درد ران مشکلی شایع است که بسیاری از افراد دچار آن می‌شوند. ممکن است درد بصورت ناگهانی یا تدریجی باشد و موجب ایجاد دشواری در تحرک طبیعی همانند پیاده روی، دو یا بالا رفتن از پله‌ها شود. گاهی اوقات درد ران پس از ضربه یا یک صدمه رخ می‌دهد و سایر اوقات ممکن است بدون هیچ دلیل خاصی ظاهر شود.
نوع درد ممکن است به دلیل جراحتهای کوجکی باشد که در خانه قابل درمان هستند. البته وقتی درد شدید است یا از بین نمی‌رود ممکن است نشانه یک مشکل جدی باشد.
از لحاظ آناتومی ران ناحیه‌ای بالای ساق بین مفصل لگن و زانو است. بصورت تخصصی‌تر به این شرح است:
- عضلات چهار سر در جلوی ران قرار دارد و برای اتصال لگن انجام وظیفه می‌کند و زانو را صاف می‌کند.
- عضلات همسترینگ در پشت قرار دارند و به خم کردن زانو کمک می‌کند.
- عضلات کشاله ران در بخش داخلی ران ساق پا را به سمت داخل می‌کشند.
- عضلات باسن همانند گلوتئوس مدیوس، ران را به سمت خارج می‌کشد
- چندین عصب در مسیر ران قرار دارند.
علائم درد ران
در ران طیف وسیعی علائم را از درد ملایم تا احساس تیر کشیدن را دارد. همچنین ممکن است همراه با سایر علائم باشد از جمله:
- خارش
- سوزن سوزن شدن
- مشکل در راه رفتن
- بی حسی
- احساس سوزش
وقتی که درد ناگهانی باشد هیچ علت ظاهری مشخصی ندارد یا به درمانهای خانگی مثل یخ، گرما و استراحت پاسخ نمی‌دهد باید به درمان باشید.
علل درد ران
چندین علت متفاوت برای درد ران وجود دارد که بعضی مهم و بعضی هم نه چندان مهم هستند. درک درد ران و آنچه که موجب آن میشود نخستین گام در درمان مناسب علت است. شایعترین علل درد ران موارد زیر هستند:
صدمه به عضله
به دلیل اینکه تعداد زیادی عضله در ران وجود دارد، درد این ناحیه اغلب به علت صدمه به عضله است. بعضی از صدمات عضله شایع در این ناحیه عبارتند از:
درد ران به علت رگ به رگ شدن عضلات
رگ به رگ شدن بر بسیاری از عضلات، تاندونها و رباطهای ران اثر می‌گذارد. رگ به رگ شدن پاره شدن یا کشیدگی عضله یا تاندون است. تاندونها عضلات را به استخوان متصل می‌کنند. علائم رگ به رگ شدن عبارتند از:
- درد ناگهانی پس از افتادن، ورزش شدید یا مفصل کشیده شده است
- دردی که به بالا یا پایین منتشر میشود
- مشکل در کشش یا حرکت ران
- ورم اطراف ناحیه درد
زخمهای ناشی از استفاده زیاد از عضله
صدمات استفاده بیش از حد موقعی رخ می‌دهد که یک عضله داخل یا اطراف اطراف خیلی سخت یا به مدت طولانی از آن کار کشیده شود یا وقتی که شخصی قبل از ورزش گرم نکند. درد به مرور زمان بدتر میشود. نهایتا درد ممکن است حتی وقتی که شخص ناحیه صدمه دیده را استراحت می‌دهد، باز هم وجود داشته باشد. نشانه اصلی صدمه استفاده زیاد درد پس از ورزش یا فعالیت فیزیکی شدید است. این درد ممکن است هر دو ران را درگیر کند.
سبک زندگی بی تحرک
نداشتن ورزش کافی یا زیاد نشستن در طول روز می‌تواند به عضلات صدمه زده و موجب درد مزمن شود. نشستن به مدت طلوانی روی مفاصل و عضلات بخصوص لگن و پاها فشار وارد می‌کند. کمبود تحرک نیز ممکن است عضله را ضعیف کرده، تحریک کننده درد گسترده عضله شود. افرادی که درد ران به علت سبک زندگی ساکن دارند ممکن است در تمام بدن احساس درد کنند. این درد می‌تواند حرکت کند یا به مرور زمان از لحاظ شدت تغییر کند و برخی افراد با این درد ممکن است دچار درد مزمن طولانی شوند.
