در این روزهای کرونایی بسیاری از افراد به دنبال بهترین مکمل های کرونا برای تقویت سیستم ایمنی بدنشان هستند. اما بهراستی مکملهایی که برای کاهش علائم، پیشگیری و درمان این بیماری تبلیغ میشوند موثر هستند؟ ما برای یافتن این سوال به یکی از معتبرترین منابع علمی دنیا یعنی موسسه ملی سلامت آمریکا ( NIH: مخفف National Institutes of Health ) مراجعه کرده و مقاله حاضر را تهیه کردهایم. فهرست مطالب ارائهشده به صورت زیر است:
- کرونا یا کووید ۱۹ چیست؟
- واکنش سیستم ایمنی بدن ما به کرونا چگونه است؟
- درمورد ترکیبات بهترین مکمل های تبلیغشده برای کرونا چه میدانیم؟
کرونا یا کووید ۱۹ چیست؟
کرونا یا COVID-19 (مخفف COronaVIrus Disease of 2019 ) اولین بار در اواخر سال ۲۰۱۹ شناسایی شد. این بیماری ناشی از سندرم حاد تنفسی ویروس کرونا ۲ (SARS-CoV-2 مخفف Severe Acute Sespiratory Syndrome CoronaVirus 2 ) است.
افراد مبتلا به کرونا معمولاً دچار سرفه، تب، خستگی (خستگی شدید)، سردرد، درد ماهیچهها و اسهال میشوند. علائم و نشانههای این بیماری از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. در برخی از افراد مبتلا به کرونا حدود یک هفته پس از شروع علائم، بیماری شدت مییابد. این افراد ممکن است در تنفس مشکل داشته باشند و به ذات الریه مبتلا شوند. کلیهها، کبد یا ریه ممکن است عملکرد خود را از دست داده و باعث مرگ این افراد شوند. برخی از افراد نیز دچار یک بیماری مزمن (طولانیمدت) به نام کووید طولانی میشوند. علائم کووید طولانی شامل خستگی، ضعف عضلانی، مشکلات خواب و مشکل در تفکر شفاف و مشکلات حافظه است.
کووید -۱۹ به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل میشود، بهویژه هنگامی که افراد در فاصله کمتر از ۲ متری هم قرار دارند. افرادی که مبتلا هستند اما علائمی ندارند نیز میتوانند این ویروس را به دیگران منتقل کنند. وقتی یک فرد آلوده صحبت یا سرفه میکند، قطرات کوچکی از ویروس کرونا را در هوا پخش میکند. این قطرات میتوان وارد سیستم تنفسی افراد دیگر شده یا در اطراف چشم، بینی یا دهان آنها فرود آید.
واکنش سیستم ایمنی بدن ما به کرونا چگونه است؟
وقتی در معرض ویروس کرونا قرار میگیریم، سیستم ایمنی بدنمان سعی میکند با این بیماری مبارزه کند. سیستم ایمنی بدن ما از سلولها، بافتها و اندامهایی تشکیل شده است که به مبارزه با میکروبهایی که باعث عفونت و بیماریهای دیگر میشوند، کمک میکند. به عنوان مثال، پوست ما در جلوگیری از ورود میکروبها به بدنمان کمک میکند. سلولهایی که در دستگاه گوارش ما قرار دارند، در برابر باکتریهای مضر، ویروسها و سایر عوامل بیماریزا حافظت ایجاد میکنند. گلبولهای سفید خون سعی میکنند موادی که برای بدن ما عامل خارجی تشخیص داده میشوند را از بین ببرند. برخی از گلبولهای سفید خون نیز میکروبهایی که قبلاً با آنها برخورد کردهاند را تشخیص داده و آنتیبادیهایی برای دفاع در برابر آنها در آینده ایجاد میکنند. به عنوان مثال، اگر شما در کودکی مبتلا به اوریون شدهاید، سیستم ایمنی بدن شما آنتیبادیهایی علیه ویروس ایجادکننده آن ایجاد کرده و اگر دوباره در معرض اوریون قرار بگیرید، بیمار نمیشوید.
