نام رایج دارو: آمیتریپتیلین – Amitriptyline
اسمی تجاری داروی آمیتریپتیلین: الاویل
توجه: مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد و به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های پزشک نیست. برای مصرف دارو، آگاهی از عوارض جانبی، تداخل دارویی و موارد مرتبط دیگر لازم است حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آمیتریپتیلین چیست و چه کاربردی دارد؟
داروی آمیتریپتیلین برای درمان مشکلات روحی–روانی مثل افسردگی استفاده می‌شود. آمیتریپتیلین ممکن است به بهبود روحیه، سلامت روحی، تسکین اضطراب و تنش و بهبود خواب کمک کند. همچنین این دارو سطح انرژی را افزایش می‌دهد. آمیتریپتیلین از خانواده‌ی داروهایی است که از آن‌ها با نام ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای یاد می‌شود
نحوه‌ی عملکرد داروی آمیتریپتیلین
عملکرد آمیتریپتیلین از طریق تغییر در توازن بعضی مواد شیمیایی طبیعی مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل سروتونین) است.
نحوه‌ی مصرف آمیتریپتیلین
پیش از مصرف آمیتریپتیلین یا مصرف مجدد دارو راهنمای مصرف آن را از دکتر داروخانه بخواهید.
داروی آمیتریپتیلین دارویی خوراکی است. این دارو را روزی یک تا چهار بار، طبق دستور روانپزشک، مصرف کنید. اگر فقط روزی یک عدد آمیتریپتیلین مصرف می‌کنید، بهتر است آن را قبل از خواب استفاده کنید تا به برطرف شدن بی‌خوابی شبانه‌تان کمک کند. دوز مصرف داروی آمیتریپتیلین به سن، وضعیت بیماری، و پاسخگویی بدن شما به درمان بستگی دارد.
برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی آمیتریپتیلین، مانند خواب‌آلودگی، خشکی دهان و سرگیجه، ممکن است پزشک، برای شروع، دوز کم‌تری را تجویز کند و آن را به مرور زمان افزایش دهد. از دستورالعمل‌های پزشکتان با دقت پیروی کنید.
برای اینکه دارو بیش‌ترین تاثیر ممکن را داشته باشد آن را به طور منظم استفاده کنید. به یاد داشته باشید هر روز قرص (یا قرص‌هایتان) را سر ساعت معینی مصرف کنید. دوز دارو را افزایش ندهید و بیش‌تر از مقدار تجویزی دکتر مصرف نکنید. این کار به بهبود وضعیت شما کمکی نمی‌کند و خطر ابتلا به عوارض جانبی را افزایش می‌دهد.
حتی اگر بعد از چند بار مصرف آمیتریپتیلین احساس خوبی داشتید باید به استفاده از آن ادامه دهید. مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک خود متوقف نکنید. با متوقف کردن مصرف داروی آمیتریپتیلین ممکن است شرایط شما وخیم‌تر از قبل شود. همچنین ممکن است این عمل باعث نوسانات خلقی، سردرد، خستگی و ایجاد مشکل در خواب شود. در صورت مشورت با پزشک پیش از قطع مصرف دارو ممکن است پزشک شما دوز مصرفی دارو را به تدیج کاهش دهد. برای اطلاع از جزئیات بیش‌تر با پزشک خود یا دکتر داروخانه صحبت کنید و بروز علائم جدید یا وخیم‌تر شدن حال‌تان را به سرعت گزارش دهید.
آمیتریپتیلین ممکن است عملکرد سریعی نداشته باشد. ممکن است بعد از یک هفته متوجه اثرات آن شوید. با این حال این امکان هم وجود دارد که چهار هفته بعد از مصرف دارو تاثیرگذاری کامل آن را احساس کنید.
