التهاب پانکراس (پانکراتیت) بزرگ شدن و التهاب در غده پانکراس است. پانکراس یک غده بلند و صاف است که پشت معده در قسمت فوقانی شکم قرار دارد. پانکراس آنزیم‌هایی را تولید می‌کند که به هضم کمک می‌کند و هورمون‌ها که تنظیم اینکه بدن چگونه قند (گلوکز) را فرآوری کند، کمک می‌کنند. التهاب پانکراس می‌تواند به‌عنوان پانکراتیت حاد رخ دهد – به این معنی ناگهانی ظاهر می‌شود و به مدت یک روز طول بکشد. یا پانکراتیت می‌تواند به‌صورت پانکراتیت مزمن رخ دهد که پانکراتیتی است که در طول سال‌ها ایجاد و اتفاق می‌افتد. موارد خفیف پانکراتیت ممکن است بدون درمان کنترل شود، اما موارد شدید می‌تواند موجب عوارض تهدیدکننده زندگی شود. در این مقاله به بررسی مفصل این عارضه می‌پردازیم.
علائم و نشانه‌های ابتلا به التهاب پانکراس
علائم و نشانه‌های پانکراتیت ممکن است بسته به‌نوعی که تجربه می‌کنید متفاوت باشد.
علائم و نشانه‌های التهاب پانکراس حاد عبارت‌اند از:
• درد در قسمت بالای شکم
• درد شکم که به پشت شما نیز گسترش می‌یابد
• درد شکم که پس از خوردن احساس بدتر شدن آن به فرد دست می‌دهد
• تب
• ضربان قلب سریع
• حالت تهوع
• استفراغ
• حساسیت به لمس شکم
علائم و نشانه‌های التهاب پانکراس مزمن عبارت‌اند از:
• درد در قسمت بالای شکم
• از دست دادن وزن ناخواسته
• مدفوع چرب (steatorrhea)
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر درد مداوم شکم دارید، با پزشک خود ملاقات کنید. اگر درد شکم شما خیلی شدید باشد و اگر قادر نشستن استراحت کردن نیستید، به اورژانس پزشکی مراجعه کنید.
علل ایجاد التهاب پانکراس
پانکراتیت زمانی اتفاق می‌افتد که آنزیم‌های گوارشی درحالی‌که هنوز در پانکراس فعال هستند، باعث تحریک سلول‌های پانکراس شما و ایجاد التهاب شوند.
با تکرار وقوع پانکراتیت حاد، آسیب به پانکراس می‌تواند رخ دهد و منجر به پانکراتیت مزمن شود. آسیب بافتی ممکن است در پانکراس شکل بگیرد، باعث از دست دادن عملکرد مفید غده پانکراس می‌شود. پانکراس که دارای عملکرد ضعیفی باشد، می‌تواند باعث مشکلات گوارشی و دیابت شود.
مشکلاتی که باعث ایجاد التهاب پانکراس می‌شوند عبارت‌اند از:
• اعتیاد به مصرف الکل و نوشیدنی‌های الکلی
• سنگ کلیه
• جراحی شکم
• مصرف بعضی از داروها
• سیگار کشیدن
• فیبروز کیستیک
• تاریخچه ابتلای خانوادگی به پانکراتیت
• سطح کلسیم بالا در خون (هیپرکلسمی) که ممکن است ناشی از کارکرد بیش‌ازحد غده پاراتیروئید (hyperparathyroidism) باشد.
• سطوح بالای تری گلیسیرید در خون (hypertriglyceridemia)
• عفونت
• آسیب به شکم
• سرطان پانکراس
آندوسکوپی رتروگرادCholangiopankreato graphy یا (ERCP)، روش مورداستفاده برای درمان سنگ‌های صفراوی، همچنین می‌تواند منجر به التهاب پانکراس (پانکراتیت) شود.
گاهی اوقات علتی برای ایجاد پانکراتیت یافت نمی‌شود.