انتشار درد از صدمه‌ای دیگر
صدمات در سایر نقاط بدن می‌تواند موجب گسترش درد در رانها شود. به عنوان مثال، صدمه به باسن ممکن است به سمت پایین تا پاها منتشر شود. بعضی از صدمات بر نحوه پیاده روی شخص اثر گذاشته و موجب شوند که عضلات سفت شوند بدون اینکه حتی شخص متوجه شود. این می‌تواند درد در ران و ساق پاها شود. اگر شخصی در نواحی نزدیک همانند باسن یا زانو احساس در می‌کند می‌تواند دلیل صدمه به ران هم باشد.
درد عصبی
برخی افراد ممکن است درد ناشی از اعصاب را در ناحیه ران احساس کنند. درد عصبی به هنگام صدمه به عصب بوجود می‌آید. این درد حتی وقتی که هیچ صدمه فیزیکی به ران وارد نشده، وجود دارد. برخی از انواع شایع درد عصبی عبارتند از:
درد ران به علت نوروپاتی محیطی
نوروپاتی محیطی صدمه عصبی است که موجب درد عصبی میشود. اغلب به علت بیماریهای دیگری همچون دیابت است. افراد مبتلا به این درد ممکن است در رانها و جاهای دیگر از جمله سوزش، بی حسی، احساس سوزن سوزن شدن و درد تیر کشیدن است. نوروپاتی دیابتی معمولا در دستها یا پاها شروع میشود اما به سایر بخشهای بدن از جمله رانها نیز منتشر میشود. علائم آن عبارتند از:
- حساسیت به لمس
- کاهش حس لمس
- مشکلاتی با هماهنگی موقع پیاده روی
- بی حسی یا درد در اندامها
- ضعف عضله یا بی جان شدن
- تهوع و سو هاضمه
- اسهال یا یبوست
- سرگیجه بر اثر ایستادن
- تعریق زیاد
- خشکی واژن در زنان و اختلال نعوظ در مردان
هیچ درمانی برای نوروپاتی دیابتی وجود ندارد، درمان برای کنترل درد و سایر علائم است که ممکن است شامل تغییر سبک زندگی و ابزارهای کنترل سلامت قند خون به همراه داروهایی برای کنترل درد است.
عصب باریکش ستون فقرات
این درد ممکن است بوسیله عصب باریکش مهره‌ای ایجاد شود. فتق دیسکهای کمری یا آرتروز کمر ممکن است روی اعصابی ضربه بزند که از ستون مهره خارج شده و به سمت ران می‌روند. علائم عصب ضربه زننده عمدتا موارد زیر هستند:
- درد در جلوی کمر یا ران
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن ران
- ضعف در عضلات ران
- مشکل در نشستن یا برخاستن
عصب ضربه زننده یا باریکش موجب درد ران میشود که تغییرات بستگی به وضعیت ستوان مهره ها دارد بنابراین می‌تواند سرنخی برای پزشکتان باشد که کمر درد واقعا موجب درد ران میشود.
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی بیماری است که طی آن اعصاب مهره‌ها بوسیله استخوانهای ستون فقرات فشرده میشود. علائم تنگی کانال نخاعی عبارتند از:
- درد در هر دو ران و پا
- بی حسی و احساس سنگینی در ران
درد ناشی از تنگی کانال نخاعی معمولا در هر پا همزمان احساس می شود. علائم با ایستادن و پیاده روی بدتر میشود و تقریبا بلافاصله با نشستن رفع میشود.
سندرم درد تروکانتر بزرگ
سندرم درد تروکانتر بزرگ موجب درد در سمت بیرونی ران میشود. این سندرم معمولا بوسیله صدمه، فشار یا حرکات تکرار شونده ایجاد میشود و در دوندگان و زنان شایع است. علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد به هنگام دراز کشیدن روی ناحیه تحت تاثیر بدتر میشود
- دردی که به مرور زمان بدتر میشود.
