اطلاعات تخصصی
موارد مصرف ایزونیازید
ایزونیازید همراه با سایر داروهای ضد سل در درمان سل و به تنهایی برای پیشگیری از بروز این بیماری مصرف می شود.
مکانیسم اثر ایزونیازید
ایزونیازید یک آنتی بیوتیک باکتریواستاتیک است که به نظر می رسد با تداخل در سنتز دیواره سلولی موجب مرگ باکتری می شود.
فارماکوکینتیک ایزونیازید
این دارو از راه خوراکی به خوبی جذب می شود اما ممکن است در عبور اول از کبد متابولیزه شود. جذب فراهمی زیستن این دارو در صورت مصرف همزمان با غذا ممکن است به مقدار قابل ملاحظه ایی کاهش یابد . پس از جذب به طور گسترده در بافتها و مایعات بدن منتشر می شود. اوج عظمت دارو سرمی دارو 2-1 ساعت بعد از مصرف حاصل می شود. نیمه عمر ایزونیازید متغییر و ممکن است بین 6-1 ساعت باشد (به سرعت استیلاسیون دارو در کبد بستگی دارد )، دفع دارو عمدتاً کلیوی است .
منع مصرف ایزونیازید
این دارو در صورت ابتلا بیمار به نارسایی کبدی ناشی از داروها، نباید مصرف شود.
عوارض جانبی ایزونیازید
*
عوارض شایع (%10<):
کبدی: افزایش سطح سرمی آنزیم های ترانس آمیناز
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: واسکولیت (التهاب عروق)
سیستم اعصاب مرکزی: بیماری مغزی، اختلال حافظه، خواب رفتگی اندام، نوروپاتی محیطی، روان پریشی، تشنج
پوستی: راش پوستی (راش شبیه به دانه های سرخک و سرخچه، ماکولوپاپولار، خارش دار، اکسفولیاتیو)، نکروز توکسیک اپیدرمال
غدد درون ریز و متابولیسم: ژینکوماستی، افزایش قندخون، اسیدوز متابولیک، پلاگر، کمبود پیریدوکسین
گوارشی: درد اپی گاستر (سر دل)، تهوع، پانکراتیت، استفراغ
ادراری تناسلی: بیلی‌روبین در ادرار
هماتولوژی و انکولوژی: آگرانولوسیتوز، آنمی (سیدروبلاستیک، همولیتیک، آپلاستیک)، افزایش سطح ائوزینوفیل، لنفادنوپاتی، ترومبوسیتوپنی
کبدی: هپاتیت، افزایش بیلی روبین خون، یرقان
ایمنی: سندرم DRESS (واکنش دارویی همراه با افزایش ائوزینوفیل و علایم سیستمیک)
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سندرم شبه لوپوس، بیماری روماتیسمی
چشمی: آتروفی چشم، التهاب عصب بینایی
متفرقه: تب
تداخلات دارویی ایزونیازید
*
مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای NAT2
– مهارکننده CYP2C19 (ضعیف)
– مهارکننده CYP3A4 (ضعیف)
– مهارکننده غیراختصاصی مونوآمینواکسیداز
– القاکننده CYP2E1 (شدید)
– اختلال در پاسخ ایمنی در برابر عوامل باکتریایی
– کاهشآستانه تشنج
– تشدید اثرات سروتونرژیک (مهارکننده MAO)
تداخلات رده X (پرهیز):
ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن وبا، متوکسی فلوران، پیموزاید
افزایش اثرات داروها توسط ایزونیازید:
استامینوفن، کاربامازپین، کلرزوکسازون، سیکلوسرین، دوفتیلید، فلیبانسرین، فوس فنی‌توئین، لمبورکسانت، لومیتاپید، نیمودیپین، فنی‌توئین، پیموزاید، پروپاستامول، پروتیونامید، مشتقات تئوفیلین، تریازولام، آبروگپنت
افزایش اثرات ایزونیازید توسط داروها:
الکل (اتیل)، کاربامازپین، مهارکننده‌های قوی CYP2E1، اتیونامید، پروتیونامید، مشتقات ریفامایسین، سافینامید
کاهش اثرات داروها توسط ایزونیازید:
استامینوفن، ب.ث.ژ (داخل مثانه‌ای)، واکسن ب.ث.ژ (ایمنی‌زایی)، کلرزوکسازون، واکسن وبا، ایتراکونازول، کتوکونازول (سیستمیک)، لاکتوباسیلوس و استریول، فراورده‌های حاوی لوودوپا، متوکسی فلوران، سدیم پیکوسولفات، واکسن حصبه
کاهش اثرات ایزونیازید توسط داروها:
کورتیکواستروئیدها (سیستمیک)
تداخل با غذا:
مصرف همراه با غذا به طور معناداری فراهمی زیستی را کاهش می‌دهد.