عوارض التهاب پانکراس
پانکراتیت می‌تواند عوارض جدی را ایجاد کند، ازجمله:
• Pseudocyst: پانکراتیت حاد می‌تواند مایع و باقی‌مانده را در حفره‌های کیست مانند پانکراس شما جمع‌آوری کند. یک pseudocyst بزرگ که پاره شود می‌تواند باعث عوارضی مانند خونریزی داخلی و عفونت شود.
• عفونت پانکراتیت حاد: می‌تواند پانکراس شمارا به دچار شدن به باکتری و عفونت آسیب‌پذیر کند. عفونت‌های پانکراس جدی هستند و نیاز به درمان سنگین دارند، مانند جراحی برای برداشتن بافت آلوده.
• نارسایی کلیه: پانکراتیت حاد ممکن است باعث نارسایی کلیه شود که اگر نارسایی کلیه شدید و مداوم باشد، باید با دیالیز درمان شود.
مشکلات تنفسی: پانکراتیت حاد می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی در بدن شما شود که بر عملکرد ریه تأثیر می‌گذارد و باعث می‌شود سطح اکسیژن خون شما تا سطح خطرناکی پایین بیاید.
• دیابت: آسیب به سلول‌های تولیدکننده انسولین در پانکراس شما درنتیجه پانکراتیت مزمن می‌تواند به دیابت منجر شود، بیماری‌ای که بر روی بدن شما تأثیرات فراوان و مخربی را می‌گذارد.
• سوءتغذیه: هر دو پانکراتیت حاد و مزمن می‌تواند باعث ایجاد پانکراس شما شود که همین امر منجر می‌شود که بدن شما به مقدار کمتری از آنزیم‌هایی که برای تجزیه و پردازش مواد مغذی از مواد غذایی که می‌خورید نیاز است را تولید کند. این امر می‌تواند به سوءتغذیه، اسهال و کاهش وزن منجر شود، حتی اگر غذاهای مشابه یا همان مقدار غذا قبل از ابتلای به این بیماری را مصرف کنید.
• سرطان پانکراس: التهاب طولانی‌مدت در پانکراس شما که ناشی از پانکراتیت مزمن باشد، یک عامل خطر برای ایجاد سرطان پانکراس است.
تشخیص التهاب پانکراس
آزمون‌ها و روش‌هایی که برای تشخیص پانکراتیت استفاده می‌شود عبارت‌اند از:
آزمایش خون: برای افزایش سطح آنزیم‌های پانکراس انجام می‌شود.
تست مدفوع: در پانکراتیت مزمن برای اندازه‌گیری سطح چربی که می‌تواند اختلال در سیستم گوارش شمارا نشان دهد ( که در آن مواد مغذی را به میزان قابل‌توجهی جذب نمی‌شود).
توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی‌اسکن): برای جستجوی سنگ‌های صفراوی و ارزیابی میزان التهاب لوزالمعده است.
سونوگرافی شکم: برای جستجوی سنگ‌های صفراوی و التهاب لوزالمعده است.
سونوگرافی و آندوسکوپی: برای جستجوی التهاب و انسداد در کانال پانکراس یا مجرای صفراوی.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): برای مشاهده ناهنجاری‌های در کیسه صفرا، پانکراس و مجراهای آن.
پزشک شما ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز مطابق با شرایط خاص شما انجام دهد.
درمان التهاب پانکراس
ناشتا بودن: شما برای چند روز در بیمارستان از خوردن غذا برای ریکاوری پانکراس خودداری خواهید کرد. هنگامی‌که التهاب در پانکراس شما کنترل می‌شود، ممکن است شروع به نوشیدن مایعات شفاف و خوردن غذاهای ملایم کنید. باگذشت زمان، می‌توانید به رژیم غذایی معمولی خود بازگردید.
اگر پانکراتیت شما همچنان ادامه داشته باشد و در هنگام غذا خوردن هم درد ایجاد می‌شود، پزشک ممکن است یک لوله تغذیه‌ای را برای کمک به تغذیه در شما توصیه کند.
