قرص اسپیرونولاکتون یکی از قرص‌هایی است که برای درمان بیماری‌هایی مانند فشار خون، پرمویی، اختلالات پتاسیم و موارد دیگر کاربرد دارد. احتمالا این دارو را در کشوی داروهای خانه و یا در وسایل نزدیکان خود دیده‌اید. آیا می‌دانید این دارو چه کاربردی دارد؟ آیا می‌دانید نام‌های دیگر این دارو چیست؟ چه عوارضی دارد و برای درمان و کنترل چه بیماری‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
اگر می‌خواهید با نحوه مصرف و دوز مصرفی این دارو آشنا شوید، بهتر است که این مطلب داروباکس را تا انتها بخوانید. در صورتیکه می‌خواهید اطلاعات دقیق‌تری درباره اسپیرونولاکتون داشته‌باشید، می‌توانید از سرویس مشاوره دارویی داروباکس کمک بگیرید.
قرص اسپیرونولاکتون چیست؟
اسپیرونولاکتون (Spironolactone) یا آلداکتون نوعی داروی ادرار آور بازجذب‌کننده پتاسیم است که از جذب سدیم زیاد بدن جلوگیری کرده و از کاهش سطح پتاسیم بدن جلوگیری می‌کند.
اسپیرونولاکتون کاربردهای متفاوتی دارد که در زیر، به مهم‌ترین آنها اشاره شده‌است:
- از بین‌بردن تورم و ادم ناشی از شرایط خاص مانند نارسایی قلبی، بیماری‌های کبدی و کلیوی (سندرم نفروتیک)
- فشار خون بالا
- هیپوکالمی (سطح پتاسیم پایین در خون) مخصوصاً در بیمارانی که دیگوکسین مصرف می‌کنند.
- نارسایی احتقانی قلب
- هیپرآلدوسترونیسم اولیه (ترشح بیش‌از‌حد هورمون آلدوسترون در خون)
- پرمویی (هیرسوتیسم)
- درمان آکنه
- ریزش مو هورمونی
توجه داشته‌باشید پزشک معالج شما ممکن است اسپیرونولاکتون را به علت دیگری برای شما تجویز کرده‌باشد که در لیست بالا به آن اشاره نشده‌است.
در داروباکس می‌توانید با بهترین پزشکان متخصص داخلی در شهر خود آشنا شوید، با آنها به صورت تلفنی یا آنلاین مشورت کنید و همچنین برای دریافت نوبت ویزیت حضوری اقدام کنید.
اطلاعات دارویی و نام های اسپیرونولاکتون
اسپیرونولاکتون یکی از داروهایی است که با نام‌های مختلفی شناخته می‌شود و اشکال دارویی آن خوراکی و قرص است. در ادامه به نام‌های تجاری این دارو اشاره کرده‌ایم. این دارو را در داروخانه با اسم‌ها و شکل‌های زیر می‌بینید.
- قرص اسپیرانولاکتون ابوریحان 25 میلی گرم
- قرص اسلاکتون 25 میلی گرم
- قرص اسپیرانولاکتون مینو 25 میلی گرم
- قرص اسپیرانولاکتون پارس دارو 25 میلی گرم
- قرص اسلاکتون 100 میلی گرم
- قرص اسپیرانولاکتون مینو 100 میلی گرم
- قرص اسپیرانولاکتون پارس دارو 100 میلی گرم
- قرص اسپیداکتون 100 میلی گرم
- قرص اسپیداکتون 25 میلی گرم
نام های رایج دارو
- اسپیرانولاکتون
- اسلاکتون
- اسپیداکتون
- اسپیرونولاکتون
- آلداکتون
این دارو به اشکال زیر نسخه می‌شود:
- SPIRONOLACTONE 100MG TAB
- SPIRONOLACTONE 25MG TAB
نحوه مصرف اسپیرونولاکتون به چه صورت است؟
توجه داشته‌باشید که مقدار مصرف و تعداد دفعات مصرف دارو به موارد زیر بستگی دارد:
- سن
- علت مصرف دارو
- وخامت بیماری
- سایر شرایط پزشکی بیمار
- چگونگی واکنش به اولین دوز دارو
- پاسخ به درمان
نکات زیر را در مصرف اسپیرونولاکتون در نظر داشته‌باشید:
- طبق دستور پزشک این دارو را از طریق دهان مصرف کنید.
