داروی فلوکونازول (Fluconazole) که با نام تجاری دیفلوکان (Diflucan) هم شناخته می‌شود، یک داروی ضدقارچ است. این دارو برای درمان عفونت‌های قارچی که توسط انواع مختلف قارچ‌ها ایجاد شده‌اند استفاده می‌شود. مهم‌ترین عامل ایجاد عفونت‌های قارچی، مخمری به نام کاندیدا (Candida) است.
داروی فلوکونازول عفونت‌های زیادی را که توسط کاندیدا ایجاد می‌شود درمان می‌کند. برای مثال:
- برفک در زنان و مردان، مانند برفک واژینال، سوزش و التهاب پوست سر آلت تناسلی (بالانیتیس)، و برفک دهان
- عفونت در خون یا هر قسمت دیگر از بدن
از فلوکونازول برای درمان نوعی عفونت مغزی به نام مننژیت کریپتوکوکی هم استفاده می‌شود. این عفونت از قارچی به نام کریپتوکوکوزیس (Cryptococcus) ایجاد می‌شود.
همچنین از این دارو می‌توان برای جلوگیری از رشد عفونت‌های قارچی استفاده کرد. فلوکونازول فقط در شرایطی مانند موارد زیر، که شما مستعد مبتلا شدن به این نوع عفونت‌ها باشید تجویز می‌شود:
- به طور مکرر مبتلا به برفک تناسلی می‌شوید.
- سیستم ایمنی‌تان ضعیف است.
- سابقه پیوند مغز استخوان دارید.
- مبتلا به ایدز (HIV) هستید.
- مبتلا به مننژیت کریپتوکوکی هستید.
اشکال دارویی فلوکونازول
فلوکونازول به صورت کپسول یا شربت تولید می‌شود.
همچنین به صورت داروی تزریقی هم موجود است، اما معمولا فقط در بیمارستان‌ها یافت می‌شود.
به طور معمول فلوکونازول فقط باید توسط پزشک برای شما تجویز شود. اما در صورت داشتن برفک واژینال یا بالانیتیس هم می‌توانید بدون نسخه آن را از داروخانه تهیه کنید.
نکات مهم در مورد داروی فلوکونازول
- این دارو معمولا برای یک بار مصرف در روز تجویز می‌شود.
- میزان دوز مصرف شما و اینکه تا چه زمان باید آن را مصرف کنید بسته به نوع عفونت شما دارد.
- فلوکونازول را می‌توانید همراه با غذا یا بدون آن مصرف کنید.
- از رایج‌ترین عوارض این دارو احساس تهوع و اسهال است.
- برای برفک، کپسول خوراکی فلوکونازول (با نام تجاری کانستن (یا کنستن) (Canesten)) یا کرم کلوتریمازول (Clotrimazole) در دسترس است.
مصرف فلوکونازول برای چه افرادی مناسب نیست؟
هرچند مصرف فلوکونازول برای همه افراد مناسب نیست، اما برای اکثر بزرگسالان، کودکان و حتی نوزادان قابل تجویز است. اگر موارد زیر شامل شما می‌شود، قبل از مصرف با پزشک داروساز یا پزشک خود مشورت کنید:
- در گذشته به فلوکونازول یا هر داروی دیگری آلرژی نشان داده‌اید.
- سابقه بیماری قلبی، از جمله مشکل تپش قلب (آریتمی قلبی) دارید.
- مشکلات کلیوی یا کبدی دارید.
- سابقه اختلال خونی نادر و ارثی به نام پورفیری حاد (بیماری‌ای که روی تولید گلبول‌های قرمز خون تاثیر می‌گذارد) دارید.
- آزمایش خون شما، سطوح غیرطبیعی پتاسیم، کلسیم یا منیزیم را نشان داده است. (میزان غیر طبیعی بودن این موارد بنابر تشخیص پزشک است.)
نحوه مصرف داروی فلوکونازول
برای مصرف فلوکونازول حتما طبق توصیه‌های پزشک خود عمل کنید. اگر فلوکونازول را از داروخانه خریداری کرده‌اید، دستورالعمل‌هایی را که در بروشور همراه دارو ذکر شده است دنبال کنید.
توجه داشته باشید که حتی در صورت دیدن نشانه‌های بهبود حتما دوره مصرف دارو را کامل کنید.
کپسول‌های فلوکونازول در دوزهای ۵۰، ۱۵۰یا ۲۰۰ میلی‌گرم تولید می‌شوند. برای مصرف آن، کپسول را به طور کامل به همراه یک لیوان آب ببلعید. بهتر است این دارو را هر روز در زمان مشخصی مصرف کنید.
