ترومبوز سیاهرگی عمقی (DVT) یک لخته خونی است که در رگ‌های عمیق بدن ایجاد می‌شود. رگ‌های عمیق در پاها، ران‌ها و ناحیه کمر، شایع‌ترین محل‌های ابتلا به عارضه ترومبور سیاهرگی عمقی یا همان DVT هستند. ترومبوز سیاهرگی عمقی همچنین می‌تواند در سیاهرگی‌های عمقی در داخل بازوها رخ دهد. لخته شدن، جریان خون طبیعی در سیاهرگ را از بین می‌برد. خون بر می‌گردد و باعث درد و تورم می‌شود. ترومبوز سیاهرگی عمقی می‌تواند به قطعات کوچک‌تر تقسیم شود و به ریه‌های شما منتقل شود و باعث عارضه‌ای شود که انسداد ریوی (pulmonary embolism) نامیده می‌شود. آمبولی ریه می‌تواند یک رخداد تهدیدکننده زندگی برای فرد مبتلای به آن باشد.
چه مواردی خطر ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی را افزایش می‌دهد؟
اگر قبلاً دچار ترومبوز سیاهرگی عمقی شدید یا سابقه خانوادگی ابتلای به لخته شدن خون را دارید، ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلای به این عارضه باشید. شرایط زیر نیز خطر ابتلا به این مشکل را در شما افزایش می‌دهد:
- سن بالای ۶۰ سال
- چاقی
- آسیب به یک سیاهرگ عمیق یا جراحی
- استفاده از داروهای جایگزین هورمون یا داروهای پیشگیری از زایمان مانند قرص‌های جلوگیری
- بارداری و تا ۶ هفته پس از زایمان
- یک اختلال خونی که باعث انسداد خون شما به صورت سریع‌تر از حد طبیعی می‌شود، مانند جهش در فاکتور ۸
- سرطان یا نارسایی قلبی
- تحرک محدود ناشی از استراحت در رختخواب یا مشکلات ساق پا و یا نشستن برای مدت طولانی
- رگ‌های واریسی
- وجود کاتتری که در ورید بزرگ قرار می‌گیرد.
علائم و نشانه‌های ابتلا به ترومبوز سیاهرگی عمقی چیست؟
- ورم
- قرمزی و التهاب
- گرما، درد یا حساسیت
تشخیص ترومبوز سیاهرگی عمقی چگونه صورت می‌پذیرد؟
- آزمایش خون D-dimer برای بررسی نشانه‌های لخته شدن خون انجام می‌شود.
- یک سونوگرافی با استفاده از امواج صوتی برای نمایش تصاویر در مانیتور انجام می‌گیرد. ممکن است یک آزمودن اولتراسوند برای نشان دادن لخته در رگ شما انجام شود.
- کنتراست ونوگرافی یک تصویربرداری با اشعه ایکس از ورید است. مایع کنتراست برای دیدن شدن بهتر سیاهرگ‌ها با اشعه ایکس استفاده می‌شود. اگر تا به حال یک واکنش آلرژیک به مایع کنتراست داشتید، به پزشک خود در این زمینه اطلاع دهید.
ترومبوز سیاهرگی عمقی چگونه درمان می شود؟
رقیق کننده های خون باعث جلوگیری از لخته شدن خون می شود. نمونه هایی از رقیق کننده های خون عبارت اند از: هپارین و وارفارین. لخته شدن خون می تواند باعث بروز سکته مغزی، حملات قلبی و مرگ شود.
دستورالعمل های ایمنی عمومی زیر را در هنگام مصرف رقیق کننده های خون رعایت کنید:
- در هنگام مصرف داروهای رقیق کننده خون مراقب خونریزی و کبود شدن باشید.
- مراقب خونریزی از لثه ها یا بینی خود باشید. مراقب دفع خون از طریق ادرار و یا مدفوع باشید.
- از یک دستمال نرم بر روی پوست خود و یک مسواک نرم برای مسواک زدن دندان ها استفاده کنید. این امر می تواند پوست و لثه ها را از خونریزی حفظ کند
- اگر شما می خواهید اصلاح کنید، از یک ماشین اصلاح برقی استفاده کنید
- ورزش سنگین نکنید
- به دندانپزشک خود و دیگر ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اطلاع دهید که شما از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می کنید.
- دستبند یا گردنبندی که می گوید این داروها را مصرف می کنید را بپوشید.
- مصرف هر گونه دارو را شروع نکنید و یا مصرف داروهای خود را متوقف نکنید، مگر اینکه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما به شما درباره آن اطلاع دهد. بسیاری از داروها نمی توانند همراه با رقیق کننده های خونی استفاده شوند و ممکن است بین روی عملکرد یکدیگر تداخل ایجاد کنند.
- اگر فراموش کرده اید که دارو خود را مصرف کنید یا اگر بیش از حد از داروی خود مصرف کرده اید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
وارفارین یک داروی رقیق کننده خون است که ممکن است لازم باشد که آن را برای جلوگیری از لخته شدن خون مصرف کنید. نکات زیر مواردی هستند که باید در مورد مصرف وارفارین بدانید.
- غذاها و داروهایی می توانند مقدار وارفارین خون شما را تحت تاثیر قرار دهند
- در حین مصرف وارفارین، تغییرات زیادی در رژیم غذایی خود ایجاد نکنید.