سیستم ایمنی بدن ما همچنین با ایجاد التهاب – قرمزی، تورم و گرما – به میکروبها پاسخ میدهد. این کار به از بین بردن میکروبها کمک کرده و بدن را به سمت بهبودی میبرد. اما التهاب نیز میتواند باعث آسیب شود. برخی از افراد مبتلا به کرونا دچار آسیب ریوی ناشی از التهاب هستند. برخی دیگر، یک واکنش ایمنی شدید – معروف به طوفان سایتوکاین (cytokine storm) – را تجربه میکنند که بسیار جدی است و خطر مرگ را افزایش میدهد. به همین دلیل درمان دارویی برای کاهش التهاب در بیماران مبتلا به کرونا مهم است.
واکسنها به سیستم ایمنی بدن شما یاد میدهند که چگونه با میکروبهایی که باعث بیماری میشوند مبارزه کند. هنگامی که برای یک ویروس خاص واکسینه میشوید، گلبولهای سفید خون آنتیبادیهایی را علیه آن میکروب ایجاد میکنند. اگر دوباره در معرض آن ویروس قرار بگیرید، آنتیبادیهای شما آن میکروبها را تشخیص داده و از بین میبرند. واکسنهای رایج شامل واکسنهای جلوگیری از فلج اطفال، سیاهسرفه و کزاز است. برخی از واکسنها باید بیش از یک بار تزریق شوند. به عنوان مثال، شما هر سال به تزریق واکسن آنفولانزا و هر ده سال به تزریق واکسن کزاز نیاز دارید. واکسن کووید ۱۹ برای افراد ۱۲ سال به بالا در دسترس است.
Photo by Anna Shvets from Pexels
درمورد ترکیبات بهترین مکمل های تبلیغشده برای کرونا چه میدانیم؟
تحقیقات بهصورت دقیق نشان نداده است که مکملهای غذایی به جلوگیری از کرونا کمک میکنند یا میتوانند شدت علائم این بیماری را کاهش دهد. فقط واکسنها و داروها میتوانند از کرونا جلوگیری کرده و علائم آن را درمان کنند.
سیستم ایمنی بدن ما برای عملکرد صحیح به ویتامینها و مواد معدنی خاصی نیاز دارد. این ویتامینها شامل ویتامین C ، ویتامین D و روی است. مکملهای گیاهی، پروبیوتیکها و سایر مکملهای غذایی نیز ممکن است بر ایمنی و التهاب تأثیر بگذارند.
شاید از خود بپرسید که آیا مصرف برخی مکملهای غذایی میتواند به عملکرد بهتر سیستم ایمنی بدن شما کمک کند یا آیا احتمال بیماری یا مرگ ناشی از کووید ۱۹ را کاهش میدهد یا نه. دانشمندان در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه برخی از مکملهای غذایی میتوانند بر توانایی بدن در مبارزه با عفونتها، ویروسها و سایر بیماریها تأثیر بگذارند. تاکنون نتایج این بررسیها مفید بودن هیچ کدام از آنها را برای کووید ۱۹ نشان نداده است.
در ادامه، اطلاعات خلاصهای از چیزهایی که ما درمورد ایمنی و اثربخشی برخی از بهترین مکمل های تبلیغ شده برای کرونا میدانیم، ارائه شده است.
آندروگرافی
آندروگرافی (Andrographis) گیاهی بومی جنوب شرقی آسیا است. این گیاه میتواند به مبارزه با ویروسها، کاهش التهاب و تحریک سیستم ایمنی کمک کند.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
آندروگرافی ممکن است باعث شود عفونتهای دستگاه تنفسی کمتر شدید شود. چند مطالعه کوچک در تایلند نشان میدهد که آندروگرافی ممکن است به تسکین علائم جزئی تا متوسط کرونا مانند سرفه کمک کند، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. یک آزمایش بالینی در حال انجام است تا ببینیم آیا آندروگرافی در کاهش علائم در افرادی که مبتلا به کرونا هستند کمک میکند یا خیر، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا آندروگرافی، ایمن و بدون عوارض است؟
عوارض جانبی آندروگرافی شامل تهوع، استفراغ، سرگیجه، بثورات پوستی، اسهال و خستگی است. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، از آندروگرافی استفاده نکنید.
