افزایش هموگلوبین خون برای افرادی که مشکل کمبود هموگلوبین دارند از طریق تغییر در رژیم غذایی و مکملهای غذایی امکان پذیر است. هموگلوبین پروتئین موجود در گلبولهای قرمز خون است. این سلولها مسئول حمل اکسیژن در سراسر بدن هستند. علاوه بر حمل اکسیژن، هموگلوبین دی اکسید کربن را به خارج از سلولها به درون ریه‌ها حمل می‌کند. دی اکسید کربن سپس از طریق بازم از ریه شخص خارج می شود. کمبود هموگلوبین می‌تواند موجب مشکلاتی برای انجام این عملکردهای بدن شود.
افزایش هموگلوبین چگونه امکان پذیر است
افزایش هموگلوبین با افزایش جذب آهن
کسی که سطح پایین هموگلوبین دارد ممکن است از مصرف بیشتر غذاهای غنی از آهن سود ببرد. آهن تقویت تولید هموگلوبین را انجام می‌دهد که همچنین به تشکیل بیشتر گلبولهای قرمز خون کمک می‌کند.
غذاهای غنی از آهن عبارتند از:
- گوشت و ماهی
- فراورده‌های سویا از جمله تافو و ادامامه
- تخم مرغ
- میوه‌های خشک از جمله خرما و انجیر
- بروکلی
- سبزیجات سبز برگ همچون کیل و اسفناج
- لوبیا سبز
- آجیل و تخمه‌ها
- کره بادام زمینی
افزایش هموگلوبین با افزایش مصرف فولات
فولات نوعی ویتامین B است که بخش ضروری تولید هموگلوبین است. بدن از فولات برای تولید هم استفاده می‌کند که جزئی از هموگلوبین است که به حمل اکسیژن کمک می‌کند. اگر شخصی فولات کافی نداشته باشد گلبولهای قرمز وی قادر به بزرگ شدن نخواهند بود که می‌تواند منجر به کم خونی ناشی از کمبود فولات و کاهش سطح هموگلوبین شود.
منابع خوب فولات عبارتند از:
- گوشت قرمز
- اسفناج
- برنج
- بادام زمینی
- لوبیا چشم بلبلی
- لوبیای فاسولی
- آووکادو
- کاهو
افزایش جذب آهن
مصرف غذاهای حاوی آهن یا مکملهای آهن ضروری است اما شخصی باید به بدنش برای جذب آنها هم کمک کند. غذاهای غنی از ویتامین C همچون مرکبات ، توت فرنگی و سبزیجات سبز برگ می‌توانند مقدار جذب آهن را افزایش دهند. مصرف مکمل ویتامین C نیز به این امر کمک می‌کند. ویتامین A و بتاکاروتن می‌تواند به بدن برای جذب و استفاده از آهن کمک کنند.
غذاهای غنی از ویتامین A عبارتند از:
- ماهی
- جگر
- کدو حلوایی
- سیب زمینی شیرین
- کیل و چغندر
غذاهای با بتاکاروتن بالا شامل میوه‌ها و سبزیجات زرد، قرمز و نارنجی رنگ است از جمله:
- هویج
- سیب زمینی شیرین
- کدو حلوایی
- طالبی
- انبه
اگر چه مکملهای ویتامین A می‌توانند به بدن برای پردازش آهن کمک کنند، این ویتامین در صورت مصرف زیاد می‌تواند خطرناک باشند. مصرف زیاد ویتامین A ممکن است منجر به مشکلی به نام هایپرویتامینوز A شود. این می‌تواند علائمی همچون درد مفاصل و استخوان، سردردهای شدید و افزایش فشار خون در مغز را موجب شود.
