در این مطلب، به بررسی داروی جنوویا که به سیتاگلیپتین نیز شناخته می‌شود، می‌پردازیم. ابتدا به معرفی این دارو و اطلاعات مهم درباره ی آن می‌پردازیم و سپس نحوه ی مصرف و عوارض جانبی جنوویا را بیان می‌نمائیم.
معرفی دارو
جنوویا یا سیتاگلیپتین (sitagliptin)، یک دارو برای درمان بیماری دیابت است که به کنترل سطح قندخون کمک می‌کند و میزان انسولینی که بدن پس از خوردن تولید می‌کند را تنظیم می‌نماید. این دارو برای بیمارانی که از دیابت نوع دوم رنج می‌برند، استفاده می‌شود. سیتاگلیپتین گاهی در ترکیب با سایر دارو های دیابت، مصرف می‌شود؛ اما برای درمان دیابت نوع اول به کار نمی‌رود.
اطلاعات مهم درباره ی جنوویا و نکات قبل از مصرف
اگر شما در شرایط کتواسیدوز دیابت قرار دارید، بهتر است از این دارو استفاده نکنید. (با دکتر خود، در مورد درمان مربوط به انسولین کمک بگیرید.)
چنانچه به جنوویا حساسیت دارید، یا این که در شرایط کتواسیدوز دیابت قرار دارید این دارو را مصرف ننمائید. (با دکتر خود، در مورد درمان مربوط به انسولین کمک بگیرید.) برای اینکه از عدم تاثیرات سوء این دارو بر روی خود اطمینان داشته باشید، لازم است قبل از مصرف، اگر شامل موارد زیر می‌شوید، با پزشک خود در میان گذارید:
” بیماری های کبدی (یا اگر در دوره‌ی دیالیز شدن هستید)، پانکراتیت، تری گلیسیرید بالا (تری گلیسیرید، نوعی چربی در خون است)، سنگ صفرا، سابقه‌ی اعتیاد به الکل. “
به نظر نمی‌رسد که سیتاگلیپتین به جنین آسیب وارد کند. اما چنانچه باردار هستید و یا قصد آن را دارید، با دکتر خود در میان گذارید. وقتی شروع به مصرف این دارو می‌کنید، نام شما باید در فهرست بارداران مصرف کننده ی این دارو ثبت شود.
هنوز مشخص نشده است که آیا جنوویا در شیر مادر نفوذ کرده و به نوزاد آسیب می‌رساند یا خیر. در هر صورت، چنانچه در دوران شیردهی قرار دارید، به دکتر خود اطلاع دهید.
مصرف سیتاگلیپتین برای افراد کمتر از ۱۸ سال، توصیه نمی‌شود.
نحوه ی مصرف
– جنوویا را حتما با تجویز پزشک مصرف کنید و قبل از مصرف، تمامی مواردی که روی جلد این دارو نوشته شده است را به دقت مطالعه نمایید. همچنین از مصرف دوز بیشتر یا کمتر از مقداری که برای شما تجویز شده است، خودداری کنید و فقط در همان دوره ی زمانی که برای شما تجویز شده، آن را مصرف کنید. دکتر شما ممکن است برای نتیجه‌ی بهتر گرفتن، دوز مصرفی این دارو را هر از چند گاهی تغییر دهد.
– در مورد هر نوع محدودیت مربوط به غذا، نوشیدن یا فعالیت، از دستورالعمل پزشک تبعیت کنید.
– شما می‌توانید این دارو را به همراه غذا و یا بدون غذا مصرف نمایید. به دستورالعمل پزشک خود در این رابطه توجه کنید.
– میزان قند خون شما باید اغلب اوقات آزمایش شود. ممکن است نیاز شود آزمایشات دیگری نیز برای شما انجام گردد.
میزان قند خون پایین (hypoglycemia) ممکن است برای هر فردی که دیابت دارد اتفاق بیفتد. علائم مربوط به آن شامل سردرد، گرسنگی، تعریق، رنگ پریدگی، زودرنجی، سرگیجه، احساس لرزش یا مشکلات در تمرکز می‌باشد. سعی کنید مقداری خوراکی قندی به همراه خود داشته باشید که در صورتی که دچار این حالات شدید و قند خون شما پایین آمد، آن را مصرف کنید. خوراکی های قندی می‌تواند شامل آب میوه، آب نبات سفت، کراکر (نوعی شیرینی)، نوشیدنی های غیر رژیمی حاوی کربنات سدیم، و کشمش باشد.
دوستان و آشنایانی که دور و بر شما هستند، باید با برخورد در شرایط اورژانسی آشنا باشند و اقدامات لازم را برای کمک به فرد بیمار انجام دهند. اگر میزان قند خون شما شدیدا پایین است به طوری که قادر به خوردن و آشامیدن نباشید، باید تزریق گلوکاگون بر روی شما انجام گیرد. پزشک می‌تواند برای شما یک بسته گلوکاگون تزریقی تجویز کند و نحوه‌ی استفاده از آن را به شما یاد دهد تا در مواقع اورژانسی آن را تزریق نمایید. چنانچه میزان قندخون شما بالاست (hyperglycemia)، نیز مراقب باشید. علائم آن عبارتند از: افزایش تشنگی، افزایش میزان ادرار، گرسنگی، دهان خشک، تنفس با بوی میوه، خواب آلودگی، پوست خشک، تاری دید و کاهش وزن بدن.