سرخارگل یا اکیناسه (Echinacea)
اکیناسه گیاهی است که در آمریکای شمالی و اروپا رشد میکند. این گیاه میتواند به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل کرده و از رشد یا گسترش برخی از انواع ویروسها و میکروبها جلوگیری کند. همچنین ممکن است سیستم ایمنی را فعال کرده و التهاب را کاهش دهد. اکیناسه عمدتا به دلیل تأثیر بر سرماخوردگی و سایر عفونتهای دستگاه تنفسی مورد مطالعه قرار گرفته است.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
اکیناسه ممکن است خطر ابتلا به سرماخوردگی را تا حدی کاهش دهد، اما برای کرونا مورد مطالعه قرار نگرفته است.
آیا ایمن و بدون عوارض است؟
عوارض جانبی اکیناسه میتواند شامل ناراحتیهای معدی – رودهای و بثورات پوستی باشد. در صورت بارداری از اکیناسه استفاده نکنید.
آقطی سیاه یا انگور کولی (ٰElderberry)
آقطی سیاه میوه درختی است که در آمریکای شمالی، اروپا و بخشهایی از آفریقا و آسیا رشد میکند. این گیاه میتواند به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل کند، التهاب را کاهش دهد و به مبارزه با ویروسها و سایر میکروبها کمک کند. همچنین ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کند.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
آقطی سیاه ممکن است به تسکین علائم سرماخوردگی و آنفولانزا کمک کند، اما برای کرونا مورد مطالعه قرار نگرفته است.
آیا ایمن و بدون عوارض است؟
به نظر میرسد که گل و میوه رسیده آن برای خوردن بیخطر هستند. با این حال، پوست، برگها، دانهها، میوه خام و نارس آن میتواند سمی باشد و باعث تهوع، استفراغ، اسهال و کمآبی بدن شود. آقطی سیاه همچنین ممکن است بر سطح انسولین و قند خون تأثیر بگذارد. در صورت بارداری از مکمل های آقطی سیاه استفاده نکنید.
جینسینگ
جینسینگ (Ginseng ) گیاهی است که در طب سنتی چینی استفاده میشود. این گیاه میتواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند، التهاب را کاهش دهد و به بدن در مبارزه با ویروسها کمک کند.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
مشخص نیست که آیا جینسینگ به محافظت در برابر سرماخوردگی، آنفولانزا یا سایر عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی کمک میکند یا خیر. جینسینگ درمورد کرونا مورد مطالعه قرار نگرفته است. در یک کارآزمایی بالینی، جینسینگ به عنوان بخشی از طب سنتی چینی در افراد مبتلا به کووید ۱۹ مورد بررسی قرار گرفته است، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا ایمن و بدون عوارض است؟
عوارض جانبی جینسینگ میتواند شامل سردرد، مشکلات خواب و ناراحتی گوارشی باشد. دوزهای بالای جینسینگ (بیش از ۲.۵ گرم در روز) ممکن است باعث بیخوابی، ضربان قلب سریع، فشار خون بالا و عصبانیت شود.
ملاتونین
ملاتونین (Melatonin) هورمونی است که به تنظیم چرخه خواب و بیداری کمک میکند. این ماده همچنین میتواند عملکرد سیستم ایمنی را افزایش داده، به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل کند و التهاب را کاهش دهد.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
یک مطالعه نشان داده افرادی که از مکمل ملاتونین استفاده کردهاند کمتر از سایرین به کرونا مبتلا شدهاند. چندین آزمایش بالینی در حال انجام است تا ببینیم آیا ملاتونین به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به کرونا هستند کمک میکند یا خیر، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا ایمن و بدون عوارض است؟
به نظر میرسد ملاتونین برای استفاده کوتاهمدت در دوزهای حداکثر ۱۰ میلیگرم در روز بیخطر است. سطح بالای ملاتونین خون ممکن است باعث تاخیر در بلوغ و کاهش سطح تستوسترون و اسپرم شود. در صورت بارداری یا شیردهی ملاتونین مصرف نکنید.