اگر وضعیت پیش از درمان شما هم‌چنان ادامه دارد یا حال‌تان وخیم‌تر شده، مثلا احساس غم و اندوه می‌کنید یا افکار خودکشی دارید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
تجویز و تعیین دوز مصرفی این دارو برای درمان افسردگی یا دیگر اختلالات روانی تنها بر عهده روانپزشک است، از این رو از مصرف خودسرانه دارو جدا خودداری کنید.
عوارض جانبی آمیتریپتیلین
خواب‌آلودگی، گیجی، خشکی دهان، تاری دید، یبوست، افزایش وزن و مشکل در ادرار از جمله عوارض جانبی مصرف آمیتریپتیلین هستند. اگر این تاثیرات برای مدتی طولانی ادامه داشت یا وخیم‌تر شد به سرعت موضوع را با پزشک خود یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. هنگامی که نشسته‌اید یا دراز کشیده‌اید، برای کاهش خطر سرگیجه، به آرامی از جای‌تان بلند شوید.
برای از بین بردن خشکی دهان آب‌نبات بدون قند یا آیس چیپس بمکید، آدامس بدون قند بجوید، آب بنوشید یا از مرطوب‌کننده‌های دیگر دهان استفاده کنید.
برای جلوگیری از یبوست آب زیادی بنوشید، ورزش کنید و مصرف فیبر را در رژیم غذایی‌تان حفظ کنید. اگر در حین درمان با داروی آمیتریپتیلین دچار یبوست شدید برای انتخاب داروی ملین مناسب با پزشک خود مشورت کنید.
درصورتی که پزشک داروی آمیتریپتیلین را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی آمیتریپتیلین را مصرف کرده اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده اند.
اگر دچار کبودی، کوفتگی، خون‌ریزی، سوزش معده به طور مداوم، لرزش، ماسکه شدن یا تغییر فرم و بی‌حس شدن صورت، اسپاسم عضلانی، درد شدید معده یا شکم، کاهش توان یا میل جنسی و تورم و درد پستان‌ها شُدید به پزشک خود اطلاع دهید.
اگر عوارض جانبی بسیار جدی مثل مدفوع تیره، مشاهده‌ی خون در استفراغ، سرگیجه‌ی شدید، غش کردن، تشنج، درد، تورم یا قرمز شدن چشم، گشاد شدن مردمک چشم و تغییرات بینایی مثل دیدن رنگین‌کمان اطراف نور در شب سریعا به پزشک مراجعه کنید.
مصرف داروی آمیتریپتیلین ممکن است باعث ابتلا به بیماری خطرناکی به نام سندرم نورولپتیک بدخیم شود. در صورت بروز علائمی مثل تب، سفت شدن و گرفتگی ماهیچه‌ها، گیجی شدید، عرق کردن و ضربان قلب سریع و نامنظم از پزشکتان کمک بخواهید.
لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی در مورد داروی آمیتریپتیلین نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید، سریعا از فوریت های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.
موارد احتیاط مصرف آمیتریپتیلین
قبل از مصرف داروی آمیتریپتیلین اگر به آن حساسیت دارید موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. در صورتی که به سایر ضدافسردگی‌های سه‌حلقه‌ای مثل نورتریپتیلین حساسیت دارید به پزشکتان یا دکتر داروخانه اطلاع دهید. داروی آمیتریپتیلین ممکن است حاوی ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر می‌شود.
پیش از استفاده از داروی آمیتریپتیلین سابقه‌ی پزشکی خود را به پزشک یا دکتر داروخانه اطلاع دهید. این سوابق می‌تواند شامل اختلالات خون‌ریزی، مشکلات تنفسی، مشکلات کبدی، حمله‌ی قلبی در سال‌های اخیر، مشکل در ادرار کردن (برای مثال مشکلات ناشی از بزرگ شدن پروستات)، پرکاری تیروئید، سابقه‌ی خانوادگی آب‌سیاه (نوع گلوکوم زاویه باز)، سابقه‌ی شخصی یا خانوادگی بیماری‌های روحی-روانی (مانند اختلال دوقطبی و سایکوز)، سابقه‌ی خانوادگی خودکشی، تشنج یا بیماری‌هایی که ممکن است خبر ابتلا به تشنج را در پی داشته باشد (مانند سایر بیماری‌های عصبی و بیماری‌های ناشی از ترک ناگهانی الکل) باشد.