شربت فلوکونازول معمولاً به دو صورت در دسترس است:
- شربت ۵۰ میلی‌گرمی فلوکونازول به همراه یک قاشق پنج میلی‌لیتری (۵۰ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر)
- شربت ۲۰۰ میلی‌گرمی فلوکونازول به همراه یک قاشق پنج میلی‌لیتری (۲۰۰ میلی‌گرم / ۵ میلی‌لیتر)
حتما از قاشق پلاستیکی همراه دارو برای اندازه‌گیری دوز استفاده کنید. از قاشق چایخوری آشپزخانه استفاده نکنید، زیرا مقدار دوز مورد نیاز را به شما نمی‌دهد.
میزان مصرف داروی فلوکونازول
میزان دوز مصرف شربت و کپسول فلوکونازول برای بزرگسالان به شرح زیر است:
- برای برفک دهان – ۵۰ میلی‌گرم در روز، به مدت هفت تا ۱۴ روز مصرف شود.
- برای برفک واژن یا بالانیتیس – ۱۵۰میلی‌گرم، به صورت تک دوز مصرف شود.
- برای برفک واژنی که مدام عود می‌کند – ۱۵۰ میلی‌گرم هر ۷۲ ساعت یک بار برای سه نوبت اول مصرف شود، سپس ۱۵۰ میلی‌گرم یک بار در هفته به مدت شش ماه مصرف شود.
- برای عفونت‌های کاندیدا (در خون یا هر جای دیگر بدن) – ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز برای چند هفته مصرف شود.
- برای مننژیت کریپتوکوکی – ۲۰۰ تا ۸۰۰ میلی‌گرم در روز برای چند هفته مصرف شود.
- برای جلوگیری از عود مننژیت کریپتوکوکی – ۲۰۰ میلی‌گرم در روز برای طولانی‌مدت باید مصرف شود.
- در صورتی که سیستم ایمنی ضعیفی دارید (تعداد پایین گلبول‌های سفید خون) برای جلوگیری از عفونت قارچی باید ۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز، تا زمانی که تعداد گلبول‌های سفید شما بهبود یابد، دارو مصرف کنید.
برای مصرف این دارو در درمان کودکان، پزشک دوز مناسب را بسته به نوع عفونت، سن و وزن کودک شما تعیین می‌کند.
اگر فلوکونازول را هر ۷۲ ساعت یک بار یا هفته‌ای یک بار مصرف می‌کنید، استفاده از تقویم و مشخص کردن روزهایی که باید آن را مصرف کنید می‌تواند مفید باشد.
فراموشی دوز مصرفی داروی فلوکونازول
اگر یک نوبت دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه زمان مصرف دوز بعدی شما نزدیک باشد. در این صورت، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید و دوز بعدی دارو را طبق معمول مصرف کنید. به هیچ عنوان برای جبران دوز فراموش شده، دو دوز را همزمان باهم مصرف نکنید.
مصرف زیاد داروی فلوکونازول
مصرف تصادفی یک یا دو دوز اضافی، به‌ندرت برای شما خطری به همراه خواهد داشت.
عوارض مصرف داروی فلوکونازول
مانند همه داروها، مصرف فلوکونازول نیز می‌تواند عوارضی داشته باشد، هرچند که این عوارض بین همه افراد مشترک نیست.
عوارض شایع داروی فلوکونازول
عوارض شایع این دارو از هر ۱۰۰نفر، ممکن است بیش از یک نفر را درگیر کند. در صورتی که هر یک از عوارض زیر شما را اذیت می‌کند یا از بین نمی‌رود، پزشک یا داروساز خود را در جریان بگذارید:
- سردرد
- معده‌درد
- اسهال
- حالت تهوع یا استفراغ
- کهیر، جوش، یا خارش بدن
عوارض خطرناک داروی فلوکونازول
عوارض خطرناک داروی فلوکونازول بسیار نادر هستند و از هر ۱۰۰ نفر، در یک نفر رخ می‌دهند. اگر هر یک از عوارض زیر را مشاهده کردید، سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- پوست یا سفیدی چشم‌تان زرد شده است، یا اگر مدفوع کم‌رنگ یا تیره‌ای دارید؛ این موارد می‌توانند نشانه‌ای از مشکلات کبدی باشند.
- راحت‌تر از قبل کبود می‌شوید یا سریع‌تر به عفونت مبتلا می‌شوید؛ این موارد می‌توانند نشانه‌های اختلال خونی باشند.
- ضربان قلب‌تان تندتر یا نامنظم شده است.
- آلرژی شدید؛ این عارضه به ندرت اتفاق می‌افتد اما ممکن است به فلوکونازول یک آلرژی شدید (واکنش آنافیلاکسی) نشان دهید.
این موارد همه عوارض جانبی فلوکونازول نیستند. برای فهرست کامل آن‌ها، بروشور داخل بسته دارویی خود را چک کنید.
