اکس کاربازپین Oxcarbazepine

اکس کاربازپین چیست؟
اكس كاربازپين یکی از داروهای پرمصرف از گروه داروهای ضد صرع می باشد.در این بیماری حملات تشنج در اثر اختلال جریان الکتریکی سلول های قسمتی از مغز رخ می دهد.
تشنج يك حمله ي عصبي ناشي از اختلال در فعاليت الكتريكي مغز مي باشد.اكس كاربازپين با کاهش جریان الکتریکی غیر طبیعی سلول های مغزی به تنهایی یا همراه با سایر داروهای ضد صرع جهت کاهش حملات تشنج استفاده می شود.

پیش از مصرف اكس كاربازپين 
-در صورت بارداری یا اقدام به بارداری و شیردهی پزشک خود را مطلع نمایید.
-در صورت سابقه ی مشکلات کلیوی،کبدی،قلبی و حساسیت دارویی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورتی که سدیم خون شما کمتر از حد طبیعی می باشد، به پزشک خود اطلاع دهید .
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروساز خود قرار دهید.

نحوه ی مصرف اكس كاربازپين
– دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید . مصرف این دارو باتوجه به وضعیت و نوع مشکل شما متفاوت می باشد.
-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد،مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد.اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و مسائل خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .
-قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک ،می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ي تشنجي برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع اين دارو بايدبصورت تدريجي و تحت نظر پزشك انجام شود.
-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.
-مقدار مصرف دارو در کودکان با توجه به شرایط، سن و وزن آنها توسط پزشک محاسبه می شود.
-این دارو با غذا تداخل خاصی ندارد و می توان آن را قبل یا بعد از غذا مصرف کرد.قرص را با یک لیوان آب ببلعید .
-در صورت فراموش كردن مصرف يك نوبت دارو بلافاصله پس از يادآوري آن را مصرف كنيد مگر آنكه زمان ياد آوري به نوبت مصرف بعدي دارو نزديك باشد.در اين شرايط نوبت فراموش شده را مصرف نكنيد و نوبت بعدي را در زمان خودش مصرف كنيد اما به هيچ وجه مقدار مصرف دارو را دوبرابر نكنيد.
_در صورتی که فرم خوراکی مایع برای شما تجویز گردیده است ،مقدار مصرف در هر نوبت را با سرنگ مخصوص به طور دقیق اندازه گیری نمایید و در مورد نحوه مصرف و اندازه گیری ،با داروساز خود مشورت نمایید.

توصیه های اکس کاربازپین
-با توجه به اینکه اکس کاربازپین توسط شرکت ها ی متعددی ساخته می شود، ممکن است اثر داروی تولیدی شرکت های مختلف برای بیمار متفاوت باشد و نحوه ي مصرف اين دارو باتوجه به شركت سازنده و نام برند دارو متفاوت است. به همين دليل دارو را دقيقا طبق دستور پزشك مصرف كنيد و همچنين پيش از مصرف بروشور دارويي موجود درجعبه ي دارو را به دقت مطالعه كرده و سوالات خود را از داروسازتان بپرسيد.
بهتر است هر بار برای دریافت نسخه ی جدیدتان از تغییر برند یا شرکت تولیدکننده ی دارو خودداری کنید و در صورت لزوم به پزشک خود اطلاع دهید.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-به دليل عوارض ناشي از اين دارو براي جنين ،درصورتي كه قصد بارداري يا شك به بارداري داريد حتما پزشك خود را جهت تغيير دارو مطلع سازيد و در زمان مصرف اين دارو از روش مناسب جهت پيشگيري از بارداري استفاده نماييد.
-در ابتداي شروع درمان بيماري صرع با اكس كاربازپين ممكن است تعداد يا نوع حملات تشنج كمي تغيير كند اما نگران نباشيد زيرا به مرور اين مشكل برطرف مي شود.لذا احتياطات لازم را رعايت كنيد و با پزشك خود در تماس باشيد.
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
-رانندگی برای بیماران مبتلا به صرع مناسب نمی باشد اما در صورتی که در مدت یک سال تشنجی رخ نداده باشد، می توان با نظر پزشک و با احتیاط ، مجددا شروع به رانندگی نمود. با این حال در صورتی که رانندگی می کنید باید حواستان به زمان مصرف داروها و خواب آلودگی ناشی از آنها باشد.