- در صورت بروز ناراحتی معده آن را همراه با غذا یا شیر مصرف کنید.
- برای جلوگیری از بلندشدن در طول شب برای ادرارکردن، بهتر است دوز داروی خود را در اوایل روز (قبل از ساعت ۶ عصر) مصرف‌کنید.
- در صورت داشتن سوال یا مشکل با پزشک خود مشورت کنید. مقدار مصرف بر اساس شرایط پزشکی و پاسخ به درمان در اشخاص مختلف متفاوت است.
- اسپیرونولاکتون را به صورت منظم مصرف کنید تا بیشترین سود را از آن ببرید.
- مصرف این دارو را ادامه دهید؛ حتی اگر احساس می‌کنید بهتر شده‌اید. توجه داشته‌باشید بیشتر افراد مبتلا به فشار خون احساس بیماری نمی‌کند حتی ممکن است لازم باشد تا آخر عمر از داروهای فشار خون استفاده کنید.
- در طی مصرف اسپیرونولاکتون باید آزمایشات پزشکی مانند عملکرد کلیه و کبد، سطح الکترولیت‌ها مانند سدیم و پتاسیم به صورت دوره‌ای انجام شود تا پیشرفت شما کنترل شود و عوارض جانبی بررسی گردد.
برای اطلاعات بیشتر درمورد این بیماری به متخصص داخلی مراجعه کنید.
دوز مصرفی اسپیرونولاکتون چقدر است؟
در ایران اسپیرونولاکتون به‌صورت قرص‌های ۲۵ و ۱۰۰ میلی‌گرمی موجود است. دوز مصرفی اسپیرونولاکتون بر اساس وضعیت بیمار، تشخیص پزشک معالج و علت درمان متفاوت است ولی به صورت کلی به شکل زیر است:
۱. دوز اسپیرونولاکتون در درمان ادم (تورم)
برای درمان ادم در بزرگسالان از این قرص به شکل زیر استفاده می‌شود:
- ابتدا ۱۰۰ میلی گرم خوراکی روزانه یا در ۲ دوز برای ۵ روز تجویز می‌شود.
- سپس بر اساس پاسخ بیمار، بین ۲۵ تا ۲۰۰ میلی گرم، به صورت خوراکی روزانه یا در دو دوز تغییر می‌کند.
۲. دوز اسپیرانولاکتون در درمان فشار خون بالا
برای درمان فشار خون بالا نیز ممکن است از این دارو استفاده شود. برای درمان فشار خون بالا اسپیرونولاکتون را به شکل زیر تجویز می‌کنند:
- ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم خوراکی روزانه یا ۲ بار در روز تجویز می‌شود.
- برای دستیابی به حداکثر پاسخ درمانی باید حداقل دو هفته درمان را ادامه داد.
- پس از آن ممکن است پزشک با توجه به پاسخ بیمار به درمان، دوز دارو را تغییر دهد.
۳. دوز اسپیرونولاکتون برای درمان نارسایی احتقانی قلب
برای درمان نارسایی احتقانی قلب یا اسپیرونولاکتون معمولا:
- ۲۵ میلی گرم خوراکی تک دوز، در ابتدا، تجویز می‌شود.
- در صورتیکه پتاسیم سرم زیر ۵ و کارکرد کلیه مناسب باشد، می‌توان دوز مصرفی را تا ۵۰ میلی گرم روزانه افزایش داد.
۴. دوز داروی اسپیرانولاکتون برای درمان هیپوکالمی (سطح پتاسیم پایین)
در درمان هیپوکالمی، اسپیرونولاکتون:
- ۲۵ تا ۱۰۰ میلی گرم، به صورت خوراکی، در یک دوز تجویز می‌شود.