داروهای ضد درد پانکراتیت: می‌تواند در اثر التهاب پانکراس در شما درد شدیدی ایجاد شود. گروه مراقبت‌های بهداشتی شما به شما برای کنترل درد کمک می‌کند.
مایعات داخل وریدی (IV): همان‌طور که بدن شما انرژی و مایعات را برای ترمیم لوزالمعده شما اختصاص می‌دهد، ممکن است دچار بی‌آبی شود. به همین دلیل، در طی مدت اقامت در بیمارستان، مایعات اضافی را از طریق ورید دریافت خواهید کرد.
هنگامی‌که پانکراتیت شما تحت کنترل است، گروه مراقبت‌های بهداشتی شما می‌تواند علت اصلی پانکراتیت شما را درمان کند. بسته به علت پانکراتیت، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
روش‌هایی برای جلوگیری از انسداد مجاری صفراوی: پانکراتیت ناشی از انسداد مجراهایی صفراوی یا محدودیت مجراها ممکن است نیاز به روشی برای باز کردن یا گسترش مجرای صفرا داشته باشد.
یک روش به نام cholangiopankreatography retrograde endoscopic (ERCP) از یک لوله طولانی با یک دوربین در انتها برای بررسی پانکراس و مجاری صفراوی استفاده می‌کند. لوله به گلو شما منتقل می‌شود و دوربین تصاویر سیستم گوارش شمارا به مانیتور می‌فرستد.
ERCP می‌تواند در تشخیص مشکلات در مجرای صفراوی و پانکراس و در درمان این بیماری کمک کند. در برخی از افراد، به‌ویژه سالمندان، ERCP همچنین می‌تواند منجر به پانکراتیت حاد شود.
جراحی کیسه صفرا: اگر سنگ‌های صفراوی موجب پانکراتیت شما شود، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای تخلیه کیسه صفرا (کولسیستکتومی) انجام دهد.
جراحی پانکراس: جراحی ممکن است برای تخلیه مایع از پانکراس شما یا برای حذف بافت‌های بیمار ضروری باشد.
درمان وابستگی به الکل: مصرف زیاد الکل و نوشیدنی‌های الکلی در طول روز در طول سال‌ها می‌تواند باعث ایجاد پانکراتیت در شما شود. اگر این علت پانکراتیت شماست، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که یک برنامه درمانی برای درمان وابستگی به مصرف الکل را انجام دهید. ادامه نوشیدن ممکن است پانکراتیت شمارا بدتر کند و منجر به عوارض جدی و حتی مرگبار در شما شود.
درمان‌های اضافی برای پانکراتیت مزمن
بسته به وضعیت شما، پانکراتیت مزمن ممکن است نیاز به درمان‌های دیگری داشته باشد، ازجمله:
مدیریت درد: پانکراتیت مزمن می‌تواند باعث درد مداوم شکم شود. پزشک ممکن است داروهایی را برای کنترل درد شما تجویز کند و یا ممکن است به متخصص درد مراجعه کنید. درد شدید ممکن است با گزینه‌هایی مانند سونوگرافی آندوسکوپی یا جراحی برای مسدود کردن اعصاب که سیگنال‌های درد را از پانکراس به مغز می‌فرستد، کاهش یابد.
آنزیم‌ها برای بهبود هضم: مکمل‌های آنزیم پانکراس می‌توانند مشکلات بدن شمارا از بین ببرند و مواد مغذی را در غذاهایی که می‌خورند، پردازش کنند. آنزیم‌های پانکراس با هر وعده غذایی مصرف می‌شوند.
تغییرات در رژیم غذایی شما: پزشک شما ممکن است شمارا به یک متخصص تغذیه ارجاع کند که می‌تواند به شما کمک کند که وعده‌های غذایی کم‌چربی داشته باشید که دارای مواد مغذی بالایی باشند.
شیوه زندگی و درمان‌های خانگی
هنگامی‌که بیمارستان را ترک می‌کنید، می‌توانید اقداماتی را برای بهبودی خود از پانکراتیت انجام دهید، مانند:
نوشیدن الکل را متوقف کنید: اگر شما نتوانید از مصرف الکل جلوگیری کنید، از دکتر خود برای این منظور کمک بخواهید. پزشک شما می‌تواند به شما مشاوره دهد تا از نوشیدن جلوگیری کنید.