عوارض شایع اكس كاربازپين 
-خواب آلودگی، خستگی، سرگیجه و مشکلات بینایی مانند تاری دید از عوارض این دارو می باشد لذا تا زمانی که اثر دارو از بین نرفته از رانندگی و کارهایی که نیاز به تمرکز و احتیاط دارند خودداری نمایید .
_برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
_در صورت احساس تهوع ،اسهال ،یبوست و سوهاضمه ی ناشی از مصرف این دارو ،مصرف غذاهای سبک و ساده و پرهیز از غذاهای پرچرب و پر ادویه این مشکل را برطرف می سازد.
-در صورت بروز علائمی همچون تغییرات شدید خلق و خو،اختلال در تمرکز یا فراموشی، احساس لرزش و سرگیجه،لکه های قرمز روی پوست ،نازک شدن تار مو،افت سدیم خون ،جوش چرکی و سایر موارد حتماً به پزشک خود مراجعه نمایید .

عوارض نادر اما مهم اکس کاربازپین
-این دارو می تواند عوارض نادر اما مهمی داشته باشد که علی رغم اینکه احتمال وقوع آنها کم می باشد اما پیگیری و توجه به آنها بسیار مهم می باشد.لذا در صورت داشتن علائم سرفه همراه با گلودرد ،خشکی و التهاب چشم وبروز لکه های قرمز پوستی فوراًبه پزشک خود یا مرکز درمانی مراجعه کنید.
-در صورت افزایش دمای بدن،خستگی شدید همراه با گیجی یا گرفتگی ماهیچه ها، لک های شدید پوستی،زخم دهانی و خونریزی یا کبودی بدون دلیل حتما به پزشک مراجعه نمایید.

اطلاعات تخصصی

موارد مصرف اکس کاربازپین

این دارو مشتقی از کاربامازپین با همان عملکرد است. بعنوان مونوتراپی یا درمان کمکی در درمان صرع پارشیل با یا بدون ژنرالیزاسیون ثانویه تونیک کلونیک بکار می رود.

مکانیسم اثر اکس کاربازپین

اکس كاربامازپين با طولاني‌كردن مدت غير فعال ماندن كانال سديم در سلول عصبي پس‌سيناپسي توانايي آن را براي پتانسيل عمل‌هاي تكراري با فركانس زياد كاهش مي‌دهدو همچنين آزادسازي واسطه عصبي از سلول عصبي پيش‌سيناپسي را مهار مي‌كند و در مجموع انتقال سيناپسي كاهش مي‌يابد.

فارماکوکینتیک اکس کاربازپین

این دارو بخوبی از طریق دستگاه گوارش جذب شده، بطور وسیعی در کبد به متابولیت اصلی خود یعنی 10و11 دی هیدرو و 10 هیدروکسی کاربامازپین که فعالیت ضد صرعی دارد، متابولیزه می شود. نیمه عمر پلاسمائی آن حدود 2 ساعت برای اکسی کاربازپین و حدود 9 ساعت برای متابولیت آنست لذا متابولیت آن فعالیت ضد صرعی بیشتری دارد. این متابولیت بطور وسیعی در بدن توزیع شده و 40% باند پروتئین دارد. این دارو عمدتاً به شکل متابولیت از طریق ادرار دفع شده و کمتر از 1% آن بدون تغییر دفع می شود. این دارو از سد جفتی گذشته و در شیر مادر نیز پخش می شود.