- دردی که به دنبال ورزشهای حمل وزن همانند پیاده روی یا دوندگی ایجاد میشود
- ضعف عضله باسن
درمان ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی همانند کاهش وزن، درمان با یخ، فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب و تزریقهای استروئیدی است.
سندرم ای تی باند
سندرم ایلیو تیبیال باند (ITBS) نیز در میان دوندگان شایع است و موقعی بوجود می‌آیثد که سمت خارجی ران از لگن به پوست، سفت و ملتهب میشود. علائم شامل درد و ورم است که معمولا اطراف زانوها حس میشود اما ممک است گاهی در ران هم حس شود. درمان آن شامل محدود کردن فعالیتهای فیزیکی، فیزیوتراپی و داروها برای کاهش درد و التهاب است. در بعضی موارد شدید، جراحی ممکن است ضروری باشد.
درد ران به علت مرالژی پاراستتیک
مرالژی پارستتیک که سندرم برنهاردت روث نیز نام دارد. صدمه یا فشار روی عصب جلدی استخوان ران، عصبی که بر احساس خارج از ران اثر می‌گذارد، می‌تواند موجب این احساس دردناک شود. شخص ممکن است این درد را به صورت سوزش یا تیر کشیدن حس کند و این حالت می‌تواند موجب بی حسی دوره‌ای در بالای ران و باسنها شود. این درد معمولا از یک سمت بدن شروع شده و بوسیله فشردگی عصب ایجاد میشود. علل شایع مرالژی پارستتیک عبارتند از:
- لباس تنگ
- چاقی یا اضافه وزن
- بارداری
- بافت اسکار ناشی از صدمه قبلی یا جراحی
- صدمه عصبی ناشی از دیابت
- حمل کیف یا تلفن در جلوی و بغل جیبهای شلوار
- کم کاری تیروئید
- مسمومیت از سرب
درمان شامل تعیین علت زمینه‌ای است بعد انجام کارهایی مثل پوشیدن لباس گشادتر یا از دست وزن برای کاهش فشار. ورزشهایی که تنش عضله را کاهش می‌دهد و انعطاف پذیری و کشش آن را بهتر می‌کنند نیز به کاهش درد کمک می‌کنند. داروهای تجویزی و جراحی در بعضی موارد توصیه میشود.
ترمبوز وریدی عمیق یا لخته خون
در حالی که بسیاری از لخته‌های خون مضر نیستند، وقتی که یکی از آنها در یکی از رگهای اصلی شما تشکیل شود. این است یک بیماری جدی به عنوان ترومبوز وریدی عمقی شناخته میشود. لخته‌های خون بیشتر در پایین پاها ظاهرا می‌شوند اما ممکن است در داخل یک ران یا هر دو ران تشکیل شود. گاهی اوقات هیچ علامتی وجود ندارد اما سایر اوقات ممکن است علائم شامل موارد زیر باشد:
- ورم
- درد
- حساسیت
- احساس گرما
- تغییر رنگ به آبی یا کمرنگ شدن
ترومبور وریدی عمقی در بعضی افراد بیماری کشنده‌ای به نام امبولی ریوی ایجاد می‌کند که طی آن لخته خون به سمت ریه‌ها می‌رود. علائم آن عبارتند از:
- تنگی نفس ناگهانی
- درد قفسه سینه یا ناراحتی که به هنگام نفس عمیق یا موقع سرفه بدتر میشود
- سبکی سر یا سرگیجه
- نبض تند
- سرفه خونی
عوامل خطر برای ترومبوز وریدی عمقی عبارتند از:
- داشتن صدمه‌ای که به رگها صدمه می‌زند
- اضافه وزن داشتن که فشار بیشتری روی عروق پا و لگن وارد می‌کند
- داشتن سابقه خانوادگی ترومبوز وریدی عمقی
- داشتن یک لوله قرار گرفته در رگ
- مصرف قرصهای ضد بارداری یا انجام هورمون درمانی
- سیگار کشدن بخصوص استفاده زیاد
- نشستن به مدت طولانی در ماشین یا هواپیما بخصوص اگر اخیرا یکی از عوامل خطر دیگر را داشتید
- بارداری
- جراحی
درمان ترومبوز وریدی عمیق از تغییر سبک زندگی همچون کاهش وزن تا داروهای رقیق خون، استفاده از جوراب واریس و جراحی در بعضی موارد متفاوت است.