۵. درمان هیرسوتیسم (پرمویی زنانه) با قرص اسپیرونولاکتون
برخی از زنان موهای زائد زیادی دارند. برای درمان آن با این دارو:
- ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم به صورت خوراکی در یک یا دو دوز تجویز می‌شود.
۶. درمان آکنه های هورمونی با قرص اسپیرونولاکتون 25
برای درمان این مشکل از اسپیرونولاکتون با دوز زیر استفاده می‌شود:
- ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم به صورت خوراکی در یک یا دو دوز تجویز می‌شود.
۷. درمان هیپرآلدوسترونیسم اولیه با قرص اسپیرونولاکتون ۲۵
برای درمان این مشکل از اسپیرونولاکتون به شکل زیر استفاده می‌شود:
- ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی گرم به صورت خوراکی در یک دوز تجویز می‌شود.
نحوه عملکرد اسپیرونولاکتون به چه صورت است؟
اسپیرونولاکتون یک داروی ادرارآور (دیورتیک) است که گیرنده‌های آلدوسترونی را در کلیه مهار می‌کند و باعث دفع سدیم و آب و بازجذب پتاسیم از ادرار می‌شود.
اسپیرونولاکتون ۱۰۰ (یا اسپیرونولاکتون 100) و اسپیرونولاکتون ۲۵ (یا اسپیرونولاکتون 25) با جلوگیری از فعالیت آلدوسترون باعث جلوگیری از احتباس آب در بدن می‌شود. همچنین با مهار اثر آلدوسترون بر روی عروق خونی باعث کاهش فشار خون می‌گردد. ضمناً اسپیرونولاکتون دارای فعالیت ضد‌آندروژن است.
آندروژن‌ها گروهی از هورمون‌ها هستند که در به‌وجود‌آمدن صفات مردانه و فعالیت تولیدمثل نقش دارند. آندروژن در مردان و زنان وجود دارد، آندروژن‌های اصلی بدن تستوسترون و آندروستندیون هستند. به همین دلیل اسپیرونولاکتون می‌تواند از بروز علائمی که به علت افزایش آندروژن در بدن به وجود می‌آید جلوگیری کند، مانند پرمویی در زنان، ریزش مو، آکنه و غیره.
اسپیرونولاکتون از بروز علائمی هم چون پرمویی در زنان، ریزش مو، آکنه و غیره، به دلیل افزایش آندروژن در بدن جلوگیری می‌کند.
عوارض قرص اسپیرونولاکتون چیست؟
هر دارویی در کنار خوبی‌ها و فوایدی که دارد، عوارضی هم دارد. آلداکتون هم از این قاعده مستثنی نیست. در ادامه به عوارض این دارو پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
۱. عوارض جانبی شایع قرص اسپیرونولاکتون ۲۵ یا ۱۰۰
از شایع‌ترین عوارض جانبی اسپیرونولاکتون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسهال و درد های شکمی
- حالت تهوع و استفراغ
- افزایش سطح پتاسیم خون
- گرفتگی ماهیچه‌ها مخصوصاً در پاها
- سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی
- خارش
- به‌هم‌خوردن سیکل‌های قاعدگی یا خونریزی بعد از یائسگی در خانم‌ها
- کاهش میل جنسی
- متورم و دردناک شدن سینه‌ها
این عوارض جانبی معمولاً خفیف هستند و معمولاً طی چند روز تا چند هفته از بین می‌روند. در صورت تداوم یا بدتر شدن هر یک از این عوارض با پزشک خود مشورت کنید.
برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی این دارو بهتر است از سرویس مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید.