عوارض جانبی اکس کاربازپین

عوارض شایع (%10<):
سیستم اعصاب مرکزی: سرگیجه، خواب آلودگی، سردرد، آتاکسی، خستگی، اختلال در راه رفتن، سرگیجه
گوارشی: استفراغ، تهوع، درد شکمی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش
چشمی: دوبینی، نیستاگموس (حرکت غیرارادی چشم)، اختلال بینایی
عوارض نسبتا شایع (%10-1):
قلبی عروقی: درد قفسه سینه، ادم، ادم اندام های انتهایی، افت فشار خون
سیستم اعصاب مرکزی: احساسات ناپایدار، اضطراب، اختلال تعادل، گیجی، عصبانیت، فراموشی، تشنج، زمین افتادن، تفکرات نامعقول، بی خوابی، هیپوستزی (اختلال حس لامسه)، دیسمتری، اختلال تکلم، نوار مغز غیرطبیعی، آژیتاسیون، عدم تمرکز، احساس غیرمعمول، ضعف عضلات
پوستی: راش پوستی، افزایش تعریق، آکنه ولگاریس
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش سدیم خون، گرگرفتگی، عطش، افزایش وزن
گوارشی: اسهال، یبوست، سوء هاضمه، بی اشتهایی، اختلال چشایی، درد ناحیه فوقانی شکم، خشکی دهان، گاستریت، دندان درد
ادراری تناسلی: عفونت مجاری ادراری، تکرر ادرار، واژینیت
هماتولوژی و انکولوژی: کبودی، لنفادنوپاتی، راش پورپورا، خونریزی مقعدی
ازدیاد حساسیت: واکنش ازدیاد حساسیت
عفونی: عفونت ویروسی، عفونت
عصبی، عضلانی و اسکلتی: سستی، کمر درد، اسپاسم، رگ به رگ شدن
چشمی: تاری دید،‌ اختلال تطابق
گوشی: گوش درد، عفونت گوشی میانی
تنفسی: عفونت مجاری تنفسی فوقانی، رینیت، سرفه، خون دماغ، عفونت ریوی، سینوزیت، برونشیت، نازوفارنژیت، فارنژیت، پنومونی
متفرقه: تب، آسیب به سر
سایر عوارض (درصد نامشخص):
قلبی عروقی: برادی کاردی، نارسایی قلبی، گرگرفتگی، افزایش فشارخون، افت فشار وضعیتی، تپش قلب، سنکوپ، تاکی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: رفتار تهاجمی، آپاتی (بی اعتنایی)، آفازی (زبان پریشی)، اورا، خونریزی مغزی، دلیریوم (روان آشفتگی)، هذیان، دیستونی، سرخوشی، واکنش خارج هرمی، فلج یکطرفه، هایپرکینزی، هایپررفلکسی، هایپرتونی، هیپوکینزی، هیپورفلکسی، هیپوتونی، هیستریا (اختلال تبدیلی)، اختلال در هوشیاری، احساسات دیوانه وار، کسالت، رفتار شیدایی، میگرن، درد عصبی، کابوس شبانه، بحران اکولوژیریک (انحراف غیرارادی چشم به بالا)، اختلال پانیک، فلجی، بدگمانی، اختلال شخصیت، درد در ناحیه پره کوردیال، کندی سایکوموتور، روان پریشی، لرز شدید، اختلال تکلم، کندذهنی، اختلال صدا
پوستی: ریزش مو، درماتیت تماسی، اگزما، راش اریتماتوز، راش صورت، فولیکولیت، خارش ناحیه تناسلی، راش ماکولوپاپولار، عرق سوز، پسوریازیس، حساسیت پوست به نور، کهیر، پیسی
غدد درون ریز و متابولیسم: تغییر در میل جنسی، کاهش T4، خونریزی شدید قاعدگی، افزایش قند خون، افت کلسیم خون، افت قندخون، کاهش پتاسیم خون، افزایش گاما گلوتامیل ترانسفراز، خونریزی بین دو قاعدگی، کاهش وزن
گوارشی: آفت دهانی، کولیک صفراوی، مدفوع خونی، سنگ کیسه صفرا، کولیت، زخم دئودنوم، اختلال در بلع، انتریت، بادگلو، التهاب مری، نفخ، زخم معده، خونریزی لثه، هایپرپلازی لثه، استفراغ خونی، بواسیر، سکسکه، عطش، حرکات برگشتی معده بدون استفراغ، سیالادنیت (عفونت غدد بزاقی)، عفونت دهان
ادراری تناسلی: سوزش ادرار، خون در ادرار، لکوره (ترشحات سفید یا زرد واژن)، پریاپیسم، درد مجاری ادراری
هماتولوژی و انکولوژی: ترومبوسیتوپنی
کبدی: افزایش آنزیم های کبدی
ازدیاد حساسیت: آنژیوادم
عصبی، عضلانی و اسکلتی: درد یک چهارم بالایی راست شکم، لوپوس اریتماتوز سیستمیک، تتانی (انقباض غیرارادی عضلات)
چشمی: افتادگی پلک، آب مروارید، خونریزی ملتحمه، همی آنوپی (کوری در نیمه میدان دید)، گشادی مردمک، ادم چشمی، هراس از نور، اسکوتوما (نقطه ی سیاه در میدان دید)، خشکی چشم
گوشی: التهاب گوش خارجی، وزوز گوش
کلیوی: سنگ کلیه، پرادراری، درد کلیوی
تنفسی: آسم، تنگی نفس، اسپاسم حنجره، پلوریسی (التهاب لایه پوششی ریه)