صدمات جزئی
کبودی حتی وقتی قابل مشاهده نباشد، می‌تواند شدیدا دردناک باشد. این درد اغلب خسته کننده است و در یک ناحیه خاص رخ می‌دهد. درد ناشی از یک صدمه کوچک همانند کبودی معمولا به جاهای دیگر منعکس نمی‌شود.
کشیدگی عضله جمع شونده لگن
عضلات جمع شونده لگن با استفاده بیش از حد کشیده می‌شوند و می‌توانند موجب درد یا اسپاسم عضلانی در رانها نیز شوند. سایر علائم کشیدگی عضله جمع شونده لگن عبارتند از:
- دردی که ظاهرا ناگهانی است
- افزایش درد به هنگام بالا بردن ران به سمت قفسه سینه
- درد به هنگام کشش عضلات باسن
- اسپاسم عضله در باسن یا ران
- حساسیت به لمس در جلوی لگن
- ورم یا کبودی در لگن یا ناحیه ران
اکثر کشیدگیهای عضله خم شونده لگن را می‌توان در خانه با یخ، مسکنهای بدون نسخه، گرما، استراحت و ورزش درمان کرد. در بعضی موارد که شدید است، درمان فیزیوتراپی و جراحی ممکن است توصیه شود.
سکته مغزی
گاهی اوقات، سانحه عروقی مغزی که به عنوان سکته مغزی هم شناخته میشود می‌تواند موجب درد در ران شود. این معمولا با بی حسی و سوزن سوزن شدن همراه است و ضعف عضله ناگهانی میشود. این یک وضعیت اورژانسی است بنابراین اگر به داشتن سکته مشکوک شدید، به نزدیکترین اورژانس محلتان مراجعه کنید.
عوامل خطر برای درد ران
اگر چه علل مختلفی برای درد ران وجود دارد و هر کدام عوامل خطر مربوط به خود را دارند، موارد شایع عبارتند از:
- ورزشهای با حرکات تکراری مثل دویدن
- اضافه وزن یا چاقی
- دیابت
- بارداری
درد در نقاط مختلف ران
گاهی اوقات درد به جلو، پهلوها و پشت ران منعکس میشود و هر کدام ممکن است به علتهای مختلفی باشد.
بیرون ران
عصب گیر افتاده در مهره سوم در پایین کمر که به عنوان سیاتیک هم شناخته میشود ممکن است موجب دردی شود که به بیرون ران هم منعکس میشود.
درد پشت ران
زخمها یا جراحتهای همسترینگ می‌تواند موجب درد پشت ران شود.
جلوی ران
سیاتیک در مهره سوم به سمت جلوی ران هم می‌رود. کشیدگی یا کبودی چهار سر ران نیز موجب درد در این ناحیه میشود.
عوامل خطر
از آنجایی که درد ران علل بسیاری دارد، عوامل خطر بسیاری هم برای آن وجود دارد. بعضی از عوامل خطر عبارتند از:
- بیماریهای مزمن همانند دیابت و آرتریت روماتوئید
- شرکت در ورزش
- سبک زندگی بی تحرک
- گردش خون ضعیف
- سابقه صدمه به پاها یا باسن
تشخیص
نخستین گام در درمان درد ران تشخیص دقیق پزشک است. پزشک به هنگام ویزیت سوالاتی را راجع به ماهیت درد و چگونگی شروع آن خواهد پرسید. همچنین لازم است تا در مورد رفتارهای درد شما بداند. آیا ثابت یا متناوب است و آیا با حرکات خاصی از مواضع تغییر می‌کند؟ چه مدت درد شما را آزار داده است آیا بعد از ضربه بدون هیچ دلیل واضحی رخ داده است.
