آزمایش CRP آزمایشی است که وقتی بدن فرد مراجعه کنده به پزشک دچار التهاب یا عفونت است، از جانب پزشک برای تشخیص سطح التهاب درخواست می‌شود. سطح پروتئین واکنشی C که به وسیله برداشت خون از فرد انجام می‌گردد می‌تواند در تشخیص ابتلا یا عدم ابتلای فرد به عفونت و سایر بیماری‌ها کمک کند. همچنین از نوع با حساسیت بالاتر این نوع آزمایش که hs-CRP) test) نام دارد برای ارزیابی ریسک ابتلای فرد به بیماری عروق کرونر استفاده می‌شود. بیماری عروق کرونر بیماری است که با باریک شدن عروق قلبی فرد در ارتباط است و می‌تواند حتی منجر به بروز حمله قلبی در فرد شود. یک نمونه ساده خون گرفته شده از فرد مراجعه کننده برای انجام این آزمایش کافی است. در این مقاله سعی خواهیم کرد به نحوه انجام این آزمایش و تفسیر آن بپردازیم.
هدف از انجام آزمایش CRP
همان طور که گفته شد پزشک معالج می‌تواند این آزمایش را برای کمک به تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی و آنالیز ریسک ابتلای به این بیماری‌ها و یا التهابی مزمنی نظیر آرتریت روماتوئید و لوپوس در خواست کند. البته این تست، یک آزمایش کلی است و لزوماً تست طلایی و تک آزمایش تشخیصی برای یک بیماری نیست و بیشتر می‌تواند به تشخیص کمک کند.
تشخیص بیماری‌های قلبی عروقی
بالا بودن نتیجه آزمایش hs-CRP با افزایش ریسک ابتلای به بیماری‌های قلبی عروقی در ارتباط است. اگرچه این آزمایش نمی‌تواند لزوماً دلیل بروز التهاب را در بدن فرد معلوم کند و ممکن است دلیل التهاب به وجود آمده که در آزمایش تشخیص داده می‌شود بیماری‌های دیگری غیر از بیماری‌های قلبی عروقی باشد. انجمن قلب آمریکا انجام تست hs-CRP را برای کسانی کارا می‌داند که ۵ تا ۱۰ درصد احتمال حمله قلبی در ۱۰ سال آینده را داشته باشد که البته این سطح خطر متوسط با ارزیابی ریسک و بر پایه سبک زندگی، سابقه خانوادگی و وضعیت سلامتی فعلی فرد تعیین می‌شود.
با توجه به اینکه افرادی که حملات قلبی را تجربه می‌کنند معمولاً در آنها احتمال بالاتری برای بروز دوباره حمله قلبی وجود دارد، یکی از ویژگی‌های خوب این تست تحلیل احتمال ثانویه برای ابتلای فرد به حمله قلبی است. از این رو این تست جنبه‌ای اختصاصی داشته و معمولاً افرادی که دارای ریسک بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی هستند به سمت آن می‌روند و در نتیجه با ارزیابی احتمال می‌تواند به دنبال پیشگیری از بروز این بیماری‌ها یا درمان پیشگیرانه باشند.
خطرات یا عوارض ناشی از انجام تست CRP
انجام این تست خطر قابل ملاحظه‌ای برای فرد آزمایش دهنده ندارد. تنها موارد قابل ذکر درد یا کبودی محل برداشت خون یا احیاناً التهاب در آن ناحیه است که بومبه شدن نامیده می‌شود. در موارد نادری ممکن است فرد آلوده شود که البته این مورد بسیار نادر است و با ضد عفونی محل خون گیری و قرار دادن پنبه بعد آن کاملاً قابل پیشگیری.
نحوه آماده شدن فرد برای انجام آزمایش CRP
معمولاً این تست را می‌توان سریعاً انجام داد و نیاز به فرایند خاصی برای آماده شدن فرد وجود ندارد. البته گاها این تست به همراه آزمایش‌های دیگری نظیر سنجش میزان چربی یا قند خون انجام می‌شود. از آنجا که برای انجام این آزمایشات نیاز است که فرد حداقل ۸ ساعت غذایی را مصرف نکند در نتیجه برای انجام تست پروتئین نیز به صورت ناشتا خواهد بود. در کنار این فرد باید با پزشک معالج خود در زمینه استفاده از داروهایی که ممکن است نتیجه این آزمایش را تغییر دهد، مشورت کند.