تداخلات دارویی اکس کاربازپین

*مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP3A4
– سوبسترای UGT1A9
– سوبسترای UGT2B7
– مهارکننده CYP2C9 )ضعیف(
– القاکننده CYP3A4 (خفیف)
– عامل ضد تشنج
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
– تشدید هیپوناترمی
– تشدید اثرات سروتونرژیک

تداخلات رده X (پرهیز):
دولوتگراویر، دوراویرین، الویتگراویر، اسلی‌کاربازپین، لدیپاسویر، ریلپیویرین، سلژلین، سیمپرویر، سوفوسبوویر، تنوفوویر آلافنامید، یولی‌پریستال

کاهش اثرات داروها توسط اکس‌کاربازپین:
بیکتگراویر، کلوزاپین، کوبیسیستات، دولوتگراویر، دوراویرین، الویتگراویر، مشتقات استروژن (فراورده‌های ضدبارداری)، لدیپاسویر، لوتیراستام، نیمودیپین، پرامپانل، پروژستین ( فراورده‌های ضدبارداری)، ریلپیویرین، ریواروکسابان، سلپرکاتینیب، سیمپرویر، سوفوسبوویر، تاکرولیموس (موضعی)، تنوفوویر آلافنامید، آبروگپنت، یولی‌پریستال

کاهش اثرات اکس‌کاربازپین توسط داروها:
القاکننده‌های قوی CYP3A4، فوس فنی‌توئین-فنی‌توئین، مفلوکین، میانسرین، ارلیستات، محصولات والپروات

افزایش اثرات داروها توسط اکس‌کاربازپین:
فوس فنی‌توئین، فنی‌توئین، لاکوزامید، سلژلین

افزایش اثرات اکس‌کاربازپین توسط داروها:
الکل (اتیل)، اسلی‌کاربازپین، پرامپانل، تیازید و دیورتیک های شبه تیازیدی

تداخل با غذا:
ذکر نشده است.

هشدار ها اکس کاربازپین

-احتیاط مصرف: در صورت سابقه ی حساسیت به کاربامازپین، کاهش سدیم خون.

توصیه های دارویی اکس کاربازپین

-در طول درمان با این دارو اندازه گیری غلظت سدیم سرم ضروری است.
-می توانید دارو را همراه با غذا مصرف کنید .
-تا ۲ ساعت پس از مصرف دارو از رانندگی و سایر فعالیتهایی که به تمرکز و هوشیاری کامل نیاز دارند خودداری کنید.
-این دارو با مصرف الکل تداخل دارویی دارد.
-بهتر است سابقه بیماری و لیست داروهای خود را همیشه بصورت مکتوب همراه خود داشته باشید.
-آزمایشات دوره ای که توسط پزشک تجویز شده برای شما الزامی است.
-از تغییر برند دارو یا شکل دارویی بدون مشورت پزشک خودداری کنید.
– به منظور كاهش احتمال بروز علائم قطع مصرف دارو و عدم بازگشت علائم بيماری، باید قطع مصرف این دارو تحت نظر پزشک و تدریجی باشد.
-در کودکان، نوجوانان و جوانان در ۲-۱ هفته ابتدای مصرف سعی کنید بیمار تنها نباشد و از نظر تغییرات روحیه و تفکرات منفی تحت نظر باشد.
-به علت کاهش اثر داروهای ضدبارداری در مصرف هم زمان با این دا٬ استفاده از روش های دیگر برای پیشگیری از بارداری در طول درمان با این دارو لازم است.
-در صورت مشاهده ی علاءم التهاب شدید پوست، دهان يا چشم، مصرف دارو را قطع و فورا به پزشك مراجعه كنيد.