داروی سوماتریپتان چه کاربردی دارد؟
داروی سوماتریپتان دارویی برای درمان سردردهای حاد میگرنی و خوشه ای در بزرگسالان است. داروی سوماتریپتان معمولاً به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده می‌شود. بدین معنا که ممکن است لازم باشد آن را با داروهای دیگر مصرف کرد. توجه داشته باشید سوماتریپتان برای جلوگیری از سردرد یا کاهش دفعات حملات میگرن کاربردی ندارد.
بسیاری از افراد متوجه شدند که سردردهای آنها پس از مصرف سوماتریپتان کاملاً برطرف شده یا از شدت آن ها کاسته شده است و می‌توانند به فعالیت‌های عادی خود بازگردد.
سوماتریپتان اغلب علائم دیگری را که همراه با سردرد های میگرنی اتفاق می افتد را تسکین می دهد. مانند: تهوع، استفراغ، حساسیت به نور و صدا.
سوماتریپتان مسکن معمولی نیست و دردهایی غیر از سردردهای میگرنی را تسکین نمی دهد. سوماتریپتان معمولاً برای افرادی استفاده می شود که سردرد آنها با استامینوفن؛ آسپرین و سایر ضد التهاب های غیر استروئیدی تسکین نمی یابد.
سوماتریپتان مسکن معمولی نیست و دردهایی غیر از سردردهای میگرنی را تسکین نمی دهد.
در داروباکس می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص مغز و اعصاب در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
نحوه ی عملکرد سوماتریپتان به چه صورت است؟
میگرن باعث گشاد شدن رگ های خونی مغز می شود. همچنین میگرن سبب ترشح مواد شیمیایی در مغز می‌شود که می‌تواند باعث التهاب تورم و تحریک مغز شود. سوماتریپتان گروهی از داروها به نام تریپتان یا مقلد های گیرنده سروتونین تعلق دارد. سوماتریپتان با اثر بر روی سروتونین باعث تنگی عروق خونی در مغز می شود و همچنین با تأثیر بر روی برخی از اعصاب مغز درد را تسکین می دهند. درواقع سوماتریپتان با اثرات ضد التهابی و منقبض کنندگی عروق، باعث بهبود سردردهای میگرنی می‌شود.
اَشکال دارویی سوماتریپتان
سوماتریپتان در اشکال مختلف قرص، اسپری و آمپول استفاده می شود. فرم هایی از سوماتریپتان که در ایران موجود است عبارتند از:
- آمپول میگراجکت ۶ میلی گرم/ ۰/۵ سی سی (Amp Migraject)
- آمپول میگرستاپ ۶ میلی گرم/ ۰/۵ سی سی (Amp Migrstop)
- قرص میگرستاپ ۵۰ میلی گرم (Tab Migrstop)
- آنتی میگرامین ۵۰ میلی گرم (Tab Antimigramin)
- ایمیگران ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Imigran)
- بایوتریپتان ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Biotriptan)
- سومی ترکس ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Sumitrex)
- قرص میگراتکس ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Migratex)
- میگراکیم ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Migrakim)
- سومیگرال ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Sumigral)
- قرص روکش دار سوماتریپتان دی پی ۱۰۰ میلی گرم (Tab Sumatriptan DP)
- سوماتریپتان رازک ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم (Tab Sumatriptan Razak)
- سوماتریپتان مفید ۵۰ میلی گرم (Tab Sumatriptan mofid)
نکات نحوه مصرف داروی سوماتریپتان
- داروی سوماتریپتان را در مرحله هشدار و قبل از شروع سردردهای میگرنی مصرف نکنید. معمولاً مرحله هشدار دارای علائمی از قبیل هاله یا اورا (aura) است.
- به محض شروع سردرد میگرنی یا خوشه‌ای سوماتریپتان را مصرف کنید.
- سوماتریپتان را می‌توانید با یا بدون غذا مصرف کنید.