داروی آمیتریپتیلین ممکن است باعث کیو تی QT بالاتر از حد نرمال شود که بر ریتم قلب اثر می‌گذارد. کیو تی بالاتر از حد نرمال می‌تواند باعث ابتلا به عارضه‌های به ندرت مهلک ناشی از تپش قلب سریع و دیگر علائم، مثل سرگیجه‌ی شدید و بی‌هوش شدن، باشد. لازم است این علائم جدی گرفته شوند و بیمار به سرعت تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد.
خطر کیو تی بالاتر از حد نرمال ممکن است در صورت داشتن شرایط پزشکی خاص یا استفاده از داروهایی مانند آمیتریپتیلین بیش‌تر شود. پیش از مصرف داروی آمیتریپتیلین با پزشک خود یا دکتر داروخانه درباره‌ی تمامی داروهایی که مصرف می‌کنید و مسائلی مثل مشکلات قلبی خاص (نارسایی‌های قلبی، ضربان قلب آرام، کیو تی بالاتر از حد نرمال در نوار قلب)، سابقه‌ی خانوادگی مشکلات قلبی خاص (ایست ناگهانی قلب و کیو تی بالاتر از حد نرمال در نوار قلب) با پزشک یا دکتر داروخانه صحبت کنید.
سطح پایین پتاسیوم یا منیزیوم در خون نیز ممکن است خطر بالاتر رفتن کیو تی از حد نرمال را افزایش دهد. این اتفاق ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاص مانند قرص‌های ادرارآور یا دیورتیک هم برای شما رخ دهد. همچنین اگر زیادی عرق می‌کنید یا اسهال و استفراغ شدید دارید این موضوع می‌تواند ناشی از بالا رفتن حد نرمال کیو تی باشد. در مورد استفاده از آمیتریپتیلین، با خیال راحت، با پزشک خود صحبت کنید.
داروی آمیتریپتیلین ممکن است موجب گیجی، ناهوشیاری، تاری دید شما بشود. الکل و ماری جوآنا این حالات را تشدید می کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی‌که در هوشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید. هنگام مصرف آمیتریپتیلین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری جوآنا با پزشک خود صحبت کنید. ضمنا قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
مصرف این دارو ممکن است شما را نسبت به نور خورشید حساس کند. زمانی را که زیر نور خورشید سپری می‌کنید محدود کنید. از رفتن به اتاقک‌های سولاریوم اجتناب کنید. از لامپ‌های خورشیدی فاصله بگیرید. هنگامی که از خانه بیرون می‌روید از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنید و لباس‌های محافظ در برابر نور خورشید به تن کنید. در صورتی که آفتاب‌سوخته شدید یا پوست‌تان تاول زد یا قرمز شد سریعا به پزشکتان اطلاع دهید.
اگر دچار دیابت هستید مصرف داروی آمیتریپتیلین ممکن است کنترل میزان قند خون‌تان را مشکل کند. مرتبا سطح قند خون خود را بسنجید و نتیجه را با پزشکتان در میان بگذارید زیرا ممکن است احتیاج به تنظیم مجدد داروهای دیابت، تمرینات ورزشی یا رژیم غذایی خاص داشته باشید.
سالمندان نیز نسبت به عوارضی مثل یبوست یا مشکلات ادراری حساسیت بیشتری دارند. این افراد ممکن است به خشکی دهان، سرگیجه، خواب‌آلودگی، گیجی، یبوست، مشکل در ادرار و بالاتر رفتن کیو تی از حد نرمال دچار شوند. سرگیجه، خواب‌آلودگی و گیجی می‌تواند خطر زمین خوردن را افزایش دهد.
