اطلاعات تخصصی
موارد مصرف بکساروتن
-درمان لنفوم پوستی سلول T: در بیمارانی که حداقل یکبار تحت درمان های سیستمیک قرار گرفته و پاسخ مناسبی نداده اند.
مکانیسم اثر بکساروتن
*-اتصال اختصاصی به گیرنده های رتینوئید X (RXRs) و فعال سازی آن (در نتیجه عمل کردن به عنوان فاکتور رونویسی برای تنظیم بیان ژن های کنترل کننده ی تمایز و تکثیر سلولی)
– مهار رشد برخی رده های سلولی توموری خون ساز و سنگفرشی (در محیط in vitro)
– القای پسرفت تومور در برخی مدل های حیوانی
فارماکوکینتیک بکساروتن
*جذب: 35% افزایش سطح زیر نمودار و 48% افزایش غلظت پیک در صورت مصرف با غذای چرب
پیک پلاسمایی: 2 ساعت
اتصال به پروتئین: بیش از 99%
متابولیسم: کبدی (توسط CYP3A4 و گلوکورونیداسیون به 4 متابولیت)
نیمه عمر: 7 ساعت
دفع: مدفوع (عمدتا)، ادرار (کمتر از 1%)
عوارض جانبی بکساروتن
*عوارض شایع (%10<):
قلبی عروقی: ادم محیطی
سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، لرز، بی خوابی
پوستی: درماتیت اکسفولیاتیو، راش پوستی، خشکی پوست، ریزش مو
غدد درون ریز و متابولیسم: افزایش چربی خون، افزایش کلسترول خون، کم کاری تیروئید، افزایش لاکتات دهیدروژناز
گوارشی: اسهال، بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، درد شکمی
هماتولوژی و انکولوژی: لکوپنی، آنمی، آنمی هیپوکرومیک
عفونی: عفونت، عفونت باکتریایی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: ضعف، کمردرد
تنفسی: علائم شبه آنفلوانزا
متفرقه: تب
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: آنژین صدری، نارسایی قلبی (راست)،حوادث عروق مغزی، درد قفسه سینه، افزایش فشار خون، هماتوم ساب دورال تحت حاد، سنکوپ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: آژیتاسیون، آتاکسی، گیجی، افسردگی، سرگیجه، هایپراستزی (افزایش حساسیت در حس لامسه)، ضعف عضلات، نوروپاتی
پوستی: آکنه ولگاریس، واکنش آلرژیک پوستی، سلولیت، التهاب لب، نودول پوستی، راش ماکولوپاپولار، حساسیت پوست به نور، راش پوستولار، راش پوستی، آفتاب سوختگی، درماتیت وزیکولوبولوز
غدد درون ریز و متابولیسم: پیدایش آلبومین در ادرار، افزایش قند خون، افزایش وزن، کاهش وزن
گوارشی: کولیت، یبوست، سوء هاضمه، نفخ، گاستروانتریت، التهاب لثه، افزایش آمیلاز سرم، ملنا (مدفوع خونی تیره)، پانکراتیت، خشکی دهان
ادراری تناسلی: سوزش ادرار، خون در ادرار، درد پستان، بی‌اختیاری ادرار، عفونت مجاری ادرار، فوریت ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: اختلالات انعقاد خونی اکتسابی، افزایش سطح ائوزینوفیل، خونریزی، کاهش پروتئین خون، لنفوسیتوز، افزایش پلاکت خون، ترومبوسیتوپنی
کبدی: نارسایی کبد، افزایش سطح سرمی آلانین آمینوترانسفراز، افزایش سطح سرمی آسپارتات آمینوترانسفراز، افزایش بیلی‌روبین سرم
عفونی: کاندیدیازیس، سپسیس
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد مفاصل، آرتروز، درد عضلانی، درد استخوان
چشمی: التهاب پلک، آب مروارید (نوظهور یا تشدید)، کونژنکتیویت، جراحت قرنیه، کراتیت، نقص در میدان دید، خشکی چشم
گوشی: گوش درد، التهاب گوش خارجی
کلیوی: افزایش کراتینین سرم، اختلال عملکرد کلیوی
تنفسی: برونشیت، سرفه، تنگی نفس، هموپتزی (خلط خونی)، هایپوکسی، فارنژیت، آب آوردن ریه، پنومونی، ادم ریوی، رینیت