۲. عوارض جانبی جدی قرص اسپیرونولاکتون 25 یا ۱۰۰
همچنین اسپیرونولاکتون 100 یا اسپیرونولاکتون ۲۵ ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. در صورت مشاهده هر یک از این عوارض داروی خود را قطع کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
- مشکلات آب و الکترولیت مانند:
- خشکی دهان
- تشنگی شدید
- احساس خستگی و ضعف شدید و غیرمعمول
- افزایش ضربان قلب
- سرگیجه
- عدم توانایی در دفع ادرار
- علائم افزایش پتاسیم خون مانند:
- ضعف عضلانی
- خستگی شدید
- بی‌حسی دست‌ها و پاها
- کاهش ضربان قلب و نامنظم بودن ضربان
- واکنش‌های پوستی شدید مانند:
- تاول
- قرمزی
- کهیر
- متورم و دردناک‌شدن بافت سینه در آقایان
- خونریزی از لثه‌ها
- ادرار یا مدفوع خونی
- تغییرات ذهنی و خلقی
- کبودی و خونریزی آسان بدن
- مشکلات عملکرد جنسی
- علائم عفونت مانند:
- تب
- گلودرد مداوم
- برجسته و دردناک شدن غدد لنفاوی در گردن یا کشاله ران
۳. عوارض جانبی خطرناک
واکنش آلرژیک جدی به اسپیرونولاکتون نادر است با‌این‌حال در صورت مشاهده‌ی علائم واکنش آلرژیک شدید مانند:
- بثورات پوستی
- خارش
- تورم به‌خصوص در ناحیه صورت، زبان و گلو
- سرگیجه شدید
- و یا مشکلات تنفسی
فوراً به اورژانس مراجعه کنید.
موارد احتیاط و هشدارها در مصرف اسپیرونولاکتون کدامند؟
در صورتیکه به اسپیرونولاکتون آلرژی دارید، از مصرف این دارو خودداری کنید. قبل از استفاده از داروی آلداکتون سابقه پزشکی خود را به پزشک خود اطلاع دهید، مخصوصاً اگر موارد زیر را شامل می‌شود:
- سابقه مشکلات کبدی و کلیوی
- اختلالات الکترولیتی مانند پتاسیم بالا، سدیم پایین
- کاهش عملکرد غده فوق کلیه (بیماری آدیسون)
- سابقه بیماری‌های قلبی – عروقی
به نکات زیر توجه کنید:
- اسپیرونولاکتون ممکن است سطح پتاسیم شما را افزایش دهد. پس در هنگام مصرف اسپیرونولاکتون استفاده از مکمل‌های پتاسیمی و غذاهای پر پتاسیم مانند موز، گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی را محدود کنید.
- اسپیرونولاکتون ممکن است باعث خواب‌آلودگی و گیجی شود یا دید شما را تار کند. در هنگام مصرف دارو رانندگی نکنید و کارهایی که نیاز به هوشیاری و دید واضح دارد را انجام ندهید.
- اسپیرونولاکتون نباید در کودکان زیر ۱۸ سال استفاده شود.
مصرف اسپیرونولاکتون در دوران بارداری و شیردهی
در دوران بارداری اسپیرونولاکتون فقط در مواردی که ضرورت داشته‌باشد بهتر است استفاده شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
متابولیت‌های اسپیرونولاکتون(ماده‌ای که در اثر تجزیه دارو حاصل می‌شود) می‌توانند به شیر مادر منتقل شوند ولی بعید است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند. اگر به کودک خود شیر می‌دهید، با پزشک خود مشورت کنید. شاید لازم باشد در مورد قطع شیردهی یا قطع مصرف دارو تصمیم بگیرید.
تداخلات دارویی آلداکتون با سایر داروها چیست؟
اسپیرونولاکتون می‌تواند با سایر داروها و ویتامین‌ها تداخل ایجاد کند. تداخل دارویی زمانی رخ می‌دهد که ماده‌ای نحوه کار دارو را تغییر دهد. این اتفاق می‌تواند مضر باشد یا از عملکرد دارو جلوگیری کند. برخی از داروهایی که ممکن است با اسپیرونولاکتون تداخل داشته‌باشند عبارتند از:
- داروهایی که سطح پتاسیم خون را افزایش می‌دهند، مانند:
- داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitor)، مانند انالاپریل، کاپتوپریل
- داروهای مهار کننده گیرنده آنژیوتانسین (ARB)، مانند والزارتان، لوزارتان
- هپارین
- مکمل‌های پتاسیمی
- سایر ادرارآورهای بازجذب‌کننده پتاسیم مانند، تریامترن، اپلرنون
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID)، مانند دیکلوفناک، ایبوپروفن، ناپروکسن
- مصرف بعضی از داروها با اسپیرونولاکتون می‌تواند اثرات دارو را افزایش دهد، مانند:
- کلستیرامین
- دیگوکسین
- لیتیوم
اسپیرونولاکتون ممکن است در برخی از آزمایشات از جمله سطح کورتیزول و دیگوکسین سرم تداخل ایجاد کند. اطمینان حاصل کنید که پرسنل آزمایشگاه و پزشکان از استفاده شما از این دارو مطلع هستند.