سیگار نکشید: اگر سیگار کشیدید آن را ترک کنید. اگر سیگار نمی‌کشید، استعمال آن را شروع نکنید. اگر نمی‌توانید خودتان مصرف آن را ترک کنید، از دکتر خود برای این منظور کمک بخواهید. داروها و مشاوره می‌تواند به ترک سیگار کمک کند.
رژیم غذایی کم‌چرب را انتخاب کنید: یک رژیم غذایی را انتخاب کنید که مصرف چربی را در شما محدود کند و بر مصرف میوه‌ها و سبزی‌ها تازه، دانه‌های کامل و پروتئین تأکید کند.
نوشیدن مایعات بیشتر: پانکراتیت می‌تواند باعث کم‌آبی شود، بنابراین مایعات بیشتری در طول روز بخورید. این امر ممکن است به نگه‌داشتن آب کافی در بدن شما کمک کند.
درمان جایگزین
درمان‌های جایگزین نمی‌توانند پانکراتیت را درمان کنند، اما بعضی از درمان‌های جایگزین ممکن است به شما کمک کند که درد ناشی از پانکراتیت را کنترل کنید.
افراد مبتلابه پانکراتیت مزمن ممکن است درد ثابتی را تجربه کنند که به‌راحتی با دارو کنترل نمی‌شود. استفاده از داروهای مکمل و جایگزین همراه با داروهای تجویزشده توسط پزشک ممکن است به شما در کنترل درد بیشتر کمک کند.
نمونه‌هایی از درمان‌های جایگزین که ممکن است به شما در مقابله با درد کمک کنند عبارت‌اند از:
• مراقبه (مدیتیشن)
• تمرینات آرامش بخش
• یوگا
• طب سوزنی
آماده شدن برای یک قرار ملاقات
اگر علائم یا نشانه هایی را که باعث نگرانی شما می شود، با دیدن دکتر خانوادگی یا پزشک عمومی خود شروع کنید. اگر پزشک شما مظنون به پانکراتیت درشما باشد، ممکن است شما را به پزشک متخصص دستگاه گوارش ارجاع دهد.ازآنجایی‌که ویزیت‌ها می‌توانند مختصر باشند، به خاطر اینکه اغلب بحث‌های زیادی وجود دارد، ایده خوبی است که آماده‌باشید. در اینجا برخی از اطلاعات به شما کمک می‌کند آماده شوید و بدانید که چه چیزی از پزشک خود انتظار داشته باشید.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات مطلع شوید. در زمان قرار ملاقات، مطمئن شوید که اگر پیش از ویزیت به هر کاری نیاز دارید، مانند اینکه رژیم غذایی خود را محدود کنید، از پزشک خود سؤال کنید.
• هرگونه علائمی را که تجربه کرده‌اید ضمیمه کنید، حتی اگر آن‌ها به دلایلی که قرار ملاقات را تعیین کرده‌اید، مربوط به آن نیستند.
• یادداشتی از اطلاعات شخصی کلیدی، ازجمله مواردی مانند تغییرات اخیر زندگی یا تنش‌های عمده، یادداشت کنید.
• فهرستی از تمام داروها و همچنین هر ویتامین یا مکمل را که مصرف می‌کنید، فهرست کنید.
• یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود را همراه داشته باشید. گاهی اوقات ممکن است دشوار باشد که تمام اطلاعات ارائه‌شده در طی یک قرار ملاقات را به خاطر بسپارید. کسی که همراه شما باشد ممکن است چیزی را که فراموشید را به خاطر بسپارد.
• یک لیست از سؤالات موردنظر خود را برای پزشک خود بنویسید.
منبع مقاله Drugs.com
این مقاله به‌طور اختصاصی توسط گروه نویسندگان داروباکس ترجمه و تألیف شده است.