میزان قند خون خود را در هنگامی که تحت استرس هستید، در سفر به سر می‌برید، بیمار هستید، در دوران جراحی یا درمان های اورژانسی به سر می‌برید، زمانِ انجام تمرینات شدید، چنانچه نوشیدنی الکلی مصرف می‌کنید و یا گاهی در بعضی وعده های غذایی چیزی نمی‌خورید، حتماً بررسی نمائید. این مواردی که ذکر شد، می‌توانند بر سطح گلوکز بدن شما تاثیر گذارند و دوز مصرفی شما نیز در اثر آن ها ممکن است تغییر پیدا کند.
– به یاد داشته باشید که میزان مصرف خود و یا برنامه‌ی زمانی مصرف جنوویا یا سیتاگلیپتین را بدون توصیه‌ی دکتر تغییر ندهید.
– این دارو، تنها بخشی از درمان است و ممکن است همراه با رژیم غذایی، انجام تمرینات ورزشی، کنترل وزن، آزمایش های منظم قند خون بدن، و مراقبت های پزشکی ویژه ای باشد.
– دستورالعملی که پزشک برای شما در نظر گرفته است را به دقت اجرا کنید.
– داروی مورد نظر را در دمای اتاق نگهداری کرده و دور از گرما، رطوبت و نور قرار دهید.
دوز مصرفی رایج برای داروی جنوویا یا سیتاگلیپتین
دوز مصرفی معمول برای داروی جنوویا یا سیتاگلیپتین، میزان ۱۰۰ میلی گرم خوراکی به صورت ۱ بار در روز می‌باشد. اما در مواقعی که در اثر شرایطی، میزان انسولین بدن بالا می‌رود،کمتر از این مقدار باید مصرف شود تا از افزایش قند خون جلوگیری گردد.
مصرف بیش از اندازه یا کمتر از میزان لازم
اگر یک بار مصرف این دارو را فراموش کردید، به محض اینکه به یاد آوردید، آن را مصرف کنید. اما چنانچه زمانِ به یادآوری شما، بسیار نزدیک به زمانِ مصرفِ بعدی بود، دوز فراموش شده را مصرف نکنید. فقط در نوبت بعدی، جنوویا را مصرف کنید.
چنانچه بیشتر از میزان مورد نیاز، این دارو را مصرف کردید، به موارد اورژانسی در مورد مصرف زیاد این دارو مراجعه کنید و یا از پزشک کمک بگیرید.
نشانه های قند خون پایین عبارتند از: خستگی شدید، تاری دید، تعریق، مشکلات در حرف زدن، رعشه یا لرزش، درد شکم، گیجی و تلاطم و دست پاچگی، و تشنج.
عوارض جانبی
در صورتی که علائمی از واکنش های آلرژیکی نسبت به جنوویا داشتید، از کمک های اورژانسی بهره بگیرید. این موارد شامل کهیر، تنفس دشوار، التهاب صورت، لب ها، دهان یا گلو می‌شود.
در صورتی که نشانه هایی از پانکراتیت (درد شدید در قسمت بالای شکم که تا نواحی کمر شما گسترش پیدا کند، حالت تهوع و استفراغ، از دست دادن اشتها، یا ضربان قلب تند) داشتید، بلافاصله به دکتر خود اطلاع دهید:
واکنش های ناخودآگاه شدیدِ سیستم ایمنی بدن؛
ادرار کم و یا عدم ادرار؛
ورم، افزایش وزن، کاهش تنفس؛
واکنش های پوستی شدید (تب، گلودرد، التهاب صورت یا زبان، قرمز شدن چشم ها، درد پوست به همراه جوش های قرمز یا بنفش که در حال گسترده تر شدن به خصوص در صورت و قسمت بالایی بدن بوده و موجب تاول زدن یا پوست انداختن شوند)؛
عوارض جانبی متداول داروی جنوویا عبارت است از:
- آبریزش یا گرفتگی بینی، گلو درد
- سردرد، کمردرد، درد ماهیچه ها و یا مفاصل
- حالت تهوع، درد شکم، اسهال، یبوست
البته لازم است ذکر شود که ممکن است عوارض جانبی دیگری، که در بالا ذکر نشده است، نیز در صورت استفاده از این دارو رخ دهد که بسیار نادر می‌باشد.
تاثیر داروهای دیگر بر جنوویا
دارو های دیگری نیز می‌تواند باعث افزایش یا کاهش تاثیرکاهش قند خون در اثر مصرف جنوویا یا سیتاگلیپتین شود. درباره‌ی هر نوع دارویی که مصرف می‌کنید، با دکتر خود مشورت کنید. این دارو ها شامل ویتامین ها، دارو های بدون نسخه و دارو های گیاهی می‌شوند. البته دارو های دیگری نیز ممکن است با این دارو واکنش نشان دهند و موجب اختلال شوند.