- دوز مصرفی بر اساس شرایط پزشکی، پاسخ به درمان و صلاح دید پزشک تعیین می‌شود. در صورت عدم بهبودی علائم دوز بیشتری از این دارو را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
- اگر سردردتان برگشت ممکن است نیاز باشد دو ساعت بعد از اولین دوز یک دوز دیگر تکرار کنید. ولی توجه داشته باشید اگر اولین دوز سوماتریپتان به برطرف شدن سردرد کمکی نکرد برای همان حمله دوز دیگری مصرف نکنید.
- فرم خوراکی سوماتریپتان معمولاً در مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه شروع به فعالیت می‌کند. در حالی که فرم های تزریقی ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق اعمال اثر می‌کنند.
- اگر عوامل خطر برای مشکلات قلبی دارید قبل از مصرف سوماتریپتان پزشک خود را در جریان بگذارید ممکن است نیاز باشد معاینه قلب کامل انجام شود و یا اولین دوز در مطب یا بیمارستان مصرف شود تا از نظر عوارض جانبی جدی مانند درد قفسه سینه نظارت شود.
- اگر در ماه ده روز یا بیشتر از داروها برای حملات میگرن استفاده می کنید داروها ممکن است سردرد شما را بدتر کند(medication overuse headache) در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
برای اطلاعات یشتر در مورد این دارو به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
دوز مصرفی داروی سوماتریپتان
توجه داشته باشید دوز درمان برای بیماران مختلف بسته به نوع بیماری، پاسخ به درمان و صلاح دید پزشک معالج متفاوت است. اطلاعات زیر فقط دوز معمول دارو را شامل می‌شود اگر دوز مصرفی شما متفاوت است مگر به دستور پزشک معالج خود را تغییر ندهید:
سردرد میگرنی
دوز معمول خوراکی ۵۰ میلی گرم در هنگام شروع سردرد ها در شرایط خاص می‌توان تا ۱۰۰ میلی گرم افزایش داد. در صورت برگشتن سردرد می‌توان بعد از دو ساعت همان دوز را تکرار کرد.
حداکثر دوز مصرفی روزانه ۲۰۰ میلی گرم
دوز معمول تزریقی ۶ میلی گرم در هنگام شروع سردرد ها در صورت برگشتن سردرد می توان بعد از یک ساعت تکرار کرد.
در صورتی که دوز معمول اولیه سوماتریپتان کمکی نکرد برای همان حمله دوز دیگری مصرف نکنید.
سردردهای خوشه‌ای
دوز معمول تزریقی ۶ میلی گرم در هنگام شروع سردرد ها در صورت برگشتن سردرد می توان بعد از یک ساعت تکرار کرد.
در صورتی که دوز معمول اولیه سوماتریپتان کمکی نکرد برای همان حمله دوز دیگری مصرف نکنید.
توجه داشته باشین سوماتریپتان در کودکان زیر ۱۸ سال ممنوعیت مصرف دارد. تمامی دوزهایی که در بالا ذکر شده برای بزرگسالان(۱۸-۶۵ سالگی) است.
عوارض جانبی سوماتریپتان
مانند همه داروها، داروی سوماتریپتان نیز می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند. با این وجود بسیاری از افراد هیچ عارضه جانبی نخواهند داشت.
ضمناً اگر پزشک این دارو را برای شما تجویز کرده است تشخیص داده که مصرف این دارو بیشتر از مضرات آن به سود شماست.
عوارض جانبی رایج:
منظور از عوارض جانبی شایع یعنی بیش از یک نفر از هر ۱۰۰ نفر ممکن است به این عوارض دچار شود. معمولاً این عوارض کوتاه مدت و خفیف هستند.
اگر این عوارض باعث آزار شما می شود یا بیش از چند روز ادامه می یابد با پزشک خود صحبت کنید.