راهکار: از مصرف دارو همراه با غذا خودداری گردد.
ایزونیازید ممکن است جذب اسیدفولیک را کاهش دهد و متابولیسم پیریدوکسین را تغییر دهد.
راهکار: بیمار مصرف غذاهای حاوی فولات، نیاسین و منیزیم را در مدت درمان با این دارو افزایش دهد.
غذاهای حاوی تیرامین: ایزونیازید فعالیت مهارکنندگی MAO ضعیفی دارد و بالقوه می‌تواند متابولیسم تیرامین را مهار نماید. چندین مورد گزارش واکنش‌های خفیف (گرگرفتگی، تپش قلب، سردرد، افزایش ملایم فشارخون، تعریق) بعد از مصرف آن با انواعی از پنیر و شراب قرمز وجود دارد.
راهکار: توصیه شرکت سازنده خودداری از مصرف غذاهای حاوی تیرامین (پنیر کهنه و مانده، گوشت‌های فراوری شده یا خشک‌شده با هوا همچون انواع سوسیس و سالامی، غلاف باقلا یا فاوا، آبجو draft یا tap، کنسانتره marmite®، کلم ترش، سس سویا و دیگر چاشنی ها و فراوده های سویا) در مدت درمان با این دارو است.
اگر چه ارتباط بالینی واکنش تیرامین در بسیاری از بیماران مصرف‌کننده ایزونیازید (به دلیل فعالیت ضعیف مهارکنندگی MAO ایزونیازید و تعداد نسبتاً کمی از گزارشات موردی که از این تداخل وجود دارد.) به طور کامل اثبات نشده است، به نظر می رسد این واکنش نیاز به یک زمینه ژنتیکی دارد و فقط در افراد استیله کننده ضعیف یا متوسط به‌طور معناداری ایجاد می‌شود چراکه غیرفعال شدن اولیه ایزونیازید توسط استیلاسیون رخ می‌دهد.
غذاهای حاوی هیستامین: ایزونیازید ممکن است دیامین اکسیداز را مهارکند و در نتیجه سردرد، تعریق، تپش قلب، برافروختگی و سرخ شدن، اسهال، خارش، خس خس، تنگی نفس و افت فشارخون به دنبال مصرف غذاهای حاوی هیستامین (ماهی‌های اسکیپ جک، تون، سوری و سایر ماهی‌های استوایی) ایجاد شود.
راهکار: توصیه شرکت سازنده خودداری از مصرف غذاهای حاوی هیستامین در مدت درمان با این دارو است. کورتیکواستروئیدها و آنتی‌هیستامین ها درصورت وقوع سمیت هیستامینی ممکن است به کار روند.
هشدار ها ایزونیازید
در صورت عیب کار کبد، عیب کار کلیه،استیلاسیون کند کبدی، صرع،سابقه سایکوز، اعتیاد به الکلو پورفیلی با احتیاط فراوان مصرف شود.
توصیه های دارویی ایزونیازید
1- بیمار یا اطرافیان وی را باید از نظر تشخیص علایم اختلال کبدی اگاه ساخت و به بیمار یادآور شد، در صورت بروز علایم این اختلال از جمله تهوع مداوم، استفراغ، بی حالی یا یرقان فوراً مصرف ایزونیازید را قطع و پزشک مراجعه کند.
2- در صورت تحریک گوارشی، می توان این دارو را با غذا مصرف کرد، اما در این صورت جذب دارو کاهش خواهد یافت.