ان– استیل سیستئین
ان– استیل سیستئین (N-acetylcysteine یا NAC) به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل کرده و به کاهش مخاط در دستگاه تنفسی (دهان، بینی، گلو و ریهها) کمک میکند. NAC همچنین میتواند عملکرد سیستم ایمنی را افزایش داده، به مبارزه با ویروسها کمک کرده و التهاب را کاهش دهد.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
NAC ممکن است به کاهش علائم برونشیت، بیماری مزمن انسدادی ریه و اختلالات مشابه که بر تنفس تأثیر میگذارند، کمک کند. چندین آزمایش بالینی در حال بررسی این است که آیا مکملهای NAC به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به کرونا هستند کمک میکند، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا ایمن است؟
عوارض جانبی NAC میتواند شامل تهوع، استفراغ، درد شکم، اسهال، سوءهاضمه و سوزش سر دل باشد.
امگا ۳ اسیدهای چرب اشباعنشدهای هستند که در ماهیهای چرب و روغن ماهی یافت میشوند. این ماده همچنین در روغنهای گیاهی مانند روغن کتان، سویا و کلزا نیز یافت میشوند. امگا ۳ برای غشای سلولی سالم و عملکرد مناسب قلب، ریهها، سیستم ایمنی بدن و سیستم غدد درونریز مهم است.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
یک مطالعه نشان داده است افرادی که از مکملهای امگا ۳ استفاده کردهاند کمتر از سایرین به کرونا مبتلا شدهاند. مطالعه دیگری نشان داده است که مکملهای امگا ۳ میزان زنده ماندن در بیماران مبتلا به کرونا که در بیمارستان بستری بودهاند را بهبود میبخشد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
چندین آزمایش بالینی دیگر در حال انجام است تا ببینند آیا امگا ۳ به کاهش خطر ابتلا به کرونا یا به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند کمک میکند یا نه، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا ایمن و بدون عوارض است؟
مکملهای امگا ۳ در دوزهای حداکثر ۵ گرم در روز بیخطر هستند. عوارض جانبی شامل بوی بد دهان، سوزش سر دل، حالت تهوع، ناراحتی گوارشی، اسهال، سردرد و عرق بدبو است.
پروبیوتیکها
پروبیوتیکها میکروارگانیسمهای زنده (باکتریها و مخمرها) هستند که مزایای زیادی برای سلامتی دارند. این مواد که به طور طبیعی در برخی از غذاهای تخمیرشده وجود دارند، به برخی از محصولات غذایی اضافه میشوند و به عنوان مکملهای غذایی نیز در دسترس هستند. پروبیوتیکها میتوانند عملکرد سیستم ایمنی را افزایش داده و به مبارزه با ویروسها کمک کنند.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
پروبیوتیکها ممکن است به محافظت در برابر برخی از عفونتهای دستگاه تنفسی کمک کنند. یک مطالعه نشان داده است افرادی که از مکملهای پروبیوتیک استفاده کردهاند کمتر به کرونا مبتلا شدهاند. مطالعه دیگری نشان داده است که پروبیوتیک حاوی باکتریهای استرپتوکوکوس، لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتریوم (همراه باداروها) علائم را در بیماران مبتلا به کرونا کاهش میدهد، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
چندین آزمایش بالینی دیگر در حال انجام است تا ببینند آیا پروبیوتیکها به کاهش خطر ابتلا به کرونا یا به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به کرونا هستند کمک میکند یا نه، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا پروبیوتیکها ایمن و بیخطر هستند؟
پروبیوتیکها برای اکثر مردم بیخطر هستند. عوارض جانبی میتواند شامل نفخ و سایر علائم گوارشی باشد. در افرادی که دارای بیماری شدید یا مشکل در سیستم ایمنی هستند، پروبیوتیک ها ممکن است باعث تشدی بیماری شوند.