احتمالا پزشک ران و مفاصل و عضلات اطراف آن را نیز معاینه می‌کند. وی کف دست را روی ران می‌گذارد یا آن را لمس می‌کند. وی کشیدگی عضله را امتحان می‌کند تا تحرک آن را ببیند. تستهای مختلفی بسته به تشخیص علت درد ران انجام میشود.
تستهای تشخیصی
- عکس رادیولوژی: این تست استخوانهای ران، زانو یا لگن را بررسی کرده و می‌تواند شکستگی را به عنوان علت درد رد کرده یا بپذیرد.
- تست الکترومیوگرافی: نوار عضله به پزشک کمک می‌کند تا اطلاعاتی در مورد چگونگی عملکرد اعصاب عضله و وجود عصب ضربه زننده یا کاهش عملکرد عصب که ممکن است موجب درد شده باشد، می‌دهد.
- MRI: یک MRIتصاویری از بافت نرم اطراف ران نشان می‌دهد و ممکن است برای رد یا قبول علت درد ران به خاطر کشیدگی عضله یا تادون استفاده میشود.
- سونوگرافی: تست سونوگرافی ممکن است برای ایجاد تصاویری از سرخرگها و سیاهرگهای اطراف ران استفاده شود. این تست می‌تواند به قبول یا رد علت درد ران بر اثر لخته خون کمک کند.
پزشک باید قادر به انجام تشخیص دقیق درد ران به هنگام معاینه بالینی و تستهای تشخیصی به طور کامل باشد. بعد روی درمان شروع میشود.
درمان
درمان برای درد ران بر اساس تشخیص دقیق و علت بیماری است. معمولا بسیاری از بیماریهایی که موجب درد ران می‌شوند، اورژانسی می‌شوند. اگر درد بوسیله سکته یا لخته خون ایجاد شود، باید سریعا به بیمارستان مراجعه کنید. درمان برای سکته مغزی شامل یک تیم از متخصصین و لخته خون نیازمند مراقبت ضد امبولی و داروی رقیق کننده خون برای کنترل است.
خوشبختانه اکثر اوقات درد ران بوسیله مشکلی خیلی بد ایجاد نمی‌شود و می‌توان با موفقیت آن را مدیریت کرد. چیزهای مختلفی وجود دارد که می‌توان برای درمان درد ران انجام داد که بستگی به علت درد و شدت بیماری دارد.
ورزش
ورزش برای کمک به درد ران با منشا اسکلتی عضلانی خوب است. اگر درد از کمر بیاد، کششهای کمری و ورزشهای کششی را می‌توان برای کاهش فشار از اعصاب مهره‌ای انجام داد. ورزشهای اصلاحی نیز ممکن است مفید باشند.
درد ران از عضله همسترینگ یا چهار سر به کشش و ورزشهای کششی و تقویتی به خوبی پاسخ می‌دهد. فیزیوتراپ نزدیک شما می‌تواند به تعیین بهترین کششها برای انجام دادن، می‌تواند به شما کمک کند. ورزشها نیز به حفظ وزن مناسب و شاخص توده بدنی کمک می‌کنند. این ممکن است علائم شما را بهتر کند و از عود درد ران و ساق پا پیشگیری کند.
دارو
ممکن است پزشکتان برای درمان درد ران، دارو تجویز کند. اگر بیماری التهابی همانند تاندونیت یا کشش شدید موجب درد شده باشد، داروی ضد التهاب نیز تجویز میشود. داروی مسکن هم ممکن است برای درمان درد ران استفاده شود. برای درد شدید مسکن قوی تجویزی استفاده میشود و برای دردهای ملایم مسکن بدون نسخه استامینوفن قابل توصیه است.
طب جایگزین
بسیاری از افراد مبتلا به درد ران از درمان خود مراقبتی منتفع می‌شوند بخصوص اگر درد ملایم است و عملکرد شخص را محدود نمی‌کند.