علائم اوردوز با اسپیرونولاکتون چیست؟
اگر کسی بیش‌از‌حد اسپیرونولاکتون مصرف کرد و علائم جدی، مانند؛ مشکلات تنفسی داشت، سریعا با اورژانس تماس بگیرید.
در صورت مصرف بیش‌از‌حد اسپیرونولاکتون، ممکن است علائم زیر را نشان دهید:
- خواب‌آلودگی
- گیجی
- بثورات پوستی
- حالت تهوع و استفراغ
- سرگیجه
- اسهال
- تغییرات در الکترولیت‌های بدن که می‌تواند باعث ضربان قلب نامنظم یا درد و گرفتگی عضلات شود
توجه داشته‌باشید اگر به سوء‌مصرف اسپیرونولاکتون شک دارید یا علائم جدی، مانند آنچه در لیست بالا اشاره‌شد، مشاهده‌کردید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
پرسش و پاسخ قرص اسپیرونولاکتون
در ادامه به برخی از سوالات پرتکرار درباره اسپیرونولاکتون پاسخ داده‌ایم. با ما همراه باشید تا بیشتر با این دارو آشنا شوید.
اسپیرونولاکتون نوعی داروی دیورتیک بازجذب‌کننده پتاسیم است که از کاهش سطح پتاسیم بدن جلوگیری می‌کند. این دارو کاربردهای ذیل را دارد: از بین‌بردن تورم و ادم ناشی از شرایط خاص مانند نارسایی قلبی، بیماری‌های کبدی و کلیوی (سندرم نفروتیک)، فشار خون بالا، هیپوکالمی، نارسایی احتقانی قلب، هیپرآلدوسترونیسم اولیه، درمان آکنه و ریزش مو هورمونی
قرص اسپیرونولاکتون برای جوش صورت تجویز می‌شود. این دارو می‌تواند در بهبود سلامت پوست موثر باشد.
اگر از این دارو برای درمان ریزش مو استفاده کنید، ممکن است عوارض زیر در شما ایجاد شود: اسهال و درد های شکمی، افزایش سطح پتاسیم خون، گرفتگی ماهیچه‌ها مخصوصاً در پاها، سردرد، سرگیجه، خواب‌آلودگی، خارش، حالت تهوع و استفراغ، متورم و دردناک شدن سینه‌ها، به‌هم‌خوردن سیکل‌های قاعدگی یا خونریزی بعد از یائسگی و کاهش میل جنسی
این دارو مشمول بیمه می‌شود. البته که آزاد آن نیز چندان هزینه‌ای ندارد.
برای درمان و کنترل سندروم تخمدان پلی کیستیک که همراه با هیرسوتیسم باشد، ممکن است با هم تجویز شوند.
راهنمای دریافت مشاوره دارویی داروباکس
اگر این دارو به تازگی برای شما تجویز شده‌است و می‌خواهید بهتر آن را بشناسید، برای اطلاع از موارد مصرف، نحوه مصرف، عوارض و تداخلات دارویی می‌توانید از سرویس مشاوره دارویی داروباکس استفاده کنید. برای اینکار کافی است وارد سایت نوبت‌دهی آنلاین داروباکس شوید و با جستجوی مشاوره دارویی در تخصص‌ها از دکتر داروساز نوبت مشوره تلفنی یا متنی بگیرید.
