اطلاعات تخصصی
موارد مصرف داکتینومایسین
داکتینومایسین در درمان سارکوم اوینگ، تیروئید و تومور تروفوبلاستیک به کار می رود. همچنین در درمان کار سینوم رحم، بیضه، تومور ویلمز، تومورتروفوبلاستیک و رابدومیوسارکوما، ملانوم بدخیم و سارکوم کاپوسی مصرف شده است.
مکانیسم اثر داکتینومایسین
*-مهار سنتز DNA و RNA و ساخت پروتئین (با اتصال به گوانین در جفت بازهای گوانین و سیتوزین)
فارماکوکینتیک داکتینومایسین
*اتصال به پروتئین: اندک
متابولیسم: کبدی به میزان محدود
نیمه عمر:
بزرگسالان 40-30 ساعت
کودکان 43-14 ساعت
دفع: ادرار و مدفوع (30% طی یک هفته)
عوارض جانبی داکتینومایسین
*عوارض بادرصد نامشخص:
قلبی عروقی: ترومبوفلبیت
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، کسالت، نوروپاتی محیطی
پوستی: آکنه ولگاریس، ریزش مو، التهاب لب، درماتیت، اریتم مولتی فرم، راش پوستی، سندروم استیونس جانسون، نکروز توکسیک اپیدرمال
غدد درون ریز و متابولیسم: توقف رشد، کاهش کلسیم خون
گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، آفت دهانی، یبوست، اسهال، اختلال در بلع، التهاب مری، زخم گوارشی، موکوزیت، تهوع، پروکتیت (التهاب رکتوم)، استفراغ
هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، سرکوب مغز استخوان، انعقاد داخل عروقی منتشر، تب نوتروپنی، خونریزی، لکوپنی، نوتروپنی (فروکش: 21-14 روز)، پان سیتوپنی (کاهش تمام سلول های خون)، رتیکولوسیتوپنی، تومور بدخیم ثانویه (مانند لوکمی)، ترومبوسیتوپنی، سندروم لیز تومور
کبدی: اختلال عملکرد کبدی، آسیت، نارسایی کبدی، سندروم انسداد سینوزوئیدی کبد، هپاتیت، بزرگ شدن کبد، سمیت کبدی، بیماری شدید کبدی (سندرم هپاتوپاتی-ترومبوسیتوپنی)
ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
عفونی: عفونت، سپسیس
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد عضلانی
چشمی: نوروپاتی عصب بینایی
کلیوی: اختلال عملکرد کلیوی، سندروم نارسایی کلیوی، بی کفایتی کلیوی
تنفسی: التهاب ریه، پنوموتوراکس (هوا جنبی)
متفرقه: تب، radiation recall phenomenon
تداخلات دارویی داکتینومایسین
*مشخصات کلی تداخلات:
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
– عامل انکولوژیک سرکوب‌کننده مغز استخوان
تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، کلادریبین، دیپیرون، ناتالیزومب، پیمکرولیموس، تاکرولیموس (موضعی)، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)
کاهش اثرات داروها توسط داکتینومایسین:
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، تست پوستی کوکسیدیوئید ایمیت، لنوگراستیم، لیپگفیلگراستیم، نیوولومب، پیدوتیمود، سیپولوسل-تی، واکسن آبله و آبله میمونی (زنده)، ترتوموتید، واکسن (غیرفعال)، واکسن (زنده)
کاهش اثرات داکتینومایسین توسط داروها:
اکیناسه
افزایش اثرات داروها توسط داکتینومایسین:
باریسیتینیب، کلوزاپین، دفریپرون، فینگولیمود، لفلونامید، ناتالیزومب، سیپونیمود، توفاسیتینیب، اوپاداسیتینیب، واکسن (زنده)
افزایش اثرات داکتینومایسین توسط داروها:
کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، دنوزومب، دیپیرون، مزالامین، اوکرلیزومب، پالیفرمین، پیمکرولیموس، پرومازین، رفلومیلاست، تاکرولیموس (موضعی)، تراستوزومب
تداخل با غذا:
ذکر نشده است.
هشدار ها داکتینومایسین
*1- پیش از شروع درمان، تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، الزامی است.
2- توصیه می شود که پیش از دریافت دارو، داروهای ضدتهوع مناسب برای بیمار تجویز گردد.
3- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) و سطح پلاکت پیش از هر دوره درمان ارزیابی شود.
4- وزن بیمار در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای پایش شود.
5- عملکرد کبدی (مانند سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، آلانین آمینوترانسفراز، آلکالین فسفاتاز و بیلی روبین سرم) و عملکرد کلیوی (کراتینین، BUN و سطح الکترولیت های سرم) پایش گردد.
6- بیمار از لحاظ بروز سندرم انسداد سینوزوئیدی کبد (افزایش وزن غیرمنتظره، آسیت، بزرگ شدن کبد، درد غیرمنتظره قسمت راست بالای شکم)، بدخیمی ثانویه، نشت دارو به بافت، واکنش های مخاطی جلدی و پدیده radiation recall پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علائم را به سرعت گزارش کند.
7- برای جلوگیری از نشت دارو به بافت، محل انفوزیون به دقت پایش شود.
8- لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
9- به بیمار گوشزد شود که در طول درمان با این دارو و قبل و بعد از آن، دریافت هرگونه واکسن زنده ممنوعیت دارد.
10- تنظیم دوز دارو در افراد با اضافه وزن، بر اساس توده بدون چربی بدن انجام گیرد.
توصیه های دارویی داکتینومایسین
1- به محض کاهش سلول های خون، ترومبوسیتوپنی، اسهال یا استئوماتیت باید درمان را فوراً متوقف کرد. با برگشت تعداد پلاکت ها و لکوسیت ها به مقادیر رضایت بخش و بهبود بیمار، می توان درمان را از سر گرفت.
2- دارو را باید در دوره های متناوب کوتاه مدت تجویز کرد تا از بروز مسمویت با آن که 4-2 روز بعد از آخرین بار مصرف دارو ظاهر شده و حداکثر برای 2-1 هفته باقی می ماند، جلوگیری شود.
