
در زیر انواع دیگر ترکها در دندانها آمده است:
- ترکهای فرا لثه مورب: این نوع فقط تاج را تحت تاثیر قرار می‌دهد و تا زیر خط لثه گسترش نمی‌یابد. در نتیجه معمولا خیلی دردناک نیستند.
- ترکهای زیر لثه مورب: اینها در زیر خط لثه قرار دارند و می‌توانند دردناک باشند. درمان برای ظاهر ساختن تاج و برگرداندن دندان ضروری است.
- دندان شکافته شده: این شکاف دندان را به دو نیم تقسیم می‌کند. یک دندانپزشک احتمالا قادر خواهد بود یک بخش را حفظ کند که معمولا همراه با یک تاج ندان بازسازی می‌شود. فرد ممکن است نیاز به درمان کانال ریشه داشته باشد.
- ترکهای ریشه مورب: این ترکها معمولا روی سطح دندان ظاهر نمی‌شوند. آسیب در زیر خط لثه بوجود می‌آید، اغلب در زیر استخوان فک هستند. کشیدن دندان اغلب تنها درمان برای این نوع ترک است.
- نوک شکسته: این موقعی روخ می‌دهد که یک تکه از سطح جونده دندان بشکند. یک نوک شکسته اغلب در اطراف مواد میانی دندان است.
- ترکهای ریشه زاویه عمودی: این نوع ترک دندان در ریشه دندان شروع می‌شود و به سمت تاج گسترش می‌یابد. این ممکن است در محدوده طولی باشد اما دندان اغلب به علت درد باید برداشته شود.
گزینه‌های درمانی
بهترین درمان بستگی به محل ترک و شدت آسیب دارد. اگر یک ترک ریز است و موجب هیچ ناراحتی نمی‌شود هیچ درمانی ضروری نیست. درمانها برای دندانهای ترک خورده شامل موارد زیر است:
- چسب زدن روی قسمت خرد شده یا بخش شکسته دندان
- تعمیر ترک با رزین پلاستیکی در فرایندی به نام اتصال با استفاده از مواد پرکننده
- استفاده از مواد پر کننده
- با استفاده از یک تاج، یک سرپوش است که کاملا روی دندان ترک خورده را پوشش می‌دهد
در موارد شدیدتر، وقتی ترک دندان به لثه نفوذ می‌کند، ترمیم کانال ریشه نیز ممکن است لازم باشد. اگر یک دندان خیلی بد ترک بخورد، دندانپزشک ممکن است آن را به طور کامل بردارد. اگر دندان پر کرده‌ای ترخ خورده باشد، ممکن است دندانپزشک نیاز به برداشتن مواد پر کننده داشته باشد تا آسیب را به نحو بهتری بررسی کند. دندانهای ترک خورده می‌توانند موجب اختلالاتی شوند بویژه اگر درمان نشده بحال خود رها شوند. برای مثال ممکن است دچار عفونت شوند. علائم عفونت شامل موارد زیر هستند:
- افزایش درد
- تورم لثه‌ها
- حساسیت به سرما و گرما
- بوی بد دهان
- غده‌های دردناک گردن
در صورت وقوع عفونت، ممکن است نیاز به تخلیه چرک داشته باشد و فرد ممکن است نیاز به مصرف آنتی بیوتیک داشته باشد.
چگونه می‌توان از ترک دندانها جلوگیری کرد
دندانهای ترک خورده همیشه قابل پیشگیری نیستند اما چند راهبرد می‌تواند کمک کند. اینها عبارتند از:
- اجتناب از غذاهایی که جویدن آنها سخت است مثل یخ و پاپ کورن پف نکرده و سفت
- عادتهای بدی که ممکن است به دندانها صدمه بزند همچون دندان قروچه کردن یا گاز گرفتن مداد
- سعی کنید دندانها را به هم قفل نکنید
- گذاشتن محافظ دهان برای حفاظت از دندان در حین ورزش کردن
اگر شخصی دندانهایش را به هم می‌ساید یا به هنگام خواب فکش قفل می‌کند بهتر است که با یک دندانپزشک در مورد استفاده از محافظ دندان به هنگام شب صحبت کند (دندان قروچه را با ۹ درمان شگفت انگیز درمان کنید).
ترجمه و تالیف اختصاصی توسط داروباکس
منبع: medicalnewstoday