گرما
استفاده از پد گرمایی روی ناحیه دردناک ممکن است به کاهش درد کمک کند. گرما همچنین گردش خون را به ناحیه دردناک افزایش داده و مواد مغذی را برای کمک به بهبود به آن می‌رساند. گرما را می‌توان به مدت ۱۰ تا ۱۵ در هر بار استفاده کرد. باید مراقب باشید که آن را کنترل کنید تا پوست نسوزد.
یخ
یخ پک می‌تواند به کاهش التهاب دردناک در عضله ران و تاندون کمک کند. یخ را باید به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه چند بار در روز استفاده کرد و باید مراقبت باشید که دچار سوختگی یخ روی پوست نشوید.
مراقبت فیزیوتراپی و کایروپراکتیک
اگر درد بوسیله عصب ضربه زننده مهره‌ای باشد ممکن است کار کردن با یک متخصص فیزیوتراپی یا کایروپراکتور برای شما خوب باشد. این متخصصان سلامت می‌توانند به شما آموزش دهنده که چگونه فشار را از روی عصب ضربه زننده بردارید و تحرک طبیعی آن را برگردانید.
درمان ماساژ و طب سوزنی
بعضی از افراد از طب سوزنی برای کمک به درمان درد ران استفاده می‌کنند. متخصص طب سوزنی سوزنها را در نقاط خاصی از بدن قرار می‌دهد که برای آن آموزش دیده است. درمان ماساژ نیز به بهبود گردش خون کمک می‌کند و گره‌های عضلات و تنش آنها را آزاد می‌کن که منجر به کاهش درد ران میشود.
کرم و مرهم
درمانهای خانگی مختلفی برای دردی که از عضلات منشا می‌گیرد، وجود دارد. اینها ممکن است شامل کرم یا مرهمهایی شبیه پمادهای ضد درد عضلانی باشد. پماد ضد درد کپسایسین نیز برای رفع درد عضلات و مفاصل خوب است. این کرمها و پمادها بطور موقت درد شما را تسکین می‌دهند و بیشتر برای دردهای ناشی از کشیدگی و استفاده بیش از حد عضله خوب هستند اما نمی‌تواننند علت زمینه‌ای درد ران را درمان کنند. صرفنظر از هر چیزی که برای درمان دردتان انتخاب می‌کنید، بهتر است ابتدا از یک متخصص سلامت سوال کنید. به این طریق می‌توانید مطمئن شوید که مراقبت شما متناسب با شرایط و نیازهای خاص شما انجام میشود.
اختلالات
اکثر اختلالات جدی درد ران معمولا به ترومبوز وریدی عمقی مربوط است که در صورت درمان نشدن، تهدید کننده زندگی هستند. اگر هر یک از علائم زیر را دچار شدید باید به دنبال درمان طبی باشید:
- تنگی نفس
- اضطراب
- بی رنگ یا آبی شدن پوست
- درد قفسه سینه که ممکن است به بازو، فک، گردن و شانه گسترش یابد
- غش
- تپش قلب نامنظم
- سبکی سر
- تنفس تند
- نبض تند
- استفراغ خون
- نبض ضعیف
پیشگیری
تعیین علت درد ران مهمترین مساله برای پیشگیری از پیشرفت رو به جلوی آن است. در مورد ترومبوز وریدی عمقی، پیشگیری شامل مصرف داروی تجویز شده توسط پزشک و استفاده از جوراب واریس در بسیاری از موارد است اما روشهای پیشگیری شامل تغییر سبک زندگی و درمانهای خانگی است از جمله:
- حفظ سلامت وزن
- انجام ورزشهای کششی
- انجام فعالیت فیزیکی متوسط
کلام آخر
درد ران در اکثر موارد به آسانی تشخیص داده و درمان میشود و اکثر علل درد ران جزئی هستند و محدودیتهای حرکتی موقت ایجاد می‌کنند. گاهی اوقات درد ران می‌تواند جدی باشد و برای تشخیص دقیق و درمان ضروری مراجعه به پزشک ضروری است. درک دردهای مربوط به ران و آنچه که حس می‌کنید به شما کمک می‌کند تا مراقبت درست را انجام دهید بنابراین می‌توانید به سرعت به سبک زندگی طبیعی و فعالیتهای روزمره برگردید.
منابع