عوارض جانبی جدی:
این عوارض به ندرت اتفاق می‌افتد ولی می‌تواند خطرناک باشد. در صورت ادامه یا افزایش این علائم داروی خود را بلافاصله قطع کرده و به پزشک خود اطلاع دهید.
- علائم حمله قلبی شامل: درد قفسه سینه که به شانه یا بازو کشیده شود، تعرق شدید، تنگی نفس و غیره
- سایر علائم قلبی مانند: ضربان قلب سریع و نامنظم
- احساس غیر طبیعی نظیر فشار، درد و سنگینی در ناحیه قفسه سینه، گلو، گردن و فک
- مشکلات بینایی مانند: تاری دید، از دست دادن موقتی یا دائمی بینایی و …
- سکته یا خونریزی مغزی مانند: سردرد شدید، افتادگی صورت، مشکل در صحبت کردن، بی حسی یا ضعف در یک طرف بدن، از دست دادن تعادل و …
- مشکلات سلامت روان مانند: بروز توهم، افکار خودکشی و صدمه زدن به دیگران
- مشکلات دستگاه گوارش مانند: درد شکم بیشتر در ناحیه معده، اسهال خونی و…
- علائم سندرم سروتونین از جمله: تحریک پذیری، گیجی، توهم، افزایش ضربان قلب، تعریق، گشاد شدن مردمک ها، اسهال، سفت شدن عضلات، تب غیرقابل توجیه
- تشنج
واکنش آلرژیک جدی با این دارو بسیار نادر است ولی در صورت مشاهده علائم واکنش آلرژیک از جمله بثورات پوستی، خارش، تورم به خصوص در صورت، زبان و گلو و بروز مشکلات تنفسی فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
سوماتریپتان می‌تواند باعث عوارض جانبی دیگری نیز شود در صورت مشاهده هرگونه علائمی که در لیست بالا به آن اشاره نشده به پزشک خود مراجعه کنید.
برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.
موارد احتیاط و هشدار ها در مصرف
قبل از مصرف سوماتریپتان اگر به این دارو حساسیت دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
قبل از استفاده از این دارو سابقه پزشکی خود را به پزشک خود اطلاع دهید به خصوص:
- بیماری های قلبی عروقی مانند: گرفتگی عروق کرونر، سابقه سکته قلبی،…
- اختلالات ریتم قلب
- سابقه سکته یا خونریزی مغزی
- سابقه بیماری های عروق محیطی
- فشار خون کنترل نشده
- اختلالات روده ای مانند بیماری های ایسکمیک روده
- بیماری های شدید کبدی
- سابقه تشنج
بارداری:
اگر باردار هستید و یا قصد بارداری دارید با پزشک خود مشورت کنید. در مورد تاثیر احتمالی سوماتریپتان بر روی مادر و جنین در دوران بارداری، هنوز اطلاعات کافی وجود ندارد.
شیردهی:
سوماتریپتان ممکن است به شیر مادر منتقل شود و در کودکانی که از شیر مادر تغذیه می کنند عوارض جانبی ایجاد کنند. پس از مصرف سوماتریپتان باید حداقل تا ۱۲ ساعت به کودک خود شیر ندهید. اگر به کودک خود شیر می دهید با پزشک خود مشورت کنید.
کودکان:
تایید نشده است که سوماتریپتان برای استفاده در کودکان بی خطر باشد بنابراین در کودکان زیر ۱۸ سال بهتر است استفاده نشود.
سالمندان:
کلیه ها کبد و قلب افراد مسن ممکن است مانند گذشته کار نکند و باعث می شود که بدن دارو ها را با سرعت بیشتری پردازش کند در نتیجه مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی تر در بدن باقی می ماند و باعث افزایش عوارض جانبی می شود. افراد بالاتر از ۶۵ سال استفاده نشود.
نکات تکمیلی:
به هیچ عنوان داروی خود را با دیگران به اشتراک نگذارید حتی اگر آنها علائم مشابهی مانند شما داشته باشند.