- وارفارین بهترین کارکرد را زمانی دارد که شما در حدود همان مقدار را از ویتامین K در هر روز مصرف کنید، دارد. ویتامین K در سبزیجات سبز برگ و برخی دیگر از غذاها یافت می شود.
- وقتی وارفارین مصرف می کنید، اطلاعات بیشتری در مورد چه چیزی بخورید را از پزشک یا کارشناس تغذیه خود دریافت کنید.
شما در هنگام وارفارین نیاز به مراقبت توسط مراقبین بهداشتی خود دارید. - همچنین شما نیاز به آزمایش خون منظم دارید. این آزمایش ها برای تصمیم گیری درمورد میزان داروی مورد نیاز شما انجام می شود.
فیلتر ونا کاوا ( بزرگ سیاهرگ زیرین) را می توان در داخل بزرگ سیاهرگ زیرین شما قرار داد تا این عارضه را در شما درمان کند. بزرگ سیاهرگ زیرین یک رگ بزرگ است که خون شما را از بدن شما به سمت قلب شما بالا می برد. این فیلتر لخته شدن خون را از بین می برد و از رفتن آن به ریه های شما جلوگیری می کند. ازجراحی، به نام ترومبکتومی، نیز ممکن است برای برداشتن لخته انجام شود. یک روش به نام ترومبولیزیک ممکن است از طریق تزریق یک هضم کننده لخته، کمک کند که لخته جدا کند.
چگونه می‌توان ترومبوز سیاهرگی عمقی را مدیریت کرد؟
- جوراب‌های فشار را بپوشید: جوراب ساق بلند فشار را بر پاهای شما قرار می‌دهد. این امر موجب جریان یافتن خون و در نتیجه باعث جلوگیری از لخته شدن می‌شود. جوراب ساق بلند را در طول روز بپوشید و هنگام خوابیدن آن‌ها را استفاده نکنید.
- هراندازه که می‌توانید پاهای خود را بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید: این امر به کاهش تورم و درد کمک می‌کند. پاهای خود را بر روی بالش یا پتو بگذارید تا راحت نگه داشته شود.
به طور منظم برای کمک به افزایش جریان خون خود ورزش کنید. پیاده‌روی ورزش خوبی است. در مورد بهترین برنامه ورزشی برای شما با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید. - موقعیت بدن را اغلب تغییر دهید: اگر شما با ماشین سفر می‌کنید یا پشت یک میز کار می‌کنید، در صندلی بدن خود را برای چند بار در هر ساعت حرکت دهید. در یک هواپیما، هر نیم ساعت بلند شوید و قدم بزنید. اگر شما رختخواب دارید، هر ۱ تا ۲ ساعت موقعیت خود تغییر دهید.
- وزن خود را در محدوده طبیعی نگه دارید: از ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود بخواهید که به شم بگوید چقدر وزن داشته باشد. اگر شما اضافه‌وزن دارید از او بخواهید که به شما در ایجاد برنامه‌ای برای رسیدن به کاهش وزن مطلوب به شما کمک کند.
- سیگار نکشید: نیکوتین و سایر مواد شیمیایی در سیگار و دخانیات می‌توانند به رگ‌های خونی آسیب برسانند و باعث شوند که کنترل و مدیریت ترومبوز سیاهرگی عمقی دشوارتر شود. در صورتی که در حال حاضر سیگار می‌کشید و برای پایان دادن به آن به کمک نیاز دارید، از ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود دراین‌باره سؤال کنید. سیگار الکترونیکی و یا سیگار بدون دود هنوز هم حاوی نیکوتین است. قبل از استفاده از این محصولات، با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود دراین‌باره مشورت کنید.
در هنگام موارد زیر با اورژانس پزشکی تماس بگیرید:
- شما احساس سرگیجه، تنگی نفس و درد در قفسه سینه خود دارید.
- سرفه خونی.
- شما علائم جدیدی از این عارضه را در یک پا یا بازوی دیگر احساس می‌کنید.
چه زمانی باید با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید؟
- لثه یا بینی شما خونریزی می‌کند.
- خون را در ادرار یا مدفوع مشاهده می‌کنید.
- مدفوع شما سیاه یا تیره‌تر از حد طبیعی است.
- شما در مورد بیماری یا مراقبت‌های خود سؤال یا نگرانی دارید.
موافقت‌نامه مراقبت
شما حق دارید به برنامه‌ریزی مراقبت‌های خود کمک کنید. همچنین از وضعیت سلامتی خود و نحوه درمان آن مطلع شوید. در مورد گزینه‌های درمان با مراقبین خود مشورت کنید تا تصمیم بگیرید که چه مراقبت‌هایی را می‌خواهید دریافت کنید. شما همیشه حق دارید که از درمان پیشنهادی استفاده نکنید. اطلاعات فوق تنها یک کمک‌آموزشی است. این راهنما به عنوان توصیه پزشکی برای بیماری‌ها و درمانهای فردی در نظر گرفته نشده است. قبل از پیروی ازهر رژیم پزشکی، به پزشک، پرستار یا دکتر داروساز خود بگویید که آیا این روش درمانی شما ایمن و مؤثر است یا نه.
منبع این مقاله: Drugs.com
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط داروباکس ترجمه شده است.