متفرقه: تراوشات سرمی زخم
تداخلات دارویی بکساروتن
*مشخصات کلی تداخلات:
– القا کننده ی CYP3A4 (خفیف)
– تشدید حساسیت به نور
تداخلات رده X (پرهیز):
آبماسیکلیب، آمینولوولینیک اسید (سیستمیک)، فرآورده های ترکیبی ضد هپاتیت سی، آسوناپرویر، آواپریتینیب، آکسیتینیب، ب.ث.ژ ( داخل مثانه ای)، بداکیلین، بوسوتینیب، کلادریبین، کوبیمتینیب، داسابوویر، دفلازاکورت، دیپیرون، الباسویر، انکورافنیب، انترکتینیب، فدراتینیب، فیبانسرین، جم فیبروزیل، گرازوپرویر، لمبورکسانت، لوماتپرون، مولتی ویتامین ها/ فلوراید (با ویتامین های آ، دی، ای)، مولتی ویتامین ها/ مینرال ها( شامل: ویتامین های آ، دی، ای، کا، فولات، آهن)، مولتی ویتامین ها/ مینرال ها(شامل: ویتامین آ، ای، بدون آهن)، نراتینیب، نیسولدیپین، اولاپاریب، پیماوانسرین، پرتومانید، رانولازین، ریمگپنت، سلومتینیب، سیمپرویر، سونیدگیب، تازامتوستات، تتراسیکلین ها، ولپاتاسویر، ونتوکلاکس، ویتامین آ، زانوبروتینیب
کاهش اثرات داروها توسط بکساروتن (سیستمیک):
آبماسیکلیب، فرآورده های ترکیبی ضد ویروس هپاتیت سی، آسوناپرویر، آتورواستاتین، آواپریتینیب، آکسیتینیب، ب.ث.ژ (داخل مثانه ای)، بداکیلین، بنزهیدروکدون، بوسوتینیب، بریگاتینیب، کلاریترومایسین، کلوزاپین، کوبیمتینیب، کدئین، کریزوتینیب، سوبسترا‌های CYP3A4 (خطر بالا با القاکننده ها)، داکلاتاسویر، داسابوویر، دفلازاکورت، دوراویرین، الباسویر، الکساکافتور، تزاکافتور و ایواکافتور، انکورافنیب، انترکتینیب، اردافیتینیب، استریول (سیستمیک و موضعی)، مشتقات استروژن (ضد بارداری)، اورولیموس، فدراتینیب، فنتانیل، فلیبانسرین، گلاسدگیب، گلکاپرویر و پیبرنتاسویر، گرازوپرویر، گوانفاسین، هیدروکدون، ایبروتینیب، ایفوسفامید، ایسترادفیلین، ایواکافتور، لفامولین، لفامولین (داخل وریدی)، لمبورستات، لرکانیدیپین، لورلاتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، لوماتپرون، لوراسیدون، ماسیتنتان، مپریدین، میرودنافیل، نالدمدین، نراتینیب، نیمودیپین، نیسولدیپین، اولاپاریب، پاکلی تاکسول (متداول)، پالبوسیکلیب، پرامپانل، پکسی دارتینیب، پیماوانسرین، پیتولیسانت، پرتومانید، پروژستین ها (ضد بارداری)، رانولازین، ریمگپنت، رولاپیتانت، سلومتینیب، سیمپرویر، سونیدگیب، تاموکسیفن، تازمتوستات، تزاکافتور و ایواکافتور، ابروگپانت، اوپاداکتینیب، ولپاتاسویر، ونتوکلاکس، وکسلوتور، زانوبروتینیب، زولپیدم
کاهش اثرات بکساروتن (سیتمیک) توسط داروها:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
افزایش اثرات داروها توسط بکساروتن (سیستمیک):
آمینولوولینیک اسید (سیستمیک و موضعی)، کلاریترومایسین، کلوزاپین، دفریپرون، ایفوسفامید، لورلاتینیب، پورفیمر، ورتپورفین
افزایش اثرات بکساروتن (سیستمیک) توسط داروها:
کربوپلاتین، کلرامفنیکل (چشمی)، کلادریبین، دیپیرون، جمفیبروزیل، مزالامین، مولتی ویتامین ها/ فلوراید (شامل: ویتامین های آ، دی، ای)، مولتی ویتامین ها/ مینرال ها (شامل: ویتامین های آ، دی، ای، کا، فولات، آهن)، مولتی ویتامین ها/ مینرال ها(شامل: ویتامین های آ، ای، بدون آهن)، پاکلی تاکسول، پرومازین، تتراسیکلین ها، ویتامین آ
تداخل با غذا:
در صورت مصرف همزمان دارو با غذای چرب، فراهمی زیستی افزایش می یابد. راهکار: دارو با غذا مصرف شود.