راه‌های کنار آمدن با عوارض داروی فلوکونازول
استراحت کنید و مایعات فراوان بنوشید. الکل زیاد مصرف نکنید. در صورت نیاز از یک داروساز بخواهید که برایتان مسکن تجویز کند. اگر سردرد شما بیش از یک هفته طول کشید یا شدید بود، پزشک خود را در جریان بگذارید.
استراحت کنید. به آرامی خوردن و نوشیدن و داشتن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر می‌تواند مانع از درد معده شما در زمان مصرف این دارو شود. قرار دادن پد حرارتی یا کیسه آب گرم روی شکم نیز ممکن است به درد شما کمک کند. اما اگر درد زیادی دارید، پزشک خود را در جریان بگذارید.
برای جلوگیری از کم‌آبی بدن مایعات زیادی مانند آب یا آبمیوه بنوشید. اگر علائم کم‌آبی دارید، مانند ادرار کمتر از حد معمول، با رنگ تیره یا بوی قوی، از یک داروساز کمک بگیرید. بدون مشورت با داروساز یا پزشک از هیچ داروی دیگری برای درمان اسهال استفاده نکنید.
- حالت تهوع یا استفراغ
وعده‌های غذایی خود را ساده انتخاب کنید و غذاهای سنگین یا با ادویه تند نخورید. اگر حالت تهوع دارید، جرعه‌های کوچک و مکرر آب بخورید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کنید. ممکن است مصرف فلوکونازول بعد از غذا یا میان وعده به بهبود این عارضه کمک کند.
- کهیر، جوش، یا خارش بدن
مصرف آنتی هیستامین می‌تواند در بهبود کهیر، جوش یا خارش ناشی از مصرف این دارو موثر باشد. آنتی هیستامین را می‌توانید از هر داروخانه‌ای خریداری کنید، اما با داروساز مشورت کنید که چه نوع آن برای شما مناسب است. اگر بثورات پوستی شما بعد از یک هفته بدتر شد یا رو به بهبود نرفت، پزشک خود را در جریان بگذارید.
مصرف فلوکونازول در دوران بارداری
مصرف فلوکونازول معمولا در بارداری توصیه نمی‌شود. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف فلوکونازول در بارداری ممکن است به جنین شما آسیب برساند.
اگر برفک واژینال دارید، از پزشک عمومی یا ماما در مورد درمان آن راهنمایی بخواهید. پزشک احتمالاً کلوتریمازول یا یک داروی ضدقارچ مشابه تجویز خواهد کرد. این دارو ممکن است به صورت پماد یا شیاف واژینال باشد. اگر برفک شما بهبود نیابد، پزشک ممکن است یک دوز واحد (۱۵۰ میلی‌گرم) فلوکونازول تجویز کند. اما در این مورد، حتما شما را در جریان خطرات و فواید این دارو برای خود و جنین‌تان قرار می‌دهند.
در صورتی که عفونت قارچی جدی‌تری داشته باشید، پزشک ممکن است دوز بالاتری از فلوکونازول را توصیه کند (اگر راه درمان بهتری وجود نداشته باشد). در این صورت، در مورد خطرات و فوایدی که برای شما و جنین‌تان دارد با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف فلوکونازول در دوران شیردهی
اگر پزشک تایید کند که نوزاد شما سالم است، می‌توانید در هنگام شیردهی نیز از فلوکونازول استفاده کنید.
اگر متوجه شدید که با مصرف این دارو در دوران شیردهی، نوزادتان مثل همیشه یا به‌خوبی شیر نمی‌خورد، یا به‌طور غیرمعمول خواب‌آلود به نظر می‌رسد، یا اگر هر نگرانی دیگری در مورد او دارید، با پزشک خود مطرح کنید.
تداخلات دارویی فلوکونازول
مصرف فلوکونازول با برخی از داروها، تداخل دارویی ایجاد می‌کند. قبل از شروع مصرف فلوکونازول، در صورت مصرف هر یک از این داروها به پزشک خود اطلاع دهید:
- پیموزاید یا کوتیاپین (که برای درمان برخی از بیماری‌های خلقی و اعصاب استفاده می‌شود.)
- ربوکستین (که برای درمان افسردگی استفاده می‌شود.)
- اریترومایسین (نوعی آنتی‌بیوتیک)
- ارگوتامین (برای میگرن یا سردرد استفاده می‌شود.)
- آمیودارون (برای مشکلات قلبی استفاده می‌شود.)
- وارفارین (نوعی داروی ضد انعقاد خون)
- کاربامازپین (برای صرع و دردهای عصبی استفاده می‌شود.)
- لوزارتان (برای فشار خون بالا و نارسایی قلبی استفاده می‌شود.)
- استاتین (برای کلسترول بالا استفاده می‌شود.)
برای مشاهده فهرست کامل داروهایی که با فلوکونازول تداخل دارویی ایجاد می‌کنند، بروشور داخل بسته دارو را چک کنید.