مصرف مکملهای آهن
پزشک ممکن است به شخص دارای سطوح پایین هموگلوبین توصیه به مصرف مکملهای آهن برای افزایش هموگلوبین کند. دوز مصرفی بستگی به سطح هموگلوبین شخص خواهد داشت. لازم است که توجه کنید مصرف زیاد آهن می‌تواند خطرناک باشد. ممکن است موجب بیماری هموکروماتوزیس شود که می‌تواند منجر به بیماری کبد و اثرات جانبی آن همچون یبوست، تهوع و استفراغ شود.
مکملها موجب افزایش سطح آهن به تدریج طی چند هفته خواهند شد. پزشک ممکن است به مصرف مکملها برای چند ماه توصیه کند تا ذخیره آهن بدن افزایش یابد.
سطح نرمال هموگلوبین
پزشک هموگلوبین پایین را با آزمایش خون مشخص خواهد کرد. هموگلوبین پایین به هنگامی تشخیص داده می‌شود که برای مردان کمتر از ۱۳/۵ میلی گرم در دسی لیتر (g/dl) و برای زنان کمتر از ۱۲ گرم بر دسی لیتر باشد. شخص ممکن است کاهش هموگلوبین را به دلایل زیر داشته باشد از جمله:
- کم خونی ناشی از فقر آهن
- بارداری
- مشکلات کبد یا کلیه‌ها
- بیماری مزمن
ممکن است کاهش سطح هموگلوبین به طور طبیعی بدون علت زمینه‌ای باشد. بعضی ممکن است حتی کمبود هموگلوبین را بدون هیچ علامت یا مشخصه‌ای داشته باشند.
با راهنمایی پزشک، شخص می‌تواند سطح هموگلوبین را تقویت کند تا به سطح نرمال بر سد. سطح نرمال آن به صورت زیر است:
- ۱۳/۵ تا ۱۷/۵ گرم بر دسی لیتر برای مردان
- ۱۲ تا ۱۵/۵ گرم بر دسی لیتر برای زنان
میزان هموگلوبین مناسب کودکان بسته به سن متفاوت است. هر کسی که در مورد سطح هموگلوبین کودک خود نگران است باید با پزشک صحبت کند. افراد مبتلا به پایین بودن سطح هموگلوبین ممکن است در صورتی که مکملها و تغییر رژیم غذایی نتیجه مناسبی ندهد، نیازمند درمانهای بیشتری باشند.
علائم
علائم کمبود شدید هموگلوبین شامل موارد زیر است:
- ضربان قلب تند یا نامنظم
- پریدگی رنگ پوست و لثه‌ها
- خستگی
- ضعف عضلات
- کبودی غیر منتظره یا مکرر
- سردردهای مکرر
علتهای کاهش هموگلوبین
شخصی که کمبود هموگلوبین دارد ممکن است کم خون باشد. علتهای شایع کم خونی عبارتند از:
- کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولات
- کاهش حجم خون
- سرطانهایی که بر مغز استخوان اثر می‌گذارند همچون لوسمی
- بیماری کلیه
- بیماری کبد
- کم کاری تیروئید یا غده تیروئیدی که هورمونهای کافی تولید نمی‌کند
- تالاسمی، بیماری ارثی که از عملکرد مناسب هموگلوبین جلوگیری می‌کند
- کم خونی سلول داسی شکل یک اختلال ژنتیکی که موجب کاهش در گلبولهای قرمز و هموگلوبین خون می‌شود
کاهش سطح هموگلوبین خون همچنین می‌تواند به دلایل زیر باشد:
- بیماری ریه
- سیگار کشیدن
- سوختگی
- ورزش شدید
کلام پایانی
بسیاری از افراد می‌توانند سطح هموگلوبین را با تغییرات رژیم غذایی و مکملها تقویت کنند. با پزشکتان صحبت کنید تا دوز دقیق مکمل را برای شما تعیین کند. اگر سطح هموگلوبین شما همچنان پایین بود ممکن است نیازمند درمان بیشتر همچون تزریق خون باشید. بسته به علت کمبود هموگلوبین و درمانهای انجام شده ممکن است یک سال طول بکشد تا به سطح سالمی برسد.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منبع: medicalnewstoday