برخی از غذاها، نوشیدنی ها یا مواد افزودنی غذایی (مانند: مشروبات الکلی، پنیر، شکلات و…) و همچنین الگوهای زندگی مانند خواب نامنظم و ناکافی، عادات غذایی نامنظم و استرس ممکن است باعث سردرد میگرنی شود. اجتناب از این عوامل محرک ممکن است به کاهش حملات میگرنی کمک کند.
در حین مصرف سوماتریپتان فشار خون خود را چک کنید و در صورت افزایش فشار خون به پزشک خود اطلاع دهید.
تداخلات دارویی
تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای شما را تغییر دهد یا خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. در این لیست همه تداخلات دارویی احتمالی نوشته نشده است. پس قبل از مصرف سوماتریپتان لیستی از تمام داروهایی را که استفاده می‌کنید در اختیار پزشک خود قرار دهید.
برخی از داروهایی که نباید با سوماتریپتان استفاده شوند عبارتند از:
مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO Inhibitors) :
فنلزین، پروکاربازین، راساژیلین، سافینامید، سلژیلین و… مصرف این داروها با سوماتریپتان می‌تواند باعث بیماری شدید به نام سندروم سروتونین می‌شود. علائم سندروم سروتونین شامل تحریک، تعریق، افزایش ضربان قلب، توهم، اسهال و استفراغ و از دست دادن تعادل باشد. توجه داشته باشید در صورت مصرف همزمان سوماتریپتان و مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز باید حداقل دو هفته قبل از مصرف سوماتریپتان مصرف مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز را قطع کرد.
داروهای حاوی ارگوت:
دی هیدروارگوتامین. مصرف این داروها با سوماتریپتان خطر بعضی از عوارض جانبی مانند گرفتگی یا فشار در قفسه سینه را افزایش می دهد. اگر در ۲۴ ساعته گذشته سوماتریپتان مصرف کرده‌اید از این دارو استفاده نکنید.
سایر مقلدهای گیرنده سروتونین:
آلموتریپتان یا زولمیتریپتان. باعث افزایش شانس سندروم سروتونین و همچنین افزایش عوارض جانبی مانند گرفتگی یا فشار در قفسه سینه می‌شود. اگر در ۲۴ ساعت گذشته از سوماتریپتان استفاده کرده اید از این داروها استفاده نکنید.
برخی از داروهایی که مصرف همزمان آنها با سوماتریپتان می‌تواند خطر عوارض جانبی سوماتریپتان را افزایش دهد عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای(Tricyclic Antidepressant) :
آمی تریپتیلین
داروهای ضد افسردگی که مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین(SSRI) هستند:
سرترالین، فلوکستین، سیتالوپرام و غیره
داروهای ضد افسردگی که مهارکننده های انتخابی جذب مجدد سروتونین و نور اپی نفرین(SNRI) هستند:
دولوکستین، ونلافاکسین و غیره
سایر داروهایی که برای کنترل سردرد استفاده می‌شوند:
کدئین، هیدروکدون، دی هیدروارگوتامین و … استفاده بیش از حد از این داروها می‌تواند سردرد شما را بدتر کند. (medication overuse headache)
استفاده از داروها و مواد مخدر از جمله اکستازی(MDMA)
علائم اوردوز با داروی سوماتریپتان
اگر از سوماتریپتان بیش از حد استفاده کردید و علائمی جدی مانند مشکلات تنفسی داشتید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
از جمله شایع ترین علائم اوردوز با سوماتریپتان می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشنج
- لرزش
- فلج یک اندام، یک طرف بدن یا کل بدن
- تورم و قرمزی بازوها و پاها
- از دست دادن تعادل
اگر فکر می‌کنید مقدار زیادی از این دارو را مصرف کرده‌اید به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما شدید شد با اورژانس تماس بگیرید.
منبع: healthline, webmd, mayoclinic, medscape, nhs