در دوران بارداری و شیردهی استفاده از داروی آمی‌تریپیتیلین توصیه نمی‌شود. بهتر است پیش از مصرف در مورد خطرات و مزایای آن با پزشک خود صحبت کنید.
نظر به اینکه مشکلات روحی-روانی، مانند افسردگی، اضطراب و اختلال هراس، بدون درمان می‌تواند عواقب خطرناکی در پی داشته باشد بدون صلاحدید پزشک مصرف آمیتریپتیلین را متوقف نکنید.
اگر از داروی آمیتریپتیلین استفاده می‌کنید و در فکر باردار شدن هستید، باردارید یا گمان می‌کنید ممکن است باردار شوید سریعا با پزشکتان درباره‌ی خطرات و مزایای این دارو در دوران بارداری صحبت کنید.
تجویز و تعیین دوز مصرفی این دارو برای درمان افسردگی یا دیگر اختلالات روانی تنها بر عهده روانپزشک است، از این رو از مصرف خودسرانه دارو جدا خودداری کنید.
تداخلات دارویی آمیتریپتیلین با داروهای دیگر
تداخلات دارویی ممکن است عملکرد و تاثیر داروی آمیتریپتیلین را تغییر دهد یا باعث افزایش ریسک بروز عوارض جانبی آن شود. این یادداشت شامل تمامی تداخلات دارویی نیست. فهرست کاملی از داروهای مصرفی‌تان را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. و بدون صلاحدید پزشک شروع به مصرف، قطع یا تغییر دوز داروی آمیتریپتیلین نفرمایید.
برخی از داروهایی که ممکن است با داروی آمیتریپتیلین تداخل داشته باشند عبارت‌اند از:
- آربوتامین
- دیسلفیرام
- قرص‌های مکمل برای توازن کارکرد غده‌ی تیروئید- داروهایی که باعث خون‌ریزی یا کبودی می‌شوند شامل داروهای ضد پلاکت مانند کلوپیدوگرل
- داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن
- داروهای رقیق‌کننده‌ی خون مانند وارفارین
- داروهای آنتی‌کولینرژیک مثل بنزتروپین و آلکالوئید بلادونا
- بعضی از داروهایی که در بیمارانی با فشار خون بالا استفاده می‌شوند شامل داروهایی که با تحت تاثیر قرار دادن مغز کار می‌کنند مانند کلونیدین و گوانابنز
مصرف بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز به همراه داروی آمیتریپتیلین ممکن است تداخل دارویی خطرناکی به وجود بیاورد و به طور بالقوه کشنده باشد. از مصرف بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز (ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رساگیلین، سافینامید، سلژیلین، ترانیل سیپرومین) در زمان استفاده از داروی آمیتریپتیلین اجتناب کنید. بیش‌تر بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز باید حداقل یک هفته قبل یا بعد از مصرف داروی آمیتریپتیلین مصرف شوند. هنگام شروع یا قطع مصرف این دارو درباره‌ی این موضوع از پزشک خود سوال کنید.
استفاده‌ی هم‌زمان داروهای دیگری همراه با آمیتریپتیلین می‌توانند اثر آمیتریپتیلین را بر بدن شما کم‌رنگ کنند و بر عملکرد آمیتریپتیلین تاثیر منفی بگذارند. این داروها عبارت‌اند از:
– سایمتیدین
– تربینافین
– داروهایی که برای درمان ضربان قلب نامنظم استفاده می‌شوند مانند کینیدین، پروپافنون، فلکاینید
– داروهای ضد افسردگی مانند پاروکستین، فلوکستین، فلووکسامین
البته این فهرست کاملی نیست.
