تست نیتروژن اوره خون یا BUN برای بررسی عملکرد کلیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تست بوسیله اندازه گیری مقدار نیتروژن اوره در خون انجام می‌شود. نیتروژن اوره یک ماده زائد است که به هنگام تجزیه پروتئینهای بدن در کبد ساخته می‌شود. به طور طبیعی، کلیه‌ها این ماده را تصفیه می‌کنند و ادرار کردن، آن را از بدن خارج می‌کند.
سطح BUN به هنگامی که کلیه‌ها یا کبد صدمه دیده باشند، بالا می‌رود. داشتن مقدار زیاد نیتروژن اوره در خون می‌تواند یکی از علائم مشکلات کبدی یا کلیه باشد.
آزمایش خون BUN چیست و چرا انجام می‌شود؟
تست BUN یک آزمایش خون است که معمولا برای بررسی عملکرد کلیه استفاده می‌شود. این تست اغلب همراه با آزمایشهای دیگر خون همانند تست کراتینین خون انجام می‌شود.
تست BUN می‌تواند به تشخیص بیماری‌های زیر کمک کند:
- صدمه به کبد
- سو تغذیه
- گردش خون ضعیف
- کم آبی بدن
- انسداد مجاری ادراری
- نارسایی قلبی احتقانی
- خونریزی دستگاه گوارش
این تست ممکن است حتی برای اندازه گیری اثر درمان دیالیز مورد استفاده قرار گیرد. تست BUN همچنین به عنوان بخشی از چکاپ منظم به هنگام بستری شدن در بیمارستان یا به هنگام درمان بیماریهایی همچون دیابت یا پس از درمان استفاده می‌شود.
اگر چه تست BUN مقدار نیتروژن اوره خون را اندازه گیری می‌کند اما علت بالا یا پایینتر بودن از حد میانگین نیتروژن اوره را مشخص نمی‌کند.
آمادگی برای تست BUN
تست BUN نیازی به هیچ آمادگی خاصی ندارد. البته اگر در حال مصرف داروهای تجویز شده یا بدون نسخه هستید باید با پزشکتان صحبت کنید. داروهای خاصی هستند که می‌توانند بر سطح BUN اثر بگذارند.
بعضی از داروها از جمله کلرامفنیکل یا استرپتومایسین ممکن است مقدار BUN را کاهش دهند. داروهای دیگر از جمله آنتی بیوتیکهای خاص و دیورتیکها ممکن است سطح BUN را افزایش دهند.
داروهای تجویزی رایجی که ممکن است سطح BUN را بالا ببرند شامل موارد زیر هستند:
- آمفوتریسین ب
- کاربامازپین (تگرتول)
- سفالوسپورین‌ها، یک گروه از آنتی بیوتیکها
- فوروزماید (لازیکس)
- متوترکسات
- متیل دوپا
- ریفامپین (ریفادین)
- اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
- دیورتیکهای تیازید
- وانکومایسین (وانکوسین)
حواستان باشد که اگر هر یک از داروهای نام برده را مصرف می‌کنید با پزشکتان در مورد آن صحبت کنید. پزشک شما این موضوع را به هنگام بررسی نتایج آزمایشتان مد نظر قرار خواهد داد.
تست BUN چگونه انجام می‌شود؟
تست BUN یک آزمایش ساده است که شامل گرفتن یک نمونه کوچک از خون است. قبل از گرفتن خون، کارشناس آزمایشگاه داخل آرنج شما را با یک محلول آنتی سپتیک ضد عفونی می‌کند.
یک باند پلاستیکی دور بازوی شما بسته می‌شود که باعث متورم شدن رگهای خونی و جمع شدن خون در آن می‌شود. بعد یک سوزن استریل درون رگ فرو داده می‌شود و مقداری خون داخل لوله متصل به سوزن ریخته می‌شود. شما ممکن است به هنگام فرو رفتن سوزن در دستتان کمی درد را احساس کنید.