هشدار ها بکساروتن
*1- انجام تست بارداری در زنان متاهلی که در سنین باروری می باشند، یک هفته پیش از شروع درمان و به صورت ماهانه در طول دوره درمان الزامی است.
2- وضعیت چربی خون ناشتا، پیش از شروع درمان، به صورت هفتگی تا زمان مشاهده پاسخ مناسب چربی به درمان (معمولا 4-2 هفته) و سپس هر 8 هفته ارزیابی شود.
3- عملکرد کبدی بیمار در ابتدای درمان، در هفته های 1، 2 و 4 پس از شروع درمان و سپس در صورت پایدار شدن وضعیت کبدی، هر 8 هفته تا زمان پایان درمان پایش گردد.
4- عملکرد تیروئیدی (مانند سطح T4 آزاد) در ابتدای درمان، به صورت هفتگی در 7-5 هفته ابتدایی درمان و سپس هر 2-1 ماه ارزیابی گردد.
5- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff) در ابتدای درمان و سپس به صورت دوره ای ارزیابی شود.
6- بیمار از لحاظ بروز علایم پانکراتیت (تهوع، استفراغ، درد شکم و پشت) پایش شود و به بیمار گوشزد شود که این علایم را به سرعت گزارش کند.
7- سطح قندخون در بیماران مبتلا به دیابت پایش شود.
8- در صورت بروز اختلالات بینایی، معاینات چشمی صورت گیرد.
9- لازم است که دیگر داروهای مصرفی بیمار بررسی شود تا در صورت نیاز، تنظیم دوز صورت گیرد یا از درمان جایگزین استفاده شود.
– ضرورت مصرف منظم دارو و تکمیل دوره درمان به بیمار گوشزد شود.
– به بیمار توصیه شود که در طول دوره درمان با این دارو، از ضدآفتاب و لباس های محافظ در برابر نور خورشید استفاده نماید.
– اهمیت انجام مرتب آزمایشات به بیمار گوشزد شود.
– به بیمار هشدار داده شود که تماس پوست با دارو خطرناک است و باید سریعا پوست را با آب و صابون بشوید.
توصیه های پایش انگلستان:
1- شمارش افتراقی سلول های خونی (CBC with diff)، سطح اوره و الکترولیت های سرم، عملکرد کبدی، وضعیت چربی خون، سطح T3 و T4 آزاد، قندخون و کراتین کیناز پیش از شروع درمان، هر 2-1 هفته به مدت حداقل 1 ماه تا زمان پایدار شدن آن و 2 آزمایش پیاپی، سپس هر 2 هفته در طول افزایش دوز دارو، و پس از بهینه سازی دوز و پایدار شدن عملکرد خونی در 2 آزمایش پیاپی به صورت ماهانه پایش گردد.
2- سطح TSH فقط در ابتدای درمان اندازه گیری شود.
توصیه های دارویی بکساروتن
-زنان و مردان تحت درمان بایستی از بروز بارداری جلوگیری کنند.
-از شیردهی خودداری گردد.
-همراه با غذا مصرف شود.
-خطر واکنش های حساسیت به نور وجود دارد.
-خطر بروز هایپوگلایسمی وجود دارد.