به جز آمیتریپتیلین داروهای دیگری هم بر ریتم قلب و اندازه‌ی کیو تی در نوار قلب تاثیر می‌گذارند. بعضی از این داروها عبارت‌اند از:
- آمیودارون
- سیزاپراید
- دوفتیلید
- پیموزاید
- پروکائین آمید
- کینیدین
- سوتالول
- آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید مانند اریترومایسین و …
بنابراین پیش از مصرف آمیتریپتیلین فهرست تمامی داروهایی که در حال حاضر از آن‌ها استفاده می‌کنید را به پزشک خود یا دکتر داروخانه ارائه کنید.
در صورتی که مواد خواب‌آوری مثل الکل، ماری‌جوانا، آنتی هیستامین‌ها مانند ستیریزین و دیفن هیدرامین یا داروهای آرام‌بخش و ضد اضطراب مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم یا شل کننده‌های عضلانی یا مسکن‌هایی مثل کدئین مصرف می‌کنید به پزشک خود یا دکتر داروخانه اطلاع دهید.
برچسب‌های روی بسته‌ی داروهایتان را (مانند داروهای ضد آلرژی، ضد سرفه و سرماخوردگی) بررسی کنید زیرا ممکن است این داروها حاوی مواد ضد انعقاد یا اجزائی باشد که موجب خواب‌آلودگی شما می‌شوند. از دکتر داروخانه نحوه‌ی استفاده از داروها را سوال کنید.
مصرف آسپیرین همراه با آمیتریپتیلین می‌تواند خطر خون‌ریزی را افزایش دهد. با این حال اگر پزشک شما تجویز کرده که برای جلوگیری از حمله‌ی قلبی یا پیش‌گیری از سکته آسپیرین استفاده کنید (معمولا بین ۸۱ تا ۳۲۵ میلی‌گرم در روز) باید مصرف آن را ادامه دهید مگر اینکه از طرف پزشکتان دستورالعمل جدیدی دریافت کنید. برای اطلاعات بیش‌تر از پزشک خود یا دکتر داروخانه سوال کنید.
آمیتریپتیلین شباهت زیادی با نورتریپتیلین دارد. هنگام مصرف آمیتریپتیلین از داروهای حاوی نورتریپتیلین استفاده نکنید.
علائم اوردوز آمیتریپتیلین
مصرف بیش از اندازه داروی آمی‌تریپیتیلین ممکن است موجب بروز علائمی توهم، افزایش ضربان قلب، ضربان قلب نامنظم، خستگی، بی‌هوش شدن، تنفس آهسته و تشنج شود.
در صورتی که شخصی بیش از حد مجاز از داروی آمیتریپتیلین استفاده کرده بود، خصوصا اگر دچار بی‌هوشی یا مشکل تنفس بود، سریعا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
داروی آمیتریپتیلین را با دیگران به اشتراک نگذارید.
بهتر است آزمایشات پزشکی و آزمایشگاهی، مانند سنجش نوار قلب و سطح آمیتریپتیلین خون، به طور مداوم انجام شود تا از وضعیت درمان و میزان تاثیرگذاری عوارض جانبی دارو بر روی بیمار اطلاع حاصل شود. به موقع به پزشک مراجعه کنید. برای آگاهی از جزئیات بیش‌تر با پزشک خود مشورت کنید.
اگر دوز مصرفی یک نوبت را فراموش کردید هر زمانی که به یاد آوردید آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی به یاد آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید نیازی به مصرف دوبرابر داروی آمیتریپتیلین نیست فقط دوز مقرر را در زمان مقرر مصرف کنید.
داروی آمیتریپتیلین باید در دمای اتاق (۲۰ – ۲۵ درجه‌ی سانتی‌گراد) و دور از نور و رطوبت و دور از دسترس اطفال نگهداری شود. از نگه داشتن این دارو در حمام خودداری کنید. توجه داشته باشید که داروی منقضی شده را مصرف نکنید.
منبع: WebMD