روش انجام آزمایش CRP
در این آزمایش از ناحیه ورید فرد آزمایش شونده خون گرفته می‌شود. برای بالا رفتن فشار موضعی خون فرد ممکن است به بازوی او گارو یا همان شریان بند وصل شود. بعد از ضد عفونی ناحیه خون گیری، سرنگ وارد ورید فرد می‌شود و با وارد شدن خون به سرنگ کارشناس آزمایشگاه شریان بند را باز کرده و اجازه می‌دهد که خون با سرعت بیشتری به سرنگ وارد شود و مقدار مورد نیاز برداشته می‌شود. بعد از خون گیری پنبه‌ای بر روی ناحیه خون گیری شده قرار داده می‌شود و از فرد آزمایش گیرنده درخواست می‌شود که دستش را با فشار بر روی پنبه قرار دهد. این روش خون گیری بدون درد بوده و چند دقیقه‌ای بیشتر طول نمی‌کشد.
معمولاً این تست نیازی به بستری شدن قبل و بعد از آن ندارد و فرد سریعاً بعد ا انجام این تست می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود برگردد. همچنین انجام تست و اعلام نتایج آن ممکن است از چندین ساعت تا چندین روز به طول بیانجامد. بدین منظور فرد با نتایج ست فوق به پزشک معالج مراجعه می‌کند تا پزشک وی در مورد تفسیر آزمایش و نتایج و توصیه‌های متعاقب آن توضیحاتی را ارائه دهد. البته لازم به ذکر است که در مورد بیماری‌های قلبی عروقی تست فوق یکی از موارد تشخیصی و بالا بودن نتایج به معنای داشتن بیماری‌های قلبی عروقی نیست بلکه احتمال بروز آنها وجود دارد در نتیجه پزشک با فرد مراجعه کننده در باب این بیماری‌ها و پیشگیری و درمان آنها مشورت خواهد کرد.
معمولاً نتایج یک آزمایش CRP استاندارد کمتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر (میلی گرم در لیتر) است در نتیجه اگر سطح CRP بیشتر از ۱۰ میلی گرم در لیتر باشد این امر می‌تواند نشانه‌ای از یک عفونت شدید (نظیر التهاب آپاندیس)، ترومای وارده به بدن یا بیماری مزمن است، که احتمالاً برای تعیین علت این موارد نیاز به انجام آزمایش‌های بیشتری وجود دارد. اگر آزمایش hs-CRP برای ارزیابی خطر ابتلا به بیماری قلبی آزمایش گرفته، تفسیر میزان خطر براساس آزمایش می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سطح hs-CRP فرد کمتر از ۲.۰ میلی گرم در لیتر (میلی گرم در لیتر) باشد که نشان دهنده ریسک پایین ابتلای به بیماری‌های قلبی عروقی است.
- مورد دوم اینکه سطح hs-CRP فرد بیشتر از ۲.۰ میلی گرم در لیتر باشد که بالا بودن ریسک ابتلا را نشان می‌دهد.
با توجه به اینکه ما سطح ایده آلی برای نرمال بودن فرد نداریم و ممکن است شرایط فرد و نتایج با توجه به شرایط فرد فرق کند پس بهتر است این آزمایش دو بار انجام شده و میانگین آنها مورد تفسیر قرار گیرد. همچنین اگر پزشک آزمایش hs-CRP را درخواست کرده است احتمالاً در کار این تست، سنجش میزان کلسترول خون فرد را در دستور کار قرار می‌دهد و ممکن است بعد از بالا بودن ریسک به فرد در زمینه سبک زندگی و استفاده از داروهایی برای پیشگیری و کنترل این شرایط مشورت‌های لازم را ارائه دهد.
پروتئین واکنشی C و کرونا
بالا بودن زیاد سطح نتایج این تست نشان دهنده ابتلای بدن به یک عفونت شدید ممکن است باشد. حال این عفونت شدید ممکن است التهاب آپاندیس باشد یا ابتلای به بیماری آنفلوانزا و یا کرونا. در جایی که پزشک به تست‌های PCR و RT یا همان رپید تست کرونا که حساسیت بالایی در تشخیص ابتلای به ویروس کرونا دارند دسترسی دارد، تست پروتئین واکنشی C به همراه علائم بالینی فرد می‌تواند در گمانه زنی پزشک در مورد شرایط و بیماری فرد نقش به سزایی داشته باشد ولی باز هم تاکید می‌گردد که این تست در تأیید یا رد قطعی بیماری یا آلودگی به ویروس کرونا کاربردی ندارد.
منبع مقاله : mayo clinic
این مقاله به طور اختصاصی توسط امین ظهورتبار از گروه نویسندگان داروباکس ترجمه شده است.