Photo by Alicia Harper from Pexels
ویتامین سی
ویتامین C یک ماده مغذی ضروری است که در مرکبات و بسیاری از میوهها و سبزیجات دیگر یافت میشود. ویتامین C برای عملکرد سالم سیستم ایمنی مهم است.
میزان توصیهشده این ماده مغذی بین ۱۵ تا ۱۱۵ میلیگرم برای نوزادان و کودکان (بسته به سن) و از ۷۵ تا ۱۲۰ میلیگرم برای بزرگسالان غیرسیگاری متغیر است. افرادی که سیگار میکشند روزانه به ۳۵ میلیگرم بیشتر از افراد عادی به ویتامین سی نیاز دارند.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
ویتامین C میتواند به کاهش تعداد روزهای سرماخوردگی و کاهش علائم آن کمک کند. همچنین ممکن است در کاهش خطر ابتلا به سرماخوردگی در افرادی که استرس شدید جسمی دارند، مانند دوندگان ماراتن، نیز کمککننده باشد.
مشخص نیست که آیا ویتامین C به مبارزه با کرونا کمک میکند یا خیر. در یک کارآزمایی بالینی، مصرف روزانه ۸۰۰۰ میلیگرم ویتامین سی، ۵۰ میلیگرم روی (zinc) یا هر دو به مدت ۱۰ روز در افراد مبتلا به کرونا تعداد روزهایی که افراد علامت کرونا داشتند را کوتاه نکرد.
چند آزمایش بالینی دیگر در حال انجام است تا ببینند آیا ویتامین C به کاهش خطر ابتلا به کرونا یا به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند کمک میکند یا نه، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا این ویتامین ایمن و بیخطر است؟
مصرف ویتامین C به میزان ۴۰۰ تا ۱۸۰۰ میلیگرم در روز برای کودکان (بسته به سن) و تا ۲۰۰۰ میلیگرم در روز برای بزرگسالان بیخطر است. مصرف بیشتر میتواند باعث اسهال، تهوع و گرفتگی شکمی شود و همچنین ممکن است باعث قرائت غلط در دستگاههای اندازهگیری قند خون شود. در افراد مبتلا به هموکروماتوز (hemochromatosis : اختلال اضافه بار آهن)، مصرف زیاد ویتامین C ممکن است باعث تجمع آهن در بدن شود که میتواند به بافتهای بدن آسیب برساند.
ویتامین دی
ویتامین دی یک ماده مغذی ضروری است که به طور طبیعی در ماهیهای چرب، روغن کبد ماهی و در مقادیر کمی در جگر گاو، زرده تخممرغ و پنیر وجود دارد. همچنین به برخی غذاها مانند شیر غنیشده نیز اضافه میشود. بدن ما همچنین میتواند ویتامین دی را از قرار گرفتن در معرض آفتاب تولید کند. ویتامین دی برای سلامت استخوانها و عملکرد سیستم ایمنی مهم است.
مصرف توصیهشده روزانه ویتامین دی بین ۱۰ تا ۱۵ میکروگرم (۴۰۰ تا ۶۰۰ واحد بینالمللی (IU) ) برای نوزادان و کودکان (بسته به سن) و از ۱۵ تا ۲۰ میکروگرم (۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد بینالمللی ) برای بزرگسالان، متغیر است.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
ویتامین دی ممکن است در برابر برخی عفونتهای دستگاه تنفسی، به ویژه در افرادی که سطح ویتامین دی آنها پایین است، محافظت ایجاد کند. هنوز مشخص نیست که آیا ویتامین D به مبارزه با کرونا کمک میکند یا خیر. برخی از مطالعات میزان پایین ویتامین دی را با خطر بیشتر کرونا و بیماری شدیدتر مرتبط میدانند، اما برخی دیگر اینطور نیستند.