وقتی که خون به اندازه کافی جمع شد، کارشناس آزمایشگاه سوزن را برداشته و یک پنبه آغشته به الکل را روی محل خونگیری شده قرار می‌دهد. آنها نمونه خون را به آزمایشگاه برای تست کردن می‌فرستند. پزشک شما با خواندن نتایج شما را در جریان مشکلاتی که دارید می‌گذارد.
تفسیر نتایج آزمایش BUN و سطح نرمال
نتایج تست BUN به صورت میلی گرم در دسی لیتر (mg/dl) است. مقدار نرمال BUN بسته به سن و جنس متفاوت است. همچنین باید توجه کنید که هر آزمایشگاهی با آزمایشگاه دیگر از لحاظ رنج نرمال متفاوت است.
- در کل سطح نرمال BUN به شکل زیر است:
- مردان بزرگسال: ۸ تا ۲۴ mg/dl
- زنان بزرگسال: ۶ تا ۲۱ mg/dl
- کودکان ۱ تا ۱۷ ساله: ۷ تا ۲۰ mg/dl
مقدار BUN نرمال برای افراد بالای ۶۰ سال اندکی بالاتر از بزرگسالان زیر ۶۰ سال است.
BUN بالا ممکن است نشان دهنده مشکلات زیر باشد:
- بیماری قلبی
- نارسایی احتقانی قلب
- حمله قلبی
- خونریزی دستگاه گوارش
- کم آبی بدن
- سطح بالای پروتئین
- بیماری کلیه
- نارسایی کلیه
- انسداد در مجاری ادراری
- استرس
- شوک
بخاطر داشته باشید که بعضی از داروها، همانند آنتی بیوتیکهای خاص، می‌توانند سطح BUN را بالا ببرند.
پایین بودن سطح BUN نشان دهنده مشکلات زیر است:
- نارسایی کبد
- سو تغذیه
- کمبود پروتئین شدید در رژیم غذایی
- مصرف زیاد آب
بسته به نتایج تست پزشک شما ممکن است تستهای دیگری را هم برای اثبات تشخیص یا توصیه‌های درمانی، بنویسد. آبرسانی کافی به بدن موثرترین روش برای کاهش سطح BUN است. یک رژیم غذایی کم پروتئین نیز به کاهش سطح BUN کمک می‌کند. دارویی نیست که بتوان برای کاهش سطح BUN توصیه کرد.
با این وجود، سطوح غیر نرمال BUN لزوما به معنای این نیست که شما بیماری کلیه دارید. عوامل خاصی همچون کم آبی بدن، بارداری یا مصرف زیاد پروتئین، استروئیدها و افزایش سن می‌توانند بدون نشان دادن خطر سلامتی، بر سطح آن اثر بگذارند.
خطرات همراه با تست BUN چیست؟
به جز مواردی که نیاز به مراقبت اورژانسی دارد در سایر موارد معمولا می‌توانید پس از انجام تست BUN به فعالیت روزانه خود برگردید. اگر دچار اختلالات خونی هستید یا داروهای خاصی مانند رقیق کننده‌های خون مصرف می‌کنید با پزشک خود در میان بگذارید. چون این عوامل ممکن است موجب خونریزی بیش از حد به هنگام آزمایش شوند.
عوارض جانبی مرتبط با تست BUN عبارتند از:
- خونریزی در محل خونگیری
- کبودی در محل خونگیری
- تجمع خون زیر پوست
- عفونت در محل خونگیری
در موارد نادر، افراد پس از خونگیری دچار سبکی سر یا سرگیجه می‌شوند. اگر هر گونه عوارض غیر منتظر یا طولانی مدت را پس از آزمایش خون دچار شدید، پزشک خود را مطلع کنید.
خلاصه کلام
تست BUN یک آزمایش خون ساده و سریع است که معمولا برای ارزیابی عملکرد کلیه استفاده می‌شود.
سطوح BUN فراتر از نرمال یا پایینتر از آن لزوما به معنای این نیست که کلیه شما مشکل دارد. اگر پزشک شما به اختلال کلیوی یا مشکل بهداشتی دیگری مشکوک شود می‌تواند آزمایشهای دیگری را هم برای تایید تشخیص و تعیین علت آن، توصیه کند.
ترجمه اختصاصی توسط داروباکس
منبع: healtline