در یک کارآزمایی بالینی، بیماران بستری مبتلا به کرونای متوسط تا شدید که به آنها یک دوز خوراکی ۵۰۰۰ میکروگرم (۲۰۰،۰۰۰ واحد بینالمللی) ویتامین دی داده شد، کمتر در بیمارستان بستری شدند یا خطر مرگ در آنها کمتر بود، حتی در افرادی که در زمان پذیرش در بیمارستان کمبود ویتامین D داشتند.
چند آزمایش بالینی دیگر در حال انجام است تا مشخص شود که آیا ویتامین D به کاهش خطر ابتلا به کرونا یا به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند کمک میکند یا نه، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا مصرف این ویتامین ایمن و بیخطر است؟
ویتامین D در مصرف روزانه به میزان ۲۵ تا ۱۰۰ میکروگرم (۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد بیالمللی) برای کودکان (بسته به سن) و تا ۱۰۰ میکروگرم (۴۰۰۰ واحد بینالمللی) برای بزرگسالان، بیخطر است. مصرف بیشتر میتواند باعث تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی، گیجی، درد، از دست دادن اشتها ، کمآبی بدن، ادرار و تشنگی زیاد و سنگ کلیه شود. دوزهای بسیار بالا میتواند باعث نارسایی کلیه، آسیب عروق خونی و دریچههای قلب ، مشکلات در ریتم قلب و مرگ شود.
Photo by Anna Shvets from Pexels
روی (zinc)
روی یک ماده مغذی ضروری است که در غذاهای دریایی، گوشت، لوبیا، آجیل، غلات کامل و محصولات لبنی یافت میشود. این ماده برای سیستم ایمنی سالم، ساخت پروتئین و DNA ، بهبود زخمها و حس چشایی و بویایی مهم است.
میزان مصرف توصیهشده روزانه بین ۲ تا ۳ میلیگرم برای نوزادان و کودکان (بسته به سن) و از ۸ تا ۱۲ میلیگرم برای بزرگسالان متغیر است.
آیا واقعاً بهترین مکمل برای مبارزه با کرونا است؟
قرصهای روی ممکن است به کوتاه شدن تعداد روزهایی که سرماخوردگی طول میکشد کمک کنند. مشخص نیست که آیا روی به محافظت در برابر کرونا کمک میکند یا خیر. در یک کارآزمایی بالینی، افرادی که کرونا داشتند اما در بیمارستان نبودند ۵۰ میلیگرم روی، ۸۰۰۰ میلیگرم ویتامین C یا هر دو را به مدت ۱۰ روز مصرف کردند. مکملها تعداد روزهایی را که افراد علائم کرونا داشتند را کوتاه نمیکرد.
چندین آزمایش بالینی دیگر در حال انجام است تا مشخص شود آیا روی به کاهش خطر ابتلا به کرونا یا به کاهش علائم در افرادی که مبتلا به این بیماری هستند، کمک میکند یا نه، اما نتایج هنوز در دسترس نیست.
آیا مصرف مکمل روی ایمن و بیخطر است؟
روی در مصرف روزانه به میزان ۴ تا ۳۴ میلیگرم برای نوزادان و کودکان (بسته به سن) و تا ۴۰ میلیگرم برای بزرگسالان، بیخطر است. مصرف بیشتر میتواند باعث تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، گرفتگی شکم، اسهال و سردرد شود. مصرف زیاد روی (zinc) در طولانیمدت میتواند باعث کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن و سطح پایین مس در خون شود.
آگاهی اخلاقی
اطلاعات این مقاله که توسط اداره مکملهای غذایی (ODS) ارائه شده است نباید جایگزین توصیههای پزشکی شود. ما شما را تشویق میکنیم که درمورد علاقه، سوالات یا استفاده از مکملهای غذایی و هر آنچه ممکن است برای سلامت کلی شما مفید باشد، با ارائهدهندگان خدمات درمانی (پزشک، متخصص تغذیه، داروساز و … ) صحبت کنید. ارائه این اطلاعات به معنی تجویز هیچ دارو یا توصیهای نیست و تجویز دارو یا توصیههای پزشکی و تغذیهای فقط در اختیار پزشکان و متخصصان است.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس